5584 Posta Kanunu (mülga)

BÖLÜM I

Genel Hükümler

P.T.T. İdaresinin görevleri

P.T.T. İdaresi:

A) Açık ve kapalı mektuplar, kartlar, gazetelerle belli zamanlarda çıkan dergiler, kitaplar, her türlü basılmış kağıtlar, küçük paketler, değer konulmuş mektuplar ve kutular, değer konulmuş veya değer konulmamış posta kolileri ve tebliğ kağıtları kabul etmek, taşımak ve dağıtmak;

B) Bedelleri postanelerde ödenecek posta bonoları ile posta ve telgraf havaleleri düzenlemek;

C) Gerektiğinde posta merkezlerine gösterilmek üzere "kimlik kartı" vermek;

D) İmkan bulunan yerlerde ve demiryolları, denizyolları ve havayolları iş alanları dışında kendi taşıtlarıyle yolcu ve bagaj taşımak;

E) Posta çekleri işlemleri ve Bankalar Kanunu hükümleri dairesinde her türlü işleri yapmak üzere "Posta Biriktirme Sandığı" kurmak görevleri ile ödevlidir.

Posta tekeli

P.T.T. İdaresinin tekeli altında olan maddeler şunlardır:

A) Açık ve kapalı mektuplar;

B) Üzerlerinde haberleşme mahiyetinde yazı bulunan kartlar;

Şu kadar ki, aşağıda yazılı olanlar tekel dışındadır:

1. Postaca kabul edilemiyecek olan veya kabulü şarta bağlı bulunan maddeler

2. Göndericinin kendi ihtiyaç ve işiyle ilgili olarak beraberinde taşıdığı veya bir adamiyle gönderdiği maddeler;

3. Kara, deniz ve hava taşıma idarelerinin kendi işleri hakkında ve teşkilleri arasında kendi araçlariyle taşıtacakları maddeler;

4. Aynı ilçenin ve sınırları bir olan ilçelerin posta bulunmıyan ve işlemiyen yerleri arasında gönderilecek maddeler.

Posta maddelerinin yollanma şekilleri

I - Mektuplar, kartlar, gazeteler, dergiler, kitaplar, basılmış kağıtlar ve küçük paketler taahhütlü olarak da kabul edilir. Taahhütlü maddeler ve değer konulmuş mektuplar ve kutular ile posta kolileri ödeme şartlı ve havaleler ibranameli olarak dahi kabul edilir.

II - Adressiz basılmış kağıtlar taahhütlü ve ödeme şartlı olarak gönderilemez.

Konutta verilme, özel ulak ile gönderilme

I - Gönderenler tarafından ayrıca ücreti verilirse değerli mektuplar ve kutular, değerli ve değersiz posta kolileri ve havaleler şehrin dağıtma çevresi içindeki alıcılarına konutlarında verilir. Alıcıların istekleri halinde de ücreti bunlar tarafından verilmek şartiyle sözü geçen maddelerle havaleler yine konutta verilir.

P.T.T. İdaresi imkan bulduğu yerlerde bu maddeleri hususi ücret almadan dahi alıcılarının konutlarına gönderebilir.

II - Konutta verilmesi adet olan maddelerle değerli mektuplar ve kutular, değerli ve değersiz posta kolileri ve havaleler buna ait ücreti verilirse şehrin dağıtma çevresi içindeki alıcılarına özel ulakla da gönderilir.

Posta maddeleriyle değerli maddelerin kabul şartlarını ve merkezlerin sınıflarını belirtme yetkisi

P.T.T. İdaresi posta ve telgraf havaleleri ile değerli maddelerin, çeklerin ve ödeme şartlı maddelerin şart edilecek bedellerinin ihtiyaca göre değer ve sayılarını kısmaya ve bütün posta maddelerinin ağırlık ve büyüklüklerini, kabul şartlarını ve abone kutuları bakımından merkezlerin sınıflarını belirtmeye yetkilidir.

Posta servisini kurmak ve kısmak ve memur ve müstahdemlere ücret vermek yetkisi

I. P.T.T. İdaresi, lüzum göreceği yerlerde posta merkez ve şubeleri, bir memur veya dağıtıcı yahut bakıcı tarafından mahdut işlemler yapılacak küçük şubeler, pul satıcılıkları, acentalıklar, (Özel kişiler veya dağıtıcılardan vücuda getirilecek) gezici postacılıklar kurmak, bakıcıları tevziat işlerinde çalıştırmak, uygun göreceği yerlere posta kutuları koymak ve bütün merkez, şube ve acentalıklarda ne türlü işlerin yapılabileceğini belirtmek, bunları değiştirmek ve azaltmak ve gereken yerler arasında posta alınıp verilmesini sağlamak için belediyelere ve köy ihtiyar kurullarına izin vermek, lüzum göreceği kurumlara veya memurlara (Satışları için bey'iye de vermek şartiyle) pul avansı vermek ve kendi araçları bulunmıyan bucak ve köy acentalık ve pul satıcılıkları ile posta bulunan en yakın yerler arasındaki alıp vermelerde mülkiye ve jandarma teşkillerinden ve kendi rızalariyle köy araçlarından faydalanmak ve açtığı merkez, şube, acentalık ve pul satıcılıkları ile gezici postacılıkları kaldırmak yetkisindedir.

Bu fıkra mucibince küçük şubelerde çalıştırılacak olanlarla acentalar görevlerinin yapılmasında P.T.T. memurları gibi sorumludurlar.

II - (...)

Pulları ve postada kullanılan değerli kağıtları bastırmak ve satışa çıkarmak yetkisi

P.T.T. idaresi, postaca alınacak ücretleri gösteren pullar, kartlar, zarflar ve kuşaklar ve ücret ödeme makineleri için değerli fişler bastırmaya ve satışa çıkarmaya ve sayaçlı, damgalı, ücret ödeme makineleri ile pul ve kartpostal verme makineleri kullanmaya ve kullandırmaya ve bunlardan kullanılmakta bulunanlar ile ilerde kullanılacak olanların geçerlik sürelerini ve şartlarını belirtmeye ve ücret ödeme damgaları kullanmaya ve her türlü müraselat ile posta vasıtalarında, binalarında, pul karnelerinde ve sair neşriyatında ücret mukabili ilanlar yapmaya ve bazı kurumların reklam için bastıracakları küçük etiketleri ayrıca ücret alarak posta maddeleri üzerine yapıştırmaya ve bastıracağı pullardan münasip görülecek yerlere her yıl Genel İdare Encümenince tesbit edilecek miktarı geçmemek üzere, armağan vermeğe izinlidir.

Pulları ve postada kullanılan değerli kağıtları satmak hakkı

Posta pullariyle ücret alınmada kullanılan değerli kağıtlar P.T.T. İdaresinin izni olmadıkça satılamaz.

Acentalara gördükleri işin mahiyetine göre, idarece belirtilecek miktarda bir ücret ve pul satıcılarına da yine idarece belirtilecek bir nispet dairesinde bey'iye verilir.

Yabancı memleketlerle anlaşmalar

Hükümet Milletlerarası Posta Birliği esaslarına göre yabancı memleketlerle posta işlerini kurup düzenlemeye ve bu yolda özel sözleşme ve anlaşmalar yapmaya izinlidir.

Ulaştırma sözleşmeleri

P.T.T. İdaresi posta ulaştırmalarını düzenlemek için gerçek ve tüzelkişilerle ve taşıma ortaklıklariyle sözleşmeler yapabilir.

PTT İdaresi postaların ayrım ve dağıtım işlerini ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürebilir.

İstasyon, tren ve gemilerde posta işlerinin sağlanması

P.T.T. İdaresi demiryolu istasyonunda, tren ve gemilerde posta işlerinin Devlet Demir ve Denizyolları idareleri ve gemi sahipleriyle ortaklıklarının memurları tarafından görülmesi için bu idarelerle ve gemi sahipleri ve ortaklıklariyle sözleşmeler yapabilir.

Tren ve gemilerde posta taşınması

Devlet Demir, Deniz ve Havayolları idareleri ve taşıma ortaklıkları P.T.T. İdaresinin taşımakla ödevli olduğu maddeleri ve eşyayı ve bunları götürmekle görevli olanları taşımakla ödevlidirler. Demiryolları idare ve ortaklıkları P.T.T. İdaresine ait özel posta vagonlarını da yolcu katarlarına bağlayıp çekmek ödevindedirler. Bunların taşınmasına ait ücretlerin miktarlariyle taşıma, ödeme tarz ve şekilleri ve diğer hususlar P.T.T. İdaresiyle ilgili idareler arasında yapılacak ve Ulaştırma Bakanlığınca onanacak anlaşmalarla tesbit edilir.

P.T.T. İdaresi, değerli olmıyan posta maddelerini ve eşyasını yanına kendi memurunu koymadan,bu idarelere vermek suretiyle dahi taşıttırabilir. Bunlardan kaybolan ve hasara uğrıyanların sahiplerine P.T.T. İdaresinin vermekle ödevli olduğu tazminat taşıyıcılar tarafından P.T.T. İdaresine ödenir.

Şehir içi posta taşımalarındaki muafiyetler

I - Şehir içinde postayı taşıyan memur ve dağıtıcılar; resmi idareler, belediyeler ve ortaklıklar tarafından alınan yolculuk ücretlerini ve bu ücretlere zammolunan vergi ve resimleri vermekten muaftırlar.

II - Postanın kendi taşıtları da özel idare ve belediyelerce alınan resimlerden muaftır.

Postaların alınıp verilmesi için tedbir alınması

Devlet Demir, Deniz ve Havayolları idareleri ve demiryolu ve gemi ortaklıkları ve sahipleri tren, gemi ve uçakların durdukları yerlerde postaların kolaylık ve çabuklukla boşaltılmasını ve son dakikaya kadar aynı çabuklukla yüklenmesini sağlıyacak esasları P.T.T. İdaresiyle birlikte tesbit ederler.

Postaya yardım

Postaların yollarda beklemelerinde ve barındırma ve korunma ve kurtarılması gerektiğinde ve bunlar için başvurulduğunda veya haber alındığında polis ve jandarma ve köy ihtiyar kurullariyle askeri, mülki Devlet memurları her türlü yardımı yapmakla ödevlidirler.

Posta gizliliği

Kendilerine posta servisinde bir iş verilmiş olanların, belli kişilerin posta münasebetlerini açığa vurmaları, kapalı mektupları açmaları, içlerinde ne olduğunu araştırmaları veya haberleşme kağıtlarındaki yazılar hakkında üçüncü kişilere bilgi vermeleri veyahut her hangi birinin bunları yapmasına meydan bırakmaları yasaktır.

Posta maddelerinin yetkili yerlere verilmesi:

I - İlgililer aleyhine verilmiş mala elkoyma veya akçalı haciz kararları halinde P.T.T. İdaresi, yazılı istek üzerine değersiz kolileri, değerli posta maddelerini, havale paralarını ve yürütülen hesaplardaki alacakları kanunla tayin edilenlere verir.

İlgili, iflas etmiş veya yargıç, malların belirtilmesine emir verilmişse P.T.T. İdaresi öteki bütün posta maddelerini de verir.

II - Resmi surette mal belirtilmesi halinde P.T.T. İdaresi, yazılı istek üzerine, yetkili makama hesaptaki alacak miktarı hakkında bilgi verir.

III - Velilik ve vasilik altında bulunanların adlarına gelen bütün maddeler kanuna göre bunları almaya yetkili olanlara verilir.

Alıcılar veya yukarda bildirilen kişiler konutlarında bulunmazlarsa taahhütlü maddeler ve havale, koli, değerli mektup ve kutuların haber verme kağıtları kendisiyle birlikte oturan ailesinden veya hizmetçilerinden yetişmiş olan birine, bunların da bulunamamaları halinde aynı yerde oturan müdür, katip, mal sahibi gibi kimselere verilebilir.

İçlerine serbestçe girilemiyen kurumlarda ve otellerde bulunanların adlarına gelen taahhütlü maddeler ve havale, koli ve değerli mektup ve kutuların haber verme kağıtları bu kurumların müdürlerine veya bunların yazı ile gösterecekleri memurlarına verilir.

Okullardaki öğrencilere, mahpuslara ve hastanelerdeki hastalara gelen bütün maddeler ve paralar bu kurumların müdürlerine veya bunların vekil olarak gösterecekleri memurlara verilebilir.

Subaylarla erlerin adlarına gelen bütün maddeler ve paralar Ulaştırma ve Milli Savunma Bakanlıkları arasında kararlaştırılan esaslar dairesinde verilir.

IV - Büyük ticaret hanlariyle kapıcı veya odabaşısı bulunan apartmanlarda oturanlar cümle kapısı methalinde özel mektup kutuları bulundurmaya mecburdurlar.

Böyle kutu bulundurmıyanlara ait adi maddeler han ve apartmanların kapıcı veya odabaşı gibi daimi hizmetlilerine verilir.

Yanlışlıkların düzeltilmesi

I - Ücretler, resimler ve kambiyo değerleri ile avans paralarda ve yürütülen hesaplarda yanlışlıklar olursa P.T.T. İdaresi eksik kalan paraları ister ve fazlasını geri verir. Ancak 25 kuruştan az olan paralar istek üzerine geri verilir.

II - Bir yıl içinde yazı ile yapılmıyan istekler zamanaşımına uğrar. Zamanaşımı hesabın yanlış yapıldığı tarihin ertesi gününden başlar.

Damga resmi ile diğer resim ve vergilerden muaflık

P.T.T. İdaresi tarafından posta maddelerinin ve paraların kabulünde verilen makbuzlarla, teslim veya ödemede kullanılan haber verme kağıtları, senetler, posta çekleri, biriktirme sandığı cüzdanları, posta maddelerine veya paralara ait olarak talimatları gereğince idare veya ilgililer tarafından doldurulan formüller, postaya verilen maddeler ile paralar hakkındaki her türlü istek ve şikayetleri bildiren yazılar, tazmin edilen maddelere ve havalelere ait senetler, posta maddeleriyle paralar hakkında P.T.T. İdaresince ilgililerden istenilen belge ve bildirimler, P.T.T. servisleri hakkında halk tarafından yapılabilecek teklifler ve bunların ilişikleri ve posta vasıtasiyle yapılan ilanlar, damga resmi ile her türlü vergi ve resimden muaf olduğu gibi posta maddeleri veya içlerinde bu maddelerin bulunduğu çuval, sandık ve benzerleri rıhtım, iskele ve müruriye resimleri ile özel idare ve belediyelerce alınan diğer her türlü vergi ve resimlerden muaftır.

BÖLÜM II

Ücretler

Resmi posta maddelerinin ücretleri

Genel bütçeye giren dairelerle katma ve özel bütçeli dairelerden ve belediyelerden ve bunlara bağlı idare ve kurumlardan postaya verilen her türlü posta maddelerinden ve bunların ilgili posta ve ardiye hizmetlerinden tarifesinde yazılı ücretlerin tamamı peşin olarak alınır.

Özel pul

P.T.T. İşletme Genel Müdürlüğü yukardaki maddede yazılı posta maddeleriyle hizmetlerinde kullanılmak üzere özel pullar bastırır. Bu pullar resmi olmıyan madde ve hizmetlerde kullanılmaz.

Tenzilatlı maktu ücrete tabi maddeler

A) Askeri okullar, öksüz yatı okulları ve Darüşşafaka öğrencileri ile onbaşıya kadar (onbaşı dahil) asker ve jandarma eratının gönderecekleri 100 grama kadar ağırlıktaki yurt içi adi mektup ve kartlarla aile ve akrabaları tarafından sözü geçen öğrenci ve erata gönderilecek aynı ağırlığa kadar olan adi mektup ve kartlar;

B) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından gönderilip doktorlar tarafından doldurularak postaya verilen ve bulaşıcı hastalıkları bildiren adi kartlar;

tam ücretin binde beşi nispetinde ücrete tabi tutulur. Bu tenzilatlı ücretler her beş yılda bir P.T.T. İdaresince tutulacak istatistiklerle tesbit edilir ve yıllık miktarları her yıl başında ilgili Bakanlıklar bütçelerinden ödenir.

Resmi ve tenzilatlı ücretli posta maddelerinin uçak ücretleri

20 ve 22 nci maddelerde yazılı posta maddeleri havayolu ile gönderilmek  istenilirse uçak ücreti tam olarak alınır.

Cumhurbaşkanının göndereceği posta maddeleri

Cumhurbaşkanı tarafından yurt içinde gönderilecek posta maddelerinden ücret alınmaz.

Ücretlerin ödenmesi

I - Genel olarak ücretler çıkış yerinde tam ödenir.

Ancak:

A) Ücretleri eksik verilen veya hiç verilmeyen adi mektuplarla posta, kartları;

B) Ücretleri eksik verilen gazeteler, dergiler, kitaplar, basılmış kağıtlar ve küçük paketler de kabul edilir.

II - Verilmemiş veya eksik verilmiş olan ücretler alıcılarından, ya da alıcılar kabul etmediği takdirde göndericilerinden iki kat olarak alınır.

Bir araya toplanmış türlü maddeler

Bir posta maddesi içinde gazete, dergi, kitap ve basılmış kağıtlar (körlere mahsus basılmış kağıtlar hariç) toplanabilir. Böyle bir araya toplanarak gönderilen bir posta, maddesinin tamamının ücreti içinde bulunanlardan ücreti en yüksek olana göre alınır.

Geri alma, adres değiştirme, haber isteme

I - Göndericiler, postaya verilip alıcılarına henüz verilmemiş olan maddelerin ve paraların geri alınmasını veya başka birisine verilmesini veyahut başka bir yere yollanılmasını istiyebilirler. Gerek bu istekler ve gerek posta maddeleri hakkındaki (Haber isteme) ler için ayrıca ücret alınır.

II - Kanuni hükümler gereğince yetkili makamlar tarafından istenilmiş olan posta maddeleriyle paralar göndericiler tarafından geri alınamaz ve bunların adresleri gönderici ve alıcılar tarafından değiştirilemez.

Adi ve taahhütlü posta maddelerinin geri gönderilme ve tekrar yollanma ücretleri

Adi ve taahhütlü haberleşme maddelerinin göndericilerine geri verilmesi veya alıcılarının yerlerini değiştirmeleri dolayısiyle, başka bir yere tekrar yollanması için yeniden ücret alınmaz. Ancak tekrar yollama, ücreti daha yüksek olan bir yere yapılırsa ücret farkı alınır.

Değerli mektup ve kutularla posta kolilerinin geri gönderilmesi ve tekrar yollanması ve ardiye ücreti

I - Çıkış yerlerine geri çevrilen veya başka yere tekrar gönderilen değerli mektup ve kutulardan yalnız değerlendirme ücreti alınır.

II - Değerli ve değersiz kolilerin tekrar yollanması ve geri gönderilmesi için yeniden ücret alınır.

III - Posta İdaresinin göstereceği süre içinde kolilerini almıyanlardan tarifesine göre ardiye ücreti alınır. Kolisini alacak olanın kusuru olmamak şartiyle gümrükleme işinin veya diğer işlemlerin yapılması için geçecek günler hesaba katılmaz.

IV - Onbaşıya kadar olan (Onbaşı dahil) asker ve jandarma eratına gönderilen değerli mektup ve kutulardan ikinci defa değerlendirme ve değerli, değersiz posta kolilerinden tekrar yollama, geri çevirme, değerlendirme ve ardiye ücretleri alınmaz.

Geri alınan veya zorlayıcı sebeplerle geri verilen maddelerin ücretleri

Göndericiler tarafından geri alınan veyahut zorlayıcı sebepler dolayisiyle yerlerine kadar götürülemiyerek göndericilere geri verilen her türlü posta maddeleriyle havalelerin ücretleri geri verilmez.

Zorlayıcı sebeplerle hava yolundan gönderilemiyerek başka taşıtlarla yollanan maddelerin havaya ait ücretleri de geri verilmez

Postrestant

I - Postrestant olarak gönderilen maddelerin postrestant ücreti çıkış yerinde ödenmemiş ise gerek ilk gelişinde ve gerek tekrar gönderilişinde varış postanesince alıcıdan ve çıkış yerine geri çevrilmesi halinde göndericiden alınır.

II - Adlarına gelecek olan maddelerin sonradan kendi taraflarından alınmak üzere postanelerde tutulmalarını yazı ile istiyenler postrestant ücretini vermeye mecburdurlar.

III - P.T.T. İdaresince çıkarılacak (Postrestant abonman kartları) nın yıllık abonman bedelini ödiyenlerin adlarına bir yıl içinde gelecek postrestant maddelerden - bunların sayısı ne olursa olsun - ayrıca postrestant ücreti alınmaz.

IV - Tebliğ kağıtları postrestant olarak gönderilemez.

V - Alıcının adı yerine ilk harfleri, rakamları, takma adları ve sözleşilmiş işaretleri taşıyan maddeler postrestant olarak kabul edilmez.

VI - Reşit olmıyanların adlarına gelecek maddeler ancak veli veya vasilerinin bu yolda verecekleri yazılı izin üzerine kendilerine verilir.

Acele işaretli maddeler

Posta maddeleri acele işaretiyle kabul edilebilir. Bunlar için ayrıca ücret alınır.

Çok yer tutan koliler

Çok yer tutan veya özel tedbirler alınmasını gerektiren koliler ancak imkan dahilinde ve ayrıca ücret alınarak kabul edilir.

Ödeme şartlı maddeler

I - Ödeme şartlı maddelerde havaleye ait olandan başka ücretler gönderici tarafından peşin ödenir. Havale ücreti tahsil edilen paranın içinden alınır.

II - Şart edilen bedelde kuruş kesirleri olmıyacaktır.

III - Şart edilen bedel para olarak ödenebileceği gibi posta çekleri hesabından hesaba geçirilme suretiyle de ödenebilir.

Havale kuponlarının arkasına yazılacak yazılar

Posta havalelerinin kuponları arkasına göndericinin alıcıya yazacağı yazılar için ayrıca ücret alınmaz.

Posta çekleri

I - Adına bir çek hesabı açılmasını isteyen kimse vergi kimlik numarasını gösteren bir belge ile birlikte bu hesap için belirtilecek en az parayı vermeye mecburdur.

II - (...)

III - (...)

IV - Para yatırma kağıtları ile ödeme havalelerinin kuponları arkalarında göndericinin alıcıya yazacağı yazılardan da ücret alınmaz.

V - Posta çekleri düzenlendikleri günle beraber iki ay içinde muteberdir. Bu süre bitince kabulleri keşidecinin onamasına bağlıdır.

VI - P.T.T. İdaresi belli paraları gösteren (Yolculuk posta çekleri) ni de çıkarabilir. Posta çek hesabı sahibi olanlar hesapları üzerinden işlem görülmek, hesap sahibi olmıyanlar da çek karnelerinde yazılı paralarla posta ücretleri tarifesinde yazılı ücreti vermek suretiyle (Yolculuk posta çekleri) ni alabilirler.

Tahsil ve ödeme emirlerinin değiştirilmesi veya iptali

Gönderici, tahsil ve ödemeye ait emirlerini ve çek hesabı sahibi de bu bu hesaba dair olan tebliğlerini işlem tamamlanmamış olmak ve buna ait ücret de verilmek şartiyle değiştirilebileceği gibi iptal dahi edebilir.

Bagaj taşınması

I - Posta taşıtlariyle götürülen yolcuların yiyecek ve içeceği ile beraber 10 kilogramı geçmiyen el eşyası parasız taşınır.

II- 33, 40 ve 41 inci maddelerin hükümleri yolcuların bagaj taşınmalarına da uygulanır.

BÖLÜM III

Yasaklar

Posta maddeleri içine konulamıyacak şeyler

Gerek P.T.T. İdaresi ve gerek kişiler ve taşıma kurumları tarafından taşınan paketlerin ve gazeteler ile her türlü basılmış kağıtların içlerine açık olsa bile mektup veya bu mahiyette kağıtlar konulamıyacağı gibi bunların içlerine, zarf ve kuşakları üzerine haberleşmeye ait işaretler veya yazılar yazılamaz.

Posta ile gönderilmesi yasak maddeler

I - Aşağıda gösterilen maddelerin posta ile gönderilmesi yasaktır:

A) Tabiat ve mahiyetleri veya ambalajları dolayısiyle kişileri tehlikeye düşürebilecek, posta maddelerini kirletebilecek veya bozabilecek, parlayıp alevlenebilecek veya patlıyabilecek ve bunlara benzer tehlikeli maddeler;

B) Afyon, morfin, kokain ve benzerleri başka uyuşturucu maddeler;

(Ancak tıbbi veya fenni bir amaçla gönderildikleri ve göndericilerinin bu gibi yollamalara izinli bulundukları resmi belgelerle belirtilirse bunlar posta kolileri veya değerli kutular içinde kabul edilip gönderilirler.)

C) Üzerlerinde hakaret veya tezyif edici adresler veya yasak lakap, unvan ve deyimler yazılı maddeler;

D) Üzerlerinde genel edep ve töreye uymıyan veya güvenliği bozucu ve bir suç yapılmasını teşvik edici işaret, resim ve yazılar taşıyan maddeler;

E) Kanun, tüzük ve kararlarla alınması; satılması, taşınması veya elden ele geçmesi yasak edilen her türlü maddeler;

F) Canlı ve (kurutulmuş veya muhafaza edilmiş olanlar dışındaki) cansız hayvanlar ve böcekler; (Ancak arı; ipek böceği ve sülüklerle Sağlık ve Sosyal Yardım ve Tarım Bakanlıklarınca gönderilmesine izin verilen ve tehlikeleri önlenmiş bulunan canlı böcekler kabul olunur.)

II - Bundan başka:

A) Kapalı mektuplardan başka haberleşme maddeleri içine posta pulları ve posta bonoları ve her türlü adi ve taahhütlü posta maddeleriyle değersiz koliler ve değerli kutular içine bankınot, kağıt para veya elinde bulunduranın faydalanabileceği her türlü değerli kağıtlar konulması;

B) Değerli kolilerden veya kutulardan başka maddelerin içlerine madeni paralar ve işlenmiş veya işlenmemiş platin; altın, gümüş ile değerli taşlar ve mücevherler ve bu gibi değerli maddeler konulması dahi yasaktır.

Yolcuları tedirgin edenler

Hal ve hareketleriyle başka yolcuları tedirgin edenler veya bunlar için tehlikeli olan kimseler İdarenin malı olan taşıtlarla taşınmazlar ve yolda böyle hali görülenler de indirilirler.

P.T.T. İdaresinin kabule mecbur olmadığı maddeler

Gayet kolay kırılabilen veya eksik ambalaj edilen veya tabiatları gereğince kolayca bozulabilecek veya hasara uğrıyabilecek maddeleri kabule P.T.T. İdaresi mecbur değildir.

Yasak maddelere çıkış yerinde uygulanacak işlemler

I - Posta merkezleri, içlerinde yasak maddeler bulunduğu zannolunan posta maddelerinin açılıp içlerinin gösterilmesini göndericilerden isterler.

Gönderici buna razı olmazsa bu gibi maddeler kabul edilmez. Ancak gösterilmek istenilmeyen şeylerin bu kanunun 41 inci maddesinin I inci fıkrasının B, D ve E bentlerinde yazılı şeyler olduğu hissedilirse bunları havi olan madde bir tutanakla ilgili makama tevdi olunur.

II - Yoklanılmasına razı olunan maddelerin içinde 40 ıncı maddede ve 41 inci maddenin 1 inci fıkrasının A, C, F bentlerinde ve ikinci fıkrasında yazılı şeyler görülürse kabul olunmaz.

41 inci maddenin 1 inci fıkrasının B, D, E bentlerinde yazılı maddeler görülürse bunlar müsadere olunarak yok edilir veya ilgili makama verilir.

Yasak maddelere varış yerinde uygulanacak işlemler

I - İçinde 40 ve 41 inci maddelerde sayılan yasak şeylerden biri bulunduğu sezilen yurt içi ve dışı posta maddelerinin açılması varış postanesince alıcılarına teklif olunur. Bunların razı olmaları halinde gelen maddeler postanece teşkil edilecek bir kurul tarafından kendi önlerinde açılır; razı olmazlarsa yurt içinden gönderilmiş maddeler yine bu kurulca doğrudan doğruya açılır ve içlerinde yasak bulunmıyanlar alıcılarına verilir. Açılmasına razı olunmıyan yabancı yerlerden gelmiş maddeler çıkış yerlerine geri gönderilir.

40 ıncı maddede yazılı yasaklara raslanırsa bu türlü yazılar bulunan kağıtlardan ve kapalı mektuplardan ağırlıklarına göre iki kat mektup ücreti alınır.

Tahta, kumaş ve benzerleri üzerinde bulunan haberleşmeye ait yazılar için, adi bir mektubun iki katı nispetinde ücret alınır.

II - Yurt içi ve dışı posta maddelerinden 41 inci maddenin 1 inci fıkrasının (A) bendinde yazılı tehlikeli maddeler (F) bendinde yazılı hayvan ve böcekler çıkarsa bunlar, kanun ve tüzük hükümleri engel olmadıkça, alıcılarına verilir. Ötekileri yok edilir veya ilgili makama verilir.

Sözü geçen posta maddeleri içinde 41 inci maddenin 1 inci fıkrasının B, D ve E bentlerinde yazılı yasaklara tesadüf edilirse bunlar alınarak yok edilir veya ilgili makamlara verilir.

Yurt içi adi veya taahhütlü haberleşme maddelerinden veya değersiz posta kolilerinden 41 inci maddenin ikinci fıkrasının (A) bendinde yazılı değerli kağıtlar çıkarsa değerlerine göre değerlendirme ücreti iki kat alınarak alıcılarına verilir. Yabancı memleketlerden gelmiş kapalı taahhütlü mektuplardan başka değersiz posta maddelerinden çıkacak değerli kağıtlar, değerlendirme ücreti alındıktan sonra alıcılarına verilir.

Değerli koliler ve kutular ayrık olmak üzere açılan yurt içi posta maddeleri içinden 41 inci maddenin II nci fıkrasının (B) bendinde yazılı şeyler çıkarsa posta veya gümrük memurları tarafından biçilecek değerlerine göre değerlendirme ücreti iki kat alınarak alıcılarına verilir. Anılan fıkrada yazılı şeylere yabancı yerlerden gelen haberleşme maddeleri, değerli mektuplar ve değersiz koliler içinde tesadüf edilirse biçilecek değerlerine göre değerlendirme ücreti alınarak alıcılarına verilir.

41 inci maddenin 1 inci fıkrasının (C) bendinde yazılı adresleri taşıyan maddeler nerede görülürse görülsün yollanamaz ve dağıtılamaz. Bu türlü maddelerden üzerlerinde hakaret ve tezyif edici adresler bulunanları göndericiye geri verilir; gönderen belli değilse yok edilir.

Üzerlerinde yasak lakap, unvan ve deyimler yazılı maddeler de geri gönderilir veya yok edilir.

Sözü geçen 41 inci maddenin 1 inci fıkrasının A, B, D, E ve F bentlerinde yazılı yasak şeyleri taşıdıkları ara merkezlerince anlaşılan posta maddeleri alıkonularak yok edilir veya ilgili makamlara verilir.

BÖLÜM IV

Sorum

I - P.T.T. İdaresi üzerine aldığı görevleri kanun dairesinde yapmamaktan, posta ve telgraf havaleleri, posta çekleri hesabı ve ödeme şartlı maddeler ve diğer işlemler dolayısiyle tahsil ettiği paralardan ancak bu kanunda tayin edilen hadler dahilinde sorumludur.

II - Zarar veya hasar posta servisinden dolayı milletlerarası sözleşme veya uzlaşmalara göre sorum kabul eden bir memlekette vukua geldiği takdirde P.T.T. İdaresi ilgili yabancı memleketin vereceği tazminat derecesinde sorumludur.

III - Zarar veya hasar posta servisinden dolayı milletlerarası sözleşme veya uzlaşmalara göre sorum kabul etmiyen yabancı bir memlekette vukua geldiği veya Türkiye toprakları dışında olupta P.T.T. İdaresi tarafından ilgili özel nakliye teşebbüsleri aleyhine dava açılmadan bu zararın ödenmesi mümkün olmadığı takdirde P.T.T. İdaresi sorumdan kurtulur. Bu halde gönderici isterse P.T.T. İdaresi dava hakkını kendisine devreder.

IV - P.T.T. İdaresi kanuni hükümler gereğince yetkili makamlara verdiği maddelerle paralar için de sorumlu değildir.

Başvurma hakkı ve zamanaşımı

I - P.T.T. idaresinden her hangi bir talepte bulunmak, idarenin sorumlu olduğu hallerde dava etmek hakkı göndericinindir. Gönderici bu hakkını alıcıya devredebilir.

II - Bu kanunda hilafına hüküm yoksa talep ve dava hakkı bir yıl sonunda zamanaşımına uğrar.

III - Zamanaşımı posta ile gönderilen maddelerin ve paraların postaya verildiği tarihin ertesi günü başlar.

Bu süre posta merkez veya makamlarından birine yahut mahkeme veya icraya müracaatla kesilir. Müracaat üzerine yapılan inceleme ve araştırmaların sonunun ilgililere bildirildiği tarihte yeni bir süre başlar. Bu süre yeni bir başvurma ile tekrar kesilmez.

IV - Mahkeme veya icraya müracaat edildiği ilgili P.T.T. İdaresine tebliğ edilen hallerde idare buna ait evrak ve vesikaları ihtilafın halline kadar muhafazaya mecburdur.

V - P.T.T. İdaresi ihtilaf mevzuu ile ilgili olmayan posta servisine ait evrakı iki yıldan fazla süre ile muhafazaya mecbur değildir.

Tazminat isteklerinin sonuçlandırılması

Tazminat verilmesine dair olan istekler zarar veya hasarın idarece kesin olarak anlaşılmasından sonra sonuçlandırılır.

Tazminat verilip verilmiyeceğini gerektirecek araştırma ve soruşturmalar altı ay içinde bitirilmediği takdirde P.T.T. İdaresi göndericiye,haklı olmadığı anlaşıldığında geri vermek şartiyle, tazminatı öder. İdare lüzum gördüğü takdirde tazminatı ödemeden evvel kanuni teminat istiyebilir.

Tazminat verilmesi kararlaştırıldıktan sonra gönderici bunu iki yıl içinde isteyip alabilir. İki yıldan sonra bu husustaki isteği kabul edilmez.

Sorumdan kurtulma

Aşağıdaki hallerde P.T.T. İdaresi sorumdan kurtulur:

A) Zarar ve hasar zorlayıcı sebeplerden veya göndericinin kusurundan ileri gelirse;

B) Zarar ve hasar o maddenin tabiatı gereğinden bulunursa;

C) Gönderilen maddenin içinde yasak şeyler varsa;

D) Zorlayıcı sebeplerle kayıtların ve belgelerin elden çıkması yüzünden gönderilen maddelerin ve paraların sahibine verildiğini ispat mümkün olamıyorsa ve sorum da başka suretle tesbit olunamıyorsa;

E) Değerlendirilmiş maddelerin içlerinde değerli bir şey bulunmadığı veya gönderilen maddeye hile ile gerçek değerinden fazla değer gösterildiği anlaşılırsa.

II - Tabiat ve mahiyetleri bakımından hasar (kırılma, bozulma, kokma) tehlikesi kuvvetli bulunan maddelerde, zararın bu yüzden ileri geldiği kabul olunur. Ancak, gönderme sırasında alınacak özel bir tedbir için, fazla ücret alınmış olursa P. T. T. İdaresi yine sorumludur.

III - Hak sahipleri tarafından itirazsız kabul edilen posta maddelerinden P.T.T. İdaresi sorumlu değildir.

Tazminat

I - P.T.T. İdaresi haberleşme maddelerinin taahhütlü olmıyanları için tazminat vermez.

II - Taahhütlü olarak gönderilen bir maddenin kaybı halinde P.T.T. İdaresince taahhüt ücretinin 50 katı tutarında tazminat verilir.

III - Değer konulmamış bir kolinin kaybolması, çalınması veya hasarı halinde P.T.T.  İdaresi, kolinin postaya  verildiği yerdeki  ve zamandaki gerçek değerini ve hasar halinde, uğradığı zarar derecesini gözönüne alarak bir taahhütlü mektup tazminatından az olmamak üzere, kolinin adi posta ücretinin 10 katı tutarında tazminat verir.

IV - Değerli bir mektup veya kutu ile değerli bir kolinin kaybolması, çalınması veya hasarı halinde, konulmuş olan değeri geçmemek şartiyle, hasar veya eksiklik derecesinde tazminat verilir.

Ancak, P.T.T. İdaresi gönderilen posta maddesi içindeki eşyanın postaya verildiği zaman konmuş olan değerden daha az değerde olduğunu ispat ederse bu eşyanın gerçek değerine göre tazminat verilir.

Kaybolan maddede kanun yollariyle hükümsüzlendirilmesi mümkün olan kağıtlar bulunuyorsa P.T.T. İdaresinin bu kağıtları hükümsüzlendirmek yoluna gidebilmesi için sahibinin bunlara koydurduğu değere kadar olan haklarını P.T.T. İdaresine bırakması lazımdır.

V - P.T.T. İdaresi büsbütün kaybolma, çalınma veya hasara uğrama halinde, yukarda III ve IV üncü fıkralarda gösterilen tazminattan başka değerlendirme ücreti dışında kalan posta ücretlerini de geri verir.

VI - Tazminat verildikten sonra bulunan maddeler, verilen tazminat geri alınarak sahibine teslim olunur. Eksiklik, bozukluk hallerinde geri alınacak tazminat bu eksiklik ve bozukluk nispetlerinde azaltılır.

Maddenin bulunduğu, yazı ile haber verildiği tarihten başlıyarak üç ay içinde ilgili gelip bunu almazsa bütün hakları P.T.T. İdaresine geçer.

Şu kadar ki, bulunan maddede bir eksiklik veya bozukluk bulunmaz ve buna değerinden fazla tazminat verilmiş bulunduğu anlaşılırsa P.T.T. İdaresi genel hükümlere dayanarak bu fazlanın geri verilmesini ilgiliden istiyebilir.

Tazminat isteme hakkının mirasçılara geçmesi

Yukardaki maddede yazılı tazminatı istemeden ölenlerin bu isteme hakları 47 nci maddede yazılı süre içinde yapılmak şartiyle mirasçılarına geçer.