7397 Sigorta Murakabe Kanunu (mülga)

UMUMİ HÜKÜMLER

Kanunun Şümulü

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Bu Kanunun amacı, ülke sigortacılığının geliştirilmesini, güven içinde yürütülmesini, sigorta sektöründe yeralan kişi ve kuruluşların mesleki kurallar içerisinde faaliyet göstermelerini, bu sektörde yaratılacak fonların ekonomik kalkınmaya katkısını sağlamak ve sigorta sözleşmelerinden doğan hak ve alacakları teminat altına almak üzere sigorta ve reasürans şirketlerinin kuruluşunu, yönetimini, çalışma esaslarını, tasfiyelerini ve murakabeleri ile sigortacılıkla ilgili ihtisas komite ve kuruluşların teşkilini,eksperlik, aktüerlik, acentelik, brokerlik ve prodüktörlük faaliyetlerini ve özel sigortacılıkla ilgili diğer hususları düzenlemektir.

Bu Kanunda geçen;

a) Bakan veya Bakanlık : Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakan veya Bakanlığı,

b) Müsteşarlık : Hazine Müsteşarlığı'nı,

c) Birlik : Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'ni,

d) Sigorta Şirketi: Türkiye'de kurulmuş sigorta şirketleri ile yabancı ülkelerdeki sigorta şirketlerinin Türkiyede'deki şubelerini,

e) Reasürans Şirketi: Türkiye'de kurulmuş reasürans şirketleri ile yabancı ülkelerdeki reasürans şirketlerinin Türkiye'deki şubelerini,

ifade eder.

Sosyal güvenlik kurumları, Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketi ve özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan diğer kuruluşlar bu Kanuna tabi değildir.

Kuruluş ve Faaliyet İzni

Türkiye'de bir sigorta veya reasürans şirketinin kurulması, yabancı ülkelerde kurulmuş bir sigorta veya reasürans şirketinin Türkiye'de faaliyette bulunması Bakanlığın iznine tabidir.

Türkiye'de kurulacak sigorta veya reasürans şirketlerinin;

a) Münhasıran sigortacılık veya reasürans işleri yapmak üzere anonim ortaklık şeklinde kurulmaları,

b) Kurucularının taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis yahut sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla ağır para cezasına mahküm edilmemiş olmaları; cezası ne olursa olsun zimmet, ihtilas, rüşvet, irtikap, hırsızlık,dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından dolayı hüküm giymemiş, iflas ve konkordato ilan etmemiş olmaları,

c) Ödenmiş sermayelerin 10,3 trilyon liradan az olmaması,

d) Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve nama yazılı olması,

e) Anasözleşmelerinin bu Kanun hükümlerine uygun olması,

şarttır.

Sigorta şirketleri, ortak sayısı 200'den az olmamak üzere kooperatif şirketlerin tabi olduğu esaslara göre karşılıklı (mütüel) şirket olarak da kurulabilir.

Yabancı sigorta şirketleri Türkiye'de ancak şube açmak suretiyle faaliyet gösterebilirler.

Şube açmak suretiyle faaliyet gösterecek yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayelerinin bu maddenin ikinci fıkrasının üçüncü bendine göre belirlenen tutardan az olmaması ve faaliyette bulundukları ülkelerde sigortacılık yapmaktan yasaklanmamış olmaları şarttır.

Türkiye'de şube açmak suretiyle faaliyette bulunan yabancı sigorta şirketleri, ikinci şubelerini açtıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde Müsteşarlığa ayrıca bir beyanname vererek Türkiye'deki şubelerinden birini diğer şubeleri temsile yetkili ve sorumlu yönetim merkezi olarak göstermek zorundadırlar. Bunların ikinci ve müteakip şubeleri izne tabi değildir.

Bakanlık bu maddede yazılı asgari sermaye tutarını Devlet İstatistik Enstitüsü Toptan Eşya Fiyatları Endeksi artış oranını aşmamak kaydıyla artırmaya yetkilidir.

Türkiye'de faaliyette bulunacak yerli ve yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin kurulmalarına, yurtiçinde ve yurtdışında şube açmalarına ve her türlü faaliyetlerine ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelik ile düzenlenir.

Ruhsat Verilmesi ve İptali

Sigorta ve reasürans şirketleri, sigorta ve reasürans faaliyetine başlamadan önce Müsteşarlıktan ruhsat almak zorundadırlar. Bu ruhsat, sigorta şirketlerine faaliyet göstermek istedikleri her branş için ayrı ayrı verilir. Ruhsat, ticaret siciline tescil ve Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazete de ilan ettirilir.

Sigorta ve reasürans şirketlerinin;

a) Aralıksız olarak bir yıldan fazla süre ile yeni sigorta ve reasürans sözleşmesi akdetmemeleri,

b) Kuruluş veya ruhsatın verilmesine ilişkin şartların ortadan kalkması,

c) Bu Kanun'un 20'nci maddesi uyarınca gerekli görülmesi,

d) Bu Kanuna göre sözleşme yapma ve prim tahsil yetkisi verilmesi mümkün olmayan kişilerle bu yetkileri kapsayan acentelik sözleşmesi yapmaları,

e) Sigortacılık mevzuatına aykırı hareketleriyle, sigorta şirketinin emin bir şekilde çalışmasını veya sigortalalıların hak ve menfaatlerini tehlikeye düşürdüklerinin tesbiti,

hallerinde, Müsteşarlıkça sürekli veya bir yıldan fazla olmamak üzere geçici olarak ilgili branşta veya bütün branşlarda ruhsatları iptal edilebilir.

İptal keyfiyeti, ticaret siciline tescil ve Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazete ilan ettirilir. Gerekli görülen hallerde ruhsat iptali Resmi Gazetede de ilan olunur.

Teşkilat

Sigorta ve reasürans şirketlerinin yönetim kurulları genel müdür dahil beş kişiden az olamaz. Genel müdür, yönetim kurulunun doğal üyesidir.

Yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiyedeki merkez şubelerinde yönetim kurulu yetki ve sorumluluklarını taşıyan ve şube müdürünün de dahil olduğu en az üç kişilik bir müdürler kurulu kurulur.

Yönetim kurulu ve müdürler kurulu üyelerinin yarıdan fazlasının en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmaları ve sigortacılık, bankacılık, iktisat, işletmecilik, muhasebe, hukuk, maliye, matematik, istatistik, veya mühendislik alanlarının en az birinde bilgi ve deneyim sahibi kimselerden seçilmeleri şarttır.

Sigorta ve reasürans şirketlerinin denetçileri ikiden az olamaz. Denetçilerin, en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmaları ve sigortacılık, bankacılık, iktisat, hukuk, maliye, işletmecilik veya muhasebe alanlarının birinde bilgi ve deneyim sahibi kişilerden seçilmeleri şarttır.

Sigorta ve reasürans şirketlerinin genel müdür ve yardımcılarının en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmaları ve genel müdürlüğe atanacakların en az 10 yıl, genel müdür yardımcılığına atanacakların ise en az 7 yıl sigortacılık, bankacılık, iktisat, işletmecilik, muhasebe, hukuk, maliye, matematik, istatistik veya mühendislik alanlarının en az birinde bilgi ve deneyim sahibi olmaları, yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye'deki merkez şube müdürleri ile müdür yardımcılarının genel müdür ile genel müdür yardımcılarında aranan nitelikleri taşımaları şarttır.

Sigorta veya reasürans şirketlerinde yönetim veya müdürler kurulu başkanı, üyesi, denetçi, genel müdür, genel müdür yardımcısı ile imza yetkisini haiz görevli olarak çalıştırılacak kişilerin bu Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde sayılan nitelikleri taşımaları şarttır.

Hayat grubunda faaliyet gösteren sigorta şirketleri aktüer çalıştırmak zorundadırlar.

Anasözleşme Değişikliği

Türkiye'de kurulmuş sigorta ve reasürans şirketlerinin anasözleşmelerinin değiştirilmesinde Müsteşarlığın uygun görüşü aranır. Müsteşarlıkça uygun görülmediği takdirde değişiklik tasarıları genel kurul gündemine alınamaz ve genel kurulda görüşülemez. Sicil Memuru, Müsteşarlığın uygun görüşü olmaksızın anasözleşme değişikliğini Ticaret Siciline tescil edemez.

Yabancı Şirketler İçin Mütekabiliyet Esasları

(...)

Sigorta Grupları

Sigortacılık faaliyetleri, hayat sigortaları ve hayat dışı sigortalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Bakanlık,bu ana gruplara girecek sigorta branşlarını tespite ve değişen ihtiyaçlara göre yeni sigorta branşlarını tesise yetkilidir. Tesis edilen sigorta branşları Resmi Gazete'de ilan edilir.

Sigorta şirketleri, hayat sigortaları ve hayat dışı sigortalar ana gruplarından sadece birinde faaliyet gösterebilirler.

Hisse, İntifa veya Oy Kullanma Haklarının Edinilmesi

Bir gerçek veya tüzel kişinin, bir sigorta veya reasürans şirketinin sermayesinin %10 veya daha fazlasını temsil eden payları edinmesi ile bir ortağa ait payların bu şirketlerin sermayesinin %10'unu, %20sini,%33'ünü ya da %50'sini aşması sonucunu doğuran hisse edinimleri ve bir ortağa ait payların yukarıdaki oranların altına düşmesi sonucunu veren hisse devirleri Müsteşarlığın iznine tabidir. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür.

Bir sigorta veya reasürans şirketinin sermayesinin %10 ve daha fazlasına sahip olacak ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır. Bu nitelikleri kaybeden ortaklar temettü hakkı dışındaki ortaklık haklarından yararlanamazlar. Bu durumda diğer haklar Birlik tarafından kullanılır.

İntifa hakkı ile oy hakkının edinilmesinde de bu madde fıkra hükümleri uygulanır.

Bu maddenin uygulanmasında;

a) Bir gerçek kişi ile eşi ve reşit olmayan çocuklarına, bunların yönetim ve denetim kurullarında bulundukları ya da sınırsız sorumlu ortağı oldukları şirketlere,

b) Kamu tüzel kişilikleri hariç olmak üzere bir tüzel kişinin veya yukarıdaki bentte sayılanların doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinin yüzde 25 ve daha fazlasına sahip oldukları ortaklıklara,

ait hisse ve diğer haklar bir kişiye ait sayılır.

Acenteler

Her ne ad altında olursa olsun sigorta şirketine tabi bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak, belli bir yer veya bölge içinde, daimi bir surette Türkiye'deki sigorta şirketlerinin sigorta sözleşmelerine aracılık eden veya bunları sigorta şirketi adına yapan gerçek veya tüzel kişilere sigorta acentesi, sigorta acentelerinin acentelik faaliyetleriyle ilgili olarak tayin ettikleri gerçek veya tüzel kişi acentelere ise tali acente denir. Tali acentelik tesisi için sigorta şirketinin yazılı izni gerekir.

Bu Kanunun 2'nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde sayılan niteliklere sahip olmayan kimseler, acentelik yapamazlar, acentelere ortak olamazlar, tüzel kişi acentelerin yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar.

Sigorta şirketlerinin yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile müdürler kurulu üyeleri ve şirket adına imza atmaya yetkili olanlar, görevli bulundukları sigorta şirketinin acentiliğini veya tali acenteliğini yapamazlar, bu acentelerin yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, bu acentelere ortak olamazlar, ve bunlardan ücret karşılığı herhangi bir iş kabul edemezler. Bu sınırlandırmalar sözkonusu kimselerin eş ve velayeti altındaki çocukları için de geçerlidir.

Sigorta sözleşmeleri yapma ve prim tahsil etme yetkileri sigorta şirketlerine aittir. Bu yetkiler acentilek sözleşmesinde belirtilmek kaydıyla sigorta acentelerine devredilebilir. Tali acentelere sözleşme yapma ve prim tahsil etme yetkileri verilemez.

Sigorta acentelerine verilecek yetkilerin kapsam ve sınırı sigorta şirketlerince,tali acentelere verilecek yetkilerin kapsam ve sınırı ise sigorta acentelerince usulü dairesinde tescil ve ilan olunur. Tescil ve ilandan önce acentelik faaliyetinde bulunulamaz.

Sigorta şirketleri sözleşme yapma ve prim tahsili etme yetkisi verdikleri acentelerini,yetkilerin kapsam ve sınırının ticaret siciline tescil tarihinden itibaren on beş gün içinde Sicile kaydedilmek üzere Birliğe bildirmek zorundadırlar.

(...)

Sözleşme yapmaya ve prim tahsiline yetkili sigorta acenteleri, acentelik dışında başka bir ticari faaliyette uğraşamazlar. Bu hüküm sözleşme yapmaya ve prim tahsiline hayat sigortaları ve zorunlu sigortalarla sınırlı olarak yetki verilen acenteler hakkında uygulanmaz.

Sigorta acentelik yapamayacak olanlara acentelik yetkisi veren sigorta şirketleri hakkında 3'üncü maddenin ikinci fıkrasının (d) bendi hükmü uygulanır.

Bankalar, bu maddenin 3,4 ve 8'inci fıkralarına tabi değildir.

(...)

Değişikliklerin Bildirilmesi

Sigorta ve reasürans şirketleri, bu Kanunun 2, 3 ve 4 üncü maddelerinde yazılı hususlarda meydana gelecek değişiklikleri, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren bir ay içinde Müsteşarlığa bildirmek zorundadırlar.

Yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye'deki merkez şubeleri, merkezleri ile ilgili devir, birleşme, tasfiye, bir veya birden fazla sigorta dalındaki sigortacılık faaliyetlerinin durdurulması veya sona erdirilmesi gibi esaslı değişiklikleri de ayrıca bildirmek zorundadırlar.

İzin ve tasdike tabi hususlardaki değişiklikler Müsteşarlığın tasdikiyle yürürlüğe girer.

Yabancı şirketlerin merkezlerine ait değişikliklerin bildirilmesi

(...)

Teminat

Sigorta şirketleri, sigorta sözleşmelerinden doğan taahütlerine karşılık olmak üzere, sigorta primleri ile orantılı olarak teminat göstermek zorundadırlar.

Hastalık ve ferdi kaza sigortaları ile diğer hayat dışı sigortalarda, her hesap dönemi sonu itibariyle Türkiye'de akdedilmiş sigortalardan fesih ve iptaller çıkarıldıktan sonra kalan prim tutarının %20'sinden çok olmamak üzere Müsteşarlıkça tesbit edilen oranda teminat tesis edilir. Müsteşarlık, hesap dönemine bağlı kalmaksızın yürürlükte bulunan sözleşme tutarları ile orantılı olarak teminat tesis edilmesini isteyebilir.

Sigorta şirketlerinin hayat branşında göstereceği teminat, hayat sigortalarının safi primleri üzerinden ayrılan matematik karşılıkları toplamından hayat sözleşmeleri üzerine yapılmış ikrazların düşülmesinden sonra kalan tutar ile hayat muallak tazminat karşılıkları ve tahakkuk etmiş kar payları ihtiyat toplamıdır. Müsteşarlık, hayat branşında gösterilecek teminatları kısmen veya tamamen kaldırmaya yetkilidir.

Yeni kurulan şirketler, teminat tesis dönemine kadar ödenmiş sermayelerinin %20'si oranında teminat tesis ederler. Sigorta şirketlerinin tesis edecekleri teminatlar herhalükarda ödenmiş sermayelerinin %20'sinden az olamaz.

Teminat olarak kabul edilebilecek değerlerin toplam teminat içerisindeki azami payı, hesap tarzı, miktarı, değerleme esasları, değer düşüş marjı, tesis dönem ve süreleri, bu teminatlara ilişkin blokaj, deblokaj ve değiştirme usulleri ile teminatlara ve hayat grubuna ilişkin diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.

Teminat Tesisi

Teminat olarak gösterilen Türk Lirası ve dövizler ile menkul değerler Müsteşarlıkça uygun görülecek bankalarda Müsteşarlık adına bloke edilir ve Müsteşarlığın izni alınmaksızın hiç bir suretle iade olunmaz. Bloke kıymetlerin işlem tarihindeki değerleri esas alınarak aynı değerde başka bir kıymetle değiştirilmelerinde izin aranmaz.

Teminat olarak gösterilecek gayrimenkuller, teminat gösterilecekleri miktar için, Müsteşarlık lehine birinci derece ve sırada ipotek edilir.

Müsteşarlık, teminat olarak gösterilen bütün aktiflerin değer takdirini yeniden yaptırmaya ve teminat eksikliklerini tamamlatmaya veya teminat olarak tesis ettirilen değerlerin değiştirilmesini istemeye yetkilidir. Kıymet takdiri masrafları ilgili şirkete aittir.

Sigorta şirketlerinin tesis ettikleri teminat eksik olduğu takdirde,bloke edilmiş değerlerin faiz, temettü ve benzeri gelirlerinden eksik kısma tekabül eden kısım teminatın tamamlanmasına kadar serbest bırakılmaz. Müsteşarlık, bu gelirleri sigorta şirketlerine ödemeye yetkili veya görevli kişi ve kuruluşlardan teminatın tesis edildiği bankaya bloke etmelerini isteyebilir.Bu kişi ve kuruluşlar blokajla birlikte,hak sahiplerine karşı borçtan kurtulurlar.

Teminat olarak gösterilen değerlerdeki değişmeler dolayısıyla veya başka herhangi bir nedenle teminat fazlası olması halinde bu fazlalık Müsteşarlıkça serbest bırakılır.

Bankalar, nezdlerinde tesis edilen teminata ilişkin hususları tesis tarihinden itibaren en geç beş iş günü içinde Müsteşarlığa bildirmekle yükümlüdürler.

Teminatın Kullanılması

Teminat, sigortalıların alacaklarına karşılık teşkil eder ve sigorta şirketlerinin malî bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi hali ile tasfiyesi veya iflası halinde öncelikle tesis edildiği sigorta branşındaki sigortalıların alacaklarının ödenmesine tahsis edilir; artan kısım, diğer branşlara ait teminata eklenir.

Sigorta şirketlerinin faaliyetlerine son verdiği branşlara ait teminatları o branşa ait tüm borçlarının ödenmiş olması şartıyla Müsteşarlıkça serbest bırakılır.

Teminatlar, sigortalıların tüm alacakları ödenmeden iflas veya tasfiye masasına dahil ve başka nitelikteki alacaklar için dava edilemez veya icra takibine konu olamaz.

Teminat Olarak Kabul Edilebilecek Kıymetler

Aşağıdaki kıymetler teminat olarak kabul edilebilir:

a) Türk Lirası olarak nakden tevdiat ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca alım satım konusu yapılan dövizler,

b) Devlet iç ve dış istikraz tahvilleri, Hazine bonoları, gelir ortaklığı senetleri ile Devletçe ihraç edilecek diğer menkul değerler,

c) Sermayesinin en az %51'i Devlete ait şirketlerin hisse senetleri,

d) Müsteşarlıkça kabul edilen diğer sermaye piyasası araçları,

e) Sigorta şirketlerin Türkiye'de sahip oldukları gayrimenkuller.

Bir şirket tarafından ihraç edilmiş menkul kıymetlerin tutarı toplam teminat içinde %10'u aşamaz.

Gayrimenkuller, toplam teminatın yarısını geçemez ve değerlerinin %80'i oranında teminat kabul edilir.

Teminat Akçeleri Karşılığı Menkul Kıymetlerin Blokajı

(...)

Teminat Akçeleri Karşılığı Gayrimenkullerin Blokajı

(...)

Riyazi ihtiyatların serbest bırakılması

Hesap senesi içinde, hayat branşındaki tahsilatını tecavüz edecek surette bu branşta sigortalılara tediye yapmak mecburiyetinde kalan şirketlerin mezkûr branşa ait riyazi ihtiyat akçeleri karşılıklarından, mütecaviz miktar dâhilinde Ticaret Vekâletince tensip edilecek kısım serbest bırakılır.

Hak sahiplerince aranmayan paralar

Yaşama ve ölüm şartlı can sigortalarında ödenmesi gereken paralar ödemeyi gerektiren tarihten itibaren 10 yıl içinde hak sahipleri tarafından aranmamış ise, onuncu yılı takip eden yılbaşından itibaren altı ay içerisinde, Tasfiye ve iflas işlemlerinin devamı sırasında hak sahiplerinden müracaat etmeyenler olursa, sigorta şirketlerinin bunlara ödemek zorunda oldukları paralar, müracaatları halinde ödenmek üzere, son bilançonun tanziminden önce,

Sahiplerinin ad ve kimlikleri ile bilinen adreslerini ve hak kazandıkları para miktarlarını gösterir şekilde tanzim olunacak bir cetvel ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı emrine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına tevdi olunur.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına yatırılan bu paralar iki sene içinde sahipleri tarafından aranmadığı takdirde Devlete intikal eder.

Mali Bünyenin Güçlendirilmesi

Bir sigorta veya reasürans şirketinin tesis etmesi gereken teminatı ya da karşılıkları tesis edememesi yahut sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getirememesi veyahut şirketin mali bünyesinin sigortalıların hak ve menfaatlerini tehlikeye düşürecek şekilde zayıfladığının herhangi bir suretle tesbit edilmesi hallerinde Bakan, uygun bir süre vererek ilgili şirketten;

a) Sermayenin artırılmasını, varsa ödenmemiş kısmının ödenmesini, sermayeye mahsuben şirkete ödeme yapılmasını veya kar dağıtımının durdurulmasını,

b) İştiraklerin veya sabit değerlerin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasını,

c) Reasürans anlaşmalarının ve saklama paylarının oran ve miktarlarının değiştirilmesini,

d) Tespit edilecek gündemle genel kurulun toplantıya çağrılmasını,

e) Mali bünyesinin güçlendirilmesine yönelik benzeri diğer tedbirlerin alınmasını,

isteyebilir.

Yönetim kurulu veya müdürler kurulu bu yönde gerekli tedbirleri almak ve aldığı karar ve tedbirleri aylık raporlar halinde Müsteşarlığa bildirmek zorundadır.

Birinci fıkraya göre talep edilen hususların yerine getirilmemesi veya bu tedbirlerin uygulanmasına rağmen mali bünyedeki zayıflamanın devam etmesi yahut şirketin mali bünyesindeki zayıflamanın bu tedbirlerle dahi herhangi bir suretle düzeltilmesine imkan bulunmadığının tespit edilmesi halinde Bakan;

a) Mali bünyeyi zayıflatan karar ve işlemlerin yönetim veya müdürler kuruluna ait olması halinde, yönetim veya denetim veya müdürler kurulu üyelerinden bir kısmını veya tamamını görevden alarak veya yönetim veya denetim veya müdürler kurulu üye sayısını artırarak bu kurullara üye atamaya,

b) Sigorta veya reasürans şirketinin yeni sigorta veya reasürans sözleşmesi yapma yetkisini kaldırmaya,

c) Şirketin faaliyette bulunduğu sigorta branşlarından birine veya tamamına ait sigorta portföyünün teminat ve karşılıkları ile birlikte başka şirket veya şirketlere devrine karar vermeye,

d)

yetkilidir.

Ruhsatnamenin İptali

(...)

Faaliyete Son Verilmesi ve Tasfiye

Sigorta veya reasürans şirketleri, faaliyetlerine son vermek ve işlemlerini tasfiye etmek istedikleri takdirde, Bakanlıktan izin alarak durumu Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazete ile ilan ve sigortalılar ile alacaklılarına tebliğ etmek zorundadırlar.

Faaliyetlerine son vermek üzere izin alan şirketlerin ruhsatları, izin tarihinden itibaren kendiliğinden geçersiz olur ve bu husus Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir.

Müsteşarlık, lüzumu halinde, iflas idare memurları ile tasfiye memurlarının değiştirilmesini talep edebilir.

Faaliyete son verme ve tasfiye işlemlerinin yürütülmesi sırasında teminatların ve reasürans yolu ile ödenecek tazminatların öncelikle sigortalıların alacaklarına tahsisi için Müsteşarlıkça gerekli tedbirler alınır.

Tasfiye halinde, en son ilan tarihinden itibaren bir yıl geçtikten ve bütün yükümlülüklerin yerine getirildiğinin belgelendirilmesinden sonra, teminatlar ilgililere iade olunur.

Sigortalılar, teminatlarla karşılanmamış olan alacakları için iflas masasına üçüncü sırada iştirak ederler.

İflas Halinde Hayat Portföyünün Devri ve Teminatların Tamamlanması

Bir sigorta şirketinin iflası halinde,hayat sigorta portföyünün bütün hak ve yükümlülükleriyle devrini kabul eden bir veya birkaç şirket bulunduğu takdirde, tasfiye neticesi beklenmeksizin Müsteşarlığın izniyle devir yapılır.

İflas eden şirketin pörtföyü ile birlikte teminatlar da devredilir veya devralan şirket tarafından tesis olunur.

Birleşme, Devir ve Portföy Devri

Bir Sigorta şirketinin bir veya birkaç sigorta şirketi ile birleşmesi, aktif ve pasifleri ile başka bir şirkete devrolunması,sigorta portföyünü kısmen veya tamamen diğer bir sigorta şirketine devretmesi Bakanlığın iznine bağlıdır.

Reasürans şirketleri de bu hükme tabidir.

Portföy devrine ilişkin anlaşma, sigortalıların hak ve menfaatlerine zarar veren hükümler taşıyamaz.

Bu anlaşmada; devredilecek sigorta sözleşmeleri ve bu sözleşmeler ile ilgili tüm hususlar; portföy ile devredilecek varlıklar ve özellikle portföyle ilgili karşılıklar, yatırım gelirleri ve teminatların tabi olacağı hükümler ve portföy devrinin geçerli olacağı tarih açıkça belirtilir.

Birleşme, devir ve portföy devri talepleri, Resmi Gazete'de ve Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük iki gazetede birer hafta ara ile en az ikişer defa yayınlanmak suretiyle duyurulur. İlan tarihinden itibaren üç ay içerisinde gerekçeleri ile itiraz etmeyen sigorta ettirenler devir işlemini uygun görmüş kabul edilirler. Sigortalı veya lehdarın değiştirilemeyeceği sigorta sözleşmelerinde itiraz hakkı sigortalı veya lehdara aittir.

Portföy devrinin sigorta ettiren veya sigortalı ve lehdarlara hangi usul ve esaslara göre tebliğ edileceği Müsteşarlıkça tespit edilir.

Bu Kanuna göre devredilen portföyle ilgili olarak devreden tarafından tesis edilen teminat, devralan tarafından varsa eksiği de tamamlanarak ayrıca tesis ettirilmesi kaydıyla serbest bırakılır.

Aktif ve pasifleri ile başka bir şirkete devir olunan, portföylerini devreden, başka bir şirketle birleşen, ruhsatları geçersiz olan sigorta ve reasürans şirketlerinin bu durumları, Müsteşarlıkça Ticaret Sicili Gazetesinden başka Resmi Gazete'de ve Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazetede ilan ettirilmek suretiyle duyurulur.

Karşılıklar

Sigorta ve reasürans şirketleri yangın ve mühendislik sigorta branşlaında verilen deprem teminatı karşılığında aldıkları ve kendi saklama paylarında kalan primlerle bu primlerin net gelirlerini on beş yıl süre ile deprem hasar karşılığı olarak ayırmak zorundadırlar. Deprem hasar karşılıkları ayrılmasına esas primler ve prim gelirlerinin hesaplanma usulleri ile karşılık oranı Müsteşarlıkça belirlenir.

Sigorta ve reasürans şirketleri, bir yıldan uzun süreli hayat sigortaları ve deprem teminatları dışındaki taahhütleri için cari rizikolar karşılığı;tüm sigorta dallarındaki muallak hasarları için muallak hasar karşılığı ayırmak zorundadırlar.

Cari rizikolar karşılığı, yürürlükte bulunan sözleşmeler için tahakkuk etmiş primlerden komisyonlar düşüldükten sonra kalan tutarın gün esasına göre ertesi yıla sarkan kısmından oluşur; ancak poliçe bazında cari rizikolar karşılığının ayrılamaması halinde hesap dönemi itibariyle tahakkuk eden primlerden iptal ve süresi sona eren sözleşmelere ait primlerin düşülmesinden sonra kalan tutar üzerinden nakliyat branşında asgari % 25, diğer branşlarda asgari % 33,5 oranlarında cari rizikolar karşılığı ayrılır.

Muallak hasarlar karşılığı, tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş tazminat bedellerinden veya bu hesap yapılmamışsa tahmini değerlerinden ibarettir.

Sigorta şirketleri; sigorta acenteleri ve sigortalılar üzerindeki prim alacakları için muhtemel zararlar karşılığı ve hayat branşında faaliyet gösteren sigorta şirketleri Müsteşarlığın uygun göreceği genel kabul görmüş aktüerya hesaplarına göre matematik karşılık ayırmak zorundadır.

Karşılıklar ile bunların kullanımına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle tesbit edilir.

Prim ve Tarifeler

Hayat sigortaları ve süresi bir yılı aşan sağlık sigortaları ile zorunlu sigortalar dışında kalan sigorta sözleşmelerinde uygulanacak tarifeler sigorta şirketi tarafından serbestce belirlenir.

Bakanlık, sigorta tarife ve talimatlarını ve aracılık komisyon hadlerini tespit ve ilana, sigorta tarifelerini tasdike tabi tutmaya, zorunlu sigortaların tarifelerini serbest bırakmaya ve bu hususlarla ilgili tüm tedbirleri almaya yetkilidir.

(...)

Bu Kanuna ve diğer kanunlara göre yapılması zorunlu kılınan sigortaların primleri ile bunların tarife ve talimatları Bakanlıkça tespit olunur ve Resmi Gazete'de yayımlanır.

Hayat sigortası ile süresi bir yılı aşan sağlık sigortasının tarifeleri ile prim, formül ve cetvellerinin uygulamaya konulabilmesi Müsteşarlığın onayına bağlıdır.

Sigorta şirketleri, özellik arzeden sigorta konuları dışında uygulayacakları tarifelerini tespit etmek ve müşterilerinin emrine hazır tutmak zorundadırlar.

Sigorta priminin peşin tahsili esastır. Primin taksitle ödenmesi kararlaştırıldığında taksit tutar ve vadeleri poliçe ile birlikte yazılı olarak sigorta ettirene bildirilir veya bu şartlar poliçe üzerine yazılır.

(...)

Sigorta Acenteleri Tarafından Tahsil Edilen Primler ve Sigorta Acentelerine Sağlanacak Menfaatler

Sigorta acenteleri, bir hafta süresince tahsil ettikleri primlerin komisyon ve ilgili vergiler düşüldükten sonra kalan kısmını, en geç ertesi haftanın son iş gününün bitimine kadar sigorta şirketine intikal ettirmek zorundadırlar. Tahsil ettiği sigorta primini sigorta şirketine bu süre içerisinde intikal ettirmeyen, ilgili mevzuatın asgari peşin tahsilat ve azami vade şartlarına ilişkin hükümlerine aykırı işlem yapan veya sigorta şirketince kendisine verilen yetkilerin dışına çıkarak, sözleşme akdeden sigorta acentelerinin acentelik yetkileri sigorta şirketi tarafından kaldırılır ve bu husus sicile işlenmek üzere gerekli bilgi ve belgelerle Birliğe bildirilir. Tahsil ettiği primleri sigorta şirketine intikal ettirme yükümlülüğüne uymayan sigorta acenteleri bu yükümlülüklerini yerine getirmedikçe sigorta acentelik faaliyetine devam edemezler.

Bu madde hükmü uyarınca, acentelik yetkisi aynı yıl içinde ikinci defa kaldırılan acentelere, bu Kanunun 9'uncu maddesinin ikinci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, bir daha sözleşme yapma ve prim toplama yetkisi verilemez. Bu hükme aykırı hareket eden sigorta şirketleri hakkında 3'üncü maddenin ikinci fıkrasına göre işlem yapılır.

Genel Şartlar, Tarife ve Talimat ve Sigorta Sözleşmesi

Sigorta sözleşmeleri, Müsteşarlıkça onaylanan genel şartlara uygun olarak yapılır.

Sigorta poliçeleri, genel şartları kapsayacak şekilde düzenlenir.

Sigorta şirketleri, kişi ya da kuruluşları sigorta sözleşmesi yapmak için davet veya teşvik amacıyla gerçeğe aykırı, yanıltıcı veya aldatıcı beyan ve tahminde bulunamazlar, her çeşit tarife, broşür, izahname ve diğer belgeler ile reklam ve ilanlarını, taahhütleriyle sigortalıya sağlayacakları hak ve menfaatlerin sınır ve kapsamı dışında bir anlayışa neden olacak şekil ve surette düzenleyemezler.

Acente, broker ve prodüktörler de yukarıdaki fıkra hükmüne uygun hareket etmek zorundadırlar.

Bir sözleşmenin unsurları içerisinde taraflardan birinin bu sözleşmede yer alan herhangi bir hususta sigorta yaptırmaya zorunlu tutulduğu hallerde, sözleşmeye sigortanın belirli bir şirkete yaptırılmasına ilişkin olarak konulmuş şartlar hükümsüzdür.

Hayat sigortalarına ilişkin sözleşmelerin yapılmasına dair teklifnamenin sigorta şirketine ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içinde sigorta şirketi tarafından red edilmemesi halinde sigorta sözleşmesi yapılmış olur.

Sigorta şirketleri, ilk defa uygulamaya koyacakları sigorta teminat şart ve esaslarını, uygulamaya başlamadan en geç onbeş gün önce Müsteşarlığa göndermek ve mevzuata ve sigortacılık esaslarına aykırı bulunan veya sigortalıların korunması açısından uygulanmalarında sakınca görülen sigorta teminat şart ve esaslarını, Müsteşarlığın talebi halinde değiştirmek zorundadırlar.

Yurtdışında Yaptırılabilecek Sigortalar ve Zorunlu Sigortalar

Türkiye'de yerleşik gerçek veya tüzel kişiler, Türkiye'deki sigortalarını, münhasıran Türkiye'de faaliyette bulunan ruhsatlı sigorta şirketlerine ve Türkiye'de yaptırmak zorundadırlar.

Ancak,

a) İhracat ve ithalat konusu olan mallar için nakliyat sigortaları,

b) Uçak, helikopter ve gemilerin; dış kredi ile satın alındığı takdirde borcu ödeninceye kadar, yurtdışından finansal kiralama yoluyla getirilmesi halinde ise finansal kiralama sözleşme süresi ile sınırlı olmak üzere yaptırılacak tekne sigortaları,

c) Gemilerin sorumluluk sigortaları,

d) Hayat sigortaları,

e) Kişilerin Türkiye haricinde iken seyahatleri sırasında yaptıracakları ferdi kaza, hastalık ve motorlu taşıt sigortaları,

yurt dışında da yapılabilir.

Gerektiği takdirde bu sigortalara ilişkin esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.

Bakanlar Kurulu, kamu yararı açısından gerekli gördüğü hallerde zorunlu sorumluluk sigortaları ihdas edebilir. Bakanlık, zorunlu sigortaların tarife ve talimatlarını tespit eder.

Zorunlu sigortalara ilişkin uygulama esasları, Bakanlar Kurulu kararlarında belirtilir.

Sigorta şirketleri, faaliyet gösterdikleri branşlarla ilgili zorunlu sigortaları yapmakla yükümlüdürler.

Mesleki nitelikte olsun veya olmasın bir faaliyetin icrası ya da bir şeyin kullanılması için izin veya ruhsat vermeye, bunları denetlemeye yetkili merciler, bu işlerle ilgili zorunlu sigortaların yaptırılıp yaptırılmadığını araştırmak ve denetlemekle yükümlü olup, zorunlu sigortaları yaptırmayanların bu izin ve ruhsatlarını iptale de yetkilidir.

Sigorta Denetleme Kurulu

Sigorta ve reasürans şirketleri ile sigortacılık işlemi yapan veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler, bu Kanun ve diğer kanunların sigortacılıkla ilgili hükümleri yönünden Sigorta Denetleme Kurulu'nun denetimine tabidir.

Sigorta ve reasürans şirketlerinin faaliyetleri, varlıkları, iştirakleri, alacakları, özkaynakları, borçları ile mali bünyeyi ve idari yapıyı etkileyen diğer tüm unsurların tespit ve tahlili Kurul uzman ve uzman yardımcıları ile aktüer ve aktüer yardımcılan tarafından yapılır.

Kurul Başkanı da, kurul uzmanı sıfat ve yetkisine sahiptir.

(...)

(...)

Faaliyet Raporu

(...)

Bilgi Verilmesi ve İbraz Yükümlülüğü

Sigorta denetleme uzman ve uzman yardımcıları ile aktüer ve aktüer yardımcıları; sigorta ve reasürans şirketleri ile bunların iştirakleri sigorta aracıları ve bankalar da dahil olmak üzere diğer gerçek ve tüzel kişilerden bu Kanun hükümleri ile ilgili görecekleri bütün bilgileri istemeye; bunların tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkili olup bunlar da istenilen bilgileri incelemeye hazır bulundurmakla ve ibrazla yükümlüdür.

Devlet daire ve kuruluşları, Birlik, Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu ve benzeri kuruluşlar, görevleri ile ilgili istenecek her türlü bilgiyi gizli de olsa, sigorta denetleme uzman ve yardımcıları ile aktüer ve aktüer yardımcılarına verirler.

Sigorta Tetkik Kurulu

(...)

İhtisas Komiteleri

Müsteşarlık, Kanunun gerekli kıldığı tarife ve talimatlar ile sigortacılığın geliştirilmesi için araştırma ve inceleme yaptırılması amacıyla sigortacılık konusunda bilgi ve uzmanlık sahibi kişilerden oluşacak ihtisas komiteleri kurabilir.

Komitelerin giderleri, Bakanlıkça onaylanacak esaslar uyarınca Birliğe üye şirketler tarafından karşılanır.

Komitelerin çalışma esasları hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Tetkik Kurulu ve Tarife Komitesi Talimatnamesi

(...)

Sigorta Şirketleri Birliği

Bu kanunun mer'iyete vaz'ı tarihinden itibaren üç ay içinde sigortacılık meslekinin inkişafı, sigorta şirketleri arasında tesanüt temini ve haksız rekabeti bertaraf edecek tedbirleri ittihaz ve tatbik etmek maksadiyle hükmi şahsiyeti haiz bir sigorta ve reasürans şirketleri birliği kurulur.

Birlik kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olup,merkezi İstanbul'dadır. Türkiye'de çalışan bütün sigorta ve reasürans şirketleri kuruluş işlemlerinin tamamlanmasından ve ruhsatnamelerinin alınmasından itibaren üç ay içinde birliğe üye olmaya mecburdurlar.

Birlik 1 inci fıkrada belirtilen amaçlar dışında hiçbir faaliyet gösteremez, siyasetle uğraşamaz, siyasi partiler, sendikalar ve derneklerle ortak hareket edemez.

Birliğin organları, Birlik Başkanı, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Disiplin Kurulu ve Denetim Kuruludur.

Genel Kurul, sigorta ve reasürans şirketlerinin genel müdürleri veya şirketi temsile yetkili kişilerden oluşur.

Birlik Başkanı, 9 asıl ve 9 yedek üyeden oluşan Yönetim Kurulu, 3 asıl, 3 yedek üyeden oluşan Disiplin Kurulu ve 3 asıl ve 3 yedek üyeden oluşan Denetim Kurulu, Genel Kurul tarafından seçilir. Birlik Başkanı Yönetim Kurulunun başkanıdır.

Birliğin organ seçimleri bu Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde yargı gözetimi altında gerçekleştirilir. Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az onbeş gün önce seçimlere katılacak üye sigorta ve reasürans şirketleri ile temsilcilerini belirleyen liste, toplantının gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek seçim kurulu başkanı hakime tevdi edilir. Hakim gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar; bir sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye atar. Oy verme işlemi gizli oy açık tasnif esaslarına göre yapılır. Seçim süresinin sonunda,seçim sonuçları tutanakla tespit edilip seçim sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçimlere yapılacak her türlü itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.

Birlik, sigortacılık mesleğinin geliştirilmesi maksadıyla sigortacılık alanında araştırma amacına yönelik kuruluşlar kurabilir, kurslar açabilir,seminer, konferans gibi eğitim faaliyetlerinde bulunabilir, Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığının izni ile tüzelkişiliği haiz sigortacılıkla ilgili bürolar oluşturabilir. Memleket içinde ve dışında sigortacılıkla ilgili meslek kuruluşlarına üye olabilir.

Birliğin organlarının görevleri, çalışma esas ve usulleri, selahiyetli organlarının alacağı kararların uygulanması esas ve usulleri ile bu maddenin uygulanmasına dair sair hususlar Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğinin görüşü alınarak Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.

Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğinin masraflarına iştirak payları üye şirketlerinin 1 yıl zarfında Türkiye dahilinde elde ettikleri direkt prim gelirleri toplamına göre yönetmelikteki esaslar dairesinde hesap edilir ve paylaştırılır. Masraf iştirak payları bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmediği takdirde icra yoluyla tahsil olunur. Masraf iştirak paylarının ödenmesine dair kararlar İcra ve İflas Kanununun 68 inci maddesinde yazılı resmi belge niteliğindedir.

Üçüncü fıkrada belirtilen yasaklara uymayan Birliğin sorumlu organlarının görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin seçilmesine Adalet Bakanlığının, Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığının teklifine dayanarak veya doğrudan doğruya isteği uyarınca bulundukları yer Cumhuriyet savcılığının açacağı dava üzerine o yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesince basit usule göre yargılama yapılarak karar verilir ve dava engeç üç ay içinde sonuçlandırılır.

Mahkemece yukarıdaki fıkrada yazılı organların görevlerine son verilmesi halinde kararda ayrıca, görevlerine son verilen organları bu Kanunda yazılı usullere göre seçecek Genel Kurulu toplamak üzere Birlik Genel Kurulu delegeleri arasından beş kişi de görevlendirilir. Seçim görevlendirilen bu beş kişi

tarafından bir ay içinde sonuçlandırılır. Görevlendirilen bu beş kişi bu fıkrada yazılı süre içinde görevlerine son verilen organlar gibi görevli ve yetkili olup, aynı şekilde sorumludurlar. Bu fıkra hükmüne göre seçilecek yeni organlar eski organların görev sürelerini tamamlarlar.

Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığının bu Kanun uyarınca Birlik organlarının karar ve işlemleri hakkındaki tasarruflarına Birliğin organları tarafından uyulması zorunludur. Bakanlığın tasarruflarını kanuni bir sebep olmaksızın yerine getirmeyen veya eski kararda direnme niteliğinde yeni bir karar veren ya da Kanunun zorunlu kıldığı işlemleri Bakanlığın uyarısına rağmen yerine getirmeyen Birlik organları hakkında da 11 ve 12 nci fıkralar hükümleri uygulanır.

Görevlerine son verilen organ üyelerinin Kanunda yazılı ceza sorumlulukları saklıdır. Bu organların yukarıdaki fıkra gereğince görevlerine son verilmesine neden olan tasarrufları hükümsüzdür.

Türk Devletinin varlık ve bağımsızlığının, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünün, toplumun huzurunun korunması ve Devletin Anayasada belirtilen temel niteliklerini tehdit edici faaliyetlerin önlenmesi bakımından gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mahallin en büyük mülki amiri Birliğin sorumlu organlarını geçici olarak görevden uzaklaştırabilirler.

Görevden uzaklaştırma kararı dayanakları ile birlikte üç gün içinde onbirinci fıkrada sözü edilen mahkemeye bildirilir. Mahkeme, görevden uzaklaştırma kararının yerinde olup olmadığını, dosya üzerinde inceleyerek bu konudaki kesin kararını en geç on gün içinde verir. Mahkemece görevden uzaklaştırmanın yerinde olduğuna karar verilmesi halinde onikinci fıkra hükümleri uygulanır.

Diğer Sigorta ve Reasürans Aracıları

Sigorta sözleşmelerinde sigortalıyı temsil ederek ve sigorta şirketinin seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranarak, tehlikelerin sigorta edilmesi için sigorta sözleşmesi yapmak isteyenlerle sigorta şirketlerini bir araya getiren, sigorta sözleşmesinin akdinden önceki gerekli hazırlık çalışmalarını yapan ve gerektiğinde bu anlaşmaların uygulanmasında, özellikle tazminatın ödenmesinde yardımcı olan gerçek veya tüzel kişilere sigorta brokeri, bu işleri sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri arasında yapanlara da reasürans brokeri denir.

Sigorta ve Reasürans brokerlerinin Müsteşarlıktan ruhsat almaları zorunludur.

Sigorta ettiren ve sigortacıya bağlı olmaksızın çeşitli sigorta dallarında sigorta olmak isteyenlere bilgi vererek sigorta sözleşmesinin şartlarını müzakere ve tehlikenin konusu ve özelliklerine göre sigorta teklifnamesini hazırlamada yardımcı olan ve çalışmalarının karşılığı olarak komisyon alan gerçek veya tüzel kişilere prodüktör denir. Prodüktörlerin faaliyette bulunabilmek için Birlikten Prodüktörlük Belgesi almaları zorunludur.

Broker ve prodüktörler acentelik yapamazlar.

Sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla ağır para cezası ile cezalandırılanlar ile emniyeti suistimal, dolandırıcılık, karşılıksız çek keşidesi, hırsızlık, zimmet, ihtilas, rüşvet, irtikap, sahtekarlık gibi yüz kızartıcı suçlardan dolayı mahküm olanlar, müflisler ve konkordato ilan edenler, brokerlik ve prodüktörlük yapamazlar ve brokerlik ve prodüktörlük yapan tüzel kişilere ortak olamazlar.

Brokerlerin ve Prodüktörlerin işe başlamalarına, kuruluşlarına, faaliyetlerine ve yapamayacakları işlere ilişkin usul ve esaslar ve defter, belge ve kayıt düzeni ile ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

Aktüerler ve Sigorta Hasar Eksperleri ve Yeşil Kart Hasarları

İstatistik ve olasılık hesapları yoluyla sigorta rizikolarını ve primlerini hesaplayan kişilere aktüer, sigorta edilen rizikoların gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini tespit ile mutabakatlı kıymet, ön ekspertiz ve gözetim gibi işlemleri mutad meslek halinde yapan kişilere sigorta hasar eksperi denir.

Aktüerlik ve sigorta hasar eksperliği yapabilecek kişilerin nitelikleri, çalışma usul ve esasları ile aktüerlik ve sigorta hasar eksperlik mesleğinin düzenlenmesine ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

Sigorta hasar eksperleri, görevlerini açıklık, doğruluk ve tarafsızlık içinde yapmak ve sigortalılar ile sigorta şirketleri arasında taraf oldukları izlenimini yaratacak fiil ve hareketlerden kaçınmak zorundadırlar.

Sigorta hasar eksperleri, taraflardan birisi ile arasında tarafsızlığını şüpheye düşürecek önemli nedenler veya taraflardan biri ile Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 245'inci maddesinin 1.2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı derecelerde akrabalığı veya bir iş ortaklığı varsa, eksperlik görevini kabul edemezler.

Yurt dışında sigortalanmış bulunan ve yerel bürolarca geçerli sigorta sertifikalarını taşıyan motorlu kara taşıt araçları tarafından Türkiye'de neden olunan hasarların tespiti, Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu eksperleri tarafından yapılır. Bu hasarların tedvir ve tesviyesi; Türkiye'de geçerli Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası limitlerine kadar, münhasıran Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu'na aittir.

Kayıt Düzeni, Bilanço ile Kar ve Zarar Cetvelinin İlgili Mercilere Gönderilmesi ve İlanı ile Mali Bünyeye İlişkin Rasyolar

Sigorta ve reasürans şirketleri, hesaplarını ve yıllık bilançoları ile kar ve zarar cetvellerini Birlik tarafından hazırlanarak Müsteşarlıkça uygun görülecek tek düzen hesap planı, tip bilanço ve kar ve zarar cetvelleri ile bunların uygulanma ve düzenleme esaslarına ilişkin izahnameye uygun olarak tutmak ve düzenlemek zorundadırlar. Bu belgelerdeki değişiklikler de aynı usule tabidir.

Müsteşarlık, sigorta ve reasürans şirketleri ile acenteler ve diğer sigorta ve reasürans aracılarının Türk Ticaret Kanunu'nun veya Vergi Usul Kanunu'nun zorunlu kıldığı defterlerden başka,bazı işlemlerin özel bir deftere kaydetmelerini istemeye ve defterlerin düzenlenmesiyle ilgili usul ve esasları tesbite yetkilidir.

Sigorta sözleşmeleri ve bu sözleşmelere ilişkin primler,primlere ilişkin iptal, tahsilat ve taksitlendirme gibi hususlar,hesaplarda,her bir poliçe itibariyle ayrı ayrı gösterilir.

Sigorta ve reasürans şirketleri, bilançoları ile kar ve zarar cetvellerinin denetçilerince onaylanmış birer örneğini, genel kurullarının onayladığı tarihten itibaren bir ay içinde ve yurt çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük iki gazete ile ilan etmek ve bunlarla birlikte yönetim kurulu ve denetçi raporlarının birer örneğini Müsteşarlığa ve Birliğe göndermek zorundadırlar.

Türkiye'de şube açmak suretiyle faaliyette bulunan yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin faaliyetlerine ait bilançoları ile kar ve zarar hesapları Türkiye'deki yönetim merkezleri tarafından düzenlenir ve müdürler kurulu tarafından onaylı olarak birinci fıkradaki mercilere verilir ve aynı fıkraya göre ilan olunur. Bu şirketlerin merkezlerinin bilançoları ile kar ve zarar cetvelleri de kurulu bulundukları ülkede yetkili organlarınca onaylandıkları tarihten itibaren aynı mercilere gönderilir.

Hayat sigorta şirketleri tarafından gönderilecek bilanço ile kar ve zarar cetveline, yetkili bir aktüer tarafından onaylanacak matematik karşılıkları ve sigortalılara dağıtılacak kar payının özetini gösteren bir belge eklenir.

Gerçeğe uygun olmadığı, aldatıcı veya yanlış düzenlendiği Müsteşarlıkça tesbit edilen bilanço, kar ve zarar hesaplarının düzeltilmiş şekli,durumun tebliğinden itibaren ilgili şirketçe on gün içinde ilanın yapıldığı gazetelerde yayınlanır.

Sigorta ve reasürans şirketleri,Birliğin görüşü alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenecek esaslara ve örneğe uygun olarak hesap özeti düzenlemek zorundadırlar. Hesap özetleri,genel müdür ile sorumlu muhasebeci tarafından imza edilmiş ve denetçiler tarafından ve hayat sigorta şirketlerinde ayrıca bir aktüer tarafından onaylanmış olarak,Müsteşarlıkça belirlenecek süreler içinde Müsteşarlığa ve Birliğe gönderilir.

Müsteşarlık sigorta ve reasürans şirketlerinin;

1) Mali bünyeleri ve kaynaklarının kullanımı ile ilgili düzenlemeler yapmaya ve oranlar tesisine,

2) Yükümlülük karşılama yeterliliklerinin sağlanması için gerekli özkaynak miktarını belirlemeye,

3) İştiraklerine,menkul değerlere,gayrimenkullere ve diğer kıymetlere yatırabilecekleri kaynaklarının miktar veya oranlarını belirlemeye,

4) Belirleyeceği esaslar ve örneklere uygun olarak her türlü bilgi,cetvel, rapor ve mali tablolar istemeye,gerekli görüldüğü takdirde mali tabloları yayınlatmaya,

5) Yükümlülük karşılama yeterliliğinin tesis edilemediği durumlarda prim ve hasarlarla orantılı olarak teminat ayırtmaya ve bununla ilgili usul ve esasları tesbite,

6) Konsolide mali tablolar hazırlamaları için gerekli düzenlemeleri yapmaya, konsolidasyona tabi olacak doğrudan ve dolaylı iştirakleri ile yönetim ve denetimine sahip oldukları ortaklıkları,faaliyet alanları ve iştirak oranları itibariyle belirlemeye ve konsolide mali tabloların ilan edilmesi ile ilgili usul ve esasları tesbite,

7) Bağımsız dış denetim kuruluşlarınca denetlenmelerini düzenlemeye,

yetkilidir.

Tabiiyet Şartı

(...)

Sigorta Şirketlerinin Faaliyet Sahası ve Aktif Azaltıcı İşlemler Yasağı

Sigorta şirketleri bizzat iştigal konularıyla ilgisi olmayan taahhüt ve işlemlere girişemezler.

Sigorta şirketlerinin ortakları ve çalışanları şirket statüsü veya genel kurul veya yönetim kurulu kararıyla saptanan hükümler dahilinde personele yapılan ödemeler,yardım veya verilen avnslar hariç şirket kaynaklarını dolaylı veya dolaysız olarak kullanamaz,aktifin değerini düşüren işlemlerde bulunamazlar.

Sigorta şirketleri kendi borçları veya sigorta işlemlerinden doğanlar hariç olmak üzere personeli,ortakları,iştirakleri veya diğer kişi veya kurumlar lehine mal varlığını teminat olarak gösteremez,kefil olamaz ve kredi sağlayamazlar.

Cezai müeyyideler

3 üncü maddedeki mecburiyetlere aykırı olarak ruhsatname almaksızın sigorta muameleleri yapanlar 5 000 000,- liradan 50 000 000.- liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar.

Aynı fiilin ikinci defa işlenmesi halinde üç aydan bir seneye kadar hapis cezası ile birlikte yukarıdaki para cezasının iki katına hükmolunur.

Ruhsat alıp da, usulü dairesinde tescil ve ilan ettirmeksizin sigorta muameleleri yapanlara 500 000 - liradan 5 000 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

(...)

10 uncu maddedeki değişikliklerin bildirilmesi mecburiyetini yerine getirmeyenlerle, bildirim mecburiyetinin yerine getirilmesine rağmen Bakanlıkça tasdik edilmemiş değişiklikleri uygulayanlara 500 000,- liradan 5 000 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

Bakanlıkça tasdik edilmesi gereken işlemleri bildirim mecburiyetini yerine getirmeden uygulayanlara verilecek ceza 1 000 000,- lira ağır para cezasından aşağı olamaz.

12 nci maddeye aykırı olarak sabit ve mütehavvil teminat akçelerini kasden tesis etmeyenlere veya kasden noksan hesap veya tesis edenlere, 5 000 000,- liradan 25 000 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

Aynı fiilin ikinci defa işlenmesi halinde altı aydan üç seneye kadar hapis cezası ile birlikte yukarıdaki para cezasının iki katına hükmolunur.

3 üncü maddenin 2 nci fıkrası ile 13, 16 ve 17 nci maddelerindeki mecburiyetlere riayet etmeyenler 1 000 000,- liradan 5 000 000,- liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar.

Aynı fiilin ikinci defa işlenmesi halinde yukarıdaki para cezasının iki katına hükmolunur.

9 uncu madde hükümlerine aykırı hareket edenlere 500 000 - liradan 5 000 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

Aynı fiilin ikinci defa işlenmesi halinde hükmolunacak para cezası yukarıdaki cezanın iki katıdır.

25, 26 ve 27 nci maddeler ile 26 ncı maddede belirtilen yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenlere 2 500 000,- liradan 12 500 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

Aynı fiilin ikinci defa işlenmesi halinde hükmolunacak ağır para cezası yukarıdaki cezanın iki katıdır.

28 inci maddedeki memnuiyetlere aykırı hareket edenlere 500 000._ liradan 5 000 000._ liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

Aynı fiilin ikinci defa işlenmesi halinde,hükmolunacak ağır para cezası yukarıdaki cezanın iki katıdır.

29 uncu madde hükmüne aykırı hareket edenlere 500 000,- liradan 2 500 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur. Ancak hükmolunacak para cezası,ödenen primin on mislinden az olamaz.

Sigorta ve reasürans şirketlerinin itibarını kırabilecek veya şöhretine zarar verebilecek bir hususu isnat edenler veya bu yolda asılsız haberler yayanlar bir aydan üç aya kadar hapis ve 250 000,- liradan 1 000 000,- liraya kadar ağır para cezasına mahküm edilirler.

Bu fiilin Basın Kanununda yazılı neşir vasıtalarından biri ile veya radyo veya televizyon yolu ile işlenmesi halinde, iki aydan altı aya kadar hapis ve 1 000 000,- liradan 5 000 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

Bu kanunun tatbikını murakabe vazifesi ile mükellef olanlar ile bu teşkilatta çalışan diğer memurlardan, vazifeleri dolayısiyle ifşasında zarar melhuz olan bir sırra vakıf olup da meşru bir sebebe müstenit olmaksızın o sırrı salahiyetli mercilerden gayrısına ifşa edenler hakkında Türk Ceza Kanununun 198 inci maddesi tatbik edilir ve muvakkaten memuriyetten mahrumiyetlerine de karar verilir.

2 nci maddede yazılı mecburiyet ile 41 inci maddedeki memnuiyete riayet etmeyenler 500 000,- liradan 2 500 000,- liraya kadar ağır para cezasına mahküm edilirler.

Murakabe ve teftişte vazifelilere mümanaat edenlere veya yapacakları tetkikatı kasten yanlış yola sevkedenlere, yukarıdaki cezadan başka,ayrıca bir aydan bir seneye kadar hapis cezası hükmolunur.

4,9,36, 37 ve 38 inci madde hükümlerine ve bu maddelerde belirtilen yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenlere 500 000,- liradan 2 500 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

39 uncu maddedeki mecburiyetleri yerine getirmeyenler ile hakikate aykırı bilanço, kar ve zarar hesabı tanzim ve tasdik edenlere 1 000 000,- liradan 5 000 000,- liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.

45,46 ve 48 inci maddelerde yazılı fiillerin üçüncü defa işlenmesi halinde Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığının talebi ile sigorta şirketlerinin ruhsatnamesi mahkeme kararı ile istirdat olunur. Ruhsatnamenin istirdadı halinde bu kanun hükümlerine göre şirketin tasfiyesine gidilir.

Mükerrer istihsal organı ise icrayı faaliyetten menolunur.

Bu kanunda yazılı cürümlerin mesulleri şahsın tayin edilmemiş ulunan hallerde, cezai mesuliyet, bu kanunun hükmünü yerine getirmekle mükellef olan idare meclisi reis ve azalıklarından ve imzalariyle şirketi ilzama salahiyetli müdür ve memurlardan,cezayı müstelzim fiili işlemiş veya buna iştirak etmiş veya bu hususta emir vermiş olanlara racidir.

Kovuşturma Usulü

Bu Kanunda yazılı suçlara ilişkin soruşturma Müsteşarlıkça yapılarak durum ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına bir müzekkere ile bildirilir. Müsteşarlık bu başvuruyla müdahil sıfatını kazanır.

Müsteşarlık,Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından verilen takipsizlik kararına itiraza yetkilidir.

Bu Kanuna aykırı fiillerden haberdar olan Cumhuriyet Başsavcısı,gerekli soruşturmanın yapılmasını teminen durumu Müsteşarlığa bildirir. Kovuşturmaya devam edilebilmesi, Müsteşarlığın ilk fıkrada belirtilen usul uyarınca yazılı başvuruda bulunmasına bağlıdır.Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcılık gerekli önlemleri almaya yetkilidir.

Şu kadar ki;acenteler ve diğer sigorta ve reasürans aracılarının bu Kanunda suç sayılan fiilleri hakkında yapılan kovuşturmalarda,bu maddede yazılı usulün uygulanmış olması şartı aranmaz.

Müteferrik hükümler

Türkiye'de faaliyette bulunan sigorta şirketlerinin,Türkiye'de akdettikleri her nevi sigorta miktarları üzerinden Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığınca onaylanmış saklama paylarına uygun olarak kendi üzerlerinde muhafaza ettikleri kısımdan mütebakisini kısmen veya tamamen mükerrer sigorta mecburiyetine tabi tutmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

(...)

Heyeti Vekilece kabul olunacak fevkalade hallerde Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığınca umumi menfaat ve sigortalıların lehine lüzumlu göreceği sair tedbirleri de almaya yetkilidir.

30 uncu maddenin ikinci fıkrası hükümlerine muhalif olarak murakabe kurulu aidatını zamanında ödemiyen sigorta şirketlerinden tahakkuk eden aidat borçları yüzde on fazlasiyle Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

(…)

Mülga hükümler

Sigortacılığın ve sigorta şirketlerinin teftiş ve murakabesi hakkındaki 25 Haziran 1927 tarih ve 1149 sayılı Kanun ve bu kanunun bazı maddelerinin tadiline ve mezkür kanuna bazı hükümler ilavesine dair olan 20 Mayıs 1938 tarih ve 3392 sayılı Kanun ve Sigorta şirketlerinin teftiş ve murakabesi hakkındaki Kanuna müzeyyel 26 Haziran 1927 tarih ve 1173 sayılı Kanun hükümleri ile 29 Haziran 1956 tarih ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 42 nci maddesinin ecnebi sigorta şirketleri hakkındaki kanunu muvakkatın 7-15 inci maddelerini mahfuz tutan son fıkrası mer'iyetten kaldırılmıştır.

(...)

Sigorta ve reasürans şirketleri ile sigorta ve reasürans aracılığı hizmeti yapanlar ve sigorta eksperleri; mevzuat ve işletme planı esaslarına uygun faaliyette bulunmak, sigortalıların hak ve menfaatlerini tehlikeye sokabilecek hareketlerden kaçınmak, sigortacılığın icaplarına ve iyiniyet kuralına uygun hareket etmek ve ödenmesi gerekli hale gelmiş sigorta tazminatlarını zamanında ödemek zorundadırlar.

Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığı, birinci fıkrada gösterilen kişi ve kuruluşların bu kurallara uymalarını sağlamak üzere, gerekli her türlü tedbiri alır. Bakanlıkça alınan tedbirlere uymayanlar hakkında 49 uncu maddede yazılı cezalar hükmolunur.

Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığı ülke ekonomisine kaynak yaratacak şekilde, Türkiye'de faaliyette bulunan sigorta ve reasürans şirketlerinin teknik ve mali imkanları dahilinde büyüme ve gelişmelerini sağlayacak her türlü tedbiri almaya ve bu arada, sigorta ve reasürans şirketlerinin tüm Türk sigorta portföyüne iştirak edebilmelerini ve portföyden pay alabilmelerini temin edici düzenlemeler yapmaya yetkilidir.

Bu Kanunun "Cezai müeyyideler" bölümünde belirtilen "aynı fiilin ikinci defa işlenmesi"nden maksat, hükmün kesinleşmesinden veya Cumhuriyet savcılığının tebligatı üzerine para cezasının ödenmesinden itibaren beş yıl içinde fiilin tekrar işlenmesidir.

(...)

(...)

Sigorta Tetkik Kurulu ve tarife komitelerinin masrafları, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğinin görüşü alınarak, Hazine ve Dışticaret Müsteşarlığınca onaylanacak esaslar uyarınca,Birliğe üye şirketler tarafından karşılanır.

Diğer kanunların, bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.

İntikal hükümleri

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

Mer'iyet hükümleri

Bu kanun neşri tarihinden itibaren mer'iyete girer.

Bu kanun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.