7126 Sivil Savunma Kanunu

BİRİNCİ BÖLÜM

Umumi hükümler

Sivil savunmanın tarifi ve şümulü

Sivil Savunma; düşman taarruzlarına, tabii âfetlere ve büyük yangınlara karşı halkın can ve mal kaybının asgari hadde indirilmesi, hayati ehemmiyeti haiz her türlü resmî ve hususi tesis ve teşekküllerin korunması ve faaliyetlerinin idamesi için âcil tamir ve ıslahı, savunma gayretlerinin sivil halk tarafından âzami surette desteklenmesi ve cephe gerisi mâneviyatının muhafazası maksadiyle alınacak her türlü silâhsız koruyucu ve kurtarıcı tedbir ve faaliyetleri ihtiva eder.

Hayati ehemmiyet ve hususiyetlerinden dolayı düşman taarruzlarına bilhassa hedef olabilecek şehir, kasaba ve mevkilerle tesisler ve tabii âfetlerin tehditlerine mâruz kalması muhtemel mahallere "Hassas bölge" denir. Buraları öncelikle sivil savunma mecburiyet ve mükellefiyetine tabi tutulur.

Vazife, salâhiyet, mesuliyet ve mükellefiyetler

Tabii âfet sahaları haricinde kalan hassas bölgeler Milli Güvenlik Kurulunca, tabii âfetlere mâruz kalması muhtemel bölgeler ise 7269 sayılı kanunun 2 nci maddesine göre tesbit ve ilân olunur.

Hassas bölgelerde sivil savunmayı teşkilâtlandırmaktan ve sivil savunmanın eğitim, idare ve umumi kontrolundan ve mükelleflerin hizmete çağrılmasından İçişleri Bakanı sorumludur. Bu işlerin maksada uygun şekilde plânlanmasını, tatbikini ve hassas bölgeler arasındaki iş birliği ve yardımlaşmayı temin için İçişleri Bakanlığına bağlı ve Bakana karşı sorumlu bir Sivil Savunma Genel Müdürlüğü kurulur.

İşbu kanunun şümulüne giren bütün hizmet ve faaliyetlerin İçişleri Bakanlığında planlanması ve icrası sırasında alınacak karar ve tedbirlerde diğer vekâletlerle işbirliği ve karşılıklı yardım hususları Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelik ile tesbit olunur.

Mülki idare âmirleri, bu kanun hükümleri ve bunlara müsteniden İçişleri Bakanlığınca tesbit ve tebliğ olunacak esaslar dâhilinde kendi mülki hudutları içindeki hassas bölgelerde sivil savunma teşkilât ve tesisatının kurulmasından, donatımından, sevk ve idaresinden, kontrolundan ve bölgelerine müteveccih düşman taarruzlarına, tabii âfetlere ve büyük yangınlara karşı barıştan itibaren sivil savunmayı fiilen tahakkuk ettirmekten bizzat mesuldürler.

Tabii âfetler ve büyük yangınlarda; 4373 sayılı (Taşkın sular ve su baskınlarına karşı korunma) ve 4623 sayılı (Yer sarsıntısından evvel ve sonra alınacak tedbirler) hakkında kanunlar hükümleri dairesinde yapılacak her türlü kurtarma ve yardım işlerine, mahalli mülki âmirliklerce görülecek lüzum üzerine, bu bölgede bulunan Sivil Savunma teşkillerinin de katılması mecburidir.

Hassas bölgelerdeki resmi ve hususi daire, müessese ve teşekküller arasında Sivil Savunma bakımından işbirliği ve karşılıklı yardımlaşma valiler ve kaymakamlar tarafından tertip ve tanzim olunur.

Hassas bölgedeki belediyeler ve hususi idareler Sivil Savunma isteklerini yerine getirmekle mükellef ve bu yönden mahallin mülki âmirlerine karşı mesuldürler.

Hassas bölgeler dışındaki şehir, kasaba ve mevkilerde sağlık, yangın ve radyoaktif serpintiye karşı korunma, seyyar destekleme ve tahliye edilenlerin kabulü ile ilgili sivil savunma tedbirleri alınır.

Mahallin en büyük mülkiye âmiri sivil savunma hizmetlerinin plânlanması ve karşılıklı yardım hususlarında mahallin garnizon kumandanı ve yoksa en büyük askerî âmiri ile iş birliği yapar. Askerî makamlarca sivil savunmaya yapılacak yardımlarda muharebe görevinin aksatılmaması gözönünde tutulur.

İçtimai yardım müesseselerinin, Sivil Savunma hizmetlerine iştirak şekilleri Sivil Savunma Genel Müdürlüğüyle veya mahallin en büyük mülkiye âmiriyle bu müesseselerin mesul idarecileri arasında müştereken tâyin ve tesbit olunur.

Vatandaşlar, resmî ve hususi daire, müessese, teşekküller ve içtimai yardım müesseseleri, yabancılar ve yabancı müesseseler işbu kanun ve diğer mevzuatta kendilerine tahmil olunan Sivil Savunma hizmet ve vazifelerini yapmaya ve bu mevzudaki istekleri yerine getirmeye mecburdurlar.

Askerlikle ilgili olmıyan ve kendisine Millî Savunma ile alâkalı diğer kanunlarla her hangi bir vazife ve mükellefiyet tahmil edilmemiş olan 15 yaşını bitirmiş ve 65 yaşını bitirmemiş kadın ve erkek bütün yurttaşlar sivil savunma hizmet teşkilâtında kendilerine verilecek görevleri yapmakla mükelleftirler. Bu mükelleflerin miktarı mahallin ihtiyacına göre Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce tesbit olunur.

Bu mükelleflerin yoklama, muayene, görevlendirme ve göreve çağırılma şekilleri ile mükellefiyetten istisna veya tecil edilecekler ve barışta görev sırasında yaralanma, engelli hâle gelme ve ölüm hallerinde bunlara verilecek tazminat miktarı Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle tesbit edilir.

Seferde bu mükellefler Askerlik Kanununa göre silâh altında bulunan mükelleflerle aynı haklara sahip olurlar.

Sivil savunma hizmetlerine seçilmek üzere istenen mükelleflerin isim listeleri ile icabında yer değiştirme halleri ilgili muhtarlıklarca en geç 30 gün içerisinde Sivil Savunma Genel Müdürlük makamlarına verilir ve bildirilir.

Sivil savunma hizmet kollarında vazifelendirilmiş olan mükelleflerin bu vazifelerde yetiştirilmeleri maksadı ile hazarda tertiplenecek eğitim ve tatbikatlara davet vukuunda iştirakleri mecburidir. Bu eğitim ve tatbikatların müddeti yılda 72 saati (9 gün) geçemez.

Halkın sivil savunma konularında aydınlatılması maksadiyle tertiplenen ders ve konferanslara davet vukuunda iştiraki mecburîdir. Bu eğitimin süresi ve yenileme şekli Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce düzenlenir.

Çeşitli harb silâh ve vasıtalarının tesirlerine karşı sivil savunma bakımından şehir ve kasaba plânlarının tanzim ve tadili hususlariyle mühim bina ve tesislerin yer ve şekillerinin seçilmesi ve koruyucu her cins sığınak tipleri ve bunların nerelerde, ne suretle ve kimler tarafından yaptırılacağı ve kullanılacağı, bakım ve muhafazaları ilgili bakanlıkça çıkarılan yönetmelik ile tesbit olunur.

Hükümet, Silâhlı Kuvvetler Kumandanlığı Harb Karargâhı ve sivil savunma idare merkezleri için yaptırılacak sığınakların masraflarını karşılamak üzere her yıl ilgili Bakanlıklar bütçesine lüzumlu ödenek konur. Bu ödenek inşaat maksadiyle Bayındırlık Bakanlığı bütçesine aktarılır. Hassas bölgelerle tahliye kabul bölgelerinde yaptırılacak umumi sığınakların masraflarının üçte biri Hükümetçe sağlanır. Geri kalan masraflar, Bayındırlık ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak esaslar dâhilinde kira ve özel teşebbüsten faydalanmak suretiyle temin edilir ve bu husus birinci fıkra uyarınca çıkarılan yönetmelikte teferruatlı şekilde belirtilir. Meskenlerle hususi müessese ve teşekküller tarafından kendi ihtiyaçları için yaptırılacak sığınakların masrafları bina sahipleri tarafından temin olunur. Meskenlerde inşa edilen sığınakların masrafları kiralanacak gayrimenkulün maliyetine eklenerek takdir edilecek kiranın tesbitinde nazara alınır. Sığınak inşasını teşvik maksadiyle kredi ve ödeme kolaylıkları sağlanır.

Belediyeler ve imar müdürlüklerince verilecek inşaat ruhsatlarında ve yapılacak inşaatlarda yukarıda sözü geçen yönetmelik hükümlerinin tatbiki mecburidir.

Sivil Savunma Teşkilâtı, kuvvet ve vasıtalarını fevkalâde hallerde sevk ve idare edecek olan kademeler için Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından lüzumu kadar (Sivil Savunma İdare Merkezleri) tesis olunur.

Hassas bölgelerde Sivil Savunma hizmet ve vazifelerinde halka önderlik etmek, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ile mahallî Sivil Savunma kuvvetleri arasında gerekli irtibatı korumak üzere bölgelerin hususiyetine göre ve buralarda devamlı oturan mükellefler arasından yeter sayıda (Korunma klavuzları) seçilir.

Lüzum görülen hassas bölgelerle askerî harekâta sahne olabilecek tehlikeli bölgelerde yerleşmiş halkın can kaybını azaltmak ve buralardaki müdafaa gücünü destekliyen, taşınabilir millî servetlerin düşman eline geçmesine mâni olmak üzere, icabında bunların tamamen veya kısmen daha emin bölgelere tahliyesinin ilgili vekâletlerle işbirliği yapılarak maksada uygun şekilde planlanmasından ve tatbikinden İçişleri Bakanlığı mesuldür.

Hazırlanmış olan tahliye plânları Millî Güvenlik Kurulunun tasvibine arz olunur. Tasdik olunan bu plânların tatbik mevkiine konulmasına Cumhurbaşkanı karar verir.

Valiler, bu plânların kendi vilâyetlerini ilgilendiren kısımlarını tahakkuk ettirmekle mükelleftirler.

Tahliye plânları gereğince tahliye edileceklerin sevk, iskân, iaşe, sıhhi bakım ve yerlerine iade masrafları ile müstahsil hale getirilmeleri için lüzumlu görülecek masraflar Devletçe ödenir. Nakil ve iskân işlerinde Devlet ve Devlete bağlı idarelerle sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait müesseselerin ellerinde bulunan bilumum kara, deniz ve hava nakil vasıtalariyle bina ve tesislerden Millî Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu ve Milli Savunma Bakanlığı ile varılacak anlaşma esasları dahilinde istifade olunur.

Bu nakliyattan mütevellit ücretler asgari tarifeye göre tediye olunur.

Tahliye ve seyrekleştirme işleri Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelik ile tesbit ve tanzim olunur.

İKİNCİ BÖLÜM

Plânlama - eğitim - haberalma ve yayma - donatım

I - Plânlama

Sivil Savunma bakımından yurdun muhtelif bölgelere ayrılması Millî Savunma Bakanlığı ile işbirliği yapılmak suretiyle İçişleri Bakanlığı tarafından sağlanır.

Bölgelerdeki hassas mahallerle resmî ve hususi daire, fabrika ve müesseselerin Sivil Savunma plânlama ve diğer hizmetlerini yürütmek üzere Cumhurbaşkanınca yönetmelik çıkarılır.

Hassas bölgeler içerisinde bulunan vilâyet ve kazaların vali ve kaymakamları vilâyet ve kazaları dâhilindeki Sivil Savunma teşkilât, tesisat, vasıta, hizmet ve faaliyetlerini mevcut mevzuata ve alacakları emir ve direktiflere göre plânlamak ve tahakkuk ettirmekle mükelleftirler. Bu vali ve kaymakamlar vilâyet ve kazaları dâhilindeki Sivil Savunma hizmet ve faaliyetlerini her safhada icra, takip ve murakabe etmeye ve ettirmeye salahiyetlidirler.

Sivil Savunma hizmet ve faaliyetlerinin plânlanması ve yürütülmesi sırasında resmî daire, müessese ve teşekküllerle belediyeler, hususi müessese ve teşekküller Sivil Savunma bakımından vâki işbirliği ve yardım isteklerini yerine getirmekle mükelleftirler.

II - Eğitim

İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü emrinde (Sivil Savunma Kolej ve Enstitüleri) açmaya, kurslar tertip ve idame ettirmeye, Devlet ve Devlete bağlı müessese ve teşekküllerle, özel idare ve belediye memurlarından lüzum görülenlerini bu kurslara tâbi tutmaya, eğitim, deneme tatbikatları yaptırmaya, her çeşit yayın yapmaya, mevcut yayın vasıtalarından ve Devlet radyolarından istifade etmeye, yabancı memleketlere kurs ve staj için personel göndermeye veya yabancı mütehassıs celbetmeye salâhiyetlidir.

III - Haber alma ve yayma, ikaz ve alârm

Düşmanın çeşitli taarruzlarına ve radyoaktif serpinti tehlikesine karşı alınacak tedbirler için hazırlıklı bulunmak ve zamanında halkı ikaz ve alarm ile her türlü Sivil Savunma tedbirleri almaya sevk etmek ve icabında bunları kaldırmak maksadiyle Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından bir haber alma ve yayma, ikaz ve alârm sistemi tesis olunur. İkaz ve alarm sisteminin kaynağını, Millî Savunma Bakanlığının aktif hava savunmasıyle vazifeli kumandanlığının kurduğu Hava Kontrol Merkezlerinin yapacağı yayınlarla, bu maksatlarla kurulacak özel ikaz ve alarm sistemi teşkil eder.

Hava kontrol merkezlerinde veya civarında Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce birer (Sivil Savunma ikaz ve alarm merkezi) teşkil ve tesis olunur. Bu merkezlerin personel işleri, malzeme ve vasıta bakımından kuruluş ve çalışma tarzları, Milli Savunma Bakanlığının mütalâası alınarak İçişleri Bakanlığınca düzenlenir.

Tehlike haberlerinin Sivil Savunma İdare merkezlerine ulaşması ve buralardan hassas bölgeler halkına ve istihsal, ulaştırma müesseselerine yayılması maksadiyle gereken emin ve seri ve telli ve telsiz muhabere ve irtibat sistemi, munzam vasıta, telsiz ve işletme masrafları Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce ödenmek üzere PTT ve Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından müştereken plânlanır ve PTT İdaresince tahakkuk ettirilir. Ayrıca mevcut PTT şebekesiyle memleket radyolarından da istifade olunur. Bu takdirde fevkalâde hallerde ve seferde muhabere rüçhaniyeti ikaz ve alârm haberlerine aittir.

Mahallî PTT teşkilâtının; Sivil Savunma ihtiyaç ve zaruretlerine göre tevsi ve takviyesi için yeter sayıda mükelleflerden yardımcı muhabere ve irtibat ekiplerinin teşkili, talim ve terbiyesi ve istihdamı, mahallî Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ile PTT arasında müştereken plânlanır ve Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce tahakkuk ettirilir.

Resmî, hususi daire ve müesseseler, kendi hususi alârm sistemlerini, verilecek esaslar dâhilinde kendileri kurmaya mecburdurlar.

İkaz ve alarm sistemi meyanında Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından bir radyolojik savunma ihbar ve ikaz şebekesi de vücuda getirilir. Bu maksatla Sivil Savunma Genel Müdürlüğünce gerekli personel ve malzeme yardımı yapılmak suretiyle mevcut meteoroloji teşkilât ve istasyonlarından da istifade olunur.

IV - Donatım

Sivil Savunma hizmet ve faaliyetlerinin tedviri için lüzumlu bilcümle vasıta, teçhizat ve malzemenin cins ve miktarı ile tahsis ve kullanılma yer ve şekilleri ve bu hizmetlerde vazifeli personelin tanınma işaret ve kıyafetleri ilgili kurumca çıkarılan yönetmelikte gösterilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Teşkilât

Sivil Savunma Teşkilâtı, Merkez ve taşra teşkilâtından ibarettir.

I - Sivil Savunma Merkez teşkilâtı: Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ile buna bağlı Sivil Savunma Koleji, seyyar kollar ve ikaz ve alarm merkezlerinden ibarettir. Sivil Savunma Merkez Teşkilâtına (Savunma Sekreterliği bürosu dâhil) ait görevler Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve İçişleri Bakanlığınca onaylanan bir talimat ile tesbit olunur.

II - Taşra teşkilatı: il sivil savunma müdürlükleri ve bünyelerinde oluşturulacak sivil savunma arama ve kurtarma ekipleri, ilçe sivil savunma müdürlükleri ile sivil savunma mahalli kuvvetleri ve doğrudan merkeze bağlı sivil savunma arama ve kurtarma birlik müdürlüklerinden oluşur.

Sivil savunma arama ve kurtarma birlik müdürlükleri ekli (I) sayılı listede yer alan illerde kurulur.

İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile yeni birlikler ve birlik bulunmayan illerde birden fazla ekip kurulabilir.

Bu birlik ve ekiplerin kuruluşu, görevleri, çalışma usul ve esasları İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Sivil Savunma mahalli kuvvetleri:

a) Şehir ve kasaba Sivil Savunma teşkilleri, korunma kılavuzları,

b) Resmi ve hususi müesseselerin Sivil Savunma teşkillerinden ibarettir.

Sivil Savunma Genel Müdürü, İçişleri Bakanının teklifi üzerine müşterek kararname ile tâyin olunur.

Başmüşavirler, müşavirler, şube müdürleri ve mütehassıslar; Müdürler Encümeninin inhası ve İçişleri Bakanının teklifi üzerine müşterek kararname ile tâyin olunur.

Vilâyetler Sivil Savunma Müdürleri valinin mütalâası alındıktan sonra Müdürler Encümeninin inhası ve İçişleri Bakanının tasvip ve tasdiki ile tâyin olunurlar.

Merkez teşkilâtının diğer memurları ile vilâyet Sivil Savunma şubelerindeki memurlar, Sivil Savunma Genel Müdürünün inhası üzerine İçişleri Bakanlığınca tâyin olunurlar.

Başkan, İçişleri Bakanlığı Müdürler Encümeninin ve Bakanlık İnzibat Komisyonunun tabii üyesidir.

30/6/1939 tarih ve 3656 sayılı kanuna bağlı cetvel ile tadil ve eklerinin Dahiliye Vekâleti kısmından bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde derece, unvan, aded ve maaşları gösterilen memuriyetler çıkarılmış, yerlerine (2) sayılı cetvelde derece, unvan, aded ve maaşları yazılı kadrolar ilâve edilmiştir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Malî Hükümler

Bu Kanuna göre alınan bağış ve yardımlar İçişleri Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır ve bütçeye gelir kaydedilir.

Afet durumlarında, ilgili saymanlık hesaplarından acil ihtiyaçları karşılamak amacıyla gerekli işlemler ve belgeler daha sonra tamamlanmak ve mahsubu bütçede öngörülen ödenekten yapılmak üzere gerekli sayıda personele ayrı ayrı avans verilebilir.

Bütçeye gelir kaydedilen tutarların toplanması, bütçede bu amaçla yer alan ödeneklerin harcanması ve genel hükümlerin avans ve kredilerle ilgili sınırlamalarına bağlı kalınmaksızın avans verilmesi ile mahsubuna ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Bu fon aşağıdaki a, b, c, ç, ve d fıkraları gereğince kesilecek paralarla kurulur.

a) Devlet gelir bütçesi âdi gelirlerinin binde biri,

b) Giderlerini özel gelirleriyle karşılıyan ve Devletten yardım görmiyen katma bütçeli İdareler gelir bütçelerinin binde biri,

c) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilen ve sermayesinde Devletin iştiraki olan teşekkül, müessese ve şirketlerle resmî ve hususi bankalar ve özel kanunlarla kurulan kurum ve teşekküller ile sermayesinin yarısından fazlasına bunların iştiraki suretiyle tesis edilen ortaklıkların bütçelerinin veya bilançolarındaki sâfi kârlarının % yarımı,

ç) Özel idarelerle belediyelerin bütçelerindeki gelirlerinin % yarımı (Özel idarelerle belediyelere genel bütçeden yapılan yardımlar, asker ailelerine yapılan yardım zammı ödeneği ile her türlü borçlanmalar, bağışlar ve mülk satışları hariç)

Bilanço ve gider bütçelerine (Sivil Savunma yardım ödeneği) olarak konulur.

Bu ödenekler. Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere eşit iki taksitte Sivil Savunma Fonu hesabına yatırılır.

c ve ç fıkralarında yazılı ödeneklerin konulmaması halinde bilanço ve. bütçeyi tasdika yetkili makam tarafından re’sen. konulur veya tasdik edilmiyerek iade olunur,

d) Banka faizleri, her çeşit bağışlar ve yardımlar ile 7126 sayılı Kanunun 46 ncı maddesi uyarınca alınan gecikme cezalan ve fondan satın alınanlardan işe yaramıyan eşya ve malzeme satış bedelleri.

Bu paralar Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasında açılacak (Sivil Savunma Fonu) hesabına yatırılır. Banka, bu hesaba ait her türlü işlemlerden dolayı her hangi bir ücret ve masraf istiyemez.

Bağışlar ve yardımlar doğrudan fon gideri hesabına gelir kaydedilir.

Aşağıda sayılan giderler İçişleri Bakanlığı bütçesine konulan ödeneklerden karşılanır:

a) 36 ncı maddede belirtilen sivil savunma hizmetlerine ilişkin giderler,

b) Valiliklerce hazırlanıp İçişleri Bakanlığınca tasdik edilen sivil savunma planlarının uygulanması ve tatbikatların icrası için gerekli olan harcamalar,

c) Bölgenin hassasiyet derecesi ile hizmetin önemi ve aciliyeti dikkate alınarak belirlenen öncelik sırasına göre yapılacak sivil savunma hizmetlerine ilişkin giderler,

d) Görev, eğitim ve tatbikatlara katılan yükümlüler ve gönüllü kişilerden memur, işçi ve sözleşmeli personel dışındakilere, talep etmeleri halinde Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücretin 1/30’u tutarında verilecek eğitim gündelikleri,

e) Sivil savunma personeli ile mahalli kuvvetlerin ve gönüllülerin seferberlik ve savaş hallerinde, eğitim ve tatbikatlarda, afetlerde ve her türlü kazada arama, kurtarma ve yardım faaliyetlerine katıldıkları sürece, yeme, içme ve barındırılmalarına ait giderler.

Sivil Savunma Fonundan yapılacak her türlü masraflar 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale, 1050 3ayılı Muhasebei Umumiye Kanunları ile Sayıştay vizesine tabi değildirler.

Ancak, fon hesaplarının toplanma, idare ve sarf şekilleri bütçe yılının hitamından itibaren (3) ay içerisinde Sayıştayca tetkik ve murakabe olunarak hazırlanacak rapor Teşrii Organ Başkanlığına sunulur.

Fon hesaplarının toplanma, idare ve sarf şekilleri Maliye ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak tüzükte gösterilir.

Resmî, hususi teşekkül ve müesseselerin bu kanuna tevfikan vücuda getirmekle mükellef oldukları Sivil Savunma teşkil ve tesisleri ile malzeme ve teçhizat masrafları kendilerine aittir. Bunların nelerden ibaret olduğu Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle tesbit olunur.

Vali ve kaymakamlar, salâhiyetli askerî makamlarla önceden mutabakata varmak suretiyle fevkalâde hallerde bedeli, ücreti, kirası veya tazminatı bilahara umumi hükümlere göre ödenmek üzere Sivil Savunma hizmet ve faaliyetleri için lüzumlu görülen canlı, cansız ve motorlu nakil vasıtalarına, alât, edevat, ilâç ve malzeme ve teçhizata, arazi ve arsalara ve ihtiyaç haricindeki musakkaf gayrimenkullere ve her çeşit emval ve eşyaya el koymaya ve hiçbir kayıt ve merasime tabi olmaksızın koruma, kurtarma, barındırma ve saire gibi işlerin icabettirdiği âcil mubayaaları yapmaya ve yaptırmaya salâhiyetlidir.

Halkın mal ve can emniyetini sağlamak maksadiyle hassas bölgelerde vücuda getirilecek Sivil Savunma tesisleri için lüzumlu gayrimenkuller istimlâk edilebilir.

Sivil Savunma hizmetleri için kurulmuş olan bilcümle tesisler, fevkalâde hallerde Sivil Savunma icaplarına süratle intibakları sağlanmak şartiyle, barışta iktisadi maksatlar için de kullanılabilir veya icar edilebilir. Bu husus, yeniden inşa edilecek tesislerde de dikkat nazarına alınabilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Cezai Hükümler

İşbu kanunla tahmil olunan vazife ve mükellefiyetleri, yerine getirmiyen hakikî şahıslarla hükmi şahısların, resmi veya hususi daire, müessese ve teşekküllerin, hususi idare ve belediyelerin mesul organları hakkında umumi hükümlere göre doğrudan doğruya takibat yapılır.

Vali ve kaymakamlar hakkında takibat icrası İçişleri Bakanının iznine bağlıdır.

Bu Kanun hükümlerini tatbik ile mükellef olan memur ve hizmetlilerden ihmalleri görülenler hakkında Türk Ceza Kanununun ihmal suretiyle görevi kötüye kullanmaya ilişkin 257 nci maddesi hükmü uygulanır.

Bu Kanunun 37 nci maddesine tevfikan bütçelerine vazedilmiş bulunan ödenekleri taksit ayları hitamına kadar Sivil Savunma Fonuna yatırmıyan muhasip ve âmiri italar hakkında mezkûr ödeneklerin % 10 u nispetinde teehhür cezası tatbik olunur.

Bu Kanun hükümlerine göre tatbiki ilan olunan sivil savunma tedbirlerine riayet etmeyen bütün vatandaşlarla resmi veya hususi daire, müessese ve teşekküllerin mesul amirlerine, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde, Kabahatler Kanununun 32 nci maddesine göre idarî para cezası verilir.

Bu Kanunun 13 üncü maddesinde yazılı mükelleflerden yoklama, muayene, vazifelendirme veya eğitim, kurs ve tatbikat maksadı ile kendilerine ilanen veya sair suretlerle tebligat yapıldığı hâlde gelmeyenlere beşyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Bu Kanunun 12 nci maddesinde yazılı mecburiyete riayet etmiyenlerle Sivil Savunma mahalli hizmetlerinde vazifelendirilmiş mükelleflerden kendilerine verilen vazifeyi makbul bir sebebe müstenit olmaksızın yapmıyanlar üç aydan bir seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Sivil Savunma Teşkilatına veya bu teşkilatın memur ve hizmetlilerine veya yardımcı mükelleflere mahsus kıyafet ve tanınma işaretlerini, salahiyeti olmadığı hâlde kullanan, giyen ve taşıyanlara ikiyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Sivil savunma mahallî yardımcı hizmet teşkilatında vazifeli olup da yer değiştirenlerden bu durumu ilgili muhtarlığa haber vermeyenlere beşyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Kendisine tevdi edilmiş olan sivil savunmaya ait eşya ve teçhizatı temellük edenler veya bunları tahsis olundukları maksat dışında kullananlar, altı aya kadar hapis ve elli güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bunları zayi edenler ve harabiyetine sebebiyet verenler elli güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Hassas bölgelerde, bu Kanunun 13 üncü maddesinde yazılı mükelleflerin tam listesini, talep vukuunda, ilgili makamlara bildirmeyenlerle değişiklikleri otuz gün içinde merciine haber vermeyen mahalle ve köy muhtarları hakkında dörtyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Bu Kanunda yazılı olan idarî para cezaları mahallî mülkî amir tarafından verilir.

Sivil Savunma Teşkilâtı içinde, deruhde ettiği vazife dolayısiyle muttali olduğu, ifşasında zarar memul olan sırları ifşa edenler Türk Ceza Kanununun 258 inci maddesine göre cezalandırılırlar.

Sivil Savunmaya mahsus veya bu işe yarayan tesisleri kasten tahrip edenler veya hasara uğratanlar Türk Ceza Kanununun mala zarar verme suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.

Sivil Savunma talim ve tatbikatlarına ve toplantılarına iştirak etmemeye ve emrolunan tedbirleri almamaya halkı teşvik edenler ve onları telâş ve heyecana düşürecek ve yanlış tedbir almaya veya hiçbir tedbir almamaya sevk etmek suretiyle tehlike ika edecek şekilde kasten asılsız veya mübalâğalı haberler yayanlar hakkında üç aydan bir seneye kadar hapis cezası hükmolunur.

Yukardaki maddelerde yazılı suçları seferde veya fevkalâde hallerde işliyenler hakkında verilecek ceza iki misli artırılır.

Bu Kanunun şümulüne giren suçlar 3005 sayılı Meşhut Suçlar Kanununun hükümleri dairesinde takip olunur.

ALTINCI BÖLÜM

Diğer Hükümler

Bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3502 sayılı Hava Taarruzlarına karşı Korunma Kanunu, buna ek 5593 sayılı kanunun 1 ve 2 nci maddeleriyle 3992 sayılı kanun ve şehir, kasaba ve köylerin lüzumunda tahliye veya seyrekleştirilmesi hakkındaki 4656 sayılı kanun mer'iyetten kaldırılmıştır.

1624 sayılı Dahiliye Vekâleti Teşkilât Kanununa ek 2531, 3046, 3049 ve 4445 sayılı kanunlarla kurulmuş bulunan İçişleri Bakanlığı Seferberlik Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilâtı kaldırılmıştır.

7126 sayılı Kanuna bağlı (2) sayılı cetvele bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvel eklenmiştir.

a) Bu kanuna bağlı cetvelde gösterilen Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelere ait Sivil Savunma personel kadroları bu idarelerin teşkilât kadrolarına eklenmiştir.

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilen ve sermayesinin yarısından fazlasına Devletin iştiraki olan teşekkül, müessese ve şirketlerle bankalar ve özel kanunlarla kurulan kurum ve teşekküllerle sermayesinin yarısından fazlasına bunların iştirakleri suretiyle tesis edilen ortaklıklar ve özel idare ve belediyelerle bu idarelere bağlı teşekkül ve müesseselere ait Sivil Savunma personel kadroları, teadül ve hizmetin mahiyeti gözönünde tutularak, İçişleri Bakanlığının isteği üzerine bu idare ve teşekküllerin yetkili mercileri tarafından usulü dairesinde teşkilât kadrolarına eklenir.

c) Bu kanuna bağlı cetvelde gösterilen kadrolardan özel teşekkül ve müesseselere ayrılan Sivil Savunma personelinin dağıtımı İçişleri Bakanlığınca yapılır.

Bu dağıtıma göre kendisine kadro tahsis edilen her teşekkül ve müessese, bu kadrolara tâyin olunacakların işe başladıkları tarihi takibeden ay başından itibaren 3656 sayılı Kanun hükümleri dairesinde tahakkuk edecek her türlü özlük hakları ve emekli keseneği karşılıklarını her ay mal sandıkları tarafından kendilerine yapılacak tebligat üzerine 15 gün zarfında makbuz mukabili mal sandığına tamamen öderler.

Bu ödemeleri vaktinde yapmıyan teşekkül ve müesseselerden Amme Alacaklarının Tahsil Usulüne dair Kanuna göre % 10 fazlası ile tahsil olunur.

Bu müesseselere atanan sivil savunma personeli müessesenin diğer personeline tanınan genel haklardan faydalanırlar.

Geçici 2 nci madde ye göre İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak kadro cetvelinde gösterilen memurlara ödenecek aylıklar karşılığı Sivil Savunma fonundan Hâzineye ödenir.

Sivil Savunma Teşkilâtı kadrolarına tercihan emekli subaylar tâyin olunur.

Ancak bu kimselerden tekrar emekliye sevk edilecekler hakkında 5434 sayılı kanunun 100 üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz.

Umumi Muvazeneye dâhil daireler, katma bütçeli idareler, İktisadi Devlet Teşekkülleri ile bunlara bağlı müesseseler ve özel bir kanunla kurulan banka ve müesseselerde bu kanun gereğince istihdam edilecek personelin tâyinleri İçişleri Bakanlığının muvafakati alınmak suretiyle ilgili bakanlıklarca, bunların haricinde kalanların tâyinleri re’sen İçişleri Bakanlığınca yapılır.

Bu kanun hükümlerine göre ihdas edilen sivil savunma kadrolarına personel atanmaları ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılır.

3656 ve 3659 sayılı kanunlar gereğince muayyen terfi müddetlerini dolduran, liyakat ve ehliyetleri sabit olanların, üst dereceye terfileri yapılır.

Sivil savunma personelinin terfi, nakil, cezalandırma ve denetlenmeleri İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak bir tüzükle tesbit olunur.

Bu kanunla alınan Sivil Savunma personelinin görev, yetki ve sorumlulukları ile iş bölümüne göre unvanları ve bunlara ilişkin diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca yapılacak bir yönetmelikte belirtilir.

Gönüllü kişi ve kuruluşlar İçişleri Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde sivil savunma teşkilatının eşgüdümünde sivil savunma hizmetlerine katılabilirler.

Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlar; yangınla mücadele için mevcut personelden ekiplerini kurmak, yangın önleme ve söndürme planlarını hazırlamak, kuruluşun özelliğine göre gerekli araç, gereç ve malzemeyi hazır bulundurmak zorundadır. Gerçek kişiler de yangınla mücadele için gerekli önlemleri alır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin hususlar Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

İllerde yapılacak arama, kurtarma ve haberleşme hizmetlerinin gerektirdiği giderlerin karşılanması ve il arama ve kurtarma ekiplerinin göreve sevki için ihtiyaç duyulan; arsa, bina, tesis, araç, gereç ve malzemenin temini amacıyla il özel idare bütçelerine yeterli ödenek konulur.

Afetlerde ve kazalarda görev almak üzere il emniyet müdürlükleri bünyesinde oluşturulacak birimde görevlendirilen emniyet personelinin eğitimi Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ile Emniyet Genel Müdürlüğünün birlikte tespit edeceği esaslar doğrultusunda yapılır.

Sivil savunma arama ve kurtarma birlik müdürlükleri ile il sivil savunma müdürlükleri bünyesinde oluşturulan arama ve kurtarma ekiplerinde mesai saatleriyle bağlı olmaksızın ekli listede belirtilen unvan ve sayıda sözleşmeli personel istihdam edilebilir. Bu şekilde istihdam edilecek sözleşmeli personelin nitelikleri, çalıştırılma usul ve esasları ile 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Kararnamenin 3 üncü maddesi ile tespit edilen üst sınırı geçmemek kaydıyla ücret ve diğer mali hakları Cumhurbaşkanınca belirlenir.

Sivil savunma arama ve kurtarma hizmetlerinde çalıştırılacak personel, 1 yıl süreyle sözleşme yaparak göreve başlar. Bu sürenin bitiminde görevlerine devam etmeleri İçişleri Bakanlığınca uygun görülenlerin sözleşmeleri, birer yıllık sözleşme yapılmak kaydıyla azami 45 yaşına girdikleri tarihe kadar uzatılabilir.

Görevde başarısız olanlar ile disiplinsizlik ve ahlaki nedenlerle görevde kalması uygun görülmeyenlerin sözleşmeleri feshedilir. Sözleşmesi feshedilen veya uzatılmayanların kurumla ilişiği kesilir.

Kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılanlara, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (bütün ödemeler dahil, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesi çerçevesinde yapılan tazminat ödemeleri hariç) iki katının hizmet yılları toplamı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir. İkramiye hesabında 10 yıldan fazla olan süreler dikkate alınmaz. İkramiyelerden damga vergisi hariç vergi kesilmez. Ancak emeklilik haklarını kazananlara bu ikramiye ödenmez. Bunlar hakkında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır.

Sözleşmeli olarak çalıştırılan personel, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilir.

1624 sayılı kanuna ek 4445 sayılı kanunun 6 ncı maddesi ile Vekâlet Seferberlik Müdürlüğüne mevdu (Millî seferberlik ve ordu seferberliğine yardım işleri) Dahiliye Vekâletince Sivil Savunma İdaresi merkez ve taşra teşkilâtında kurulacak birer büro tarafından ifa olunur.

3502 sayılı (Hava taarruzlarına karşı korunma Kanunu) na tevfikan hususi idareler ve belediyeler bütçesine konulan ve sarf edilmiyerek vilâyet ve kazalar pasif korunma komisyonları emrinde bankalarda birikmiş bulunan pasif korunma ödenekleri bu kanun meriyete girdiği tarihten itibaren 15 gün zarfında Sivil Savunma Fonuna aktarılır.

3502 sayılı (Hava Taarruzlarına Karşı Korunma Kanunu) nun, neşrinden, bu kanunun meriyete girdiği tarihe kadar pasif korunma ödenekleriyle satınalınmış olan veya sair suretlerle temin ve tedarik edilmiş bulunan bilcümle teçhizat, alât, edevat, ekiplere ait malzeme ve teçhizat veya sair eşya Sivil Savunma İdaresine devrolunur.

Bu Kanun 28 Şubat 1959 tarihinde mer'iyete girer.

Bu Kanun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.