2090 Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun

Amaç

Bu Kanunun amacı; yangın, yersarsıntısı, yer kayması, fırtına, taşkın, sel, don, dolu, kuraklık, haşere ve hastalık gibi nedenlerle tarımsal ürünleri, canlı - cansız (toprak dahil) üretim araçları ve tesisleri zarar gören veya yok olan ve bu yüzden çalışma ve üretme imkânları önemli ölçülerde bozulan çiftçilere, köylünün kurmuş olduğu tarımsal amaçlı üretim kooperatiflerine, Devletçe gerekli yardımların yapılmasını sağlamak ve yapılacak yardımlara ilişkin usulü ve esasları belirlemektir.

Yardımlar

Bu Kanuna göre yapılacak Devlet yardımları; kredi açma, karşılıksız mal veya para verme veya teknik yardım yapma, yapılacak veya onarılacak tesislerin maliyetlerine katılma şekillerinden biri ile olur.

Yardımlarda küçük işletmelerle aile işletmelerine öncelik tanınır.

Afet dolayısıyle çalışma ve üretim imkânları önemli ölçüde bozulmaktan maksat, çiftçinin;

A) Ürünlerinin, canlı - cansız üretim araçlarının ve tesislerinin değer itibariyle en az % 40 oranında zarar görmesi, bu zararı diğer tarımsal veya başka gelirleriyle karşılayacak gücü bulunmaması ve kredi veren banka, kooperatif ve benzeri kuruluşlardan bu zararı karşılayacak borç alma imkânı olmaması;

B) Ürünlerinin, canlı - cansız üretim araçlarının veya tesislerinin % 40’dan az zarar görmesi halinde, kredi alma imkânı olmaması, başka geliri bulunmaması, dolayısıyle tarımsal faaliyetlerini devam ettiremeyecek ve geçimini sağlayamayacak duruma düşmesi,

Halleridir.

Karşılıksız yardım, ancak yukarıda belirtilen koşullarda ve geri ödeme gücü olmadığı saptanan çiftçilere yapılabilir. Tesis maliyetine katılma, sadece çiftçilerin birlikte kullandıkları ve yararlandıkları araçlar ve tesisler için ve gereğine göre yapılabilir. Tesisin onarılması veya yenisinin sağlanmasına katılma, proje tutarının % 70'ini geçemez.

Bu esaslara göre ve bölgeler itibariyle, çiftçilere hangi afetler için, ne gibi ürünleri, canlı - cansız üretim araçları ve tesisleri için hangi şartlarda ve ne şekilde yardım yapılacağı yönetmelikte açık ve seçik bir şekilde belirtilir.

Zarar ve ziyanların Devletçe herhangi bir suretle karşılanmış olanlara veya tarımsal sigortadan yararlanma imkânı bulunanlara bu kanun gereğince ayrıca yardım yapılmaz.

Hasar tespit komisyonları

Afetlerden zarar gören çiftçilerin zarar ve ziyanlarının mahiyetini, oranlarını ve tutarlarını tespit etmek, çiftçinin ödeme gücüne göre karşılama şekillerini belirtmek amacıyla her il ve ilçede hasar tespit komisyonları kurulur.

Komisyonlar:

A) İllerde vali veya adına görevlendireceği yardımcısının başkanlığında; defterdarlık, teknik ziraat müdürlüğü, veteriner müdürlüğü, T.C. Ziraat Bankası Müdürlüğü ve Ziraat Odası Başkanlığından,

B) İlçelerde, kaymakam veya adına görevlendirilen vekilinin başkanlığında; ilçe Ziraat Mühendisliği, ilçe veteriner hekimliği, mal müdürlüğü, T.C. Ziraat Bankası Müdürlüğü, ziraat odası başkanlığı ile ilgili muhtarlar ve belediye olan yerlerde çiftçi malları koruma başkanlığı yetkililerinden,

Oluşur.

Komisyonların yetkileriyle çalışma yöntemleri yönetmelikte belirtilir.

Fon kurulması

Bu Kanun gereğince yapılacak yardımlar ve harcamaları karşılamak üzere, ilk mali yılda Gıda - Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesine, konulacak ödenekle bir fon teşkil olunur. Bu yardım fonu Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bütçesinin % 10 undan az olamaz.

Fon hesabında tutulan paraların faiz ve ikramiye gibi gelirleri, borçlulardan tahsil edilecek taksit ve faizler, fonla ilgili her türlü satış, bağış ve yardımlar fon hesabına geçirilir.

Fonun yönetilmesi

Fon paraları, T.C. Ziraat Bankasında, Gıda - Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı emrinde açılacak bir hesaba yatırılır. Fonun işletilmesi, fondan yapılacak harcamalar, kredi, karşılıksız ödeme ve tesis maliyetlerine katılma şekilleri, faiz, geri ödeme, erteleme, fonla ilgili olarak T.C. Ziraat Bankasınca yürütülecek işlemler ve diğer hususlar yönetmelikte gösterilir.

Bu Kanunla ilgili açılmış kredilerden faiz alınmaz.

Hesap dönemi ve denetim

Fonun hesap dönemi mali yıldır. Gıda - Tarım ve Hayvancılık fonun ita amiridir. Maliye Bakanlığınca bu Bakanlık emrine bir fon saymanı atanır.

Bilanço ve kesin hesap, ertesi yılın Temmuz ayı içinde Sayıştay’a verilir. Sayıştayca denetim, yönetmelikteki esaslar gözönünde bulundurulmak suretiyle yapılır.

İstisna ve muaflıklar

Bu Kanunun uygulanması ile ilgili;

A) Fon harcamaları Genel Muhasebe ve Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunları hükümlerine bağlı değildir.

B) Başvurmalar, bildirimler, düzenlenecek senetler, tasarruf belgeleri ve benzeri kâğıtlarla, resmî mercilerce ve noterlerce yapılacak işlemler her türlü vergi, harç ve resimlerden muaftır.

Bu Kanunun Gıda - Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına yüklediği görevleri yürütmek üzere Bakanlık bünyesinde bir Afetler Dairesi kurulur.

Daire, bir başkanın yönetiminde başkan yardımcıları ile gerektiği kadar uzmanlık, müdürlük, ve bunlara bağlı bürolardan oluşur. Dairenin taşradaki hizmetleri il ziraat ve veteriner kuruluşlarınca yürütülür.

Ceza hükümleri

Afet bölgelerinde felakete uğrayanlara bu Kanuna göre bedelli veya bedelsiz olarak verilen iş veya irat hayvanlarını, tohumluk, gübre, mücadele ilacı, alet, makine ve malzeme gibi canlı veya cansız üretim araçlarını veya tesislerini izinsiz olarak iki yıl içinde satan veya devreden yahut başka maksatlarla kullananlara, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde, mahallî mülkî amir tarafından ikiyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Ayrıca, bu mallara kimin elinde olursa olsun, el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Mevcut olmaması hâlinde malın bedeli tazmin ettirilir.

Yönetmelik

Bu Kanunun uygulama şeklini ve kanunun yönetmeliğe bıraktığı hususları düzenlemek üzere bir yönetmelik hazırlanır ve Cumhurbaşkanı kararıyle yürürlüğe konur.

Meydana Gelen tabiî afet nedeniyle yitirilen canlı hayvan kayıplarının karşılığı, Tarım İl Müdürlüklerinin yaptığı tespitler üzerinden, hak sahiplerine aynî olarak verilir.

Erzincan, Tunceli ve Gümüşhane merkez ve ilçelerinde 1992 Mart ayında vuku bulan deprem nedeniyle yitirilen canlı hayvan kayıplarının karşılığı, Tarım İl Müdürlüklerinin yaptığı tespitler üzerinden, hak sahiplerine aynî olarak verilir.

Yürürlük ve yürütme

Bu Kanunun hükümleri 28 Şubat 1977 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.