5668 Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Besleme Kanunu

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Kanun, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında beslenme ve temizlik gereksinimleri Devlet tarafından karşılanacaklara yönelik yürütülecek işlemlerin ilke ve yöntemlerini belirler.

Tanımlar

(1) Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Türk Silahlı Kuvvetleri: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlığını,*

b) Askerî personel: Subay, astsubay, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, askerî öğrenci, sivil memur, işçi, erbaş ve erleri,*

c) Jandarma Genel Komutanlığı personeli: Jandarma Genel Komutanlığı kadrolarında bulunan subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencisi, sivil memur, işçi, erbaş ve erleri,*

ç) Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli: Sahil Güvenlik Komutanlığı kadrolarında bulunan subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, uzman erbaş, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencisi, sivil memur, işçi, erbaş ve erleri,*

d) Kazandan besleme: Yükümlülük ve zorunluluktan dolayı toplu olarak sıcak veya kumanya olarak bütün giderleri Devlet tarafından karşılanan beslemeyi,

e) Tayın bedeli: Kazandan beslemeye alınamayanlara, 22/6/1978 tarihli ve 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun kapsamında ödenen aylık yemek parasını,

f) Günlük yemek bedeli: En az üç öğün ve gerektiğinde de ara öğünleri içeren, yemek çizelgesinin hazırlanmasında ölçüt olarak kullanılan harcamaya esas paranın üst miktarını,

g) Güçlendirilmiş yemek bedeli: Normal çalışma koşullarından daha yoğun beden hareketini içeren görev ve eğitimlerin yapılması için gerekli kaloriyi sağlamak amacıyla günlük yemek bedelinin yüzde yirmibeş artırılmasıyla elde edilen paranın miktarını,

ğ) Ara öğün: Günlük üç öğün yemeğin dışında; meyve, çerez, tatlı, ikramlık gibi gerektiğinde soğuk veya sıcak olarak verilen yiyecek ve içecekleri,

h) Günlük yemek çizelgesi: Besleneceklere verilecek yemeklerin öğün bazında dağılımını, yemeklerin içeriklerini, kalorisini, parasal değerini ve kullanılacak yiyecek maddelerinin miktarı gibi bilgileri içeren denetime bağlı tüketim belgesini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Günlük Yemek Bedeli, İlkeler ve Uygulama

Günlük yemek bedeli

(1) Günlük yemek bedeli; bu Kanuna ekli ölçüt tablosunda gösterilen gıda maddelerinin fiyatlandırılmasıyla belirlenir. Belirlenen bu değere; salça, tuz, baharat, sarımsak, maydanoz, dereotu, limon, sirke gibi tatlandırıcılar için yüzde beş eklenerek, yapılacak yemek çizelgesinin günlük üst sınırı bulunur.

İlkeler

(1) Günlük yemek bedelini aşmayacak şekilde, beslenmeye elverişli her türlü gıda maddeleri ile yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak en az üç öğünlük, gerektiğinde de ara öğünleri içeren günlük yemek çizelgesi hazırlanır.

(2) 17/3/1981 tarihli ve 2924 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen resmî ve dinî bayramların her günü ve yılbaşında, ara öğün kapsamındaki yiyecekleri verebilmek için günlük yemek bedelinin yüzde elli fazlasına kadar yemek çizelgesi düzenlenir.

(3) Kazandan beslemenin yemekhanelerde toplu olarak yapılamaması durumunda, günlük yemek bedelini aşmayacak şekilde, her türlü dayanıklı hazır gıda maddeleriyle ve/veya birlik tarafından önceden hazırlanarak ambalajlanmış yiyecekler kumanya olarak verilir.

(4) Kazandan beslemesi olanaksız olan askerî öğrenci, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencisi, erbaş ve erlere tayın bedeli verilir. Ayrıca, askerlik şubelerince celp ve kıtalarına sevk edilenlere, kıt’a veya kurumlarından terhis edilenlere ve hava değişimine gönderilenlere, askerlikten sayılan gün kadar tayın bedeli ödenir.*

(5) Görev koşullarına bağlı olarak, bir kişinin günlük beslenme gereksinimini karşılayacak şekilde, öğünlere göre özel olarak oluşturulmuş hazır yemek ve yiyecekler verildiğinde, yiyeceklerin parasal değerinin, günlük yemek bedelinin altında veya üstünde olması durumu dikkate alınmaz.

(6) Gerektiğinde yedirilmek üzere depolanan, ancak değişim için tüketilmesi gereken dayanıklı hazır gıda maddeleri, tek tek veya tam olarak yemek çizelgesinde gösterilerek yedirilir. Üç öğünü karşılayacak şekilde ve bunlarla birlikte gerektiğinde ekmek eklenmesiyle yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak şekilde yedirildiğinde bu yiyeceklerin parasal değerinin, günlük yemek bedelinin altında veya üstünde olması durumu dikkate alınmaz. Ancak, ayrı gün ve öğünlerde tek tek yedirilmesi günlük yemek bedeli içerisinde yapılır.

(7) Zorunlu nedenlerle içme suyu gereksinimi olduğunda, Kuvvet Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanının veya yetkilendirecekleri makamın onayı ile zorunluluğun devamı süresince ve bedeli dikkate alınmadan, bir kişi için günlük üç litreye kadar ambalajlanmış içme suyu verilir.

Yemek hizmetinin satın alınması

(1) Kazandan beslenecek personel için; yemek hazırlama, pişirme, dağıtım ve temizlik gibi yemek öncesi ve sonrasına yönelik mal ve hizmetlerden bir kısmı veya tamamı satın alınabilir. Bu durumda, beslenecek hedef kitleye bağlı olarak günlük yemek bedeli veya güçlendirilmiş yemek bedeline; yönetmelikle oranları belirlenen, yemek dağıtımı öncesi ve sonrasında yapılan işletme ve genel giderler eklenir.

Kazandan beslenen askerî personel ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeline tayın bedeli verilmesi*

(1) Birlik ve kurum nöbetçileri ile savaş, iç güvenlik harekatı, sınır ötesi harekat veya gemide çeşitli sebeplerle bulunan kişiler de dâhil yüzer birlik personeli, birlik dışına görevlendirilen 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında harcırah ödemesi yapılmayan Özel Kuvvetler Komutanlığı personeli, görevlerine yönelik eğitimlerinin devamı süresince komando birlikleri ve okulları ile benzeri eğitimleri uygulayan birliklerde (dağ ve paraşütçü kıtaları, sualtı taarruz ve savunma timleri, derin su dalgıçları) yürütülen eğitim ve kurs faaliyetlerine katılan eğiticiler ile kursiyerler, meskûn mahal dışında konuşlanan ve coğrafi şartlar, iklim koşulları veya güvenlik tedbirleri gibi zorunlu nedenlerle yirmi dört saatten daha uzun sürede birliğinden ayrılamayan personelden yönetmelikle belirlenecek olanlar hariç olmak üzere, bu Kanun kapsamında tayın bedeli veya yemek yardımı aldığı hâlde kazandan beslenen askerî personel ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin tayın bedeli veya yemek yardımının beslendikleri gün ve öğün sayılarına karşılık gelen kısmı aylıklarından kesilir.*

Kazandan beslenecekler

(1) Günlük yemek bedeli kapsamında askerî öğrenci,sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erler ile aşağıda belirtilenler de kazandan beslenirler:

a) Askerî ceza ve tutukevleri ile disiplin ceza ve tutukevlerinde tutuklu, hükümlü ve askerî birliklerde gözaltında bulunan askerî personel ile sivil kişiler.

b) Disiplin cezası nedeniyle birlikten ayrılamayan askerî personel.

c) Harp esirleri, gözaltına alınan veya iltica eden yabancı ordu personeli.

ç) Yapılan uluslararası anlaşmalarda hüküm olması koşuluyla veya Millî Savunma Bakanlığının onayıyla, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı için İçişleri Bakanlığının onayıyla Türkiye’deki askerî okullarda eğitilen yabancı ordu personeli.

d) Kuvvet Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanının veya yetkilendirecekleri makamın onayıyla, Türk Silâhlı Kuvvetlerinin kadrosunda olmayan ancak askerî birliklerle beraber görev yapan veya tatbikatlara katılan ve görev koşullarının kazandan besleme yapılmasını zorunlu kıldığı kişiler.

e) Hava Harp Okuluna geldikleri tarihten, deneme uçuşu ve paraşütle atlama eğitimlerinin tamamlanmasına kadar geçen süre içindeki aday öğrenciler ile günlük veya öğün bazında beslenme desteğinin verilmesinin zorunlu olduğu koşullarda, bütün askerî okulların sınavına girecek intibak eğitimi dâhil olmak üzere aday öğrenciler ile subay, astsubay, uzman erbaş ve sözleşmeli er sınavlarına girecek olan adaylar.

f) Birlik komutanlığı tarafından askerî personele görev yaptıkları yerlerde yemek yeme ortamının sağlanamaması ve birliğin konumu gereği yerleşim yerlerine uzaklığı veya görevin yapıldığı yer gereğince toplu beslenmesi uygun görülen birlik personeli.

g) Birlik veya kurumun nöbetçi personeli.

ğ) Yurt dışında görev yapan ve besleme desteğini bünyesinde bulunduran askerî birlik personeli (Bu birliklerin yiyecek maddelerini bulundukları ülkeden karşılamaları durumunda, günlük yemek bedeli, satın alma fiyatlarına göre hesaplanır.).

h) Eğitim ve öğrenimleri süresince askerî okullarda öğrenci olan ön sözleşmeli subay ve astsubaylar.

ı) Doğal afet durumlarında görev alan personel.

i) Yemin, temsili askerlik ve mezuniyet törenlerine iştirak eden ziyaretçiler.*

Güçlendirilmiş yemek ile beslenecekler

(1) Aşağıda sıralanan görev ve eğitimleri yapan personel, bu durumları süresince güçlendirilmiş yemek bedeli üzerinden beslenir. Bu kapsamda, Kuvvet Komutanlıkları için Genelkurmay Başkanlığının önerisine göre Millî Savunma Bakanının, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı için İçişleri Bakanının onayı alınır.

a) Savaş ve askerî harekâtlarda bulunan birlik personeli,

b) Deprem, sel, orman yangınları gibi doğal afetlerde arama, kurtarma ve söndürme görevi yapan birlik personeli,

c) Terörle yaygın ve yoğun bir şekilde mücadeleye yönelik iç güvenlik harekâtı ile görevli birlik personeli,

ç) Çalışma koşullarının gereği yoğun beden hareketini içeren görev ve eğitimleri yapan birlik personeli,

d) Türk Silahlı Kuvvetleri spor takımlarından, yoğun beden hareketlerini yapan takımların toplu olarak çalışma kamplarında bulunan personeli.

Bazı birlik ve kurumlara besleme desteği sağlanması

(1) Askerlik şubeleri, jandarma karakolları ve bağlı birliklerinden ayrı bir bölgede geçici bir süre veya sürekli görev yapan birlik personeli, yemek hizmetlerine yönelik işlerde çalışan personel kadrosunun veya gereken olanakların yetersiz olması durumunda; bölgelerinde bulunan ve besleme desteği verebilecek en yakın askerî birlik tarafından beslenirler.

Uygulama

(1) Yıllık yiyecek bütçesinin belirlenmesinde kullanılan hesaplamalar için yemek bedeli ölçüt tablosundaki kuru baklagiller, meyve ve sebzelerin hangi gıda maddelerinden oluşacağı ve diğer yiyecek maddelerinin tahmini fiyatları, her yıl Millî Savunma ve İçişleri Bakanlığı tarafından birlikte hazırlanan, bütçe yapımına dayanak olacak fiyatlandırma kitapçığında gösterilir.

(2) Depo ve bütçe olanaklarına göre, yemek çizelgesinin yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak düzeyde yapılmasından sonra, günlük yemek bedelinden artan parasal değerler sonraki günlere aktarılmaz.

(3) Günlük yemek çizelgesi içeriğinin mutfaklarda uygulandığı sırada, birliğe gelen ve gidenlerin olması durumunda; gelenler için depo olanaklarına göre öğün bazında ek çizelge düzenlenir. Gidenler için mutfak ve yemekhanede henüz işlenmemiş olan gıda maddeleri kiler fazlalığı olarak depoya geri alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yönetmelikler

(1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin düzenlemeler; askerî öğrenci, erbaş ve erlerin dışında, kazandan beslenen askerî personelin aylıklarından yapılacak kesintilere yönelik uygulama yöntemi ve beslenme gereksinimleri sağlanamayan askerî birlik personeline aylık beslenme bedellerinin peşin olarak ödenmesi konusunda uygulamalara yönelik kurallar, Maliye Bakanlığı ile Sayıştay Başkanlığının görüşü alınarak, Millî Savunma ve İçişleri Bakanlıkları tarafından birlikte hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.

(2) Deney, binek, güvenlik, eğitim ve yardım gibi amaçlarla Türk Silahlı Kuvvetlerinde bulunan her cins hayvanın yem gereksinimleri, Maliye Bakanlığı ve konuyla ilgili kamu idarelerinin görüşleri alınarak, Millî Savunma ve İçişleri Bakanlıkları tarafından birlikte hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.

(3) Yemek hazırlama, pişirme ve sonrasında kullanılan araç ve gereçlerin temizliği, askerî personel ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin kişisel temizlikleri ile kullandıkları giyecek ve eşyalarının temizliği için gereken temizlik maddelerinin cins, miktar ve uygulama yöntemleri Millî Savunma, İçişleri ve Maliye Bakanlıkları tarafından birlikte hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.*

(4) Savaş şartlarında besleme desteği verebilmek için birliğin sefer kadrosuna bağlı olarak bulundurulacak depolamaya elverişli gıda maddelerinin; cinsi, niteliği, bir kişi için günlük miktarı, kaç günlük olacağı, hangi birliklerde depolanacağı ve tüketim koşulları ile yine olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere en az iki günlük öğünlere göre düzenlenmiş dayanıklı hazır gıdaların; hangi birliklerde ve askerî araçlarda bulundurulacağı ile cins, nitelik, miktar ve tüketim koşulları, Millî Savunma ve İçişleri Bakanlıkları tarafından birlikte hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.

(5) Satın alınacak yemek hizmeti uygulamalarına yönelik kurallar Maliye Bakanlığı, Sayıştay ve Kamu İhale Kurumunun görüşleri alınarak Millî Savunma ve İçişleri Bakanlığı tarafından birlikte hazırlanacak yönetmelik ile düzenlenir.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat ve atıflar

(1) 12/9/1330 tarihli Askeri Tayinat ve Yem Kanunu Muvakkati,

(2) 22/4/1925 tarihli ve 657 sayılı Harita Genel Komutanlığı Kanununun ek 1 inci maddesi,

(3) 23/5/1928 tarihli ve 1325 sayılı 12 Eylül 1330 Tarihli Askeri Tayinat ve Yem Kanunu Muvakkatine Müzeyyel Kanun,

(4) 23/3/1931 tarihli ve 1776 sayılı Kuvvetli Tayın Kanunu,

(5) 21/7/1931 tarihli ve 1861 sayılı Jandarma Eratı Kanununun 14 üncü maddesi,

(6) 14/5/1932 tarihli ve 1960 sayılı 14 Eylül 1330 tarihli Tayınat ve Yem Kanununa Müzeyyel (Demirbaş Erzak ve Yem) Kanunu,

(7) 27/11/1935 tarihli ve 2852 sayılı Deniz Mensuplarına Mahsus Yemek Bedeli Hakkında Kanun,

(8) 10/6/1938 tarihli ve 3433 sayılı Askeri Hastabakıcı Hemşireler Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci cümlesi,

(9) 19/7/1943 tarihli ve 4480 sayılı Denizaltı Gemileriyle Avcıbotlarında Bulunanlara Verilecek Hazır Gıda Hakkında Kanun,

(10) 14/6/1944 tarihli ve 4590 sayılı Ordu Uçaklarında Bulundurulacak Demirbaş Yiyecek Hakkında Kanun,

(11) 9/7/1956 tarihli ve 6779 sayılı 14 Eylül 1330 tarihli Tayınat ve Yem Kanununa Ek Kanun,

(12) 8/8/1977 tarihli ve 2092 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Özel Beslenme Kanunu,

(13) 22/6/1978 tarihli ve 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 2 nci maddesinin birinci fıkrası,

(14) 25/9/1981 tarihli ve 2528 sayılı Er Kazanından İaşe Edileceklere İlişkin Kanun,

(15) 11/1/1983 tarihli ve 2780 sayılı Hava Harp Okuluna Girmeye İstekli Aday Öğrenciler ile Uçuş ve Paraşüt Eğitimine Tabi Tutulacak Harp Okulu Öğrencileri Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesindeki ",Hava Harp Okulu öğrencileri istihkakı üzerinden" ibaresi,

(16) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 23 üncü maddesi,

(17) 25/10/1983 tarihli ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununun ek 2 nci ve ek 3 üncü maddeleri,

(18) 31/5/1989 tarihli ve 3566 sayılı Kazandan İaşe Edilemeyen Erbaş ve Erler ile Askeri Okul Öğrencilerine Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun,

yürürlükten kaldırılmıştır.

(19) Mevzuatta, 12/9/1330 tarihli Askeri Tayinat ve Yem Kanunu Muvakkati ve eklerine yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.

(1) 8 inci madde gereğince terörle yaygın ve yoğun bir şekilde mücadeleye yönelik iç güvenlik harekatı ile görevli birliğin kazandan beslenen birlik olmaması halinde, bu birliklerde görevli olan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlara, birlikle beraber bulunmak zorunda oldukları günler için güçlendirilmiş yemek bedelinin tutarı ay sonunda ödenir.

(1) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yürürlüğe konulur. Bu süre içinde mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Yürürlük

(1) Bu Kanun yayımını takip eden mali yıl başında yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.