1608 Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun

Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.

Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir.

Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanır.

Belediyelerin karar organları veya ilgili komisyonlar tarafından mevzuata uygun olarak belirlenen yolcu nakil araçlarına ilişkin ücret tarifelerine uymayan kişi, belediye encümeni tarafından ikiyüzelli Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezasıyla cezalandırılır.

Tenbihnamelerde miktarı maktu olarak tayin edilen para cezaları tenbihnameye muhalif harekette bulunanlar tarafından rızalarile verildiği halde belediye zabıta vazifesini ifa eden memurlar bu para cezalarını makbuz mukabilinde tahsil ederler.

Rızasile para cezasını vermeyenlerle işledikleri fiil gayri maktu cezayı müstelzim olanlar hakkında zabıt varakası tutulur.

Hüviyetini bildirmeyenler en yakın polis veya belediye mevkiine ve muhalefetleri halinde zorla götürülür, ve hüviyeti tesbit olunarak derhal serbest bırakılır.

Ticarethane ve ikametgâhlarile müessesat ve alelûmum emâkine ait zabıt varakaları her halde mahallerinde tanzim olunur.

Belediye suçlarına ait zabıt varakalarının bir aynı alâkadara tebliğ olunduktan sonra öbürü Belediye Encümenlerine (şubelere ayrılan yerlerde şube müdürlerine) verilir.

Suçlu tebliğden itibaren iki gün içinde belediye idarelerine veya encümene müracaat hakkını haizdir. Bu müracaat haklı görülürse ceza tayinine mahal olmadığına karar verilir. Aksi halde lâzımgelen ceza tayin ve tebliğ edilir. Bu kararın nihayet beş gün zarfında verilmesi mecburidir.

Ceza kararlarına tebliği tarihinden itibaren beş gün içinde mahsus hâkimlere ve bulunmıyan yerlerde sulh hâkimliğine müracaatla şifahî veya yazılı itiraz olunabilir. İtiraz şifahî ise bir zabıt tutularak muterize imza ettirilir.

İtirazda sebep gösterilmesi şarttır. Sebep gösterilmiyen itirazlar yapılmamış sayılır. Ticaret ve sanattan men kararlarile para cezasını vermediğinden dolayı hapse değiştirme hükmünün infazı itirazın neticesine kadar geri bırakılır.

İtiraz üzerine tetkikat evrak üstünde yapılır.

İtiraz, cezanın salâhiyeti olmıyanlar tarafından tayin olunduğu ve tutulan zabıt varakasının sahteliği ve ceza tayinine müessir olacak maddî ve fahiş hataya müstenit bulunduğu hususlarına münhasır olmak üzere dermeyan edilebilir. Bu sebeplere dayanan itirazlar varit ise hâkim ceza kararını iptal ve para cezası alınmış ise belediyenin geri vermesine hükmeder. İtiraz varit görülmezse karar tasdik olunur. İtirazın otuz gün içinde neticelendirilmesi mecburidir. Hâkim izahat almak üzere lüzum görürse muterizi veya vekilini celbederek dinliyebilir. Zabıt varakasının sahteliği iddiasından başka hallerde zabıt varakasını yapan memurlar celp ve davet olunmaz.

İtiraz neticesinde hâkim tarafından verilecek kararlar kat’î olup temyizi kabil değildir. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 343 üncü maddesi hükmü mahfuzdur.

Türk Ceza Kanunile diğer kanunlarda mahkemelerce görülmesi yazılı olan belediyeye ait suçlarda belediyeler tarafından kanunî takibat icrası talebile Cumhuriyet Müddei Umumiliklerine gönderilecek müzekkereler Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 164 üncü maddesinde yazılı istida mahiyetindedir. Bu hususlarda mezkûr kanunun bu maddesile müteakip maddeleri tatbik olunur. Kabahat nevinden olan suçlarda da mezkûr kanunun 151 inci maddesi ile muvakkat ( A ) maddesinin 5 numaralı bendinin son fıkrasındaki ihbar ve müracaat hükmünde olmak üzere belediyeler sulh hâkimlerine müzekkere gönderirler.

Bu Kanuna göre tutulacak zabıt varakalarile makbuz ilmühaberlerinin şekli hakkında Dahiliye Vekâletince bir talimatname yapılır.

Bu Kanunda yazılı para cezaları belediye idarelerde belediye zabıta vazifesini ifa eden memurlar tarafından infaz ve tahsil olunur. Cezayı vermeyenlerin hapis hükmü müstesna olmak üzere Tahsili Emval Kanunu mucibince mallarına müracaat edilir.

Cezayı ödemekten aczi tahakkuk edenler hakkında tayin edilmiş olan para cezasının her bir lira ve küsuru için bir gün hapsedilmek üzere belediye idarelerinin verecekleri müzekkereler Cumhuriyet Müddei Umumiliklerince infaz olunur.

Bu suretle hapsedilenler mahpus iken cezayı öderlerse mahpus kaldıkları müddetin bir günü için bir lira tenzil edilerek mütebaki hapisten sarfı nazar olunur.

16 nisan 1340 tarih ve 486 numaralı kanunun birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü maddelerinden gayrı ahkâmile 17 kânunusani 1927 tarih ve 959 numaralı kanun hükmü mülgadır.

Vilâyetlerde belediye reisleri ve bulunan yerlerde muavinleri ve belediye şube müdürleri beş liraya kadar ve kazalarda belediye reisleri üç liraya kadar 1608 sayılı kanunun birinci maddesinde cezayi müstelzim hususlardan dolayı hafif para cezası tayin ederler. Bu cezanın tertibinde salâhiyetli olanlar bizzat gördükleri hallerde ceza verilecek eşhasa hareketlerini ihtardan sonra tayin edecekleri cezayi kendilerine tefhim ederler.

Bu suretle verilen cezalar kat'i olup aleyhine adlî ve idarî kanun yollarına müracaat olunamaz.

Belediyelerce tanzim edilmiş olan çeşitli nakil vasıtalarına ait ücret tarifelerine riayet etmiyenler hakkında belediye encümenlerince 1608 sayılı kanuna göre ceza verildikten başka bir aya kadar meslek ve sanattan men cezası da verilir ve bu gibilerin ehliyeti alınmak üzere keyfiyet trafik teşkilâtına bildirilir.

Bu kararlar aleyhine itiraz 1608 sayılı kanun hükümlerine tabidir.

1608 sayılı kanunun 1 inci maddesinde kayıtlı cezayı müstelzim hususları bizzat gördükleri takdirde il merkezi olan yerlerdeki belediye başkanları ile bulunduğu takdirde başkan muavinleri, şube müdürleri ve belediye başkanlarının bizzat yetki verdikleri müdürler seviyesindeki ilgili görevliler re'sen 25 liraya kadar hafif para cezası tertibine ve 4 güne kadar ticaret ve sanat icrasından men’e, diğer yerlerdeki belediye başkanları ile bulunduğu takdirde başkan muavinleri re’sen 10 liraya kadar hafif para cezası tertibine ve bir gün ticaret ve sanat icrasından men’e yetkilidirler.

Bu suretle verilen cezalar kati olup aleyhine adli ve idari kaza mercilerine başvurulamaz.

Bu Kanun 1 eylül 1930 tarihinden muteberdir.

Bu Kanunun hükümlerini icraya Adliye ve Dahiliye Vekilleri memurdur.