3573 Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun

Alelûmum aşılı zeytinlerin bakım, tımar ve toplanma ve sıklarının kökletme ve yeniden fidan dikme suretile meydana getirilecek zeytinliklerin tesis ve yetiştirme, yabanî zeytinliklerin açma ve aşılama işleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın direktifi altında yapılır.

Orman sınırları dışında bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufunda olan yabanî zeytinlik, Antep fıstığı ve harnupluklar ve her nevi sakız nevileri ile orman sınırları dışında olup da 17.10.1983 tarih ve 2924 sayılı Kanun kapsamında bulunmayan zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilikler Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilip haritalanır.

Yukarıdaki madde gereğince tespit edilen alanlar yerel koşullar dikkate alınmak suretiyle Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre en az 25 dönümlük parseller halinde parsellenir ve bilinen araçlarla ilân edilir.

Bu alanlarda yabanî zeytin, fıstıklık ve harnupluk ile sakız nevileri olan menengiç, buttum, yabanî sakız, Filistin sakızı ağaçlarını aşılayıp yetiştirecekler ile zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanlarda gerekli temizlemeyi yapıp zeytin dikim alanları meydana getirecekler, dilekçe ile arazinin bulunduğu en büyük mülkî amire başvururlar. Başvuranlar arasında Bakanlıkça belirlenecek esas ve öncelik sırasına göre seçilen kişilerden, bu işlemleri yerine getireceklerine dair bir yükümlülük belgesi alınır. Fidan dikecek olanlara devletçe maliyet bedeli üzerinden zeytin fidanı sağlanır.

Beş yıl süre ile taşınmazın gayesine uygun olarak kullanıldığı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilenlere mahallin en büyük mülkî amiri tarafından tapuları devredilir. Bu yolla verilen taşınmazlar hiç bir şekilde veriliş amacı dışında kullanılamaz. Bu taşınmazlar; miras dahil hiç bir şekilde bölünemez, veriliş tarihindeki yüzölçümü hiç bir şekilde küçültülemez. Aksi takdirde Hazinece geri alınır. Bu hususlarda taşınmaz siciline gerekli şerh verilir.

Bu maddeye göre verilen süre içinde aşılama, temizleme, dikim ve bakım işlemleri yapılmamış olursa verilen izin Bakanlıkça resen iptal edilir.

Bu sahalarda yabanî zeytin ağaçlarını aşılamağa talik olacakların aşılayacakları miktar kendilerine tevzi olunur. Tevzi edilen bu sahalar orman mefhumu haricinde kalır. Talihlerden yerine göre Vekâletin tayin edeceği müddetler zarfında ve vereceği direktifler dairesinde temizlemeyi yapanlara zeytin bakım teşkilâtının müzekkeresi üzerine mahallin en büyük mülkiye âmiri tarafından tapu verilir.

Aşılanıp yerinde kalacak zeytinliklerin temizlenmesinden çıkan odun ve kömür, kereste ve saire temizleyene aid olup bunlar zeytin bakım memurundan parasız alınacak bir vesika ile dışarı çıkarılır. Bunlardan hiç bir resim alınmaz.

Zeytin teşkilâtının kurulmadığı sahalardaki yabanî zeytin ağaçlarının aşılanması için vaki olacak talebler üzerine mahallin bağlı bulunduğu kaza, yoksa vilâyet ziraat ve orman idarelerinin birlikte hazırlayacakları rapor üzerine mahallin en büyük mülkiye memuru tarafından bu kanunun hükümleri dairesinde tapu verilir.

Devlet ormanları içinde ve dışındaki yabanî zeytin ağaçları ya yerlerince aşılattırılarak veya zeytinlikte aşılattırılmak üzere yabanî halinde yeni kurulacak zeytinliklere naklolunur. Bu işlere aid müsaade zeytin bakma teşkilâtına dahil memurun teklifi üzerine mahallin orman idaresince ayrıca keşfe lüzum gösterilmeksizin derhal verilir. Nakledilen fidanlardan bir gûna resim alınmaz.

Birinci derece askerî memnu mıntakalarda bulunan aşılı zeytinlerin bakım, yabanî zeytinlerin aşılanması işleri zeytin bakım teşkilâtının vereceği talimat altında mahallin askerî makamlarınca yaptırılır.

Devlet malı zeytinliklerden aşılanmak üzere bir şahsa veya şirkete veya köylüler manevî şahsiyetlerine verilecek yabanî zeytinlik sahası yirmi hektardan yukarı olamaz. Ancak aldığı sahayı vekâletçe tayin edilecek müddet içinde mahsuldar hale getirenlere müracaatları takdirinde aynı miktarda yeni parçalar verilir. Bu tevziatta evvelâ toprak sahibi olmıyanlar, sonra en yakın köylüler ile küçük çiftçiler tercih olunur. İcabında bu yirmi hektar mikdar Cumhurbaşkanı kararile tezyid edilebilir.

Dekar başına on beş ağaçtan fazla ve on ağaçtan aşağı olmamak üzere yabanî zeytinlikleri aşılı bir hale getirmeyi taahhüd edenlere Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasınca, mevzuatı dairesinde ve kanunun 10, 28 inci maddeleri hükümlerine göre, ağaç başına bir liraya kadar kredi verilir.

Bankaca ikraz edilecek paranın birinci kısmı arazi tamamen temizlenip delicelerin aşılanmağa elverişli bir hale getirildiği hakkındaki zeytin bakım memuru raporuna müsteniden, ikinci kısmı da yapılan aşının yüzde doksan muvaffak olduğu yine memur raporile tesbit edilmek şartile aşının tatbikından bir sene sonra verilir.

Aldığı arazi parçasını açıp deliceleri aşıya hazır bir hale getirerek Ziraat Bankasından ilk taksiti alıpta o mevsimde aşı işini bitiremeyenlerden bankadan aldıkları para faizile beraber, bankanın ziraî alacaklarının tahsili yolundaki usulüne tevfikan istirdad olunur ve tapu da iptal edilir.

Aşılı zeytinliklerin bakım işleri için zeytin müstahsillerine mahsulün satış mevsiminde ödenmek üzere Ziraat Bankasınca kısa vadeli ikraz yapılır.

Muayyen kıt’adaki zeytinliklerde toprak ve ağaçlar ayrı ayrı hakikî veya hükmî şahıslara aid olduğu takdirde arazinin kıymeti yüksek ise toprak sahibine, ağaç kıymeti daha fazla ise bunun sahibine diğerinin malını satın alması teklif edilir. Her iki taraf da reddettikleri takdirde arazi Hükümetçe kıymetlerine nazaran aralarında taksim edilerek tapuya bağlanır.

Zeytinliklere her çeşit hayvan sokulması, yerleşim sahaları hariç, zeytin sahalarına en az bir kilometre yakınlıkta koyun ve keçi ağılı yapılması yasaktır.

Ancak, çift sürme ve nakliyatta kullanılan hayvanlara ağızlık takılması şartıyla müsaade edilir.

Bu hükme aykırı hareket edenler hakkında zarar görenin şikâyeti üzerine üç aya kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Çiftçi mallarını korumakla yükümlü bulunanlarca düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir.

Beş yüz ağaçtan aşağı olmamak üzere yabanî zeytin aşılıyanlara veya aşılı zeytinlerinin bakım işlerini en iyi yapanlara Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca takdir edilecek miktarda naktî mükâfat verilir.

Fennî budama aletlerde aşı takımlarının zeytin müstahsilleri arasında yayılabilmesi için budama ustalarile ehil müstahsillere Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca meccanen budama aşı takımı ve levazımı verilebilir.

Devlet, zeytinciliğin ıslahı, yeni zeytin dikim alanlarının tespiti, zeytin dikim ve yetiştirilmesinin teşviki ile verimin artırılması, hastalık ve zararlılarla mücadele ile ürün elde etmekte masrafları azaltıcı araç ve gereçlerin imal ve ithalinde gerekli kolaylıkları sağlar.

Zeytinlik bölgelerin il veya ilçelerinde zeytin hastalık ve zararlıları ile mücadele amacı ile 1580 sayılı Kanun hükümleri dairesinde birlikler kurulur. Zararlılarla mücadelede Devlet birliklere gerekli araç, gereç ve finans kaynaklarını sağlar ve bu konuda Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yeterli eleman görevlendirilir. Ürünün elde edilmesinden sonra üretici, birlikçe tespit edilecek payına isabet eden mücadele giderini öder. Ödemeyen üreticiden amme alacağının tahsiline dair usul ve esaslarla bu pay birlikçe tahsil edilir.

Yukarıdaki fıkra gereğince kurulacak birliklerin kuruluş ve çalışma esasları ile zeytinliklerin bakımı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca üç ay içinde hazırlanacak yönetmelikle belirlenir. Belirlenecek bu kurallara göre zeytinliklerine bakmayan üreticiye ağaç başına on Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Dördüncü madde hükmüne göre verilen müddet zarfında aşılama ve temizleme işleri yapılmamış olursa verilen mezuniyet sakıt olur ve saha geri alınır. Aşılama ve temizleme vesilesile taleb ettiği sahadan elde ettiği odun, kömür vesaire tazmin ettirilir.

Alelûmum el, hayvan ve makine kuvvetile işleyen yağhane ve zeytinyağı fabrikalarında ve salamura zeytinciliğinde yüksek vasıflı zeytinyağı ve salamura zeytin tanesi istihsal edilebilmesi için alınması lâzımgelen telkinci ve öğretici tedbirleri almağa Tarım ve Köyişleri Bakanlığı salâhiyetlidir.

Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevî atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının iznine bağlıdır.

Zeytincilik sahaları daraltılamaz. Ancak, belediye sınırları içinde bulunan zeytinlik sahalarının imar hudutları kapsamı içine alınması hâlinde altyapı ve sosyal tesisler dahil toplam yapılaşma, zeytinlik alanının % 10’unu geçemez. Bu sahalardaki zeytin ağaçlarının sökülmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının fenni gerekçeye dayalı iznine tabidir. Bu iznin verilmesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı araştırma enstitülerinin ve mahallinde varsa ziraat odasının uygun görüşü alınır. Bu hâlde dahi kesin zaruret görülmeyen zeytin ağacı kesilemez ve sökülemez. İzinsiz kesenler veya sökenlere ağaç başına altmış Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Bu Kanunun yayımından önce zeytinlik alanlarına ilişkin kesinleşmiş imar planları geçerlidir.

Bu Kanun hükümlerine göre idarî para cezasına karar vermeye mahallî mülkî amir yetkilidir.

Zeytin ve zeytinyağı standardı için İktısad Vekâletinin talebi ile zeytin bakım teşkilâtına daimî vazife verilebilir.

Yabanî ağaçların aşılanması hakkındaki 1528 numaralı kanunun yabanî zeytin ağaçlarının aşılanması ve ıslahı hakkındaki hükümleri mülgadır. Ancak mezkûr kanunun hükümlerine göre başlanmış ve henüz intaç edilmemiş olan muameleler bu kanunun hükümleri dairesinde ikmal olunur.

3573 sayılı Kanunda geçen ziraat vekâleti ibareleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak değiştirilmiştir.

Bu Kanunun 2 ve 3 üncü maddeleri;

a) Kamu hizmetine tahsis edilmiş veya fiilen bu amaçla kullanılan taşınmaz mallarda,

b) Kamu kurum ve kuruluşlarının hazırladıkları planlarda tarım dışı kullanıma ayrılmış alanlarda,

c) Deniz kıyı kenar çizgisine 2 000 metre, tabiî ve suni göl kıyı kenar çizgisine 500 metreden az mesafede bulunan alanlarda,

d) 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununa göre 1 inci derecede askeri yasak bölge kapsamına giren yerlerde,

e) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında bulunan yerlerde,

f) 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanununa göre uygulama alanı ilân edilen yerlerde,

Uygulanmaz.

Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

Bu kanun hükümlerini Adliye, Dahiliye, İktisad ve Tarım ve Köyişleri Bakanları yerine getirir.