Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
GİRİŞ
Bu kılavuz 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21 inci, 22 nci, 23 üncü, 24 üncü, 27 nci, 28 inci ve 34 üncü maddelerine dayanılarak 20/4/2023 tarihli ve 32169 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme Beyanları Yönetmeliğinin 13 üncü maddesi ile 26/1/2017 tarihli ve 29960 sayılı Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği çerçevesinde hazırlanmıştır.
Bu kılavuz, gıdaların etiketinde, tanıtımında, sunumunda ve reklâmında kullanılan beslenme beyanları ile ilgili olarak; tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve yanıltılmasını önlemek, gıdaların etiketlenmesi, sunumu, tanıtımı ve reklamında yer alan beslenme beyanlarının, kullanılan terimlerin ve ifadelerin kullanım koşulları konusunda gıda işletmecilerine yardımcı olmak ve resmi kontroller sırasında yapılacak değerlendirmelerde uygulama birlikteliği sağlamak amacı ile hazırlanmıştır.
BÖLÜM 1
Genel Uygulama Esasları
(1) Yönetmelik hükümlerine uygun olarak piyasaya arz edilen gıdaların etiketi, tanıtımı ve reklâmında kullanılan beslenme beyanları; yanlış, yanıltıcı, şüphe ve endişeye neden olmaksızın ortalama tüketicinin anlayacağı biçimde olmalıdır.
(2) Yönetmelik; istisnalar başlıklı 6 ncı maddesinde belirtilmiş olan özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla uygulanır.
Özel mevzuat, bu Yönetmeliğin zorunlu kıldığı koşulları değiştiren hükümler içerdiğinde uygulanır.
(3) Beslenme beyanı olarak yorumlanabilecek ticari marka veya özel isim, bu Yönetmelikte yer alan ilgili beslenme beyanı koşullarının karşılanması ve ilgili beyanın da yapılması şartıyla kullanılabilir.
(4) Gıdaların etiketi, tanıtımı veya reklâmında kullanılan beslenme beyanı olarak yorumlanabilecek görseller, söz konusu gıdanın beyan koşulunu karşılaması ve tüketicide endişeye neden olmaması şartıyla kullanılabilir.
(5) Beslenme beyanı ifadelerinin yerine anlamını değiştirmeyecek ve güçlendirmeyecek şekilde eşdeğer ifadeler kullanılabilir. Aynı besin öğesinin birden fazla beyana sahip olması veya farklı besin öğelerinin aynı beyana sahip olması durumunda özne veya yüklem birleştirmesi yapılabilir.
ÖRNEK:
Beslenme beyanları ile ilgili benzer ifadelere aşağıdaki örnekler gösterilebilir:
Yönetmelik Ek-1’deki vitamin/mineral/lif için ilgili ‘kaynak’ beyanını sağlayan bir gıda için aşağıdaki beyanlar da kullanılabilir:
- ‘C vitaminli’, ‘lifli’, ‘çinkolu’ vb. (beyana ilişkin belirlenen kaynak beyan koşulunu karşılamak zorunda)
Yönetmelik Ek-1’deki ‘yüksek’ beyanını sağlayan bir gıda için aşağıdaki beyanlar da kullanılabilir:
- ‘Zenginleştirilmiş lif’, ‘C vitaminince zengin’ vb. (beyana ilişkin belirlenen yüksek beyan koşulunu karşılamak zorunda)
Yönetmelik Ek-1’deki dipnotta belirtildiği gibi azaltılmış veya daha az beyanı için belirlenen koşullara uyan gıdalar için enerji ve besin öğesine atıfta bulunacak şekilde ilgili beyanın etikette yer alması koşulu ile benzer başka bir beyana da yer verilebilir. Beyan koşulunu karşılamayan ve beyan ifadesine yer verilmeyen gıda etiketlerinde bu ifadelere de yer verilemez.
- ‘Light’, ‘hafif’ vb.
(6) Beyan koşulları açısından değerlendirme aşağıdaki örneklerde gösterildiği gibi üç farklı şekilde yapılabilir.
ÖRNEK:
Satışa sunulduğu haliyle doğrudan tüketilebilen ve üreticinin talimatına ihtiyaç duyulmayan gıdalarda değerlendirme, satışa sunulan gıdayı esas alacak şekilde yapılır.
- UHT Tam Yağlı Süt, bisküvi, kek, çikolata vb.
ÖRNEK:
Satışa sunulduğu haliyle doğrudan tüketilebilen veya üreticinin talimatına göre de tüketilebilen gıdalarda değerlendirme, gıdanın satışa sunulduğu hali veya üretici talimatına göre hazırlanmış tüketime hazır gıdayı esas alacak şekilde yapılır.
-Kahvaltılık gevrek vb.
ÖRNEK:
Satışa sunulduğu haliyle doğrudan tüketilmesi mümkün olmayan gıdalarda değerlendirme, üreticinin talimatına göre hazırlanmış tüketime hazır gıdayı esas alacak şekilde yapılır.
-Toz çorba, İçecek tozu vb.
(7) Beyan koşulu porsiyona göre verilen beslenme beyanları ile ilgili değerlendirmelerde, TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin Ek-12’sinde yer alan Gıdaların Porsiyon Büyüklükleri esas alınır. Ürünün tüketim biriminin porsiyon büyüklüğünden daha az olması durumunda, bir porsiyon için belirlenen beyan koşulu ürünün tüketim birimi üzerinden sağlanır.
(8) Et, süt, yağ, kuruyemiş vb. gıdalara ilişkin, herhangi bir markaya işaret edilmeden yapılan genel reklam veya tanıtımlar hariç olmak üzere, beslenme beyanı yapılan ürünlerde beslenme bildirimi zorunludur. Verilen bilgiler, TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 35 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen bilgileri içerir. Takviye edici gıdalar için beslenme bildirimi, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılır.
EN
TR
