75935942-050.01.04-[01/28778] Katılım Finans Muhasebe Standardı (KFMS) 42 - Tekâfül Kuruluşlarının Finansal Tablolarında Sunum ve Açıklamalar

Katılım Finans Muhasebe Standardı 42

Tekâfül Kuruluşlarının Finansal Tablolarında Sunum ve Açıklamalar

Standardın Amacı

1. Bu standardın amacı, tekâfül kuruluşları açısından katılım finans esas ve standartları uyarınca gerçeğe uygun sunumu sağlamaya yardımcı olacak şekilde finansal tabloların sunumuna ilişkin genel ilkeleri, finansal tablolarının içeriğine ve finansal tablolarda yapılacak açıklamalara ilişkin asgari hükümleri ve finansal tabloların yapısına ilişkin ilkeleri belirlemektir.

Standardın Kapsamı

2. Bu standart, tekâfül modelini uygulayan katılım sigortacılığı kuruluşlarına uygulanır.

3. Bu standart, tekâfül kuruluşlarının konsolide ve bireysel finansal tablolarının sunumunda uygulanır.

4. Bu standart, ara dönem finansal raporlama amacıyla hazırlanan kısaltılmış veya özet finansal raporlara uygulanmaz.¹

5. Bu standart, KFMS 1: Finansal Tablolarda Genel Sunum ve Açıklamalar’ın (Revize) “Bölüm 1: Tüm kuruluşlar için geçerlidir” bölümündeki hükümlerle birlikte ele alınır ve dolayısıyla bu standardın hükümleri KFMS 1 ’in tüm katılım finans kuruluşlarının finansal tablolarına yönelik genel sunum ve açıklama hükümlerine ek olarak düzenlenmiş hükümler olarak değerlendirilir. Ancak, iki standardın hükümleri arasında çelişki olması durumunda bu standardın hükümleri uygulanır.

¹ KFMS 41 “Ara Dönem Finansal Raporlama” Standardı

Tanımlar

6. Bu Standardın yorumlanması ve uygulanması amacıyla aşağıdaki tanımlamalar yapılmıştır:

a. Ortaklara ait özkaynaklar: Kuruluşun tüm yükümlülükleri ve özkaynak benzerleri düşüldükten sonra varlıkları üzerinde kalan haklardır. [Açıklama: Tekâfül kuruluşları bağlamında, yalnızca tekâfül işletmecisine/pay sahiplerine ait özkaynakları temsil eder]

b. Katılım (poliçe hamili) yatırım fonu (KYF): Mudârebe, Yatırım Vekâleti (El Vekâle Bi'l- İstithmar) vb. yollarla toplu olarak yatırım yapmak ve bunlardan kâr elde etmek amacıyla tekâfül kuruluşu tarafından katılımcılar adına yönetilen fondur.

c. Katılım sigorta fonu (KSF): Riski paylaşmak amacıyla katılımcılar tarafından (veya onlar adına) oluşturulan ve yönetimi tekâfül kuruluşu tarafından üstlenilen fondur. Bu fon, katkı payları ve (eğer olursa) bunlardan doğan getirileri hak etmekle birlikte tekâfül işlemlerine ilişkin doğrudan harcamalar, karşılıklar ve yedekler ile dönem sonunda ortaya çıkacak fazla (veya açık) da yine bu fona aittir.

d. Karz [Karz-ı Hasen]: Borç alanın belirli bir süre boyunca ödünç aldığı fonları bu sürenin sonunda aynı tutarda (fonun orijinal niteliğinde, örneğin aynı para biriminde) geri ödemesine izin veren faizsiz bir borçtur. [Açıklama: Bu standart kapsamında, KSF'deki fonlama açığını geçici olarak finanse etmek için tekâfül işletmecisi tarafından KSF'ye verilen faizsiz borcu ifade eder.]

e. Reasürans: Bir sigorta şirketinin sigorta taahhütlerinin bir kısmını bir reasürans şirketine devrettiği “geleneksel” bir sözleşmedir.

f. Retekâfül: Yönetilen KSF'ler adına, KSF'lerin karşılaşabileceği risklerin bir kısmının ortadan kaldırılması amacıyla bir mekanizma oluşturulmasına yönelik tekâfül kuruluşları arasında düzenlenen sözleşmeyi ifade eder. Bu sözleşme temelinde, kendi katılımcılarının bağış şeklinde ödedikleri katkı paylarının bir parçası olarak KSF'lerden katkı sağlanması yoluyla, bir retekâfül KSF'si oluşturulur. Bu şekilde oluşturulan retekâfül KSF'si, KSF'lerin karşılaştığı risklerin bir kısmını karşılama görevini üstlenir. [Açıklama: Retekâfül ihtiyacı, risk almak için yeterli kapasitenin bulunmaması nedeniyle veya söz konusu riskin büyüklüğü ile ilgili olarak risk paylaşımına ilişkin düzenleyici hükümler nedeniyle ortaya çıkabilir.]

g. Tekâfül: Belirli risklerden kaynaklanan zararların üstesinden gelmek amacıyla, aynı riske maruz kalabilecek olan kişilerin (genellikle katılımcılar olarak anılır) bir araya gelmesiyle oluşan bir süreçtir. Bu süreçte katkılar bağış olarak ödenir ve bir tekâfül fonu kurulur. Bu fonun kaynakları, belirli kurallara ve belgeleme sürecine bağlı olarak, herhangi bir hasara uğrayan katılımcıların zararının karşılanması için kullanılır. Bu fon, belirli bir katılımcı grubu veya tekâfül faaliyetlerini yöneten ve fonun varlıklarına üzerinde anlaşılan bir ücret karşılığında yatırım yapan bir anonim şirket tarafından yönetilir.

h. Tekâfül kuruluşu: Katılım finans esas ve standartları uyarınca tekâfül faaliyetleri yürütme lisansına sahip kuruluştur. Bu kuruluş, ücretli bir Vekâlet (temsilcilik) sözleşmesine dayalı olarak faaliyetini sürdürür. Bu kuruluş, tekâfül faaliyetlerini yürütmenin yanı sıra, fonun varlıklarını Mudârebe veya Yatırım Vekâleti aracılığıyla işletme sorumluluğunu da üstlenir. [Açıklama: “Tekâfül kuruluşu” kavramı aksini belirtmedikçe tekâfül işletmecisini ve katılımcıların fonlarını içerir] ve