Karar No: 75935942-050.01.04 -[01/28780]
Konu: KFMS 43: Tekâfül: Muhasebeleştirme ve Ölçme Standardının Yayımlanması
660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 9’uncu maddesi uyarınca; Katılım Finans Muhasebe Standartlarının mevzuatımıza kazandırılması amacıyla “KFMS 43: Tekâfül: Muhasebeleştirme ve Ölçme” Standardının yayımlanmasına karar verilmiştir.
Katılım Finans Muhasebe Standardı 43
Tekâfül: Muhasebeleştirme ve Ölçme
1. Standardın Amacı
1. Bu standart, tekâfül sözleşmelerinin ve bu sözleşmelere ait diğer işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve ölçümüne ilişkin ilkeleri belirlemekte ve bu sözleşmelere ilişkin bilgilerin ilgili paydaşlara gerçeğe uygun bir biçimde sunulmasını amaçlamaktadır.
Standardın Kapsamı
2. Bu standart, tekâfül modelini uygulayan katılım sigortacılığı kuruluşları (tekâfül işletmecisi yetkisi olanlar dâhil olmak üzere) ve bunlar tarafından yönetilen katılım yatırım fonu (KYF) ve katılım sigorta fonu (KSF) için aşağıdaki hususlarda geçerlidir:
a. Tekâfül sözleşmeleri,
b. Retekâfül sözleşmeleri,
c. Tekâfül sözleşmeleri ile birlikte düzenlenen ve bu sözleşmelerin bir parçası olan ihtiyari veya zorunlu yatırım sözleşmeleri, ve
d. Tekâfül faaliyetlerine ilişkin yan işlemler.
3. Tekâfül kuruluşları bu standardı aşağıdakilere uygulamaz:
a. Teminat sözleşmeleri (Düzenleyen tarafından tekâfül sözleşmesi niteliğinde olduğu belirtilmediği sürece) ve
b. Tekâfül kuruluşunun katılımcı veya poliçe hamili olduğu tekâfül sözleşmeleri (Bu sözleşmeler retekâfül niteliğinde olmadığı sürece)
Tanımlar
4. Bu Standardın yorumlanması ve uygulanması amacıyla aşağıdaki tanımlamalar yapılmıştır:
a. Fayda: Gerçekleşmiş bir hasara yönelik katılımcının KYF’de kullanabileceği bakiye düşüldükten sonra katılımcıya yapılan ödemedir.
b. Katkı payı: Bir KSF tarafından düzenlenen tekâfül (veya retekâfül) sözleşmesi ile ilgili olarak bir katılımcının ödemeyi taahhüt ettiği brüt tutardır.
c. Faydalanma hakkı: Gerçekleşmemiş hasar karşılığında katılımcıların fayda elde etme hakkıdır.
d. Hak süresi: KSF’nin katılımcılara fayda elde etmesi için hak tanıdığı dönemdir. Bu dönem, uygulanabilir olduğunda, tekâfül sözleşmesinin sınırları dâhilinde tüm katkılar ve yatırım bileşenleriyle ilgili faydalara yönelik haklan içerir.
e. Gelecekteki nakit akışlarının gerçeğe uygun değeri: Bu standart açısından, bir varlığın veya bir karşılığın gelecekteki nakit akışlarının gerçeğe uygun değeri, benzer nakit akışlarına sahip bir varlık veya yükümlülüğün bilgili ve istekli taraflar arasında, emsallere uygunluk esasına göre el değiştirmesi durumunda ortaya çıkabilecek gerçeğe uygun değerine eşdeğer tahmini değerdir. [Açıklama: Şüpheye mahal vermemek adına, bu tür bir değer tahmininde, söz konusu karşı taraf için kabul edilebilir gerçeğe uygun değere ulaşmak amacıyla nakit akışlarının iskonto edilmesi de dâhil olmak üzere benzer işlemlerde uygulanan hususların dikkate alınabileceği açıklığa kavuşturulmuştur.]
f. Finansal risk: Bu standart açısından, burada belirtilen herhangi bir finansal olmayan değişkenin tekâfül sözleşmesinin taraflarından birine özgü olmaması koşuluyla, belirli bir gösterge oranı, yatırım/varlık fiyatı, emtia fiyatı, döviz kuru, fiyat veya oran endeksi, kredi notunun bir veya daha fazlasında gelecekte meydana gelebilecek olası bir değişiklikten kaynaklanan gelecekteki nakit akışlarının gerçeğe uygun değeri etkileme riskidir.
g. Gerçekleşen hasarlara ilişkin yükümlülük: Gerçekleşmiş olaylar ve diğer tekâfül masraflarına karşılık KYF’deki mevcut bakiye düşüldükten sonra hasarları araştırma ve ödeme yükümlülüğüdür.
h. Ekonomik açıdan dezavantajlı sözleşme: Tekâfül sözleşmesi kapsamındaki yükümlülükleri yerine getirmek için yapılacak kaçınılmaz masrafların, tekâfül sözleşmesi kapsamında elde edilmesi beklenen ekonomik faydaları aştığı sözleşmedir.
i. Katılım (poliçe hamili) yatırım tonu (KYF): Mudârebe, Yatırım Vekâleti (El Vekâle Bi'l-İslithmar) vb. yollarla toplu olarak yatırım yapmak ve bunlardan kâr elde etmek amacıyla tekâfül kuruluşu tarafından katılımcılar adına yönetilen fondur.
j. Katılım sigorta fonu (KSF): Riski paylaşmak amacıyla katılımcılar tarafından (veya onlar adına) oluşturulan ve yönetimi tekâfül kuruluşu tarafından üstlenilen fondur. Bu fon, katkı payları ve (eğer olursa) bunlardan doğan getirileri hak etmekle birlikte tekâfül işlemlerine ilişkin doğrudan harcamalar, karşılıklar ve yedekler ile dönem sonunda ortaya çıkacak fazla (veya açık) da yine bu fona aittir.
k. Kalan hak süresine ilişkin karşılık: Mevcut tekâfül sözleşmeleri kapsamında henüz gerçekleşmemiş olaylara ilişkin talepleri araştırma ve ödeme yükümlülüğüdür. (Hak kazanma süresinin sona ermemiş kısmıyla ilgili yükümlülüktür.)