33 Yüksek Seçim Kurulunun 10/1/2014 Tarihli ve 33 Sayılı Kararı

Söz konusu seçimlerde siyasi partilerin önseçim veya aday yoklaması yöntemiyle seçim kurullarının yönetim ve denetimi altında yapacakları aday tespitine ilişkin esas ve usullerin uygulamada birlik, iş ve işlemlerin düzenli, sağlıklı, gecikmeksizin, süratle yürütülmesini sağlamak amacıyla aday tespitine ilişkin 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu, 2839 Milletvekili Seçimi Kanunu ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun hükümleri birlikte değerlendirilerek uygulanacak kuralların ve önseçim ile ilgili genelgenin hazırlanması ve yürürlüğe konulması amacıyla Kurulumuzun 14/9/2013 tarih, 2013/374 sayılı kararı ile oluşturulan Komisyon çalışmalarını tamamlayarak konu hakkında düzenlediği Genelge taslağını Kurulumuza sunmuş olmakla, konu incelenerek;

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

2972 sayılı Kanun'un “Adaylık” kenar başlıklı 10. maddesinde, mahalli idareler seçimlerinde aday tespitinin 2820 sayılı Kanun'un 37. maddesindeki hükümlere göre yapılacağı belirtildikten sonra, maddenin devam eden fıkralarında aday tespiti konusunda 2820 sayılı Kanun'un 37 ve 51. maddeleri hükümlerinin yeri geldikçe uygulanabilme olanağı bulunduğuna işaret edilmektedir.

Bu Genelge'nin hazırlanmasında, mahalli idareler seçimlerinde önseçim veya aday yoklaması yöntemi ile aday tespiti konusunda uygulanacak asıl kurallar, 2820 sayılı Kanun'un 37 ve 51. maddeleri hükümleridir. Ancak, zaman zaman 2839 sayılı Kanun ve 2972 sayılı Kanun hükümlerine de başvurmak gereği göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca, oy kullanabilecek parti üyelerini içeren seçmen listelerinin hazırlanması konusuna ilişkin hükümlerin yer aldığı 2820 sayılı Kanun'un 42. maddesinin uygulanmasıyla ilgili kurallar üzerinde de önemle durulmuştur.

Sözü edilen Kanun’un 42. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, önseçimlerde oy kullanabilecek siyasi parti üyelerinin hem Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca gönderilen listelerde hem de parti üye kayıt defterinde yer almaları gerekmekte, bu nedenle seçmen listelerinin ilçe seçim kurullarınca hazırlanması sırasında yapılacak işlemler ayrıntılı olarak ve örnek verilerek açıklanmış bulunmaktadır. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca gönderilen listeler ilçe bazında parti üyelerini yansıtmakla birlikte kimi zaman adres içermeyebilmektedir. Bu durumda, ilçeye bağlı belde ve merkez belediye önseçim listelerinin hazırlanması gerektiği dikkate alınarak konu açıklığa kavuşturulmuştur.

Ancak, adreslere göre belde ve merkez belediye önseçim seçmen listelerinin hazırlanması sırasında parti üye kayıt defterindeki adreslerden yararlanılması öngörülmüş olmasına karşın, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı listeleri ile üye kayıt defterleri arasında kayıtlı üyeler bakımından önceden uygunluk sağlanmasına gerek olmadığı sonucuna varılmakla birlikte, maddenin değişik üçüncü ve dördüncü fıkralarında önseçimlerin yapılacağı tarih itibariyle bir önceki yılın son gününe kadar (31 Aralık 2013) 2820 sayılı Kanun’un 10. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilen üyelerin önseçimde oy kullanabileceği belirtildiğinden duraksama halinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı listesinin uygulanmasına öncelik tanınması gerektiği kabul edilmiştir.

Genelge’de, siyasi partilerin aday adayı listelerini ilçe seçim kuruluna vermeleriyle ilgili olarak 2839 sayılı Kanun ile 2820 sayılı Kanun'un aday belirlenmesine ilişkin hükümleri göz önünde bulundurulmuştur.

Önseçimler sonunda tutanaklara karşı yapılabilecek itirazlar, 2820 sayılı Kanun'un 51. maddesine uygun olarak ve 2972 sayılı Kanun'un 10. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan seçim kurulları kademeleri dikkate alınarak düzenlenmiştir.

Adaylara karşı yapılacak itirazlarla ilgili olarak ilçe seçim kurulu kararlarına karşı il seçim kuruluna; büyükşehir belediye başkanlığı adayları konusunda da, il seçim kurulunun vereceği kararlara karşı Yüksek Seçim Kuruluna itiraz edilebileceği; her iki aşamada itiraz üzerine verilen kararların kesin olduğu belirtilmiştir.

Yukarıda özellikle açıklanan konular yanında, önseçimle ilgili Kanun hükümleri göz önüne alınarak hazırlanmış bulunan bu Genelge’nin kabul edilerek yürürlüğe konulması uygun görülmüştür.

SONUÇ

1- Siyasi partilerin 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak Mahalli İdareler Seçimlerinde Önseçim veya Aday Yoklaması Yöntemleriyle Aday Tespitine İlişkin Genelge'nin kabulü ile yürürlüğe konulmasına,