2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 175. maddesinin dördüncü fıkrasında; “Meclisce üye tam sayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmî Gazetede yayımlanır.” hükmü yer almaktadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca 21/01/2017 tarihinde kabul edilen 6771 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Resmî Gazete’nin 11 Şubat 2017 tarih ve 29976 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanunun 2. maddesinde; “Anayasa değişikliğinin halkoylaması, ilgili Anayasa değişikliği Kanununun Resmi Gazetede yayımını takip eden altmışıncı günden sonraki ilk pazar günü yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümler çerçevesinde, Yüksek Seçim Kurulunun 11 Şubat 2017 tarih ve 74 sayılı kararı ile Anayasa Değişikliği Halkoylamasının 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılması karar altına alınmıştır.
Bu tarihte yapılacak halkoylamasında, Anayasa değişikliklerinin açıklanması ve tanıtılması amacıyla radyo ve televizyonda yapılacak propagandanın 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanunun 5. maddesi gereğince düzenlenmesi gerekmektedir.
3376 sayılı Kanunun 5. maddesinde; “Anayasa değişikliklerinin halka anlatılmasında;
a) 298 sayılı Kanunun propaganda serbestliğine ilişkin hükümleri, halkoylaması gününden önceki yedinci günden başlayarak uygulanır.
b) Anayasa değişikliklerinin açıklanması ve tanıtılması amacıyla; özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan siyasi partiler ve Cumhurbaşkanı halkoylaması gününden önceki yedinci günden itibaren, halkoylamasından önceki gün saat 18.00'e kadar radyo ve televizyonla aşağıdaki esaslara göre propaganda yapabilirler:
1. Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan partilere 10'ar dakikalık ikişer konuşma,
2. İktidar partisine veya partilerine 10'ar dakikalık birer, iktidar ortağı partilerden büyük olanına ilaveten 10 dakikalık bir konuşma, (iktidar partisinin konuşması siyasi partilerin konuşmalarının tamamlanmasından sonra yapılır. İktidar ortağı partiler bulunuyor ise son konuşma en büyük iktidar ortağı partiye aittir.)
3. Cumhurbaşkanına, dilerse birisi en sonda olmak üzere 10'ar dakikalık iki konuşma, hakkı verilir...” hükmüne yer verilmiştir.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 52/1, 53, 54 ve 55. maddeleri de nazara alınarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde grubu bulunan siyasi partiler ile iktidar partisinin ve Cumhurbaşkanının radyo ve televizyon konuşmalarında izlenecek yol ile uygulama esas ve ilkelerinin tespit edilerek, varılacak sonuca göre siyasi partilere tebligat ve ilanına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi için hazırlanan karar taslağı Kurulumuza sunulmuş olmakla;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
3376 sayılı Anayasa Değişikliğinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanunun 5. maddesinde; Anayasa değişikliklerinin halka anlatılmasında 298 sayılı Kanunun propaganda serbestliğine ilişkin hükümlerinin, halkoylaması gününden önceki yedinci günden başlayarak uygulanacağı belirtildikten sonra, Anayasa değişikliklerinin açıklanması ve tanıtılması amacı ile radyo ve televizyonda yapılacak propaganda konuşmaları ile ilgili olarak düzenlemeler yapılmıştır.
Bu maddede:
1- Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde grubu bulunan partilere 10’ar dakikalık ikişer konuşma,
2- İktidar partisine veya partilerine 10’ar dakikalık birer, iktidar ortağı partilerden büyük olanına ilaveten 10 dakikalık bir konuşma, (iktidar partisinin konuşması siyasi partilerin konuşmalarının tamamlanmasından sonra yapılır. İktidar ortağı partiler bulunuyor ise son konuşma en büyük iktidar ortağı partiye aittir.)
3- Cumhurbaşkanına, dilerse birisi en sonra olmak üzere 10’ar dakikalık iki konuşma,
hakkı verileceği belirtilmiş olup, 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılacak olan halkoylaması nedeniyle radyo ve televizyondaki konuşmalar yönünden bu hükmün uygulanması gerekmektedir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde grubu bulunan siyasi partilerin; Adalet ve Kalkınma Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkların Demokratik Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi, iktidar partisinin ise Adalet ve Kalkınma Partisi olduğu belirlenmiştir.
Bu duruma göre, yukarıda sözü edilen hüküm uyarınca; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde grubu bulunan siyasi partilerden, Adalet ve Kalkınma Partisinin 10’ar dakikalık üç, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkların Demokratik Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisinin 10’ar dakikalık ikişer konuşma hakları bulunmaktadır.
Diğer yandan, 3376 sayılı Kanunun 5. maddesinin belirlediği yedi günlük süre, bu halkoylaması için, 9 Nisan 2017 Pazar günü sabahından 15 Nisan 2017 Cumartesi günü saat 18.00’e kadardır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde grubu bulunan siyasi partiler ile Cumhurbaşkanı için tanınmış olan radyo ve televizyon konuşma hakları bu süre içinde kullanılabilecektir.