1132 Yüksek Seçim Kurulunun 28/12/2018 Tarihli ve 1132 Sayılı Kararı

Anayasanın 79. maddesindeki düzenlemeyle seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma görevi Yüksek Seçim Kuruluna verilmiştir.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 55/A maddesinin son fıkrasında; “Ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonların hangileri olduğunu belirlemeye Yüksek Seçim Kurulu yetkilidir. Yüksek Seçim Kurulunun buna ilişkin kararı Resmî Gazete’de yayımlanır.” hükmü yer almaktadır.

Bu nedenle, ülke çapında (ulusal düzeyde) yayın yapan özel radyo ve televizyonlar ile bölgesel yayın tipinde olup, uydu yayını yapan televizyonların belirlenerek ilân edilmesi gerekmiş olmakla, konu incelenerek;

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

Anayasanın 79. maddesinde; seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi, dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama görevinin Yüksek Seçim Kuruluna ait olduğu, Yüksek Seçim Kumlu ve diğer seçim kurallarının görev ve yetkilerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiştir.

298 sayılı Kanunun 1. maddesinde; özel kanunlarına göre yapılacak Cumhurbaşkanı, milletvekili, il genel meclisi üyeliği, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, muhtarlık, ihtiyar meclisi üyeliği, ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde ve Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halkoyuna sunulmasında bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.

Anılan Kanunun 55/A maddesinin;

Birinci fıkrasında; seçimlerin başlangıç tarihinden oy verme gününün bitimine kadar özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yapacakları yayınlarda; 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun 5, 20, 22 ve 23. maddeleri ile 31. maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine tabi olduğu,

Üçüncü fıkrasında; birinci fıkra hükmüne göre özel radyo ve televizyonların yayın ilkelerinin belirlenmesinde Yüksek Seçim Kurulunun görevli ve yetkili olduğu,

Dördüncü fıkrasında; yapılacak yayınların bu ilkelere uygunluğunun gözetim, denetim ve değerlendirilmesinde, ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonlar için Yüksek Seçim Kurulu; bunun dışında yayın yapan özel radyo ve televizyonlar için yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurullarının görevli ve yetkili olduğu,

Son fıkrasında da; ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonların hangileri olduğunu belirlemeye Yüksek Seçim Kurulunun yetkili olduğu,

belirtilmiş ve 2954 sayılı Kanunda da "seçim hukuku" yönünden yayın ilkelerine yer verilmiştir.

Buna göre; 298 sayılı Kanuna 3959 sayılı Kanunla eklenen 55/A. maddesi ve aynı maddeyi değiştiren 4928 sayılı Kanunla Yüksek Seçim Kuruluna verilen görev ve yetkilerin yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde yerine getirilmesi gerekmektedir.

Özellikle 298 sayılı Kanunun 55/A maddesinin dördüncü fıkrasında öngörüldüğü üzere; yerel düzeyde yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayınlarının gözetim, denetim ve değerlendirilmesinde, yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurullarının görevli ve yetkili kılındığı göz önünde tutularak;

6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunun 3. maddesinin;

e) bendinde; “Bölgesel yayın: Bir coğrafi bölge içindeki illerin toplam nüfusunun asgari yüzde yetmişine ve Üst Kurulca coğrafi bölge içinde belirlenen illere ulaştırılan yayın hizmetini,”

aa) bendinde; “Ulusal yayın: Ülke nüfusunun asgarî yüzde yetmişine ve Üst Kurulca belirlenen yerleşim yerlerine karasal ortamdan ulaştırılan yayın hizmetini,”

jj) bendinde; “Yerel yayın: En fazla bir ilin sınırları içine karasal ortamdan ulaştırılan yayın hizmetini,”

ifade ettiği belirtilmiştir.

Buna göre, “yayının yapıldığı yer” kavramından yönetim ve yayın merkezinin bulunduğu yerin anlaşılması gerekir.

Bu kavramlar ve ölçütlere göre ülke çapında (ulusal düzeyde) yayın yapan radyo ve televizyonların belirlenmesi sonucunda, Yüksek Seçim Kurulu ile ilçe seçim kurullarının görev ve yetki alanları da tespit edilmiş olacaktır.

Bu bakımdan, ülke çapında yayın ölçütlerine uyan televizyonlarla radyoların, ülke çapında yayın yapan televizyon ve radyolar olarak belirlenmesi önem arz etmektedir.

Ayrıca, özel radyo ve televizyonların seçim dönemindeki yayınlarında uyacakları yayın ilkelerinin belirlenmesinde de 298 sayılı Kanunun 55/A maddesi hükümlerinin öncelikle göz önünde bulundurulması gerekir.