2025/1 Yüksek Seçim Kurulunun 7/1/2025 Tarihli ve 2025/1 Sayılı Kararı

a) İlçe seçim kurulu başkanınca öngörülen sürecin başında o ilçede teşkilatı bulunan ve 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde o ilçede en çok oy almış olan dört siyasi partiden birer asıl ve birer yedek üye adının istenmesi, bu şekilde üyeler belirlenmediği takdirde 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen ve o ilçede teşkilatı bulunan siyasi partiler tespit edilerek bunlar arasından ad çekilerek belirlenmesine,

b) 298 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi hükümleri gereğince seçmen kütüğü verilebilecek olan ve seçime katılma yeterliliği bulunan siyasi partilerin aynı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dört ve on birinci bentleri gereğince tespit edilmesine,

ilişkin çalışmaları yapmak üzere bir komisyon kurulmasına karar verilmesi hususunu takdirlerinize arz ederim." denilmiş olmakla, Kurulumuzun 6/12/2024 tarihli ve 2024/3111 sayılı Kararı ile oluşturulan Komisyon çalışmalarını tamamlamış bulunduğundan, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendinde; Yüksek Seçim Kurulu, tüzüklerine göre ilk genel kongresini yapmış olup, illerin en az yarısında ve en az altı ay evvel il ve ilçe teşkilatını kurmuş bulunan siyasi partilerin adlarını, ilçe seçim kurullarının yeniden kurulması için öngörülen ayların ikinci haftasında tespit ve ilan etmek ile görevlendirilmiştir.

298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının on birinci bendinde; bir ilde teşkilatlanmanın; merkez ilçesi dâhil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurma anlamına geldiği hükme bağlanmıştır. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 20’nci maddesinin birinci fıkrasında ise, siyasi partilerin ilçe teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve kurulmuş ise belde teşkilatından meydana geleceği, parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulunun teşkilinin de öngörülebileceği ve beldelerde teşkilat kurulmasının zorunlu olmadığı düzenlemesine yer verilmiştir.

2820 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesinin birinci fıkrasında; siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması şarttır.

2820 sayılı Kanun’un 20’nci maddesinde ilçe teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe başkanı,

ilçe yönetimi kurulu ve Parti tüzüğünde öngörülmüşse disiplin kurulundan teşkili öngörülmüştür. İlçe teşkilatının varlığından bahsedilebilmesi için, ilçe kongresinin yapılarak anılan organların oluşturulması gerekmektedir.

Yukarıda açıklanan kanun hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; siyasi partilerin bir ilde teşkilatlanmasının varlığından bahsedilebilmesi için, o ilin merkez ilçe dâhil ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmaları, ilçe ve il kongrelerini yapmaları; seçime katılma yeterliğini sağlayabilmeleri için de illerin en az yarısında teşkilat kurmaları ve büyük kongrelerini yapmaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır

Bu esaslar çerçevesinde;

298 sayılı Kanun’un 15, 18 ve 19’uncu maddeleri hükümleri uyarınca, 2025 yılı Ocak ayının son haftasında iki yıl süre için yeniden oluşturulacak ilçe seçim kurullarının oluşumunda üye istenilecek ve 17’nci maddesi gereğince de il ve ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurabilecek,

Yine, söz konusu Kanun’un 47’nci maddesi hükümleri gereğince seçmen kütüğü verilebilecek olan ve seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partileri tespit ve ilan etme görev ve yetkisi 298 ve 2820 sayılı Kanunlara göre Yüksek Seçim Kuruluna ait bulunduğundan, sözü edilen 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendinde öngörülen koşullara sahip siyasi partilerin ve aynı Kanun’un 47’nci maddesine göre seçmen kütüklerinin verilebileceği siyasi partilerin ayrı ayrı araştırılıp belirlenmesi gerekmektedir.

Bu nedenle; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 25/12/2024 tarihli ve 2024/10725 sayılı yazısının incelenmesi sonucunda;

a) 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendindeki koşullara uygun olarak kendi tüzüklerine göre ilk genel kongrelerini yapmış ve 2025 yılı Ocak ayının ikinci haftasından altı ay öncesi olan 15/7/2024 tarihi itibarıyla illerin en az yarısında teşkilatını kurmuş siyasi partilerle, yine aynı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının on birinci bendi ve 2820 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesindeki koşullara uygun olarak 1/1/2025 tarihinden altı ay öncesi olan 1/7/2024 tarihi itibarıyla illerin en az yarısında teşkilatını kurmuş ilçe, il ve büyük kongrelerini yapmış olan ve 298 sayılı Kanun’un 47’nci maddesine göre seçmen kütüklerinin verileceği siyasi partilerin; alfabetik sıralamaya göre;