B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-Mük.80-11-46 Sayılı Özelge

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun "Değer Artışı Kazançları" başlıklı Mükerrer 80 inci maddesinde "Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.

...

6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak (5615 sayılı kanunun 5 inci maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 1/1/2007 tarihinden geçerli olmak üzere 04.04.2007) beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.).

Bu maddede geçen "elden çıkarma" deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder." hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun geçici 71'inci maddesinde ise; "Bu Kanunun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin uygulanmasına ilişkin olarak, 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4), ve (7) numaralı bentlerinde sayılan ve 1/1/2007 tarihinden önce iktisap edilmiş olan mal (gerçek usulde vergilendirilen çiftçilerin zirai istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesinde dört yıllık süre esas alınır." hükmüne yer verilmektedir.

Öte yandan Türk Medeni Kanunu'nun 705 inci maddesinde "Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur.

Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır."hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 09.06.1932 tarih ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun "İhalenin Neticesi ve Feshi" başlıklı 134'üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan "İcra dairesi tarafından taşınmaz kendisine ihale edilen alıcı o taşınmazın mülkiyetini iktisap etmiş olur. İhale kesinleşinceye kadar taşınmazın ne şekilde muhafaza ve idare edileceği icra dairesi tarafından kararlaştırılır." hükmü ile alıcının taşınmaz malın kendisine ihale edilmesiyle taşınmazın mülkiyetini kazanacağı belirtilmektedir.

Ayrıca Kamulaştırma Kanunu'nun "Trampa Yolu İle Kamulaştırma" başlıklı 26 ncı maddesinde ise; "Mal sahibinin kabul etmesi halinde kamulaştırma bedeli yerine, idarenin kamu hizmetine tahsis edilmemiş olan taşınmaz mallarından, bu bedeli kısmen veya tamamen karşılayacak miktarı verilebilir.

Kamulaştırma bedeli yerine verilecek taşınmaz malın değeri, idarenin ihale komisyonunca yoksa bu amaçla kuracağı bir komisyonca tespit edilir. Taşınmaz mal bedelleri arasındaki fark taraflarca nakit olarak karşılanır. Ancak idarenin vereceği taşınmaz malın değeri, kamulaştırma bedelinin yüzde yüzyirmisini aşamaz." hükmüne yer verilmektedir.

Yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde:

- Taşınmaz mülkiyeti tescil ile kazanılmasına rağmen, İcra ve İflas Kanunu'nun anılan hükmü gereği ihale ile taşınmaz mülkiyetini kazanmış sayılacağınızdan arsanızın 07.02.2005 tarihinde iktisap edildiğinin kabulü gerekmektedir.

- Arsanıza karşılık başka bir parsel ile yapmış olduğunuz trampa, Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80 inci maddesi gereği elden çıkarma hükmünde sayılmakta olup, ilk iktisap tarihi olan 07.02.2005 tarihi ile trampa usulü elden çıkarma tarihiniz olan 18.03.2010 tarihleri arasında geçen sürenin 4 yılı aşmış olması nedeniyle değer artışı kazancı olarak vergileme yapılması söz konusu olmayacaktır