14636323 Gıda ve Çoğaltım Amaçlı Salep Üretim Talimatı

Bilindiği üzere salep bitkisi 21 Mart 2017 tarihli ve 30014 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Doğal Çiçek Soğanlarının Doğadan Toplanması, Üretimi ve İhracatına İlişkin Yönetmelik" ile 18 Aralık 2020 tarihli ve 31338 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Doğal Çiçek Soğanlarının 2021 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliğ" kapsamında olduğundan doğadan toplanmak suretiyle ihraç edilmesi yasak olan çiçek soğanları arasındadır. Ayrıca 19 Eylül 1996 tarihli ve 22762 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ" gereğince salep familyası türlerinin yumru ve droglarının da (toz, tablet ve her türlü formda) ihracatı yapılamamaktadır.

Doğadaki salep orkideleri, ülkemizin taraf olduğu "Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)" kapsamında yer aldığından koruma altındadır. Bu sebeple doğal popülasyonu tahrip edenlere 9 Ağustos 1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu gereğince idari para cezaları uygulanmaktadır.

Ancak son yıllarda değişen tüketim alışkanlıkları ve ülkemizde salep bitkisinin gıda sanayinde kullanılması ile birlikte çiftçi talepleri doğrultusunda İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimizden salep üretimine dair proje taleplerinde artışlar gözlemlenmiştir.

Bu çerçevede yürürlükten kaldırılan Genelgeler kapsamında yürütülmekte olan iş ve işlemlere bundan sonra aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde devam edilecektir.

Gıda Amaçlı Salep Üretimi Usul ve Esasları

1. Salep üretimi yurtiçinde pazarlanması kaydıyla Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olan çiftçilerimiz tarafından yapılacak ve üretimin her aşaması İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri gözetiminde olacaktır.

2. Üretim yapmak isteyen çiftçiler, üretim yerinin bulunduğu İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne bu Talimat ekinde yer alan Salep Üretimi Başvuru Formu (EK-1) ile müracaat edeceklerdir.

3. Üretim için ihtiyaç duyulan salep yumruları/fideleri, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne bağlı araştırma enstitüleri yanında "Çoğaltım Amaçlı Salep Yumrusu/Fidesi Satışı Usul ve Esasları"na uygun şekilde üretim yapan gerçek veya tüzel kişilerden temin edilecektir. Üretim için temin edilen yumrulara/fidelere ait fatura, Salep Üretimi Başvuru Formu ekinde İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne ibraz edilecektir.

4. İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri üretim yerini ve yetiştiricilik amacıyla temin edilen yumru/fide miktarını yerinde tespit ederek tutanağa bağlayacaktır.

5. Çiftçiler hasat zamanını, en az 2 hafta önceden İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine bildirecektir.

6. İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri hasat işlemini yerinde kontrol ederek, kaç adet/kg yumru elde edildiğini tespit edecektir. Tespit edilen yumru miktarı ekte yer alan Salep Hasat Formuna (EK-2) derç edilecektir. Salep Hasat Formunun bir nüshası üreticiye verilecek, bir nüshası ise üretici dosyasında muhafaza edilecektir.

7. Nakliye işlemlerinde Salep Hasat Formu kullanılacaktır.

8. Salep üreticileri, Salep Hasat Formu üzerindeki yumru miktarı kadar satış yapabilecektir.

9. Üreticiler kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere ikinci ve sonraki yıllardan itibaren anaç salep parseli kurabilecektir. Anaç salep parselleri İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinin gözetiminde ve kayıtlı olarak kurulacaktır. Denetim ve takip işlemleri, yumru üretimindeki kurallara tabidir.

Çoğaltım Amaçlı Salep Yumrusu/Fidesi Satışı Usul ve Esasları

1. En az 10 dekar alanda üretim yapan veya kendi adına sözleşmeli üretim yaptıran gerçek veya tüzel kişilerin 2025 takvim yılı sonuna kadar çoğaltım amaçlı salep yumrusu/fidesi satışına izin verilecektir.

2. Doku Kültürü ile Tohumluk Üretici Belgesi sahibi olanlar, alan sınırlamasına bakılmaksızın çoğaltım amaçlı salep fidesi satışı yapabilecektir.

3. Satışların belgeye dayandırılması (fatura, müstahsil vb.) ve satış belgelerinde tür isimlerinin belirtilmesi gerekmektedir.

4. Yukarıda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak yetiştiricilik yapan gerçek veya tüzel kişiler, Bakanlık İl Müdürlükleri tarafından tespit edilerek liste halinde Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğüne (BÜGEM) bildirilecektir.

5. Yetiştiricilere ait liste BÜGEM internet sitesinde ilan edilecek, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri bu listedeki gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılan ve ibraz edilen belgeli satışlar üzerinden işlem tesis edecektir.