Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün E-İpotek Hakkında Talimatı

b) 20.07.2017 tarihli ve 70156023-105-E.1511921 sayılı Talimat.

Genel Müdürlüğümüz tarafından tapu hizmetlerinde işlem süreçlerinin kısaltılması, personelin iş yükünün azaltılması, etkin ve hızlı hizmet sunumu ile çalışan ve vatandaş memnuniyetinin sağlanması amacı ile Tapu Kanununun 26'ncı maddesinin son fıkrası uyarınca tüm kredilere karşılık teminat gösterilen taşınmazların ipotek tesisi ve değişikliği taleplerinin elektronik imza ile güvenliği sağlanan web servisi aracılığıyla TAKBİS üzerinden yapılması sağlanmış, tapu müdürlükleri ile banka/kurum arasında ipotek işlemlerine yönelik belgelerin elden gönderilmesi usulü ortadan kaldırılmıştır.

4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin, "Düzenleme görev ve yetkisi, yetki alınarak tapu işlemi yapılması" başlıklı 488/4. maddesi "Genel Müdürlük, sicillerin ve arşivin elektronik ortamda tutulmasına karar vermeye yetkilidir." hükmündedir.

Bu kapsamda Bankalar ile işbirliği protokolleri imzalanarak uygulamanın yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Türk Medeni Kanununun 856'ncı maddesinin son fıkrasında, taşınmaz rehninin kurulmasına ilişkin sözleşmenin geçerliliğinin resmî şekilde yapılmış olmasına bağlı olduğu belirtilmiş, 1013. maddesinde tescilin, tasarrufa konu olan taşınmaz malikinin yazılı beyanı üzerine yapılacağı düzenlenmiştir.

Tapu Sicili Tüzüğüne göre kanunlarda ve Tüzükte belirtilen istisnalar dışında, yazılı istem olmadıkça tapu sicili üzerinde işlem yapılamamaktadır. Hak sahibinin ve tasarruf yetkisinin belirlenmesi konusundaki görev ve sorumluluk tapu görevlilerine verilmiştir.

Tapu Kanununun 26'ncı maddesinin son fıkrasına göre, kamu kurum ve kuruluşları (Ordu Yardımlaşma Kurumu dahil), bankalar, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerince açılacak tüm kredilere karşılık teminat gösterilen gayrimenkullerin ipotek işlemleri, tarafların istemi halinde resmi senet tanzim edilmeksizin alacaklı ile borçlu ve varsa kefilleri arasında yapılan kredi veya borç sözleşmelerinin taşınmaz maliki veya vekili tarafından tek taraflı olarak tapu müdürlüklerine ibrazı halinde tapuya tescil edilmektedir.

Tapu Kanunun 26. Maddesindeki düzenlemeler kronolojik olarak incelendiğinde;

26/4/1984 tarih ve 3000 Sayılı Kanunun 1. maddesi ile konut yapanlara, ihracatçılara, turizm tesisi yapanlarla işletmecilerine, sanayicilere, esnaf ve sanatkârlara konuları ile ilgili olarak bankalarca veya kamu kurum veya kuruluşlarınca açılacak kredilere karşılık teminat gösterilen gayri menkullerin ipotek işlemlerinin resmi senet tanzim edilmeksizin alacaklı ile borçlu ve varsa kefilleri arasında yapılan kredi veya borç sözleşmelerine istinaden, ilgililerin talebi üzerine tapu müdürlüklerince tapuya tescil edileceği ilk defa düzenlenmiştir.

12/3/1985 tarih ve 3163 Sayılı Kanunun 1. maddesi ile de tarımsal kredi sebebiyle bankalar veya kamu kurum ve kuruluşları lehine teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin ipotek işlemlerinde de bu usule uyulacağı hüküm altına alınmıştır.

Tapu Kanunun 26. maddesinde 15/1/2009 tarih ve 5831 Sayılı Kanunun 1. maddesi ile yapılan değişikliklerle 12/3/1985 tarih ve 3163 Sayılı Kanunun 1. maddesi ile tarımsal krediler için eklenen hükümler ile 26/4/1984 tarih ve 3000 Sayılı Kanunun 1. maddesinde bulunan kredi kullanan kişi tanımları kaldırılarak, kamu kurum ve kuruluşları (Ordu Yardımlaşma Kurumu dahil), bankalar, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerince açılacak tüm kredilere karşılık teminat gösterilen gayrimenkullerin ipotek işlemleri, tarafların istemi halinde resmi senet tanzim edilmeksizin alacaklı ile borçlu ve varsa kefilleri arasında yapılan kredi veya borç sözleşmelerinin taşınmaz maliki veya vekili tarafından tek taraflı olarak tapu müdürlüklerine ibrazı halinde tapuya tescil edilmesine olanak sağlanmıştır. Ayrıca aynı maddede 15/2/2018 tarih ve 7099 Sayılı Kanunun 1. maddesi ile yapılan değişikliklerle açılmış veya açılacak tüm borç ve krediler kapsama alınmıştır.

Resmi Senet Yönetmeliğinin "Bazı ipotek işlemlerinin resmî senet düzenlenmeden yapılması" başlıklı 32'nci maddesi Tapu Kanunu ile aynı yönde düzenlemeleri içermektedir. Birinci fıkra uyarınca resmi senet düzenlenmeksizin tesis edilecek ipotek işlemlerinde, alacaklı ile borçlu ve varsa kefilleri arasında yapılan kredi veya borç sözleşmelerine, ipotek tesis ve tescil istemi ile tapu sicil müdürünün onamı bölümleri eklenmek suretiyle ipotek tescil edilerek işlem gerçekleştirilmektedir.