12961609 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 27/06/2024 Tarihli ve 12961609 Sayılı Talimatı

Bilindiği üzere, Tapu Sicili Tüzüğü'nün "Taşınmazların bölünmesinde rehnin taşınması veya paylaştırılması" başlıklı 60'ıncı maddesi "(1) Taşınmazların bölünmesinde rehin hakları yeni taşınmazların tamamına aynen nakledilir. Bu durumda yeni oluşan taşınmazların kütük sayfalarının düşünceler sütununda rehinlerin birbirleriyle bağlantıları belirtilir ve taşınmazın bölünmesi ile rehnin taşınması alacaklılara hemen bildirilir. (2) Taşınmazların bölünmesi sırasında rehnin ayrılan parçaların kıymeti oranında veya farklı oranlarında paylaştırılması istenilirse taraflar arasında sözleşme varsa sözleşme hükümlerine rehin alacaklısının onayının bulunması halinde ise bu onaya göre rehin hakları oluşan taşınmazlara nakledilir." hükmündeydi.

Diğer taraftan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "2. Taşınmazın bölünmesi" başlıklı 889'uncu maddesi; "(1) İpotekli taşınmazın bir kısmının veya aynı malike ait bulunan ipotekli taşınmazlardan birinin başkasına devredilmesi ya da ipotekli taşınmazın bölünmesi hâlinde, aksine bir anlaşma yoksa, rehin taşınmazlara değerleri oranında tapu idaresince re'sen dağıtılır.(2) Bu dağıtımı kabul etmeyen alacaklı, dağıtımın kesinleştiğinin kendisine tebliğinden başlayarak bir ay içinde yazılı bildirimde bulunmak suretiyle alacağın bir yıl içinde ödenmesini borçludan isteyebilir.(3) Yeni malikler, kendilerine ait taşınmaza düşen borcu yüklendikleri takdirde alacaklı, kendisine başvurma hakkını saklı tuttuğunu önceki borçluya bir yıl içinde yazılı olarak bildirmezse, borçlu borcundan kurtulur." hükmündedir.

Cumhurbaşkanlığı ve İdaremiz aleyhine 17.08.2013 tarihli 28738 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu Sicili Tüzüğü'nün 60 ve 72 nci maddelerini iptali talebiyle Danıştay 10. Dairesi'nin 2019/7210 E. ve 2023/7212 K. sayılı esaslarına kayden açılan davada, Tapu Sicili Tüzüğü'nün 60 ıncı maddesinin iptaline karar verilmiş olduğu Hukuk Müşavirliğinin ilgi yazısı ile Başkanlığımıza bildirilmiştir.

Danıştay 10. Daresinin bahsi geçen kararı ile Tapu Sicili Tüzüğü'nün 60 ıncı maddesinin iptaline karar verilmiş olduğundan uygulamada ortaya çıkabilecek boşluğun ortadan kaldırılması ve uygulamaya yön vermek amacıyla Tapu Sicili Tüzüğü'nün mülga 60 ıncı maddesi kapsamında taşınmazların bölünmesinde rehnin taşınması veya paylaştırılmasında;

1) Rehin hakları, rehnin ayrılan parçaların kıymeti oranında veya farklı oranlarda paylaştırılması istenilirse; taraflar arasında sözleşme varsa sözleşme hükümlerine, sözleşme bulunmaması halinde rehin alacaklısının dağıtıma ilişkin onayına göre yeni taşınmazlara dağıtılır.

Taraflarca bölünme sonucunda oluşacak yeni taşınmazları ve değerlerini gösteren değerleme raporu veya hukuk mahkemelerinde hasımsız açılacak değer tespit davası sonucu mahkemece görevlendirilecek bilirkişi tarafından değer tespit raporu sunulması halinde de, rehin raporda yer alan taşınmazların değerleri oranında yeni taşınmazlara dağıtılır. Değerleme raporu/mahkemece yapılmış değer tespit raporunun tapu müdürlüğüne ilgilisince ibraz edilmesi gerekir.

2) Rehnin dağıtılmasına yönelik taraflar arasında bir sözleşme veya rehin alacaklısının dağıtıma ilişkin onayının bulunmaması ya da taraflarca bölünme sonucunda oluşacak yeni taşınmazları ve değerlerini gösteren değerleme raporu/değer tespit raporu sunulmaması halinde, rehin yeni taşınmazların tamamına aynen aktarılır.

3) Bu durumlarda, yeni oluşan taşınmazların kütük sayfalarının düşünceler sütununda, rehinlerin birbirleriyle bağlantıları belirtilir ve taşınmazın bölünmesi ile rehnin taşınması alacaklılara hemen bildirilir.

Bilgi ve gereği ile bu hususun Bölge Müdürlüğünüze bağlı tapu müdürlüklerine duyurulmasını rica ederim.