1. Giriş
Bilindiği üzere, 4733 sayılı "Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun"un 8 inci maddesinde 5752 sayılı Kanunla1 yapılan değişiklikle; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin ambalajlarına uygulanması gereken bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretlerle ilgili olarak yürürlükteki düzenlemelere uyulmaması ve/veya aykırı hareket edilmesi hususları adli suç kapsamına alınmış ve bu suçlara ilişkin ceza hükümleri 15/5/2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş durumdadır.
Buna göre ilgili kurumlarca yapılacak bandrol denetimlerinde, 4733 sayılı Kanunun 5752 sayılı Kanun ile değişik 8 inci maddesi çerçevesinde adli suç konusu teşkil eden bazı eylemlerin tespit edilmesi ve sonrasında yapılacak işlemlere yönelik açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
2. Adli Cezayı Gerektiren Bandrol Suçları
2.1. Bandrollerin Usulsüz Temini, Dağıtılması ve Kullanılması
4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında, bandrolü mevzuatta belirlenen şekilde temin etmesine rağmen ürettiği veya ithal ettiği ürünlerde kullanmaksızın bedelli veya bedelsiz olarak yayanlar, bandrolleri alma veya kullanma hakkı olmadığı halde sahte evrak veya dokümanlarla veya herhangi bir biçimde ilgili kuruluşu yanıltarak temin edenler ile bandrolleri taklit veya tahrif ederek ya da konulduğu üründen kaldırarak, değiştirerek ya da her ne suretle olursa olsun tedarik ederek amacı dışında kullananların iki yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.
Tütün mamulleri ve alkollü içkiler üzerinde bulunan bandrollerin gizli güvenlik özelliklerinde yer alan bandrol teslimat veya aktivasyon yeri bilgilerinin ürünün üreticisi veya ithalatçısından farklı olduğunun veya bandrollerin her ne suretle olursa olsun tedarik edilerek amacı dışında kullanıldığının mobil denetim cihazı ile tespit edilmesi de bu kapsamda değerlendirilecektir.
Örneğin;
- Seri üretim yapmayan alkollü içki üreticisi “A” firması tarafından üretilen “X” ürünü üzerinde “A” firmasına ait aktive edilmiş bandrol bulunması gerekirken, seri üretim yapan alkollü içki üreticisi, seri üretim yapmayan alkollü içki üreticisi, veya alkollü içki ithalatçısı “B” firmasına ait aktive edilmiş bandrolün kullanıldığının,
- Seri üretim yapan alkollü içki üreticisi “A” firması tarafından üretimi yapılan “X” ürününün, “B” firmasına ait bandrol kullanılarak “A” firmasının üretim hattında aktive edildiğinin veya kullanıldığının,
- Seri üretim yapan alkollü içki üreticisi “A” firması tarafından üretilen “X” ürünü üzerindeki bandrolün seri üretim hattında aktive edilmesi gerekirken, aktive edilmiş bandrol kullanıldığının,
- Geçmiş yıllara ait ürün üzerinde kullanılmayan tütün mamulü veya alkollü içki bandrollerinin, fire bandrolü tespit ve imha komisyonu tarafından tespit ve imha edildiği tarihten sonra üreticiler, ithalatçılar, toptancılar, perakendeciler veya satış noktalarında bulundurulduğunun,
- Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından izin verilen durumlar hariç; geçmiş yıllara ait tütün mamulü veya alkollü içki bandrollerinin sonraki yıllarda üretilen veya ithal edilen ürünler üzerine uygulandığının,
Mobil denetim cihazı ile yapılan denetimde, cihaz denetleme (online) konumunda iken tespit edilmesidir.
2.2. Taklit Bandrolün İmali, Ülkeye Sokulması ve Satılması
4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, bandrollerin taklitlerini imal eden veya taklitlerini ülkeye sokanlar ile taklit bandrolleri taklit olduklarını bilerek bulunduran, nakleden, satan ya da kullananlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.
2.3. Bandrolsüz, Taklit Bandrollü veya Niteliğine Uygun Olmayan Bandrollü Ürünlerle İlgili Suçlar
4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin dördüncü fıkrasında, ambalajlarında bandrol bulunmayan tütün mamulleri ve alkollü içkiler ile ambalajlarında taklit ya da niteliğine uygun olmayan bandrol ihtiva eden bu tür ürünleri ticari amaçla bulunduran, nakleden, satışa arz eden veya satan şahısların iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.
3. Taklit veya Niteliğine Uygun Olmayan Bandrolün Tespiti
Ürün izleme sistemi kapsamında kullanılmakta olan tütün mamulleri ve alkollü içki bandrolleri açık ve gizli olmak üzere birçok güvenlik özelliğini bir arada bulundurmaktadır. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerde kullanılan bandrollerin açık güvenlik özellikleri çıplak göz ve/veya özel filtre ile, gizli güvenlik özellikleri ise sadece mobil denetim cihazı ile kontrol edilebilmektedir.