1. 4369 sayılı Kanun1 ile 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun2 bazı maddeleri değiştirilmiştir.
2. Anılan Kanun'un 16 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, vergi tarifesinde yer alan matrah dilimleri yükseltilmiş, veraset yolu ile intikallerde; mirasçılar tek grupta toplanmış ve bu intikallere ilişkin vergi oranları önemli ölçüde düşürülerek %1 ila %10 arasında belirlenmiştir. Ayrıca, bir kişiye anne ve babasından, eşinden ve çocuklarından ivazsız bir şekilde mal intikal ettiğinde ivazsız intikallere ilişkin vergi oranlarının yarısının dikkate alınması esasa bağlanmıştır.
3. Bilindiği gibi, veraset yolu ile intikal eden malların (31/12/2008 tarihine kadar, konutlar ile köy kıymet beyan defterine kayıt edilmesi gereken gayrimenkuller hariç) 01/01/1999 tarihinden itibaren elden çıkarılmasından elde edilecek kazançlar, Gelir Vergisi Kanununun3 82 nci maddesinde öngörülen tutarı aşması halinde, anılan maddeye göre diğer kazanç ve irat sayılarak vergiye tabi olacak4 ve bu kazançların tespitinde satışa konu malların veraset ve intikal vergisi tarhına esas olan değerleri maliyet bedeli olarak dikkate alınacaktır.
4. Bu nedenle, ilk ve son tarhiyatta değerleme ölçüleri değişmeyen (gayrimenkuller gibi) malların gerçek değerleri ile beyan edilmesi mükellefler açısından önem arz etmektedir.
5. 4369 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler ile yeniden değerleme oranında artan maktu had ve tutarlarla ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
1. Vergi Tarifesi
6. 4369 sayılı Kanunun veraset ve intikal vergisi tarifesinin değiştirilmesine ilişkin 73 üncü maddesi Kanunun yayım tarihi olan 29/07/1998 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle, sözü edilen tarihten itibaren veraset yolu ile veya ivazsız surette meydana gelen intikallerde vergi, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun değişik 16 ncı maddesinde yer alan tarifeye göre hesaplanacaktır.
7. Diğer taraftan, anılan maddenin son fıkrasında, “Vergi tarifesinin matrah dilim tutarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu5 uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan dilim tutarlarının yüzde 5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
8. Bakanlığımızca, 1998 yılı için yeniden değerleme oranı %77.8 olarak tespit edilerek 267 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ilan edilmiş bulunmaktadır.
9. Buna göre, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun değişik 16 ncı maddesinde yer alan vergi tarifesi matrah dilim tutarları, 01/01/1999 tarihinden geçerli olmak üzere, 1998 yılı için %77.8 olarak belirlenmiş bulunan yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle yeniden tespit edilmiştir. Bu nedenle, 01/01/1999 tarihinden itibaren veraset yolu ile veya ivazsız suretle meydana gelen intikallerde vergi asağıdaki tarifeye göre hesaplanacaktır.
Veraset yoluyla
intikallerde
vergi oranı
İvazsız
intikallerde
vergi oranı
Matrah
(yüzde)
(yüzde)
İlk
17.000.000.000 lira için
1
10
Sonra gelen
35.000.000.000 lira için
3
15
Sonra gelen
71.000.000.000 lira için
5
20
Sonra gelen
142.000.000.000 lira için
7
25
Matrahın
266.000.000.000 lirayı aşan bölümü için
10
30
10. Futbol karşılaşmalarına ait müşterek bahislerle gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde verilen ikramiyeler üzerinden tevkif edilecek verginin oranı ise %20 dir.
11. Tarifenin birinci grubundaki oranlar, veraset (miras ve vasiyet) yoluyla meydana gelen intikallerin vergilendirilmesinde uygulanacaktır. Bu uygulamada, mirasçıların akrabalık derecelerinin bir önemi bulunmamakta olup bütün mirasçılar için birinci grupta yer alan oranlar dikkate alınacaktır.
ÖRNEK
12. (A) isimli şahsın vefatı üzerine varis olarak kardeşi (B) kalmıştır. Bu durumda intikal veraset yoluyla olduğundan, kardeşe kalan malın vergilendirilmesi birinci gruba ait oranlara göre yapılacaktır.
13. Diğer taraftan, ivazsız mal intikallerinde vergi, tarifenin ikinci grubunda yer alan oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır. Ancak bir kişiye sağlığında ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız bir mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin oranların yarısı uygulanarak hesaplanacaktır. Evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikallerde ise ivazsız intikallere ilişkin tarife uygulanacaktır.
ÖRNEK 1
14. (C) isimli şahıs sağlığında sahibi olduğu gayrimenkulu oğlu (D)’ye bağışlamıştır. Bu durumda, ivazsız bir intikal söz konusu olduğundan verginin hesaplanmasında, tarifede yer alan ivazsız intikallere ilişkin oranların yarısı uygulanacaktır.