Sıra No: 167 Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

Bilindiği üzere, 11 Aralık 1985 tarih ve 18955 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan, 4.12.1985 tarih ve 3239 sayılı Kanunun Birinci Bölümü 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile ilgili değişiklikleri ihtiva etmektedir.

Bu Genel Tebliğde, 3239 sayılı Kanunla, Vergi Usul Kanununun mükellefin, bildirim, defter tutma ve belge düzenleme ödevlerine ilişkin hükümlerinde yapılan değişiklikler açıklanmıştır.

1- 3239 sayılı Kanunun 15 inci maddesi ile Vergi Usul Kanununun 168 nci maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendi değiştirilerek mükelleflere, işe başlamadan önce bildirim esası getirilmiştir.

Değişiklikten önceki hükme göre, işe başlama bildirmelerinin olayın vukuu tarihinden itibaren 1 ay içinde yapılması mümkün bulunmakta idi. Yapılan değişiklikle bundan böyle mükellefler, işe başlamadan önce ilgili vergi dairelerine işe başlama dilekçelerini vererek bildirimde bulunacaklardır.

İşi bırakma ve değişiklik bildirmeleri ise eskiden olduğu gibi olayın vukuundan itibaren 1 ay içinde yapılacaktır.

2- Aynı Kanunun 37 nci maddesi ile, Vergi Usul Kanunu'nun iş hacmi bakımından tüccar sınıflarını belirleyen 177 nci maddesinin 1,2 ve 3 numaralı bentlerinde yer alan hadler artırılmıştır. Yeni düzenlemeye göre yıllık alımların tutarı 100.000.000.- liraya, satışların tutarı 120.000.000.- liraya, alım-satım işleri dışındaki gayrisafi iş hasılatı 50.000.000,- liraya, belirtilen işlerin birlikte yapılması halinde ise, ikinci bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 100.000.000.- liraya yükselmiştir.

3239 sayılı Kanunun 38 nci maddesi ile Vergi Usul kanununa eklenen geçici 13 üncü maddede de "Vergi Usul kanununun 177 nci maddesinde yer alan ve bu Kanunla artırılan hadler, önceki yılların hadlerine bağlı olmaksızın 1986 yılında tutulacak defterler için de uygulanır." denilmiştir.

Bu durumda, tüccar sınıfının tayini ve 1986 yılında tutacakları defterler bakımından mükellefler, Vergi Usul Kanununun sınıf değişikliğine ilişkin 179 ve 180 inci maddelerine bağlı olmaksızın sadece 1985 yılı iş hacimlerini esas alacaklardır. Mesela;

a) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan tüccarlardan, 1985 yılı alımlarının tutarı 100.000.000.- lirayı veya satışların tutarı 120.000.000.- lirayı aşanlar;

b) Yukarıda yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşan ve 1985 yılı içinde elde ettikleri gayrisafi iş hasılatı. 50.000.000.- lirayı aşanlar;

c) Alım-satım ile bunların dışındaki işlerin birlikte yapılması halinde, 1985 yılındaki alım-satım dışında kalan iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 100.000.000 lirayı aşanlar;

Birinci sınıf tüccar sayılarak 1986 yılında bilanço esasına göre defter tutacaklar, 1985 yılı iş hacimleri yukarıda belirtilen hadlerin altında kalanlar ise, ikinci sınıf tüccar sayılarak işletme hesabı esasına göre defter tutacaklardır.

Diğer bir ifadeyle, ikinci, sınıf tüccar olarak işletime hesabı esasında defter tutmakta olan bir mükellef, 1985 yılındaki alımlarının tutarı

18.000.000.- lirayı veya satışlarının tutarı 19.800.000.- lirayı aşmış olsa dahi yeni hadleri (Alımların tutarı 100.000.000.-lira, satışların tutarı 120.000.000.- lira) aşmadığı takdirde, 1986 yılında işletme hesabı esasına göre defter tutmaya devam edebilecektir.

Birinci sınıf tüccar olarak bilanço esasında defter tutmakta olan bir mükellef ise 1985 yılında yeni hadleri aşmamış olması halinde, ikinci sınıfa geçerek 1986 yılında işletme hesabı esasında defter tutabilecektir.

Yeni artırılan hadlerin ilk uygulama yılı olan 1986 yılından sonra, tüccar sınıflarının tayini ve tutulacak defterler bakımından ise, Vergi Usul Kanununun sınıf değişikliğine ilişkin 179 ve 180 nci maddelerinin uygulanacağı tabiidir. Buna göre 1986 yılı sonu itibariyle ve müteakip yıllarda:

İş hacmi bakımından birinci sınıfa dahil olan tüccarlar:

- Bir hesap döneminin iş hacmi 177 nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette düşük olursa, veya;

- Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177 nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir düşüklük gösterirse:

Bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak, ikinci sınıfa geçebilirler.

İş hacmi bakımından ikinci sınıfa dahil olan tüccarlar;

- Bir hesap döneminin iş hacmi 177 nci maddede yazılı hadlerden %20'yi aşan bir nispette fazla olursa veya;

- Arka arkaya iki dönemin iş hacmi 177 nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse;