Ekteki «Umumi Mağazalar Tüzüğü»nün yürürlüğe konulması; 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununun 15 inci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 13/8/1984 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Umumi Mağazalar Tüzüğü
BİRİNCİ BÖLÜM
Kapsam ve Tanımlar
Kapsam
Umumi mağazaların kuruluş ve faaliyet esasları, umumi mağazaların kurulabilmesi için verilmesi gerekli belgeler, gümrüklenmemiş veya tekel altında bulunan malların umumi mağazalara kabul edilmesi için Maliye ve Gümrük Bakanlığınca izin verilmesinde aranacak koşullar, umumi mağazalarda bulunması gerekli teknik nitelikler, umumi mağaza işletenlerin vermekle yükümlü oldukları kefalet akçesi miktarının saptanma esasları ve saklanma biçimi, makbuz ve rehin senedi defterlerinin tutulma biçimi, umumi mağazalara kabul edilecek malların cinsleri, umumi mağazaların denetim usul ve esasları, mallar üzerinde gümrük denetlemesi ve icra tarzı, izin belgesinin iptali nedenleri bu Tüzükte gösterilmiştir.
Tanımlar
Bu Tüzükte geçen deyimlerden;
a) Umumi mağaza, makbuz ve rehin senedi verme karşılığında serbest, gümrüklenmemiş veya tekel altında bulunan malları vedia olarak kabul etmek ve mudilerine de bu senetlerle tevdi olunan malları satabilmek veya terhin edebilmek imkânını vermek üzere faaliyette bulunan mağaza,
b) Genel antrepo, özel antrepolara alınması gerekli olanlar dışında kalan eşya ve maddelerin konulduğu antrepo,
c) Özel antrepo, konulacak eşya ve maddelerin cinslerine ve yapılacak faaliyetin özelliklerine uygun olarak yapılmış bulunan, parlayıcı, patlayıcı veya bir arada bulundukları eşya için tehlikeli olan ya da saklanmaları özel tertip ve tesislere gerek gösteren eşya ve maddelerin konulduğu silo, soğuk hava deposu, tank, parlayıcı, patlayıcı madde depoları gibi antrepolar,
d) Makbuz senedi (resepise), umumi mağazalara tevdi edilen malların mülkiyetini temsil eden belge,
e) Rehin senedi (varant), umumi mağazalara tevdi edilen malların terhinini temin eden belge,
f) Serbest mal, milli mahsul ve mamullerle fiili ithali yapılmış eşya,
g) Gümrüklenmemiş mal (eşya), gümrük mevzuatı gereğince gümrük denetimine tabi tutulmamış eşya,
h) Tekel altında bulunan mal (eşya), özel kanunlara göre tekel altında bulunan eşya,
i) Bakanlık, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
anlamına gelir.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurulma Usul ve Esasları
İzin verme yetkisi
Umumi mağazalar, Ülkenin genel ekonomik koşulları gözönünde bulundurularak Bakanlıkça verilecek izinle anonim şirket şeklinde kurulur.
Bakanlık, izin vermeden önce, açılması düşünülen yerde bir umumi mağazaya gerek olup olmadığı konusunda da araştırma yapabilir.
Umumi mağazacılık yapacak şirketlerin unvanlarında, umumi mağazalar teriminin bulunması zorunludur.
Umumi mağazaların şube açması da Bakanlığın iznine bağlıdır.
İzin için gerekli bilgi ve belgeler
Umumi mağazacılık yapacak bir anonim şirketin kuruluşunda, Türk Ticaret Kanununda öngörülenlerden başka, aşağıda yazılı belgelerin bir dilekçe ekinde Bakanlığa verilmesi zorunludur:
1 - Noterce onaylı sekiz adet şirket anasözleşmesi,
2 - En az 50.000.000 liralık kuruluş sermayesinin Bakanlık adına bloke edildiğini gösteren banka mektubu,
3 - Tüzel kişilerin şirkete kurucu ortak olmaları halinde, yeterlik organlarınca verilecek noterce onaylı katılma kararı,
4 - Kurucu ortakların nüfus cüzdanı örneği,
5 - Kurucu ortaklar arasında evli kadın varsa, kocasının yazılı izni,
6 - Türk uyruklu olmayan kişi ve kurumların şirkete ortak olmalarına yetkili mercilerce izin verilmiş olduğunu gösterir belgeler,
7 - Malların depolanması ve korunmasının gerektirdiği tesislerin uygulanabilir proje ve teknik hesapları.
Kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşlarının bağlı ortaklık ve iştiraklerinin umumi mağazacılık yapmak istemeleri halinde, bu maddenin 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 ncı bentlerinde öngörülen belgeler aranmaz.
Umumi mağazacılık yapmak isteyen diğer anonim şirketler
İştigal konuları arasında bulunmadığı halde, umumi mağazacılık yapmak isteyen anonim şirketlerin, buna ilişkin anasözleşme değişikliğini ve 4 üncü maddenin 1, 2, 6 ve 7 nci bentlerinde yazılı belgeleri bir dilekçe ekinde Bakanlığa vermeleri gerekir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Makbuz ve Rehin Senedi
Makbuz senedi (resepise)
Umumi mağazalara tevdi edilen mallar karşılığında verilen makbuz senedinde, aşağıdaki bilgilerin bulunması zorunludur:
1 - Tevdiatın yapıldığı umumi mağazanın ticaret unvanıyla bulunduğu yer,
2 - Tevdi edenin ad ve soyadıyla meslek ve ikametgâhı,
3 - Tevdi olunan şeylerin cins ve miktarıyla nitelik ve değerinin bilinmesi için açıklanması gerekli hususlar,
4 - Makbuz senedinin seri ve sıra numarası,