3290 Sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik

BİRİNCİ KISIM

GENEL HÜKÜMLER

BİRİNCİ BÖLÜM

Kanuni Dayanak, Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Kısaltmalar

Kanuni dayanak

Bu yönetmelik 2981 sayılı Kanunun 24. maddesi ve 22.5.1986 tarih ve 3290 sayılı Kanunun geçici 1 nci maddesi gereğince düzenlenmiştir.

Amaç

Kanun gereğince yapılacak işlemlere açıklık getirmek ve Kanunun uygulanmasında birlik sağlamaktır.

Kapsam

Bu yönetmelik, Kanunda belirtilen ve aşağıda a, b ve c bendlerinde sayılan alanlardaki 10.11.1985 tarihinden önce inşa edilmiş ya da inşa halindeki gecekondular ve imar mevzuatına aykırı yapılara ve ayrıca (d) bendi kapsamındaki gecekondu ve imar mezuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılara uygulanır. Kanunun uygulanması bakımından, gecekonduların, iktisap veya eldeğiştirme tarihine bakılmaksızın inşa edildiği tarih esastır.

a) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde 17 Ocak 1957 tarihinden sonra yapılan gecekondu ve imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar ile bu tarihten sonra kurulmuş belediyeler ve yine bu tarihten sonra onaylanmış mücavir alan sınırları içinde yapılmış olan gecekondu ve imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar.

b) 6785 Sayılı Kanuna 1605 Sayılı Kanun ile eklenen ek 7. ve 8. maddeler gereğince çıkartılan yönetmeliğin 1.03. maddesi kapsamına giren alanlardaki gecekondu, imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar.

c) (b) bendi dışında kalan sanayi yapıları, depo tesisleri, turistik ve tarımsal yapılar.

d) İstanbul Boğazı, Sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri ile Çanakkale Boğazı'nda 2 Haziran 1981 tarihinden önce yapılan gecekondular ile 1 Ekim 1983 tarihinden önce yapılan veya inşaasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılır.

Tanımlar ve kısaltmalar

Bu yönetmelikte kullanılan bazı tanım ve kısaltmalar aşağıda belirtilmiştir.

1) Yapı: Karada ve suda, daimi, muvakkat, resmi ve özel, yeraltı ve yerüstü, sualtı inşaatı ile bunların ilavelerini, değişikliklerini ve tamirlerini sabit ve müteharrik tesislerini kapsar.

2) Konut: Bir kişi veya ailenin müstakil yaşamasına elverişli bağımsız bölümdür.

3) Konut Müştemilatı: Genellikle binanın odunluk, kömürlük, çamaşırlık gibi hizmetlerine tahsis edilmiş ve ikamet edilemeyen mahaller ile kapıcı, kaloriferci, bahçıvan gibi kimselerin ikametleri için ayrılan, köy ve mezraların yerleşik alanlarında aynı parsel üzerinde bulunan, kümes, ahır, ağıl, samanlık, arabalık gibi köylünün tarım ve hayvancılıkla ilgili uğraşlarına ait, mahalli özellik taşıyan yapı veya yapı bölümleridir.

4) İmar Mevzuatına aykırı yapı: Ruhsatsız yapılar, ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına, kat nizamına, taban alanına, komşu mesafelerine, imar yoluna, ön çephe hattına, bina derinliğine, imar Planı bölgeleme esaslarına aykırı olan, komşu parsele veya imar planlarında yol, yeşil alan, otopark gibi kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış alanlara tecavüz eden, kesin inşaat yasağı olan yerlere inşa edilen yapılardır.

5) Gecekondu: İmar ve yapı işlerini düzenleyen mevzuata ve genel hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmayan arsa veya araziler üzerinde yapılan yapılardır.

6) Belediye veya Mücavir alan sınırları içinde Gecekondu hak sahibi : Kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye veya mücavir alan sınırı, metropoliten belediyelerde, büyük şehir belediye veya mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait bir arsaya veya bir ev veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü konut, bir bölümü iş yeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmayan kişidir.

7) Belediye veya mücavir alan sınırı dışında Gecekondu hak sahibi: Kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun, belediye veya mücavir alan sınırları dışında veya bu alanın belirlenmesinde esas alınan belediye veya mücavir alan sınırları içinde, ev yapmaya müsait arsaya veya bir ev veya bir apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü konut, bir bölümü işyeri olarak kullanılan bir yapıya sahip olmayan kişidir.

8) Hayvancılık ve tarımsal amaçlı yapı ve Tesis: Tarım ve hayvancılık üretimini korumak amacına yönelik; üretimden pazarlamaya kadar tüm faaliyeti içeren entegre tesis niteliğinde olmayan mandıra, kümes, ahır, ağıl, sera, su ve yem depoları, hububat depoları, gübre ve silaj çukurları, arıhaneler, balık üretim tesisleri ve un değirmenleri gibi konut dışı yapılardır.

9) Hisseli arsa veya araziler üzerindeki yapı: Kişilerin hissedar oldukları arsa veya arazinin herhangi bir yerini işgal ederek, imar mevzuatına aykırı inşa ettikleri yapılardır.

10) Tehlikeli madde deposu: Katı, sıvı ve gaz halinde olan parlayıcı ve patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin, zemin altında veya üstünde depolandığı yapılardır.

11) İşyeri : Yalnızca ticari faaliyetlerin yürütüldüğü, üretime yönelik fonksiyonlar içermeyen yapı ve tesislerdir.

12) Muhafaza edilecek yapı: Kanunda belirtilen tecavüz ve tehlike durumları bulunmayan, kullanılan veya kullanılmaya hazır hale gelmiş yapılar ile temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları veya kat kolonları dökülmüş olan yapılardır.

13) Islah edilerek muhafaza edilecek yapı: Kanunda ve yönetmelikte belirtilen, tehlike ve tecavüzleri giderilerek muhafaza edilecek yapılardır.

14) Kanundan yararlanamayan yapı: Kanun kapsamında olupda, istisna maddesinde belirtilen ve kanunla getirilen özel hükümler nedeniyle, kanundan yararlanamayan her türlü yapılardır.

15) (...) (Madde 4 ün 1. fıkrasının (15) numaralı bendi, 18.8.1987 tarih ve 19548 sayılı R.G.'de yayımlanan yönetmeliğin ilgili hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.)

16) Köy muhtarları tarafından verilen ruhsat, izin ve iskan : Kanun kapsamında kalan ve inşa tarihinde imar mevzuatı uyarınca, belediye ya da Valilikten ruhsat alma zorunluluğu bulunmayan alanlardaki yapılar için, köy muhtarlığınca, yapıyı inşa etmek veya kullanmak üzere düzenlenen belgelerdir.

17) Köy ve mezraların yerleşik alanı: Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan köylerin ve mezraların toplu olarak bulunduğu yerlerde, mevcut binaların en dışta olanlarının dış kenarlarının 100 metre dışından geçirilecek çizginin içinde kalan ve İl İdare Kurulu Kararına bağlanmış alanlardır.

18) İçme ve Kullanma suyu kaynakları mutlak koruma alanı: İçme ve kullanma suyu temin edilen veya edilecek baraj, göl ve göletler etrafında, en yüksek su seviyesinde, su ile karanın oluştuğu çizgiden itibaren yatay olarak 300 metre genişlikteki kara parçasıdır.

19) İçme ve kullanma suyu kaynakları kısa mesafe koruma alanı: Mutlak koruma alanı sınırlarından itibaren, yatay olarak 700 metre genişlikteki kara parçasıdır.

20) Kıyı Çizgisi: Deniz, tabii ve suni göl ve akarsularda, taşkın durumları dışında, suyun karaya değdiği noktaların birleşmesinden oluşan çizgidir.

21) Kıyı kenar çizgisi: Deniz, tabii ve suni göl ve akarsularda, kıyı çizgisinden sonra, kara yönünde devam eden su hareketlerinin oluşturduğu kumluk, çakıllık, taşlık, sazlık, bataklık alanın tabii sınırıdır.

22) Kıyı: Kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasındaki alandır.

23) Sahil şeridi: Kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde imar planlı yerlerde, yatay olarak en az 10 metre, diğer yerlerde en az 30 metre genişliğindeki arazidir.

24) Islah imar planı: Düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planıdır.

25) Arsa tahsisi yapacak kuruluş: Hazine, Belediye, İl Özel İdaresi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'dür.

26) Ruhsat harcı: 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ve değişikliklerinde belirtilmiş olan bina inşaat harcıdır.

27) İskan harcı: 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ve değişikliklerinde belirtilmiş olan yapı kullanma izni harcıdır.

28) Y.Ö.T.B. : Kanunla kurulması öngörülen 14 Mart 1984 tarih ve 18341 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren yönetmelik uyarınca Bakanlık veya valilikçe bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak belge verilen yeminli özel teknik bürolardır.

29) Fon: Kanunun 9, 18 ve 24 üncü maddeleri gereğince, belediyeler veya valilikler emrinde teşekkül ettirilen fonları ifade eder.

30) Kanun: Bu Yönetmelik içinde geçen Kanun kelimesinden, 22/5/1986 tarih ve 3290, 18/5/1987 tarih ve 3366 sayılı Kanunlar ile değişik 24/2/1984 tarih ve 2981 sayılı Kanun anlaşılır.

31) Bakanlık: Yönetmelik içinde geçen Bakanlık kelimesi Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nı ifade eder.

32) Ölçü Krokisi: Arsa ve binanın konumunu belirleyen, yakın civarındaki sabit röperlere bağlantısını, ölçülere dayalı olarak gösteren krokidir.

İKİNCİ BÖLÜM

Müracaat İşlemleri

Müracat

Kanun kapsamında bulunan veya kanunla özel hüküm getirilen yerlerde; gecekondu veya imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapıları bulunanlardan tek maliki olanların sahibi, apartmanların müteahhitleri veya yöneticileri veya kat maliklerinden herhangi biri veya bunların vekilleri tarafından ilgili belediyesi veya İl özel idaresi adına 2000,- TL müracaat bedeli, milli bir bankaya, banka şubesi bulunmayan yerlerde ise, ilgili belediyeye yatırılır.

Bu müracaat bedelinin yatırıldığına dair makbuz ile birlikte Bakanlıkça hazırlanan ve belediyeler veya Valiliklerce çoğaltılarak dağıtılan müracaat formu, 2 nüsha olarak doldurulup imza edilir.

Müracaat formları, makbuz ile birlikte kanunun yürürlüğe girdiği 7/6/1986 tarihinden itibaren 7/12/1986 tarihi mesai saati bitimine kadar, yapı, belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde ise, ilgili belediyeye, bu alanlar dışında ise, ilgili Valiliğe verilir.

Müracaat formunda eksik bilgi var ise, belediyeler veya Valiliklerce müracaat sahibine tamamlattırılır, tarih ve sayı verilerek müracaat formunun bir nüshası müracaat sahibine geri verilir.

2805 sayılı kanun ve 24/2/1984 tarih ve 2981 sayılı kanuna göre müracaat edipte tesbit ve değerlendirme işlemlerini tamamlattırmak üzere Y.Ö.T.B. lara müracaat etmeyenler ile, 3290 sayılı kanuna göre müracaat edenlerin, 7/12/1986 tarihi mesai saati bitimine kadar Y.Ö.T.B.lara ellerinde bulunan müracaat formu ile birlikte başvurmaları zorunludur.

Yukarıda belirtilen işlemler ile ilgili tarihler, Yurt dışında çalışan işçiler, daimi görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için 7/6/1987 tarihi mesai saati bitimine kadardır.

Konularına göre müracaat şekilleri

Kanunun uygulanması ile ilgili müracaatlar aşağıdaki şekilde gruplandırılır:

a) Tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulacak müracaatlar

b) Tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulmayacak müracaatlar.

Tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulacak müracaatlar

a) 2981 sayılı kanun kapsamında olduğu halde müracaatı yapılmayan yapılar ile 3290 sayılı Kanun kapsamında kalan yapılar için 3290 sayılı kanuna uygun olarak yapılan müracaatlar.

b) 2981 sayılı Kanuna uygun olarak müracaatı yapılıp da Y.Ö.T.B. larca tesbit ve değerlendirme işlemi yapılmayan müracaatlar.

Tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulmayacak müracaatlar

a) Kanunun 7 nci maddesine göre, üzerinde yapı yapılmak suretiyle arsa veya arazisi tecavüz veya işgal edilen maliklerce yapılan müracaatlar.

b) 2981 Sayılı Kanunun geçici 1. maddesi kapsamında yapılan müracaatlar.

c) 2981 Sayılı Kanunun, 3366 Sayılı Kanunla değişik Geçici 2 nci maddesi (d) bendi kapsamında kalan alanlarda yapılmış sanayi, depolama, turistik ve terımsal yapılar dışında kalan imar mevzuatına aykırı yapılar ile bu alanlardaki hazine, il özel idaresi, belediye veya köy tüzel kişiliğine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa ve arazilerde yapılmış gecekondular ve (kıyıda kalan alanlar hariç) tescil dışı yerlerden olup da üzerinde yapılaşma bulunması nedeniyle hazine adına tescil edilecek alanlardaki yapılara ait müracaatlar.

d) Mülga 2805 Sayılı Kanuna göre yapılan mürücaatlardan, belediyeler veya Valiliklerce tesbit ve değerlendirme işlemleri tamamlanarak muhafazasına karar verilen ve ruhsat ve yapı kullanma izni düzenlenerek işlemleri bitirilen yapılara ait müracaatlar.

e) 2981 sayılı Kanun uyarınca tesbit ve değerlendirme işlemi yapılarak ruhsat ve kullanma izni verilen yapılara ait müracaatlar.

f) Belediye veya Valilikçe mevzuata aykırı ruhsat verilip de ruhsat ve eklerine uygun olarak inşa edilmekte iken, mühürlenerek durdurulan veya ruhsatı iptal edilen yapılar için, belediye veya Valiliklere dilekçe ile yapılan müracaatlar.

Bu maddenin a, b ve c bendlerinde belirtilen müracaatlar, belediye veya valiliklerce "3 ay" içinde sonuçlandırılır.

(f) Bendinde belirtilen müracaatlara konu yapılara, belediyeler veya Valiliklerce, ilk ruhsat ve eklerine uygun olarak devam etmesi için hemen izin verilir.

Müracaatçı - Y.Ö.T.B. ilişkileri

a) 2805 Sayılı kanuna göre müracaat edildiği halde, belediye veya valiliklerce tesbit ve değerlendirme işlemleri tamamlanmamış yapı sahipleri ile, 2981 Sayılı Kanun uyarınca müracaat edildiği halde tesbit ve değerlendirme işlemleri yaptırılmak üzere Y.Ö.T.B. lara başvurmayan yapı sahipleri, ellerindeki eski müracaat formları ile birlikte tesbit ve değerlendirme işlemlerini tamamlatmak üzere herhangi bir Y.Ö.T.B.ya başvuruda bulunurlar.

b) 3290 Sayılı Kanuna göre belediyeler veya Valiliklere Kanun uyarınca müraacatta bulunanlar ellerinde bulunan müracaat formunun 2 nci nüshaları ile, tesbit ve değerlendirme işlemlerini yaptırmak üzere süresi içerisinde herhangi bir Y.Ö.T.B. ya buşvuruda bulunurlar.

İKİNCİ KISIM

Tasnif ve Değerlendirme Esasları

BİRİNCİ BÖLÜM

Tasnif Esasları

Tasnif

Kanun kapsamına giren Y.Ö.T.B.lara başvurusu yapılan imar mevzuatına aykırı yapılar ve gecekondular Y.Ö.T.B.larca aşağıdaki şekilde tasnife tabi tutulur.

a) Muhafaza edilecekler,

b) Islah edilerek muhafaza edilecekler,

c) Kanun hükümlerinden yararlanamayacak olanlar.

İKİNCİ BÖLÜM

Değerlendirme Esasları

Kendi parselinde imar mevzuatına aykırı yapılan yapılar

Kendi parselinde imar mevzuatına aykırı yapılan yapılar, aşağıdaki esaslara göre yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen tasnife tabi tutulur.

A - Muhafaza edilecek yapılar:

a) Kendi parseli içinde olup herhangi bir tecavüz durumu bulunmayan ve tehlike arzetmeyen,

b) Komşu parsele tecavüzlü olup, Kanunun 11 nci maddesine göre bu durumu giderilmiş olan,

yapılar.

B - Islah edilerek muhafaza edilecek yapılar:

a) Yola, imar yoluna ve kıyı kenar çizgisine tecavüzlü olanlardan, bu durumları giderilen yapılar,

b) Karayolları kamulaştırma sınırına 10 metreden daha yakın olan ve tecavüz durumları giderilen, konut dışı maksatla kullanılan yapılar,

c) Kıyı tanımına giren yerlerde ve Devletin hüküm ve tasarrufunda olan diğer yerlerde, kişilere veya özel hukuk tüzel kişilerine ait olan liman, iskele, rıhtım, balıkçı barınağı ve istinat duvarları ile valilik veya belediyelerce muhafazasında milli ekonomiye katkısı veya kamu yararı olduğu kararlaştırılan arsa ve arazileri, Maliye Bakanlığı'nca kiraya verilen sanayi ve turizm tesisleri,

d) İmar yoluna tecavüzlü yapılardan, imar yolunun uygulanmasının 5 yıl içinde gerçekleşmeyeceğine Belediye Encümenince karar verilmesi halinde, Belediye Encümeni kararıyla, 5 yıllık geçici ruhsat verilen ve 5 yıl sonunda imar yolunun uygulanmasına geçilmeyeceğine Belediye Encümenince karar verildiği takdirde tekrar 5 yıllık geçici ruhsat verilenler.

e) Kanunun 14 üncü maddesi kapsamında kalan yapılardan ıslah edilenler.

Gecekondular

Islah imar planı yapılıp onaylanıncaya kadar Hazine, Belediye, İl Özel İdaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde yapılmış, tehlike arzetmeyen ve Kanunun 14 ncü maddesi kapsamında kalmayan gecekondular aynen muhafaza edilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Yeminli Özel Teknik Bürolar, Belediyeler ve Valiliklerin Görevleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Yeminli Özel teknik büroların çalışmaları

Yapıyla ilgili tesbit çalışmaları

Y.Ö.T.B. larca yapıyla ilgili tesbit çalışmaları aşağıda belirtildiği şekilde yapılır.

A - Yapının birinci kademe çalışması:

Yapının, 10/11/1985 tarihinden önce yapılan gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılardan olduğunun tesbiti halinde, ikinci kademe tesbit çalışmalarına geçilir.

Aksi halde Y.Ö.T.B. tarafından, ileri kademedeki tesbit çalışmalarına geçilmeden, yapının Kanundan yararlanamayacak yapı olduğu, değerlendirme formuna işlenmek suretiyle düzenlenen dosya belediye veya valiliğe teslim edilir.

B - Yapının ikinci kademe çalışmaları:

Yapının, Kanunun 14 ncü maddesi hükümleri kapsamında kalıp kalmadığı belirlenir. Şayet yapı;

a) Kanunun 14 ncü maddesinin a, e, h, ve ı bentleri kapsamında kalan ve ıslah edilerek muhafazası mümkün olmayan yapılardan ise, Y.Ö.T. Büro, değerlendirme formuna, yapının kanundan yararlanmayacağını kaydederek, dosyasını ilgili idareye teslim eder.

b) Aynı maddenin b, c, d, g bendleri kapsamında ise, Y.Ö.T.B. müracaatçıdan alacağı özel vekaletnameye dayanarak, müracaatçı adına, ilgili bentlerde sözü edilen idarelere, dilekçe ile müracaat ederek, yapının, muhafazasına muvafakat edip etmiyeceklerini bildirmelerini isteyebilir. Sözü edilen idarelerden gelen cevap olumlu ise, 3. kademe çalışmalarına geçilir.

Şayet cevap olumsuz ise, diğer kademe çalışmalarına geçmeden, yapının kanundan yararlanamayacak yapılardan olduğu değerlendirme formuna işlenerek, dosyası Belediye veya Valiliğe teslim edilir.

C - Yapının üçüncü kademe çalışmaları:

Yapının, öncelikle Kanunun 12 nci maddesinin hangi bendi kapsamında kaldığı tesbit edilir. Tesbit formunda sözü edilen diğer tesbitleri de yapıldıktan sonra, yapının mühendislik araştırmaları sonucunda tehlike arzetmeyen yapı olduğu belirlenir ise, değerlendirme formu, bu Yönetmeliğin 11 nci maddesi hükümleri de dikkate alınarak düzenlenip gereği yapılmak üzere dosyası belediye veya valiliğe teslim edilir.

İki kattan fazla yapılarda; şayet yapı, mühendislik hesapları bakımından tehlike arzediyor ve bu durumu giderilemiyor ise, yapının, kanundan yararlanamayacak yapılardan olduğu, değerlendirme formuna işlenerek dosyası belediye veya valiliğe teslim edilir.

Kat irtıfakı kurulmuş binaların, bağımsız bölümleri için ayrı ayrı yapılan müracaatların ruhsat ve kullanma izni işlemlerinin sonuçlandırılabilmesi amacıyla, ortak alanlara tecavüzün söz konusu olup olmadığı Y.Ö.T.B. ca düzenlenen tesbit formunda belirlenir.

Şayet, ortak alanlara yapılan tecavüz veya ortak alanlardaki kullanım değişiklikleri, ana yapının kullanımını olumsuz olarak etkiliyor ise, bu değişiklikler, değerlendirme formuna işlenerek, yapının Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanamayacak yapılardan olduğu belirtilir ve dosyası, belediye veya valiliğe teslim edilir.

D - Yapının dördüncü kademe çalışmaları:

Yapı, Kanunun 11 nci maddesi kapsamında ise, Yönetmeliğín 11 nci maddesinin A bendine göre değerlendirilir ve bu husus değerlendirme formuna işlenerek dosyası belediye veya valiliğe teslim edilir.

İki kattan fazla yapılarda: mühendislik raporuna göre yapı tehlike arzediyor ve tehlike giderilemiyor ise, yapının Kanundan yararlanamayacak yapılardan olduğu, değerlendirme formuna işlenerek dosyası belediye veya valiliğe teslim edilir.

Yapıyla ilgili değerlendirme sonuçları

13 üncü maddedeki tesbit ve değerlendirme çalışmaları sonucu, yapının, Kanunun 4 üncü maddesine göre hangi gruba girdiği, tehlike durumu da belirtilmek suretiyle değerlendirme formuna işlenir. Ayrıca, bu formda otopark bedeli, Fon Yönetmeliği hükümlerine göre hesaplanan harçlar ve arsa bedelleri gösterilir.

Y.Ö.T.B. yaptığı tesbit ve değerlendirme çalışmalarına ve buna ilişkin bilgi ve belgeleri, yapı, imar mevzuatına aykırı ise, üç nüsha, gecekondu ise, dört nüsha olmak üzere tanzim ederek imzalar.

Yeminli Özel Teknik Büro;

Yapı, imar mevzuatına aykırı ise, 3 adet düzenlenen dosyanın 1 nüshasını gerektiğinde ilgili idarelere ve Bakanlığa ibraz etmek üzere muhafaza eder, bir nüshasını yapı sahibine imza karşılığı, diğer nüshasını belediye veya valiliğe zimmet karşılığı teslim eder. Yapı gecekondu ise, 4 adet düzenlenen dosyanın 1 nüshasını gerektiğinde ilgili idarelere veya Bakanlığa ibraz etmek üzere muhafaza eder, 1 nüshasını yapı sahibine imza karşılığı, 1 nüshasını arsa tahsisini yapacak kuruluşa, 1 nüshasını belediye veya valiliğe teslim eder.

Tesbit ve değerlendirme formlarının düzenlenmesinde dikkat edilecek hususlar

a) Tesbit ve değerlendirme formları, hiçbir yoruma meydan verilmeyecek şekilde doldurulur ve form üzerinde kazıntı, silinti yapılmaz. Ancak, yanlış yazılma söz konusu olduğunda, yanlış yazılan kısmın üzeri, altı okunacak şekilde çizilir ve üzerine doğrusu yazılmak suretiyle, tesbiti yapanlar tarafından parafe edilir.

b) Tesbit ve değerlendirme sırasında, yapının özelliğine göre doldurulmayan sütunlar, düz bir çizgi çizilmek suretiyle iptal edilir.

c) Tesbit ve değerlendirme formlarındaki yazı ve rakamlar, silinmeyen kalemle ve okunaklı olarak yazılır, sütunlar, özelliğine göre yazı veya rakamla doldurulur.

d) Değerlendirme formunda, yapının fen kurallarına uygun olup olmadığı ve tehlike arzedip etmediği, belgelerle birlikte, açıkça belirlenir.

Y.Ö.T.B.'lar, 8/12/1986 tarihine kadar kendilerine yapılmış olan, bir sıra numarası takip etmek üzere noterden tasdikli bir deftere işledikleri ancak, 8/3/1987 tarihine kadar tesbit ve değerlendirme işlemini tamamlayamadıkları müracaatlarla ilgili tesbit ve değerlendirme dosyalarını, 7 Eylül 1987 tarihine kadar tamamlayarak bir yazı ekinde bu Yönetmeliğin 14 üncü Maddesindeki usul ve esaslara göre teslim ederler.

İKİNCİ BÖLÜM

Belediye veya valiliğin yapacağı işler

Müracaatların sonuçlandırılması

Bu yönetmeliğin 8 nci maddesi kapsamındaki müracaatlar, ilgilileri tarafından belediye veya valiliğine dilekçe ile yapılır, ayrıca müracaat formu kullanılmaz.

Aynı maddenin (a) bendindeki müracaatlar, belediye veya valiliği uyarıcı nitelikte olduğundan, herhangi bir süreye tabi değildir.

(c) bendine tabi gecekondulara ait müracaatlarda; valilik, müracaatı arsa verecek kuruluşa havale eder ve müracaatçı Kanuna göre tesbit edilecek arsa bedelini ödeyerek tapusunu alır.

(c) bendine tabi imar mevzuatına aykırı yapılar için, ilgilinin müracaatı üzerine valilikçe yapının Kanunun Geçici 2 nci madde (d) bendi uyarınca yapı kullanma izni alınmış yapı sayıldığına dair ilgilisine belge verilir.

İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri ile Çanakkale Boğazı'nda 2.6.1981 tarihinden önce yapılmış gecekondular ile 1.10.1983 tarihinden önce inşasına başlanmış imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılarla ilgili müracaatlar, belediye veya valiliklerce en geç (1) yıl içinde sonuçlandırılır.

Müracaatı yapılmayan yapılarla ilgili işlemler

Kanunun 7 nci maddesine göre süresi içinde ilgili belediye veya valiliğe müracat ettiği halde, Y.Ö.T.B.lara başvurmayan kişilere ait gecekondu ve imar mevzuatına aykırı yapılar ile,

Süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait imar mevzuatına aykırı yapılar,

Belediye veya valiliklerce, yapım tarihi belirlenmek üzere, elektrik, su, kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar üzerinden veya halihazır haritalardan incelenerek, ayrıca mahallinde araştırılarak tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulur.

Mahallindeki araştırmalarda, binanın fiziki durumu gözönünde bulundurulabileceği gibi, o mahalde yaşayan kimselerin yazılı beyanlarına da itibar edilebilir.

Tesbit ve değerlendirme işlemleri ilgili idarelerce, daha evvel 2981 Sayılı Kanun uyarınca Bakanlıkça düzenlenmiş olan ve Y.Ö.T.B larca kullanılan formlar üzerinde yapılır. Bu işlemler için yeniden form düzenlenmez. Harç bedellerine Kanunun 18 inci maddesine göre belirlenen otopark bedeli eklenir.

Belediye veya valilikçe yapılan tesbit ve değerlendirme işlemlerinde, yapının fen ve sağlık kurulları açısından kullanımında sakınca bulunup bulunmadığına dair sorumluluk, tesbit ve değerlendirme işlemini yapan idareye aittir.

Kanunun 7 nci maddesi uyarınca 8/12/1986 tarihine kadar, ilgili belediye veya valiliğe müracaatı yapılmamış gecekondular hakkında, Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca bir işlem yapılmaz.

Y.Ö.T.B. - Belediye veya valilik ilişkisi

A) Belediye veya valilik, Y.Ö.T.B. tarafından teslim edilen dosyaların ilktasnifini yaparak, Kanunun 4 üncü maddesinin (a) bendine girenlerden, harçları ve ilave harcı tahsil ederek, Kanunun 15 inci maddesine göre inşaat ruhsatı ve yapı kullanma iznini en geç " 3 ay" içerisinde verir.

B) Kanunun 4 üncü maddesi (b) bendi kapsamındaki yapılardan,

a) Kanunun 14 üncü maddesine göre işlemleri Y.Ö.T.B. larca tamamlanan ve Kanunun 12 nci madde (d) bendi uyarınca aykırılıkları giderilenlere en geç 3 ay içerisinde inşaat ruhsat ve yapı kullanma izni verilir.

b) Kanunun 12 nci maddesinin (b) bendi kapsamında kalan yapı ve tesislerle ilgili olarak, Y.Ö.T.B. larca düzenlenen dosyaların tesliminden sonra, Belediye veya valilikçe gerekli işlemler yapılır.

c) Kanunun 12 nci maddesinin (c) bendi kapsamında kalan yapılarla ilgili olarak, Y.Ö.T.B. larca düzenlenen dosyaların teslim edilmesinden sonra, Belediye Encümen kararına göre yapı geçici ruhsata bağlanır.

Arsa tahsis edecek kuruluş, ilgilisi adına en fazla 400 m² lik arsa tahsisi yaparak "Tapu tahsis belgesi" düzenler. Hak sahibi bu belge ile tapu idaresine müracaat ettiğinde, tapu idaresi durumu, tapu kütüğünün beyanlar hanesine işler. Ayrıca, arsa tahsis eden kuruluş, hak sahibinden, Fon Harcama Yönetmeliği hükümleri gereğince, arsa bedelini peşin veya ipotek tesis etmek suretiyle taksitle alır.

Belediye veya valilik, arsa tahsis eden kuruluştan, tahsise ilişkin yazıyı aldıktan sonra, gerekli harçları tahsil ederek inşaat ruhsatı ve kullanma iznini verir. idare ettiği arsa ve araziler üzerine yapıldıktan sonra ilgili kuruluşça tesbit edilerek kira kontratı düzenlenen gecekonduların hak sahipleri hakkında da bu hükümler uygulanır.

D) Gecekondular, gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin arsa veya arazileri üzerinde yapılmış ise, arsa veya arazi sahibi ile gecekondu sahibi arasında anlaşma sağlanıp sağlanmadığına dair belgenin, Y.Ö.T.B. tarafından hazırlanan ve belediye veya valiliğe süresi içinde teslim edilen tesbit ve değerlendirme dosyasında bulunması zorunludur.

Anlaşma sağlanmış ise, mülkiyetle ilgili işlemlerin tamamlanmasından sonra Kanunun 9/a maddesine göre işlem yapılır.

Gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin arsa veya arazileri üzerine yapılmış, belediye veya valilikçe kamulaştırılmayacak alanlarda kalan gecekondular için anlaşma sağlanamıyor ve bu konuda daha evvel kesinleşmiş yargı kararı bulunuyor ise bu karar uyarınca, aksi halde genel hükümlere göre işlem yapılır.

F) Y.Ö.T.B.'lardan belediye veya valiliğe intikal eden dosyalar içerisinde, hisseli arsa veya arazilerle ilgili olanlar, Kanunun 10 uncu maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre işleme tabi tutulur.

G) Y.Ö.T.B.'larca dosyası belediye veya valiliğe taslim edilen yapılardan, ıslah edilerek muhafazası mümkün olanlarının, tecavüz durumu veya aykırılığının giderilmesi hususu, yapı sahibinde, en geç 3 aylık süre içerisinde belediye veya valilikçe tebliğ edilir. Islah işlemlerinin, tebliğ tarihinden itibaren (6) ay içinde yapı sahibince yerine getirilmemesi halinde, yapının tecavüz durumu ya da aykırılıkları, belediye veya valilikçe giderilir. Bu işlemler tamamlandıktan sonra Y.Ö.T.B.'ca belediye veya valiliğe teslim edilen dosyaya göre inşaat ruhsatı düzenlenir. Bina, iskana hazır hale geldiğinde ise, yapı kullanma izni verilir.

H) Temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları atılmış durumdaki gecekondular ile imar mevzuatına aykırı yapıların, kendi katı içinde tamamlanması için, harçların ödenmesinden sonra, inşaat ruhsatı düzenlenir. Ruhsata uygun olarak bina tamamlandığında yapı kullanma izni verilir.

Kat kolonlarının yarısından fazlası dökülmüş olan imar mevzuatına aykırı yapıların, bu katının tamamlanması için de bu hüküm uygulanır.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Islah İmar Planları

Islah İmar Planı yapılacak yerler

Islah imar planı;

a) Bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış gecekondu alanlarında,

b) Üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış imar mevzuatına aykırı yapılar bulunan hisseli arsa veya arazilerde,

c) Üzerinde imar planı ve mevzuat hükümlerine aykırı yapılanmalar bulunan ve bu nedenle, uygulama kabiliyeti kalmamış olan imar planı olan alanlarda,

d) Islah imar planı olabilecek nitelikleri taşımadığı belediye ya da valilikçe belirlenen, özel parselasyon planı bulunan alanlarda, yapılır.

Islah imar planı yapılacak alanların belirlenmesi ve plan sınırı

Islah imar planı yapılacak alanlar, belediye veya mücavir alan sınırları içinde belediyelerce, belediye veya mücevir alan sınırları dışında valiliklerce belirlenir.

Plan sınırı, 10/11/1985 tarihine kadar tamamlanmış veya temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları veya kat kolonları dökülmüş bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış olan, Kanun kapsamındaki yapıların bulunduğu alanın sınırı olarak ele alınır.

Islah imar planı sınırları içinde, zorunlu nedenlerle boş alanlar bulunabilir.

Islah imar planı yapacaklarda aranacak şartlar

Islah imar planları,

a) Belediye veya mücavir alan sınırları içinde belediyelerin, bu alanlar dışında ise valiliklerin, kendi bünyelerinde çalıştırdıkları şehir plancıları veya mimarlarca,

b) Planlanacak alanın büyüklüğüne bakılmaksızın, Kanunda öngörülen ve Bakanlıkça A,B,C,D,E, veya F Grubu Y.Ö.T.B. belgesi verilen kişi ya da kuruluşlardan, herhangi biri tarafından hazırlanır.

Islah imar planlarının hazırlanması

lslah imar planlarının hazırlanmasında aşağıdaki hususlara uyulur.

a) Islah imar planları, varsa halihazır haritalar veya bütünlemesi yapılan halihazır haritalar üzerine çizilir. Halihazır haritaları bulunmayan alanların öncelikle halihazır haritası yapılır.

b) Bölgenin yerleşmeye müsait olup olmadığını belirleyen jeolojik rapor hazırlanır.

c) Varsa kadastral durum işlenir.

d) Kanun gereğince müracaatı yapılmış olan binalar, haritaya işlenir.

e) Planlanacak alan içerisinde, varsa Kanun kapsamı dışında kalan yapılar belirlenir.

f) a, b, c, d ve e bendlerindeki tesbitlere göre, planlanacak alanın kesin sınırı belirlenir.

g) Yapı adalarında yapılaşma koşulları belirlenir ve yollar ölçülendirilir.

h) Planlar, mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak yapılır. Yapılaşma koşullarının belirlenmesinde, mevcut teknik donanım gözetilir. Ayrıca planlanacak alan içinde yerleşecek nüfus da gözönünde bulundurularak, gerekli sosyal ve teknik donanım alanları sağlanır.

ı) Plan notları ile ilgili lejant paftası hazırlanır.

j) Konut dışı arazi kullanışları belirlenir.

k) Çizim tekniğinde, "İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik" hükümlerine uyulur.

l) Ölçek ve koordinatlar belirlenir, kuzey işareti gösterilir.

Islah İmar Planlarının Onayı

a) Islah İmar Planları, belediyeye intikal ettikleri tarihten itibaren en geç 1 ay içerisinde Belediye Meclislerince, 3030 Sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerde ilçe belediye meclislerince, kabul edilerek yürürlüğe girer.

b) Islah imar planları, valiliğe intikal tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde İl İdare Kurullarınca kabul edildikten sonra, valilikçe tasdik edilerek yürürlüğe girer.

BEŞİNCİ KISIM

Tapu Verme İşlemleri

Gecekondu bölgelerinde tapu verme

Islah imar planı hazırlanıp onaylandıktan ve Kanunun 10. madde (c) bendi gereğince, kesin parselasyon durumu belirlenip tapuya tescil edildikten sonra, durum, belediye veya valilikçe gecekondu sahiplerine duyurulur. Gecekondu sahibi tapu tahsis belgesi ile birlikte, arsa tahsis eden kuruluşa müracaat ederek satınalma işlemini sonuçlandırır ve tapu idaresinden tapusunu alır.

Islah imar planına göre kesinleşip satışı yapılacak arsa alanı, tapu tahsis belgesinde yazılı alandan farklı ise, gecekondu sahibine, satış sırasında mahsup veya ilave borç tahakkuk ettirilir.

Islah imar planına göre muhafazası mümkün olmayan veya Kanunun 14 üncü maddesinin a, b, c, d, e, g, h ve i bentleri kapsamında kalmaları nedeniyle, bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlarına, Kanunun 13 üncü madde (b) bendi uyarınca, aynı bölgede veya bir gecekondu önleme veya ıslah bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planları içinde meydana gelen boş imar parselleri, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre verilir.

Cami, mescit, türbe gibi yerlerin sınırları içinde kalan yapılara tapu tahsis belgesi verilmez. Bu sınırlar dışında kalmakla beraber, tarihi veya mimari bir eserin bütünlüğünü bozduğuna, belediye veya valilikçe karar verilen gecekondulara da tapu tahsis belgesi verilmez. Ancak, bu alanlarda kalan gecekondu sahiplerine başka bir yerden, belediye veya valilikçe, öncelikle arsa tahsis edilir.

Kadastral yol üzerine yapılmış olan ve ıslah imar planı ile korunması mümkün olmayan gecekondu sahiplerinden, Kanunun 13 üncü madde (a) bendi uyarınca hak sahibi niteliğini taşıyanlara, başka bir yerden müstakil veya hisseli arsa verilir. Bu işlem yapılıncaya kadar gecekondu muhafaza edilir ve belediye veya valilikçe gecekondu sahibinin hak sahibi niteliklerini taşıdığı, gecekondu sahibine yazılı olarak bildirilir.

Üç, dört ve beşinci fıkra hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulan gecekonduların enkaz bedeli, belediye veya valiliklerce tesbit edilerek, hak sahiplerine Kanun uyarınca kurulan fondan ödenir.

Tapu tahsis belgesi alındıktan sonra, gecekondunun, Kanunun 13 üncü maddesi (a) bendi hükümlerine göre hak sahibi niteliklerini taşıyan bir kişiye satılması halinde, satış belgesi ve tapu tahsis belgesi ibraz edilmek kaydıyla, tapu, yeni maliki adına düzenlenir.

Başvurusu yapılmış, ancak tapu tahsisi henüz yapılmamış, gecekondunun, hak sahibi niteliklerini taşıyan bir başka kişiye satılması halinde, satış belgesi ibraz edilmek kaydı ile, tapu tahsis belgesi satın alan kişi adına düzenlenir.

Hisseli Arsa ve Arazilerde Tapu Verme

Islah imar planına konu olan hisseli arazilerde, Kanunun 10 uncu madde (c) bendi uyarınca ıslah imar planına dayalı olarak yapılan parselasyon planlarının, Belediye Encümeni veya İI İdare Kurulunca onaylanmasından sonra, durum, Mahalli Tapu İdaresine bildirilir ve maliklerine müstakil veya hisseli tapuları verilir.

Islah imar planına konu olmayan hisseli araziler üzerinde yapılmış binaların, tapu haritalarında veya kadastro planlarında mevcut olan ve tapuda tescilli olmayan, kamu kullanımına açık olan bir yola cephesi var ise ve bina maliklerinin fiili kullanma alanı, hisse miktarını aşmıyor ise, diğer hissedarların muvafakatları aranmaksızın, İl İdare Kurulu veya Belediye Encümen Kararına dayalı olarak ifraz işlemleri yapılır.

Komşu Parsele Tecavüzlü Yapılar

Komşu parsele tecavüzlü yapılarla ilgili olarak Kanunun 11 inci maddesi gereğince komşu parselden satın alınacak yerlerin ifraz ve tevhit işlemleri, Belediye Encümeni veya İl İdare Kurulu kararı alınmasına gerek kalmaksızın tamamlanır. Ancak, yerine getirilen işlemin Kanuna göre yapıldığı, Tapu İdaresine yazılacak yazıda belirtilir.

ALTINCI KISIM

Çeşitli Hükümler

2981 Sayılı Kanunun Geçici 2 nci maddesinin (a) ve (b) bendleri kapsamındaki yapıların sahipleri, tarih tesbiti bakımından aşağıda sıralanan belgelerden, mevcut olanlarını yetkililere ibraz etmek zorundadırlar.

1 - Tapu veya tapu kayıt örneği

2 - Vergi makbuzu

3 - Elektrik ve su depozitoları veya makbuzları

4 - Seçmen kütükleri kayıtları

5 - Nüfus sayımı kayıtları

6 - Muhtarlıklardaki kayıtlar gibi,

Resmi kurum ve kuruluşlarca verilen, bir yapının varlığını belirleyecek nitelikteki belgeler.

Boğaziçi Kanunu'nun uygulanmasına dair hüküm

2960 Sayılı İstanbul Boğaziçi Kanununun uygulanmasında 2805 Sayılı Kanun hükümlerinin yerine, bu Kanun ve Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Özel Hükümler

a) Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı yapılarda, su ve elektrik bağlantı ve hizmetleri, hiç bir belge aranmadan yapılır ve normal tarife uygulanır.

b) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapılarla ilgili tesbit ve değerlendirme işlemleri, ilgili valilik veya belediyelerce sonuçlandırılır.

c) Y.Ö.T.B. bulunmayan veya belediye veya valiliklerce lüzum görülen yerlerde, müracaatcının isteği üzerine, yapının tesbit ve değerlendirilmesi ile ilgili işlemler, belediye veya valilikçe yürütülür.

d) Kanun uyarınca ruhsat ve yapı kullanma iznine bağlanacak yapıların otopark Yönetmeliğine göre belirlenecek otopark ihtiyacının, parselinde karşılanamaması halinde, bölgeleme esasına göre belirlenecek otopark bedelinin 1/4'i tahsil edilir.

e) İstanbul Adalar İlçesinde, 2981 Sayılı Kanunun 3290 sayılı Kanun ile değişik geçici 2 nci madde (d) bendi uyarınca, orman sınırı dışına çıkarılmış alanlardaki, tarihi eser olarak tescilli yapılar dışında kalan, gecekondular ve imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılarla ilgili tesbit ve değerlendirme işlemleri, Yönetmeliğin 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre yürütülür.

Bu alanlarda, öncelikle ıslah imar planları yapılır. Kanunun 13. madde (a) bendi uyarınca belirlenen gecekondu hak sahiplerine, gecekondularını belediyesince hazırlanan tip projelere uygun hale getirmesi koşulu ile tapu verilir.

f) Islah imar planları sonucu bu Kanun kapsamında kalan gecekondu hak sahiplerine yapılan tahsis işlemlerinden sonra, arta kalan belediye veya valiliğe ait boş imar parselleri, arsa bedeli 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tesbit edilerek, 775 Sayılı Gecekondu Kanunu uyarınca belirlenecek hak sahiplerine valilik veya belediyelerce tahsis edilir.

g) Kanun ve Yönetmelik uyarınca ruhsat ve kullanma iznine bağlanacak yapılardan, ruhsat aşamasında, Kanunun öngördüğü bina inşaat harcı, iskan harcı, ilave harç ve otopark bedeli tahsil edilir.

Diğer Kanunlar uyarınca ödenmesi gereken vergi, resim, harç v.b. ödemeler için ruhsat verildikten sonra ilgili kuruluşlara bilgi verilir.

Bu yönetmelikte yer almayan veya uygulanmasında tereddüte düşülen hususlarda Bakanlığın yazılı görüşü alınır ve bu görüşe uyulur.

12/5/1984 tarih, 18399 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan “2981 Sayılı Kanunun uygulanmasına dair yönetmelik" yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Bu yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu yönetmeliği Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.