Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği (mülga)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel İlkeler

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminden nihai bertarafına kadar çevre ve insan sağlığının korunması amacıyla elektrikli ve elektronik eşyalarda bazı zararlı maddelerin kullanımının sınırlandırılması, bu sınırlandırmalardan muaf tutulacak uygulamaların belirlenmesi, elektrikli ve elektronik eşyaların ithalatının kontrol altına alınması, elektrikli ve elektronik atıkların oluşumunun ve bertaraf edilecek atık miktarının azaltılması için yeniden kullanım, geri dönüşüm, geri kazanım yöntem ve hedeflerine ilişkin  hukuki ve teknik esasları düzenlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik, Ek-1/A’da yer alan kategorilere dâhil olan elektrikli ve elektronik eşyaları kapsar. Ek-1/A’da tanımlanan kategorilere giren ürünlerin listesi, Ek-1/B’de verilmiştir.

(2) Bu Yönetmelik, Ek-1/A’da yeralan kategorilere dâhil olup bu Yönetmeliğin kapsamında olmayan bir ekipmanın parçasını oluşturacak şekilde monte edilmiş elektrikli ve elektronik eşyaları kapsamaz.

(3) 30/5/2009 tarihinden önce piyasaya sunulmuş olan ürünler için üretilen tamir ve yeniden kullanım amaçlı yedek parçalarda, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmaz.

(4) Standart dışı veya hatalı olarak üretilen ve üreticisi tarafından ürün olarak değerlendirilemeyen eşyalar, 15 ve 16 ncı maddede belirtilen hedefler hariç, bu Yönetmelik hükümlerine tabidir.

(5) Sağlık ve güvenlikle ilgili kanuni yükümlülükler ve atık yönetimi mevzuatı hükümleri saklıdır.

(6) Özel olarak askeri amaç taşımayan ürünler hariç, ülke güvenliğinin korunmasına yönelik ekipman, silah, mühimmat ve savaş gereçlerinde bulunan elektrikli ve elektronik eşyalar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır. Malzemelerin askeri amaç taşıyıp taşımadığı, Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığınca müştereken tespit edilir.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik;

a) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 8, 11 ve 12 nci maddeleri ile 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 ve 8 inci maddelerine ve 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna dayanılarak,

b) Avrupa Birliğinin 2002/95/EC sayılı Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına İlişkin Direktifi ile 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifine paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Aktarma merkezi: Üreticilerin veya çevre izin ve lisansına sahip AEEE işleme tesislerinin atık elektrikli ve elektronik eşyaların toplanması amacıyla kurdukları merkezleri,

b) Atık elektrikli ve elektronik eşya (AEEE): 5/7/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelikte yer alan atık tanımına uygun ve Ek-1/A’da tanımlanan kategorilerde yer alan ürünlerin kullanım ömrü dolduğu andaki bütün bileşenlerini, unsurlarını ve ihtiva ettiği sarf malzemelerini,

c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,

ç) Bertaraf: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-II A’sında yer alan işlemlerden herhangi birini,

d) Çevre lisansı: 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte düzenlenen lisansı,

e) Dağıtıcı: Elektronik iletişim yoluyla yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, ticari olarak kullanıcıya elektrikli veya elektronik eşya ulaştıran gerçek veya tüzel kişileri,

f) Elektrikli ve elektronik eşya (EEE): Ek-1/A’da yer alan kategorilere dâhil olan ve alternatif akımla 1000 Volt’u, doğru akımla da 1500 Volt’u geçmeyecek şekildeki kullanımlar maksadıyla tasarlanmış olan, uygun bir biçimde çalışması için elektrik akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olan eşyaları ve bu akım ve alanların üretimi, transferi ve ölçümüne yarayan eşyaları,

g) Evsel AEEE: Evlerden gelen ve özellikleri ile miktarı açısından evlerden gelenlerle benzerlik gösteren ticari, kurumsal, endüstriyel ve diğer kaynaklardan gelen AEEE’yi,

ğ) Finansman anlaşması: Mülkiyet devrine imkân sağlayıp sağlamadığına bakılmaksızın, herhangi bir ürünle ilgili olarak gerçekleştirilen tüm kredi, kira, kiralama ve vadeli satış anlaşması veya düzenlemesini,

h) Geçici depolama alanı: İşleme tesislerinde, atık elektrikli ve elektronik eşyaların ve parçalarının bu Yönetmelikteki teknik koşullara göre bekletildiği alanları,

ı) Geri dönüşüm: Yakarak enerji kazanma hariç, atık malzemelerini asıl veya başka bir kullanım amacıyla üretim sürecine tabi tutmayı,

i) Geri kazanım: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-II B’sinde yer alan işlemlerden herhangi birisini,

j) Getirme merkezi: Evsel AEEE’lerin toplanması için belediyeler tarafından kurulan atık toplama merkezlerini,

k) Homojen malzeme: Sökme, kesme, ezme, aşındırma gibi mekanik işlemlerle farklı malzemelere ve parçalara ayrılamayan malzemeyi,

l) İşleme: AEEE’lerin arındırılması, sökümü,  parçalanması, geri kazanımı veya bertarafa hazırlanması amacıyla bir tesise teslim edilmesinden sonra yapılan her türlü faaliyet ile AEEE’lerin geri kazanımı veya bertarafı için gerçekleştirilecek diğer işlemleri,

m) İşleme tesisi: İşleme tanımı kapsamında yeralan arındırma, söküm, parçalama, parçalama sonrası oluşan atıkların geri kazanımı faaliyetlerinden asgari üç faaliyeti gerçekleştiren ve 21 inci maddeye göre çevre izin ve lisansı alınmış tesisleri,

n) Önleme: AEEE’lerin ve bunların ihtiva ettiği malzeme ile maddelerin miktarlarının ve çevreye verdikleri zararın azaltılmasına yönelik alınan tedbirleri,

o) Sahipsiz atık: EEE’nin atık olduğu anda üreticisi piyasada bulunmayan veya tespit edilemeyen AEEE’yi,

ö) Tarihsel atık: Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden önce piyasaya sürülen ürünlerden kaynaklanan AEEE’yi,

p) Tehlikeli madde veya müstahzar: 26/12/2008 tarihli ve 27092 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikte tehlikeli olarak tanımlanan madde veya karışımları,

r) Üretici: 6/3/2011 tarihli ve 27866 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik kapsamındaki mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış yöntemine bağlı olmaksızın;

1) Kendi markasıyla elektrikli ve elektronik eşya üreten ve satan,

2) Kendi markasıyla başka tedarikçiler tarafından üretilen elektrikli ve elektronik eşyaları satan,

3) Ticari amaçlarla elektrikli ve elektronik eşya ithal eden

gerçek ve tüzel kişileri,

s) Yeniden kullanım: AEEE’lerin veya parçalarının, belediyelere, dağıtıcılara, işleme tesislerine, toplama noktalarına veya üreticilere teslim edilenler de dâhil olmak üzere, tasarlandıkları asıl amaç için tekrar kullanıldıkları her türlü uygulamayı,

ş) Yetkilendirilmiş kuruluş: Bu Yönetmelikten kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla Bakanlıkça belirlenen esaslar dâhilinde oluşturulan ve kâr amacı gütmeyen ortak uyum organizasyonunu,

ifade eder.

Genel ilkeler

(1) Elektrikli ve elektronik eşyalar ile atık elektrikli ve elektronik eşyaların yönetimine ilişkin ilkeler şunlardır:

a) 30/5/2009 tarihinden sonra ithal veya imal yoluyla piyasaya sürülen Ek-1/A’da verilen 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 10 nolu sınıflara dâhil olan elektrikli ve elektronik eşyalar ile elektrik ampulleri ve evsel amaçlı kullanılan aydınlatma gereçlerinde, Ek-2’de yer alan istisnalar hariç, kurşun (Pb), cıva (Hg), artı altı değerlikli krom (Cr6+), polibromürlü bifeniller (PBB) ve polibromürlü difenil eterler (PBDE) ile kadmiyumun (Cd) bulunması yasaktır.

b) Yeni tasarım ürünlerde, teknik açıdan uygun olması durumunda geri dönüştürülebilen malzeme kullanımı teşvik edilir.

c) AEEE’lerin bir bütün olarak yeniden kullanımına öncelik verilir.

ç) Toplanan AEEE’lerin işlenmesi sağlanarak 16 ncı maddedeki geri kazanım ve geri dönüşüm oranları sağlanır.

d) AEEE’lerin ve parçalarının teknik olarak işlenerek geri dönüşüm ve geri kazanım imkânının bulunmaması durumunda bertarafına müsaade edilir.

e) AEEE’lerin geri dönüşümü, geri kazanımı ve bertarafı çevre lisanslı tesislerde yapılır.

f) AEEE’lerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan atıkların azaltılması veya imhası amacıyla çevre mevzuatına aykırı olarak yakılması ve alıcı ortama verilmesi yasaktır.

g) AEEE’lerin yönetiminden kaynaklanan çevresel zararların giderilmesi ile ilgili tazminat ve diğer maliyetler, “kirleten öder” ilkesine göre AEEE’lerin yönetimi için sorumlu olan gerçek veya tüzel kişilere aittir.

ğ) EEE üretimi yapılan tesiste oluşan veya garanti kapsamında yetkili servislerden iade alınan AEEE’lerin işlenmesi amacıyla üretim yerinde kurulan üniteler için çevre lisansı şartı aranmaz. Bu ünitelerde işleme faaliyeti bu Yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun olarak gerçekleştirilir. EEE üretimi yapılan tesislerde oluşan AEEE’lerin geçici depolanması 13 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılır. Üretim yerlerinde kurulacak olan işleme üniteleri ile geçici depolama alanları için ilgili çevre ve şehircilik il müdürlüğünden uygunluk yazısı alınması zorunludur.

(2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (r) bendinin (2) numaralı alt bendinde tanımlanan üretici tarafından piyasaya sürülen ürünler üzerinde, aynı bendin (1) numaralı alt bendinde tanımlanan üreticinin de markasının bulunması durumunda, ürünlerin üreticisi olarak (1) numaralı alt bentte yer alan kişi veya kuruluşlar sorumludur.

(3) Herhangi bir finansman anlaşması dâhilinde finans sağlayan kişi veya kuruluşlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (r) bendinde belirtilen üretici tanımı koşullarını sağlamadıkları sürece üretici olarak değerlendirilmezler.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

(1) Bakanlık;

a) Ek-1/A’da verilen 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 10 nolu sınıflara dâhil olan elektrikli ve elektronik eşyalar ile elektrik ampulleri ve evsel amaçlı kullanılan aydınlatma gereçlerinin üreticileri tarafından verilen Ek-3’te yer alan Uygunluk Beyan Formunu yıllık olarak toplamakla, gerekli kayıt sistemini oluşturmakla ve firma kod numarası vermekle,

b) Denetim ve izleme yapmak veya yaptırmakla,

c) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendine aykırılık durumunda,

1) Ürünün piyasaya arzının yasaklanmasını,

2) Piyasaya arz edilmiş ürünlerin piyasadan toplatılmasını,

3) 2872 sayılı Çevre Kanununda öngörülen idari cezaların tatbik edilmesini

sağlamakla,

ç) 21 inci maddeye göre çevre izin ve lisansı vermekle,

d) Üreticiler tarafından hazırlanan yönetim planlarını değerlendirmek ve üreticilerin beyanları esas alınarak bir kayıt ve denetim sistemi oluşturmakla,

e) Belediyelerin hazırladıkları AEEE yönetim planlarının uygunluğunu değerlendirmekle,

f) Dağıtıcıların, belediyelerin ve üreticilerin oluşturdukları toplama ve geri dönüşüm faaliyetlerini değerlendirmek ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde gerekli idari işlemleri uygulamakla,

görevli ve yetkilidir.

(2) Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda bu maddede belirtilen yetkilerinin bazılarını, sınırlarını belirlemek kaydıyla çevre ve şehircilik il müdürlüklerine devredebilir.

Çevre ve şehircilik il müdürlüklerinin görev ve yetkileri

(1) Çevre ve şehircilik il müdürlükleri;

a) Lisans verilen atık elektrikli ve elektronik eşya işleme tesislerinin faaliyetlerini izlemek, denetlemek, ilgili mevzuata aykırılık halinde gerekli yaptırımın uygulanmasını sağlamakla,

b) AEEE taşıma araçlarına taşıma lisansı vermekle ve faaliyetlerini denetlemekle, gerekli durumlarda lisansı iptal etmekle ve/veya yenilemekle,

c) EEE üreticilerinin sahasında 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendine göre oluşturulacak üniteler için uygunluk yazısı vermekle,

görevli ve yetkilidir.

Belediyelerin görev ve sorumlulukları

(1) Belediyeler;

a) Evsel AEEE’lerin, 15 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen toplama hedeflerine göre etkin bir biçimde diğer atıklardan ayrı toplanmasını sağlamak amacıyla AEEE yönetim planını hazırlamakla ve (c) bendinde belirtilen AEEE toplama başlangıç yılından en az altı ay önce Bakanlığa göndermekle,

b) Yönetim planı çerçevesinde toplama programı hakkında konutları bilgilendirmek, bu program çerçevesinde toplama işlemini yapmak veya yaptırmakla,

c) Aşağıdaki tabloya uygun olarak getirme merkezlerini kurarak AEEE’lerin toplanmasını sağlamakla ve kurulan getirme merkezlerine ilişkin olarak halkı bilgilendirmekle,

ç) Getirme merkezlerinde 15 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen gruplamaya göre AEEE’lerin uygun konteynerlerde biriktirilmesini sağlamakla,

d) Toplama esnasında kullanılan araçlar üzerinde “Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Toplama Aracı” ibaresinin bulunmasını sağlamakla,

e) Gerektiğinde evsel AEEE’lerin toplanması için il özel idareleri ile ortak çalışmalar yapmakla,

f) Toplanan evsel AEEE’leri 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında Koordinasyon Merkezince belirlenen lisanslı işleme tesislerine göndermekle ve Koordinasyon Merkezine belgelemekle,

yükümlüdür.

(2) Büyükşehir belediyeleri, AEEE’lerin il genelinde etkin toplanması amacıyla belediyelerce yürütülen çalışmaları koordine etmekle, bilgilendirme ve eğitim faaliyetlerine katılmakla yükümlüdür.

Elektrikli ve elektronik eşya üreticilerinin yükümlülükleri

(1) Elektrikli ve elektronik eşya üreticileri;

a) Teknik ve ekonomik imkânlar esas olmak üzere, uluslararası gelişmelere bağlı olarak, elektrikli ve elektronik eşyaların üretim, ürün temini, ürün geliştirme, AR-GE ve tasarım faaliyetlerinde bu Yönetmelik kapsamındaki zararlı maddelerin kullanımından kaçınmak veya yerlerine daha güvenli alternatif maddeleri kullanmak için gerekli çalışmaları yapmakla,

b) Piyasaya sürdükleri elektrikli ve elektronik eşyalarda 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendine uymakla ve bu teknik kriterlerin sağlandığını gösteren bilgi ve belgeleri, ürünün piyasaya sunulmasından itibaren on yıl süreyle muhafaza etmekle,

c) İthal edilecek elektrikli ve elektronik eşyalar için 23 üncü maddeye uymakla,

ç) Ürün bilgisi açıklamalarında “AEEE Yönetmeliğine Uygundur” ibaresine yer vermekle,

d) Her yıl Şubat ayı sonuna kadar Ek-3’te yer alan Uygunluk Beyan Formunu doldurarak Bakanlığa sunmakla,

e) Bu Yönetmelikte belirtilen geri dönüşüm ve geri kazanım oranlarının sağlanması ve atıkların azaltılması amacıyla, elektrikli ve elektronik eşyaların tasarımı ve üretimi sırasında, ürünlerin kolayca parçalanmasını, ayrıştırılmasını, yeniden kullanımını, geri dönüşümünü ve geri kazanımını kolaylaştıracak malzeme ve parçaları kullanmakla, çevrenin korunması ve/veya emniyet gereklilikleri açısından önemli bir avantaj teşkil etmediği sürece yeniden kullanımı engelleyecek EEE tasarımlarından veya üretim proseslerinden kaçınmakla,

f) Kendileri veya organizasyonunda yeraldığı yetkilendirilmiş kuruluş tarafından, bu Yönetmelikten kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin AEEE yönetim planını hazırlamak ve Bakanlık onayına sunmakla,

g) Evsel AEEE’lere dair 15 inci maddedeki toplama hedeflerinin gerçekleştirilmesini sağlamakla,

ğ) Belediyeler ve dağıtıcılar tarafından toplanan evsel AEEE’lerin; getirme merkezlerinden veya dağıtıcılardan başlamak üzere nakliye maliyetlerini karşılamakla, 14 üncü maddede belirtilen teknik özellikleri sağlayan tesislerde işlenmesini sağlamakla, işleme imkânının bulunmaması durumunda bertarafı için bir sistem kurmak ve maliyetleri karşılamakla,

h) Evsel olmayan AEEE’lerin toplanması, işlenmesi ve bertaraf edilmesi amacıyla bir sistem kurmakla,

ı) Belediyelerin yetki alanı dışında evsel AEEE’lerin toplanması için il özel idareleri ile yapılacak ortak çalışmaları desteklemekle,

i) Belediyelerle birlikte veya münferit olarak eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları düzenlemekle ve bu etkinliklerde kullanılacak yazılı görsel dokümanları sağlamakla,

j) Bu Yönetmelikten kaynaklanan yükümlülüklerini münferit veya mevcut bir yetkilendirilmiş kuruluşa dâhil olarak yerine getirmek ve 17 nci maddeye göre teminat vermekle,

k) Topladıkları tüm AEEE’leri 22 nci maddeye göre oluşturulan Koordinasyon Merkezine bildirmekle,

l)  Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden sonra piyasaya sürülen EEE’leri TS-EN’nin 50419 sayılı Türk Standardına uygun olarak EK-6’da yer alan sembolle işaretlemekle,

m) Piyasaya sürecekleri EEE’ler için esasları Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemine başvurmak ve Bakanlıktan kod numarası almakla,

yükümlüdür.

EEE dağıtıcılarının yükümlülükleri

(1) Elektrikli ve elektronik eşya dağıtıcıları;

a) Yeni bir ürün sattıklarında, tüketici tarafından talep edilmesi halinde eş tipte ve aynı işlevi gören eski eşyayı markası, modeli, üreticisi ve muhtevasına bakılmaksızın almakla, yeni ürünün alıcının adresine teslim edildiği durumlarda, dağıtıcıya veya onun adına teslimatı yapan kuruluşa iade edilen evsel AEEE’yi aynı yerden almak ve bunun için herhangi bir nakliye ücreti veya başka bir ilave ücret talep etmemekle,

b) Evsel AEEE’lerin muhafazasının sağlanması amacıyla mekân büyüklüğüne uygun olarak toplama kutusu veya konteyner bulundurmak veya satış yerinin kapalı bir bölümünü bu amaçla kullanmakla,

c) Tüketicilerden toplanan evsel AEEE’leri Koordinasyon Merkezini bilgilendirerek, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında bu Yönetmelikte belirtilen toplama sistemlerine veya çevre lisanslı işleme tesislerine göndermekle,

ç) Satış yerinde, tüketicilerin kolaylıkla görebileceği yerlerde evsel AEEE’lerin toplanması, geri dönüşümü, diğer evsel AEEE toplama noktaları ve EK-6’da yer alan sembol ve bu sembolün anlamına ilişkin bilgileri bulundurmakla,

yükümlüdür.

Tüketicilerin yükümlülükleri

(1) Elektrikli ve elektronik eşya tüketicileri;

a) AEEE’leri üreticilerin ve belediyelerin belirledikleri esaslara göre diğer evsel atıklardan ayrı olarak biriktirmekle,

b) AEEE’lerini dağıtıcıların, belediyelerin, üreticilerin veya işleme tesislerinin oluşturdukları toplama yerlerine götürmekle veya götürülmesini sağlamakla ve kayıt dışı toplama yapanlara vermemekle,

yükümlüdür.

AEEE işleme tesislerinin yükümlülükleri

(1) İşleme tesisleri;

a) AEEE’lerin bu Yönetmelikte belirtilen oranlarda geri dönüşüm ve geri kazanımının sağlanması için uygun yöntem ve teknolojileri kullanmakla,

b) Faaliyetleri için Bakanlıktan çevre izin ve lisansı almakla,

c) Aktarma merkezleri aracılığıyla AEEE’lerin toplanmasını sağlamakla,

ç) Tesise kabul edilen, işlenen ve bertaraf ettirilen atık miktarları ile geri kazanım ve/veya geri dönüşüm miktarlarına ilişkin olarak kayıt tutmak, bu kayıtları beş yıl süreyle muhafaza etmek ve bunlara ilişkin hazırlanacak aylık faaliyet raporlarını Bakanlığa ve Koordinasyon Merkezine göndermekle,

d) Ulusal sağlık ve emniyet standartlarına uyarak, ihtiva ettiği kirleticilerden dolayı çalışanlar için risk arz eden AEEE’leri kabul etmemekle,

e) İşleme tesislerinde gerçekleştirilen AEEE işleme verimini artırmak amacıyla çalışan personelin tercihen en az teknik lise mezunu olmasını sağlamakla,

yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İşleme Tesisleri ile Tesis İçi Geçici Depolama Yerleri ve Aktarma Merkezlerinin Teknik Özellikleri

İşleme tesislerinde bulunan geçici depolama yerleri ile aktarma merkezleri

(1) Atık elektrikli ve elektronik eşyaların geçici depolaması 15 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen altı grupta yapılır. Bu maksatla geçici depolama yerlerinde döküm alanları ve sınıflandırılan atıkların depolandığı yerlerin kapalı, zeminin geçirimsiz olması ve bu yerlerde;

a) Kantar ve kayıt sistemi,

b) Radyoaktif ölçüm cihazı,

c) Sızıntı sularının toplanması için yeterli toplama kanalları,

ç) Yağ tutucu ve emici malzeme,

d) Yangın söndürme ve paratoner sistemi,

bulundurulması zorunludur.

(2) Aktarma merkezleri AEEE’lerin toplanması amacıyla, birinci fıkrada yer alan teknik kriterleri sağlayacak şekilde çevre izin ve lisansına sahip işleme tesisleri veya üreticiler tarafından kurulur ve işletilir. Aktarma merkezleri aracılığıyla toplanan atıklar, 22 nci madde uyarınca oluşturulan Koordinasyon Merkezine bildirilir.

(3) Aktarma merkezlerinin teknik kriterlere uygunluğu çevre ve şehircilik il müdürlükleri tarafından düzenlenecek uygunluk yazısıyla belgelenir. İşleme tesisleri tarafından oluşturulan aktarma merkezlerine düzenlenecek uygunluk yazısının süresi işleme tesisinin çevre izin ve lisansına ait süreyi aşamaz.

İşleme tesisleri teknik özellikleri

(1) İşleme tesisleri için 13 üncü maddede belirtilen geçici depolama şartlarına ek olarak aşağıdaki teknik şartlar sağlanır. Ayrıca toplama kategorisi bazında Ek-4’te yer alan asgari teknik şartların sağlanması zorunludur. Bununla birlikte Ek-4 listesinde belirtilen teknik şartların yerine Bakanlığın uygun görüşü alınarak alternatif teknolojiler kullanılabilir. Tesiste;

a) Tesise konteynerler içerisinde getirilmeyen dökme malzemelerin muhafaza edilmesi için kapalı alanlar,

b) Kantar,

c) Geçirimsiz zemin,

ç) Sızıntı sularının toplanması için yeterli toplama kanalları,

d) Gerekli durumlarda yağ tutucu ve emici malzeme,

e) Sökülen parçalar için kapalı depolama alanı veya konteyner,

f) Radyoaktif madde ölçüm cihazı,

g) Kırıcılar için toz tutma sistemi,

ğ) Yangın söndürme ve paratoner sistemi,

bulunması mecburidir.

(2) Arındırılması gereken AEEE’ler için tesiste söküm, parçalama, geri kazanım öncesi atıkların içerisindeki tehlikeli maddeler ve sıvıların uzaklaştırılması sağlanır. Söküm işlemleri asgari yarı mekanik, parçalama işlemleri ise uygun teknolojiler kullanılarak yapılır.

(3) İşleme tesislerinde atık elektrikli ve elektronik eşyalarda bazı zararlı maddeleri içeren parça ve malzemelerin çevre ve insan sağlığına olumsuz etkilerinin azaltılması amacıyla aşağıda belirtilen parçaların sökülerek diğer parçalardan ayrı olarak depolanması ve çevre mevzuatına uygun şekilde geri kazanılması veya bertaraf edilmesi gerekmektedir. Bu parçalar:

a) Poliklorlü bifeniller (PCB/PCT) içeren kapasitör,

b) Şalter veya arka ışık lambaları gibi cıva ihtiva eden bileşenler,

c) Piller,

ç) Cep telefonlarının basılı devre kartları ve diğer cihazlarda alanı 10 cm²’den büyük devre kartları,

d) Renkli toner dâhil olmak üzere sıvı ve katı akışkan toner kartuşları,

e) Polibromürlü bifenil (PBB), polibromürlü difenileter (PBDE) gibi bromlu alev geciktirici içeren plastikler,

f) Asbestli atıklar ve asbest ihtiva eden bileşenler,

g) Katod ışın tüpleri,

ğ) Kloroflorokarbonlar (CFC), hidrokloroflorokarbonlar (HCFC), hidroflorokarbonlar (HFC) ve hidrokarbonlar (HC),

h) Gaz deşarj lambaları,

ı) Alanı 100 cm²’den büyük olan LCD ekranlar (mümkünse bulundukları kasa ile birlikte),

i) Dış elektrik kablolar,

j) Yanmaz seramik lifler ihtiva eden bileşenler,

k) Radyasyon ile ilgili kanun ve yönetmeliklerde verilen emniyet limitlerinin altında kalanlar hariç, radyoaktif maddeleri ihtiva eden bileşenler,

l) Yüksekliği ve çapı 25 mm’yi geçen veya benzer bir hacme sahip olan elektrolit kapasitörlerdir.

(4) Ozon tabakasına zarar veren gazlar, 12/11/2008 tarihli ve 27052 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik hükümlerine tabidir.

(5) Atık elektrikli ve elektronik eşyalar ile bu atıkları depolayan, işleyen, geri kazanan ve bertaraf eden tesislerden kaynaklanan atıkların Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında çevre izin ve lisansı almış tesislerde geri kazanılması ve/veya bertaraf edilmeleri gerekir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Toplama, Geri Dönüşüm ve Geri Kazanım Hedefleri

Toplama hedefleri

(1) Üreticiler, aşağıda verilen programa uygun olarak evsel AEEE toplama hedeflerine ulaşılmasını sağlar.

(2) Ek-1/B’de yer alan elektrikli ve elektronik eşyaların aşağıda verilen gruplara göre ayrı toplanması gerçekleştirilir.

a) Buzdolabı/Soğutucular/İklimlendirme cihazları,

b) Büyük beyaz eşyalar ((a) bendinde belirtilenler hariç) ve otomatlar,

c) Televizyon ve monitörler,

ç) Bilişim ve telekomünikasyon ve tüketici ekipmanları ((c) bendinde belirtilenler hariç),

d) Aydınlatma ekipmanları,

e) Küçük ev aletleri, elektrikli ve elektronik aletler, oyuncaklar, spor ve eğlence ekipmanları, tıbbi cihazlar, izleme ve kontrol aletleri.

Geri dönüşüm ve geri kazanım hedefleri

(1) Üreticiler, lisanslı işleme tesisleriyle Ek-1/A’da yer alan kategorilerdeki her bir eşyanın, geri dönüşüm ve geri kazanım miktarlarını, aşağıdaki Tablo 1 ve Tablo 2’de verilen oranlarda karşılar. Bu oranlar hesaplanırken işlemeye gönderilen AEEE’nin ortalama ağırlığı esas alınır.

Tablo 1 Geri Dönüşüm Hedefleri

Tablo 2 Geri kazanım Hedefleri

(2) Elektrikli ve elektronik eşyaların bir bütün olarak yeniden kullanıma alınması durumunda, bu eşyalar geri dönüşüm ve geri kazanım hesaplamalarına dâhil edilmez.

(3) Bakanlık, teknik ve ekonomik veri ve tecrübelere dayanarak ve üreticilerin önerilerini de dikkate alarak, Tablo 1 ve Tablo 2’de yer alan tıbbi cihazlar için geri dönüşüm ve geri kazanım hedeflerini belirler.

BEŞİNCİ BÖLÜM

AEEE Toplama ve Geri Dönüşüm Faaliyetlerinin Finansmanı

Evsel AEEE yönetiminin finansmanı

(1) Üreticiler, bu Yönetmelikten kaynaklanan maliyetleri teminat altına almak üzere piyasaya sürecekleri ürünler için teminat vermekle yükümlüdürler. Yetkilendirilmiş kuruluşlara üyelik teminat olarak kabul edilir. Teminat ve yetkilendirilmiş kuruluşlara ilişkin esaslar Bakanlıkça düzenlenir.

(2) Üreticiler, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihinden sonra, tarihsel atıklar için Ek-1/A’da yer alan 1 inci kategorideki ürünlerde on, diğer kategorilerdeki ürünlerde sekiz yıllık geçici süreyle AEEE’lerin toplanması, işlenmesi ve/veya bertarafına ilişkin toplam maliyetleri ayrı bir satırda görünecek şekilde yeni ürünün satış faturasında gösterebilir. Toplanacak tutar AEEE’lerin idari ve teknik yönetim maliyetlerini geçemez. Ortak kurulacak sistemlerde toplanacak tutarın tamamının yetkilendirilmiş kuruluşa aktarılması zorunludur. Fatura üzerinden biriktirilen gelirler amaç dışı kullanılmaz. Bir önceki yıl kullanılamayan meblağ bir sonraki yıl AEEE’lerin yönetim maliyetleri hesaplamalarına dâhil edilir.

(3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce piyasaya sürülen ürünlerden kaynaklanan tarihsel AEEE’lerin yönetim maliyeti, faaliyette olan üreticilerin iç piyasadaki paylarıyla orantılı olarak paylaştırılarak karşılanır.

(4) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra piyasaya sürülen EEE’lerden kaynaklanacak sahipsiz AEEE’lerin yönetim maliyeti, bahse konu EEE üreticisinden alınan teminat ile karşılanır.

Evsel olmayan AEEE yönetiminin finansmanı

(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden sonra piyasaya sürülen ürünlerden kaynaklanan evsel olmayan AEEE’lerin toplanması, nakliyesi, işlenmesi ve bertaraf  maliyetleri üreticisi tarafından üstlenilir.

(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden önce piyasaya sürülen ürünlerden kaynaklanan tarihsel AEEE’lerin yönetim maliyeti, eşdeğer veya aynı işlevi gören yeni ürünlerlerle değişim yapılması durumunda bu ürünleri temin eden üreticiler tarafından, diğer durumlarda ise tüketiciler tarafından karşılanır. Ancak tüketiciler tarafından üreticiler ile başka finansman anlaşmaları da yapılabilir.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Tüketicilerin bilgilendirilmesi

(1) Üreticiler, EEE’lerde bulunan tehlikeli maddelerin çevre ve insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri ile tüketicilerin AEEE ayrı toplama sistemlerine katkıda bulunmaları amacıyla bilgi vermekle yükümlüdür.

İşleme tesislerinin bilgilendirilmesi

(1) Üreticiler; AEEE’lerini toplama, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım dâhil olmak üzere teknik kriterlere uygun olarak işlenmesini sağlamak amacıyla, piyasaya sürülen her yeni EEE için bu ürünün bileşenleri, kullanılan malzemeler ve ürünün ihtiva ettiği tehlikeli madde ve müstahzarların yeri ile ilgili bilgilerden oluşan el kitabı veya elektronik bilgi kaynağını işleme tesislerinin kullanımına sunmakla yükümlüdür.

(2) Üreticiler, AEEE’lerin uygun teknolojiler kullanılarak işlenmesine katkıda bulunmak amacıyla işleme tesislerinde çalışan personelin eğitilmesi konusunda birinci fıkrada belirtilen hususlarla ilgili eğitim programları düzenler.

Çevre izin ve lisansı

(1) Geçici depolama ve işleme tesisleri 13 üncü ve 14 üncü maddelerde yer alan teknik kriterlere uygun olarak kurulur ve işletilir. Bu faaliyetler için Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında çevre izin ve lisansı alınması zorunludur.

(2) İşleme tesisleri, lisans aldıktan sonra bir yıl içinde çevre yönetim sistemini kurarak, akreditasyona sahip belgelendirme kuruluşundan tercihen TS EN ISO 14001 veya eşdeğeri çevre yönetim sistemi belgesi almak ve Bakanlığa belgelemekle yükümlüdür.

Koordinasyon Merkezinin oluşturulması

(1) Yetkilendirilmiş kuruluşların ve yetkilendirilmiş kuruluş yapısına girmeden 17 nci maddeye göre teminat sunan üreticilerin, Bakanlıkla ve yerel yönetimlerle olan koordinasyonlarının sağlanması amacıyla, kâr amacı gütmeyen ortak bir Koordinasyon Merkezi kurmaları zorunludur. Birden fazla koordinasyon merkezi kurulamaz. Koordinasyon Merkezi yönetimi, yetkilendirilmiş kuruluş temsilcileri ve yetkilendirilmiş kuruluş yapısına girmeden 17 nci maddeye göre teminat sunan üreticiler tarafından oluşturulur.

(2) Koordinasyon Merkezi;

a) Toplanan evsel AEEE’lerin üreticilerin pazar paylarına göre paylaştırılmasını sağlamakla,

b) Bakanlık tarafından oluşturulacak kayıt sistemine kayıt olan üreticilerin kayıt bilgilerinin doğrulamasını sağlamakla,

c) Belediyelerce toplanan evsel AEEE’lerin işleme tesislerine taşınarak çevre lisanslı tesislerde geri kazanım veya bertarafını sağlamakla,

ç) Her yıl Şubat ayı sonuna kadar Ek-5’de yer alan tablolarla piyasaya sürülen, toplanan, ihraç edilen, yeniden kullanılan, geri dönüştürülen ve geri kazanılan AEEE miktarları ve oranları hakkında Bakanlığa rapor sunmakla ve bu bilgi ve belgeleri beş yıl süreyle muhafaza etmekle,

d) Bakanlık tarafından gerekli görülmesi halinde faaliyetlerini bağımsız denetim kuruluşlarına inceletmek ve inceleme raporunu Bakanlığa sunmakla,

yükümlüdür.

(3) Üretici, yetkilendirilmiş kuruluş ve Koordinasyon Merkezi tarafından yapılan bildirim kayıt ve belgelendirmelerin doğru olmadığının tespit edilmesi halinde, 25 inci maddeye göre işlem yapılır. Koordinasyon Merkezi 7/12/1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanuna aykırı faaliyetlerde bulunamaz.

EEE’lerin ithalatı

(1) İthal edilecek elektrikli ve elektronik eşyaların bu Yönetmeliğe uygunluğunun kontrolü, Ekonomi Bakanlığının düzenlemelerine göre yapılır.

Taşıma lisansı

(1) AEEE’lerin getirme merkezleri, dağıtıcılar ve aktarma merkezlerinden işleme veya bertaraf tesislerine taşınması lisans almış araçlarla gerçekleştirilir. Taşımaya ilişkin esaslar Bakanlıkça düzenlenir.

Yönetmeliğe aykırılık

(1) Bu Yönetmeliğe aykırı faaliyet gösterenler hakkında, 2872 sayılı Çevre Kanununun 15, 20 ve 23 üncü madde hükümleri uygulanır.

(2) Ürünlerin bu Yönetmelik hükümlerine aykırılığının tespiti halinde, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun ilgili idari yaptırım hükümleri uygulanır.

(3) 22 nci maddenin üçüncü fıkrasına aykırılık halinde, 4054 sayılı Kanun çerçevesinde idari para cezası hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

(1) 30/5/2008 tarihli ve 26891 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

30/5/2009 tarihinden önce ithal ve imal edilen eşyalar

(1) 30/5/2009 tarihinden önce ithal veya imal yoluyla piyasaya sürülen elektrikli ve elektronik eşyalara ilişkin olarak 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümleri ile 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi hükümleri uygulanmaz.

Mevcut işleme tesisleri

(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinde Bakanlıkça daha önce düzenlenen “Uygunluk Yazısı” çerçevesinde faaliyet gösteren işleme tesisleri, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren en geç altı ay içinde Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında çevre izin ve lisansına başvurur. Mevcut tesislerin uygunluk yazıları, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl süre ile geçerlidir.

Ürün bilgisi açıklamaları

(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren üç yıl süreyle “EEE Yönetmeliğine Uygundur.” ürün bilgisi açıklamasına sahip EEE’ler için, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi şartı aranmaz.

Koordinasyon Merkezinin kurulması

(1) Toplanan AEEE’ler, 22 nci maddede düzenlenen Koordinasyon Merkezi kuruluncaya kadar, Bakanlıktan uygunluk yazısına sahip işleme tesisleri ile bu Yönetmeliğe göre çevre lisansı almış işleme tesislerinde işlenir.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmeliğin;

a) 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (j) bendleri ile 22 nci maddesi yayımı tarihinden bir yıl sonra,

b) Diğer maddeleri yayımı tarihinde

yürürlüğe girer.

Yürütme

(1)  Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.

Ek-1/A

Ek-1/B

Ek-2

Ek-3

Ek-4

Ek-5

Ek-6