Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun görevi kapsamındaki kuruluşların yerinde denetim ve gözetimine ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca yapılacak;

a) Kanun hükümleri ile kuruluşlar hakkında diğer kanunlarda yer alan hükümlerin uygulanmasının denetimini,

b) Kuruluşların gözetimi ve yerinde denetimini,

c) Bankaların konsolide ve konsolide olmayan bazda risk yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin değerlendirilmesini,

ç) Bankaların varlıkları, alacakları, özkaynakları, borçları, kâr ve zarar hesapları, yükümlülükleri ve taahhütleri arasındaki ilgi ve dengelerin, mali bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların analizini,

d) Kuruluşların kurumsal yönetim ilkelerine uyum seviyesinin tahlilini

kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 93 üncü ve 95 inci maddeleri ile 23/2/2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanununun 27 nci ve 29 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen,

a) Banka: Mevduat bankaları ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,

b) Başkan: Kurul Başkanını,

c) Başkan Yardımcısı: Yerinde denetim ve gözetimden sorumlu Başkan Yardımcısını,

ç) Daire başkanı: Denetim Daire Başkanlarını,

d) Denetim: Kanunun Kuruma verdiği yetkilerin meslek personeli tarafından kullanılması suretiyle kuruluşlarda gerçekleştirilen yerinde denetim ve gözetim faaliyetlerinin tamamını,

e) Denetim döngüsü: Denetimin sürekliliğini sağlayan ve bir bütün olarak planlanmasından sonuçlanmasına kadar süren birbirini takip eden denetim süreçlerini,

f) Denetim planı: Başkan tarafından onaylanan çalışma programları ve eklerini,

g) Denetim süreçleri: Denetimin planlanması, fiilen yürütülmesi, inceleme sonuçlarının gerek görülmesi halinde kuruluşlarla paylaşılması ve nihayetlendirilmesine ilişkin süreçleri,

ğ) Derecelendirme notu: Banka denetim süreci sonucunda verilecek olan derecelendirme notunu,

h) Grup başkanı: Daire başkanına bağlı olan denetim grubu başkanını,

ı) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanununu,

i) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,

j) Kuruluş: Kurumun denetimine tabi kuruluşları,

k) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

l) Meslek personeli: Bankalar Yeminli Murakıp ve Yardımcıları, Bankacılık Uzman ve Yardımcıları, Hukuk Uzman ve Yardımcıları ile Bilişim Uzman ve Yardımcılarını,

m) Ölçülülük ilkesi: Bankaların kendi ölçeğinin; risk profilinin; faaliyetlerinin, iş ve işlemlerinin hacminin, mahiyetinin ve karmaşıklığının dikkate alınarak ilkelerin uygulanmasını, tümüyle veya kısmen uygulanmayan ilkeler için ise bankalarca açıklama yapılmasını ve bunların yazılı hale getirilerek saklanmasını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Denetime Dair İlke ve Esaslar

Kurumun denetim yaklaşımı

(1) Kurum, denetimin etkinliğinin, sürekliliğinin, yeterliliğinin ve denetim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması amacı ile risk odaklı bakış açısına sahip dinamik bir yaklaşımla denetim yapar. Risk odaklı denetim, denetimin kapsamının, yoğunluğunun, denetim kaynaklarının tahsisinin ve denetim faaliyetlerinin, her bir kuruluşun risk profili ile iç kontrol ve risk yönetim sisteminin mevcudiyeti ve bunların yeterliliği esas alınarak şekillendirilmesini amaçlayan denetim yaklaşımıdır.

Denetlenenlerin sorumluluğu

(1) Kuruluşların denetimi sürecinde sorumluluk öncelikle ilgili kuruluşun yönetim kurulu ve yöneticilerine aittir. Bu çerçevede, kuruluşların faaliyetlerinin kapsamı, hacmi, büyüklüğü ve risk profili ve özkaynak kapasitesi ile uyumlu etkin bir iç denetim ve risk yönetim sistemi kurmalarından, söz konusu sistemlerin etkin bir şekilde işlemesini sağlayacak ortamın oluşturulmasından, gerekli önlemlerin alınmasından, etkin bir gözetim sistemi kurulmasından ve karşı karşıya bulunulan risklerin etkin bir şekilde yönetilmesinden ilgili kuruluşun yönetim kurulu ve yöneticileri sorumludur.

(2) Denetime konu olan kurum, kuruluş, ilgili birim ve merciler, meslek personeli tarafından istenen tüm bilgi ve belgeleri ilk talepte istenen şekil ve sürede vermek ve tetkik edilmesine yardımcı olmak zorundadırlar. Denetime tabi olanlar, meslek personeli tarafından sorulan sözlü ve yazılı soruları da öngörülen sürelerde gecikmeden cevaplandırmakla yükümlüdürler.

(3) Yapılan denetim, inceleme ve soruşturmalar, ilgili kuruluş, gerçek ve diğer tüzel kişiler tarafından beyan edilen mali tablolar ile diğer bilgi ve belgeler üzerinden gerçekleştirilir. Mali tablolar ile sunulan diğer bilgi ve belgeler ilgili kuruluşun sorumluluğundadır.

(4) Meslek personeli tarafından gerçekleştirilen incelemeler sırasında talep edilmesi halinde kuruluşlar tarafından iç kontrol, risk yönetimi, iç denetim ve bilgi yönetim sistemlerinde çalışanların görevlendirilmesi de dâhil olmak üzere her türlü destek sağlanır.

(5) Denetime konu olan kurum, kuruluş, ilgili birim ve merciler, denetimin gereklerine uygun biçimde yürütülebilmesi için, meslek personeline denetim görevleri süresince uygun ve sabit bir yer ile gerekli araç ve gereçleri ve teknolojik hizmetlerin gerektirdiği alt yapıyı sağlamak zorundadırlar.

Kalite güvence sistemi

(1) Kalite güvence sistemi, denetimde yer alan tüm süreçleri kapsayan ve Kurumun denetimden beklenen amaçlara ulaşması yönünde, denetimlerde kalitenin sürekli olarak artırılmasını, tutarlılığı, raporların asgari bir standartta düzenlenmesini ve denetim standartlarının sürekli geliştirilmesini sağlayan bir sistemdir.

(2) Kurum, denetim sistemi ve ürünlerinin uluslar arası kabul gören ilke ve standartlara uyumunu kalite güvence sisteminin ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirir ve bunların beşer yıllık dönemler itibariyle bağımsız bir analize tabi tutulmasını sağlar.

İyi uygulama rehberleri

(1) Bankalardan beklenen iyi uygulamaları göstermek ve Kurum tarafından yapılan denetimde dikkate alınacak değerlendirme ölçütleri hakkında bankaları bilgilendirmek amacıyla Kurul tarafından iyi uygulama rehberleri yayımlanabilir.

(2) İyi uygulama rehberlerindeki ilkeler, banka uygulamalarının etkinliğinin ve yeterliliğinin değerlendirilmesinde ölçüt olarak kullanılır ve denetim sırasında veya sonrasında denetim bulgularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan değerlendirmelere ve alınan kararlara temel teşkil eder.

(3) İyi uygulama rehberlerindeki ilkeler ölçülülük ilkesi çerçevesinde uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Denetim Organizasyonu ve Türleri

Denetimin yapılanması

(1) Denetime ilişkin olarak Kanunda Kuruma verilen görev ve yetkiler ilgisine göre; Kurul, Başkanlık, başkan yardımcılığı, daire başkanlıkları ve bunlara bağlı olarak görev yapan grup başkanları ile geçici ve/veya sürekli olarak denetim ekiplerinde ve gözetim faaliyetlerinde görevlendirilen meslek personeli aracılığı ile icra edilir.

(2) İhtiyaç duyulması halinde Kurum dışından danışmanlık hizmeti de dahil olmak üzere bilgi, ekipman ve teknik destek sağlanabilir.

(3) Başkan yardımcılığı altında örgütlenen yerinde denetim faaliyetleri, bu Başkan Yardımcısı ile buna bağlı Denetim daire başkanlıkları ve bu daire başkanlıkları içerisinde oluşturulacak yeterli sayıdaki denetim grupları ve ekiplerince yürütülür. Gözetim faaliyetleri Başkan tarafından görevlendirilen Denetim daire başkanlıkları nezdinde bu amaçla görevlendirilen meslek personeli tarafından yerine getirilir.

(4) Denetim Dairelerinin sorumlu olacakları kuruluşlar ve bu dairelerde çalışacak meslek personeli, Başkan Yardımcısının önerisi ve Başkan onayı ile belirlenir. İş yoğunluğu dolayısıyla oluşabilecek personel ihtiyacının giderilmesi amacıyla meslek personeli geçici olarak diğer bir Denetim Dairesinin görev alanına giren kuruluşlarla ilgili incelemelerde görevlendirilebilir.

Kurum denetim komitesi

(1) Kurum Denetim Komitesi, Kurum Başkanı, uygulama faaliyetlerinden sorumlu Başkan Yardımcısı ve denetim faaliyetlerinden sorumlu Başkan Yardımcısından oluşur. Komitenin temel görevi, denetimin ve denetim sonuçlarının etkili bir şekilde uygulanması amacıyla denetim ve uygulama birimleri arasındaki koordinasyonu sağlamaktır.

(2) Komite, Başkanın talebi üzerine toplanır ve Komitenin sekreteryası denetimden sorumlu başkan yardımcılığı tarafından yürütülür.

Denetim planı

(1) Denetim planları grup başkanları tarafından hazırlandıktan sonra, ilgili daire başkanları tarafından değerlendirilerek, Başkan Yardımcısının uygun görüşü ile Başkan onayına sunulur. Bu kapsamda bankaların risk profilleri dikkate alınarak oluşturulacak denetim planında; risk analizleri yapılması, mali bünye ve mevzuat incelemesi yürütülmesi ve ayrıca özel amaçlı denetim yapılmasına ilişkin hususlardan uygun olanlara yer verilir. Banka dışı kuruluşlara ilişkin olarak yapılacak olan denetimler de denetim planında yer alır. Denetim planında kuruluş bazında, önceki denetim sonuçları, gözetim bulguları, mevcut risk değerlendirmesi bulguları ve diğer hususlar dahilinde denetim sürecinde yerinde denetimin kapsamı ve düzeyi belirlenir. Meslek personelinin uzmanlığına bağlı olarak ifa edeceği görevler ile bu personelin kuruluşlarda yürütecekleri denetim görevleri, planlanan görev süreleri ve görev sıralamaları da denetim planında belirtilir. Gözetim faaliyetlerinin kapsam ve düzeyi ise gözetim faaliyetleri ile görevlendirilen Denetim daire başkanlıklarınca belirlenerek Başkan Yardımcısının uygun görüşü ile Başkan onayına sunulur.

(2) Denetim planlarının kapsamının ve içeriğinin somut olması; denetlenen kuruluşla ilgili hususları içermesi esastır. Denetim planının denetim döngüsü boyunca; değişikliğe tabi tutulmadan uygulanması esas olmakla birlikte gerekli görülmesi halinde revize edilebilir. Denetim planındaki değişiklikler Başkanın yetki devretmesi halinde Başkan Yardımcısı tarafından da onaylanabilir. Denetim sürecine ve denetimin uygulanmasına ilişkin hususlar denetim rehberleri ile belirlenir.

Denetim daireleri

(1) Denetim faaliyetleri başkan yardımcılığı altında yer alan Denetim Daire Başkanlıkları tarafından yerine getirilir.

(2) Daire başkanları,

a) Denetim gruplarının ve ekiplerinin oluşturulmasına, grup başkanlarının ve gözetim yapacak personelin belirlenmesine ve bunlarda yapılacak değişikliklere ilişkin önerilerin Başkan Yardımcısının uygun görüşüyle Başkana sunulması,

b) Sorumlu olduğu kuruluşların denetim planlarının değerlendirilmesi ve başkan yardımcılığına sunulması,

c) Denetim faaliyetlerinin bu planlara uygun olarak yürütülmesi,

ç) Kuruluşlarla ve bu kuruluşlara hizmet veren kurumlarla resmi toplantıların düzenlenmesinin organize edilmesi,

d) Denetim ürünlerinin değerlendirilmesi ve Kurumun ilgili birimlerine iletilmek üzere başkan yardımcılığına sunulması,

e) Gerekli görülen hallerde Kurumun ilgili birimleri ile toplantılar düzenlenmesi,

f) Başkan ve başkan yardımcılığı tarafından verilen diğer görevlerin yerine getirilmesi,

ile sorumludur.

(3) Başkan yardımcılığı ve daire başkanlıklarının idari ve sekreterya hizmetleri, idari personel eliyle yürütülür. Daire başkanlarına yardımcı olmak üzere ihtiyaç duyulan sayıda meslek personeli Başkan onayı ile daire başkanlığı emrinde görevlendirilebilir.

Denetim grupları

(1) Denetim grupları, Bankalar Yeminli Murakıp ve Yardımcıları ile Bankacılık Uzman ve Yardımcılarından oluşur. Her bir denetim grubu içerisinde, denetime ilişkin işlerde koordinasyonu ve işlerin yürütülmesini sağlamak üzere en az beş yıl yerinde denetim tecrübesine sahip meslek personeli arasından Başkan onayı ile grup başkanı görevlendirilir.

(2) Grup başkanı aynı kuruluşlardan en fazla üç yıl süre ile sorumlu olacak şekilde görevlendirilebilir. Grup başkanları görev süreleri zarfında ilgili görevlerini yürütmek, ekipte yer alan meslek personeli arasında koordinasyonu sağlamakla yükümlüdür. Grup başkanlarının görevden alınmaları veya görevli oldukları grup başkanlıklarının değiştirilmesi daire başkanının önerisi, Başkan Yardımcısının uygun görüşü ve Başkanın onayı ile yapılır.

(3) Her bir denetim grubu sorumluluğundaki kuruluşların denetimini, meslek personeli arasından grup başkanının altında oluşturulacak yeterli sayıdaki denetim ekipleri eliyle yerine getirir. Denetim grubu, yapılan denetimle ilgili olmak koşuluyla, sorumluluğunda olup olmamasına bakılmaksızın kuruluşlar, gerçek ve tüzel kişiler nezdinde inceleme yapmaya ve her türlü bilgi ve belge istemeye yetkilidir.

(4) Grup başkanının izin, hastalık, yurt içi ve yurtdışı görevlendirme ve görevde bulunmadığı diğer hallerde, denetim ekibinde yer alan ve denetim tecrübesi itibariyle en kıdemli meslek personeli bu iş bölümü ve koordinasyonu sağlamakla görevlidir.

Denetim ekipleri

(1) Grup başkanı, sorumluluğundaki kuruluşların denetimini Başkan onayı ile oluşturulacak ve kuruluşlar bazında görev yapacak denetim ekipleri eliyle yürütür. Denetim grubu içerisinde yer alan Bankalar Yeminli Murakıp ve Yardımcıları ile Bankacılık Uzman ve Yardımcıları denetim ekiplerinin sürekli üyeleridir. Gerek duyulması halinde Başkan Yardımcısının önerisi ve Başkan onayı ile yeterli sayıda Bilişim Uzman ve Yardımcısı ile Hukuk Uzman ve Yardımcısı da denetim ekibinde görevlendirilebilir.

(2) Münhasıran kuruluşların bilgi sistemlerinin yeterliliğinin ve güvenilirliğinin denetlenmesine ilişkin olarak, Bilgi Yönetimi Daire Başkanlığının teklifi ve ilgili başkan yardımcılığının önerisi üzerine Başkan onayı ile Bilişim Uzman ve Yardımcılarından oluşan müstakil denetim ekipleri oluşturulur. Bu ekiplerin çalışma esas ve usulleri ile icra edecekleri denetim süreçleri Bilgi Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından yapılacak düzenlemelerle belirlenir. Bu ekipler Başkanca uygun görülecek rehberler ve denetim planı doğrultusunda bu kuruluşların bilgi sistemlerinin denetimini yapar veya bunların denetimine ilişkin sürece katılır. Bilgi Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan denetim planları ilgili Başkan Yardımcısının önerisi üzerine Başkan onayı ile yürürlüğe girer.

(3) Hukuk İşleri Daire Başkanlığının önerisi üzerine görev alanına giren hususların denetimine yönelik olarak, Başkan onayı ile Hukuk Uzman ve Yardımcılarından oluşan müstakil denetim ekipleri oluşturulur. Bu ekiplerce gerçekleştirilecek denetim süreçleri ve bunların çalışma esas ve usulleri Hukuk İşleri Daire Başkanlığı tarafından yapılacak düzenlemelerle belirlenir. Bu ekipler Başkanca uygun görülecek rehberler ve denetim planı doğrultusunda bu kuruluşlarda görev kapsamı ile ilgili konularda denetim yapar veya bunların denetimine ilişkin sürece katılır. Hukuk İşleri Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan denetim planları Başkan onayı ile yürürlüğe girer.

(4) Başkan onayı ile gerek görülen hallerde denetim daireleri ve diğer dairelerde görev yapan meslek personelinden ortak denetim, inceleme, soruşturma, proje ve/veya diğer çalışma ekipleri oluşturulabilir. Başkan tarafından denetim teknikleri paralelinde, risk modellerinin denetlenmesi ve risk analizlerinin incelenmesi, bankacılık konuları ile muhasebe standartlarında uzmanlaşma sağlanması amacıyla ekipler tesis edilebilir.

(5) Denetim ekiplerinin oluşturulmasında imkânlar ölçüsünde meslek personelinin mesleki gelişimi ve yeterliliği göz önünde bulundurulur. Yerinde denetimle görevli meslek personeli azami iki yılda bir gruplar arasında, uygun görülecek sürelerde ise denetim daireleri arasında Başkan Onayı ile rotasyona tabi tutulur. Gözetimden sorumlu meslek personelinin gözetiminden sorumlu olduğu kuruluşlar uygun görülecek sürelerde değiştirilmek suretiyle rotasyon sağlanır.

Denetim türleri

(1) Kurum denetim sistemi, yerinde denetim ve gözetim adı altında birbirini tamamlayan ve destekleyen iki temel faaliyetten oluşur:

a) Yerinde denetim;

1) Bankaların varlıkları, alacakları, özkaynakları, borçları, kâr ve zarar hesapları, yükümlülükleri ve taahhütleri arasındaki ilgi ve dengelerin, mali bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların analizi,

2) Risk yönetimi, iç kontrol ve iç denetim sistemlerinin yeterliliğinin ve etkinliğinin incelenmesi,

3) Yoğunlaşmalardan, menkul kıymetleştirmeden, bilanço-dışı hesaplardan, değerleme uygulamalarından kaynaklananlar da dâhil olmak üzere, bankalar için önem arz eden tüm risklerin değerlendirilmesi ve risk profilinin belirlenmesi,

4) Bankaların maruz kaldıkları ve kalabilecekleri riskleri karşılayacak düzeyde sermaye ve likidite bulundurmalarıyla ilgili olarak çıkarılan düzenlemelere uygunluğun denetlenmesi,

5) Mali tablo ve kayıtların muhasebe ilke ve standartlarına uygunluğunun denetlenmesi,

6) Faaliyetlerin, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu hükümleri ile bu Kanun kapsamındaki kuruluşlar hakkında diğer kanunlarda yer alan hükümlere uygunluğunun denetlenmesi,

7) Bilgi sistemlerinin yeterliliğinin ve güvenilirliğinin analizi,

8) Özellik arz eden faaliyetlere ilişkin konuların incelenmesi,

9) Finansal holding kuruluşu ve/veya banka bağlı ortaklık ve birlikte kontrol edilen ortaklıklarının konsolide denetimi,

10) Kurumsal yönetim kalitesinin değerlendirilmesi,

11) Kuruluşlara hizmet sağlayan gerçek ve tüzel kişilerin verdikleri hizmet ile sınırlı olmak üzere, faaliyetlerinin denetlenmesi

ve diğer yerinde denetim faaliyetlerinden oluşur.

b) Gözetim;

1) Stres testleri ve senaryo analizleri,

2) Mali yapı ve performanstaki değişim sürecinin periyodik raporlamalar vasıtası ile izlenmesi ve değerlendirilmesi,

3) Bir önceki yerinde denetim sonuçları ve güncel veriler kullanılarak, derecelendirme notlarının gelişiminin takibi,

4) Erken uyarı sistemleri aracılığıyla mali yapı ve performanstaki değişimin zamanında algılanmasının sağlanması,

5) Sektör ve kuruluş bazında finansal gelişmelerin takip ve tahlili,

6) Kuruluş raporlamaları üzerinden tespit edilen mevzuata aykırılıkların ve raporlama hatalarının ilgili birimlere iletilmesi,

7) Mevzuata uygunluk analizi

ve diğer gözetim faaliyetlerinden oluşur.

Banka kartları ve kredi kartları kanunu kapsamında denetim ve gözetimi yapılacak kuruluşlar

(1) 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamında denetim ve gözetimi yapılacak kuruluşların, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu ile bu Kanuna ilişkin Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun gözetim ve denetimi Kurumun Denetim Daire Başkanlıkları tarafından yerine getirilir.

(2) Kurulca gerekli görülmesi halinde, kartlı sistem kuran, kart çıkaran, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar ile bu kuruluşlar tarafından kendi aralarındaki bilgi ve belge alışverişi ile takas ve mahsup işlemlerinin yerine getirilmesi amacıyla kurulacak şirketlerin gözetim ve denetim yetkisi, Kurum tarafından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile birlikte kullanılabilir.

Denetim döngüsü

(1) Kurum tarafından yürütülecek denetim, döngüsel olarak birbirini takip ve tekrar eden bağımsız süreçlerden oluşur. Denetim döngüsünde yer alan dinamik süreçler her bir banka bazında bankanın risk profiline, büyüklüğüne, faaliyetlerinin çeşitlilik ve karmaşıklık düzeyine göre farklılık arz edebilir. Denetim döngüsünde yer alan ve aşağıda verilen süreçler grup başkanları, denetim ekipleri ve gözetim faaliyetleri ile görevlendirilen meslek personeli tarafından icra edilir.

a) Gözetim Süreci: Denetim döngüsünde gözetim fonksiyonu bu amaçla görevlendirilen Denetim daire başkanlıklarınca icra edilir. Gözetim faaliyetleri kuruluşlar bazında denetim döngüsünün her bir sürecinde sürekli olarak yürütülür.

b) Risk Değerlendirmesinin Yapılması ve Risk Profilinin Çıkarılması: Bu süreçte ilgili bankanın yöneticileri ile başlangıç toplantıları yapılması, gözetim verilerinin değerlendirilmesi ve diğer analiz teknikleri çerçevesinde, sonraki süreçlere esas teşkil eden çalışmalar yapılır. Bu sürece ilişkin inceleme yöntemi ve esasları risk değerlendirmesine ilişkin rehberlerde açıklanır.

c) Denetim Planının Hazırlanması: Denetim planları bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde hazırlanır.

ç) Yerinde Denetim Süreci: Denetim planında öngörülmesi ya da denetim döngüsünün herhangi bir aşamasında ihtiyaç duyulması halinde kuruluşlar nezdinde yürütülecek yerinde denetim faaliyetlerini içerir.

d) Sonuç Toplantısı: Denetim sonuçları kuruluş yönetimi ile yapılacak olan sonuç toplantısında paylaşılır.

e) Denetim Sonuçları: Denetim banka risk seviyesini gösteren derecelendirme notunun tayin edilmesi ve denetim raporları ile diğer değerlendirmelerin hazırlanması ile sonuçlandırılır.

f) Denetim Sonuçlarının Uygulanması: Denetim sonuçlarının Kurum bünyesinde ilgili birimlere iletilmesi, Kurul ve ilgili birimlerce uygun görülmesi halinde gerekli işlemlerin tesis edilmesi sağlanır.

(2) Denetim planında öngörülmüş olması halinde; yukarıda açıklanan denetim döngüsü süreçlerinin tümü bankalar yönünden; birinci fıkranın (a), (c), (ç) ve (f) bentlerinde belirtilen süreçler ise banka dışı kuruluşlar için uygulanır.

İhbar, şikâyet ve diğer incelemeler

(1) 1/11/1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanuna uygun olarak Kuruma intikal etmiş ihbar ve şikâyetler ile 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununa uygun olarak Kuruma intikal etmiş bilgi edinme başvuruları ön inceleme, ön değerlendirme, denetim ve uygulama aşamalarına tabi tutulur. Her aşamaya ilişkin uygulama usul ve esasları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Teşkilat Yönetmeliği dikkate alınarak Başkan tarafından belirlenir.

(2) Kuruma intikal etmiş ihbar ve şikâyetler ile bilgi edinme başvurusuna konu işlemlerle ilgili ön inceleme ve değerlendirme aşamalarında ancak 5411 sayılı Kanun, 5464 sayılı Kanun, 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu ile sayılan kanunlarla ilgili alt düzenlemelerin ve diğer kanunlar kapsamında bankalarla ve Kurumun denetimine tabi diğer finansal kuruluşlarla ilgili olarak Kuruma yetki ve sorumluluk verilen hükümlerin ihlal edildiğine yönelik kuvvetli şüphe bulunması ve daha detaylı incelemeyi gerektirdiğine yönelik bir kanaat edinilmesi halinde ihbar ve şikâyetler ile bilgi edinme başvuruları, birinci fıkra çerçevesinde belirlenen usul ve esaslara göre denetime konu edilir. Aksi durumda keyfiyet hakkında başvuru sahibine geri bildirimde bulunulması sağlanarak başvuru neticeye bağlanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Denetim Sonuçları

Denetim ürünleri

(1) Yapılan denetimler denetimin mahiyetine bağlı olarak rapor, mütalaa, yazı veya bilgi notu hazırlanmak suretiyle sonuçlandırılır.

(2) Denetim sürecinde veri toplama ve toplanan verilerin değerlendirilmesine yönelik olarak kullanılan yöntem ve süreçler ile rapor türleri, bunlara ilişkin esas ve usuller başkan yardımcılığınca hazırlanıp Başkan tarafından onaylanan denetim rehberleri ile belirlenir.

(3) Denetim sonucunda tespit edilen hususlar, gerçekleştirilecek olan sonuç toplantısında grup başkanı koordinatörlüğünde ilgili kuruluşun yönetimi ile paylaşılır ve konuyla ilgili görüşleri alınarak rapora nihai şekli verilir. Kuruluş ile paylaşılmasının sakıncalı olabileceği düşünülen denetim sonuçları için görüş alınmayabilir.

(4) Raporların düzenlenmesinde; denetim döngüsü, denetim planı ve denetim rehberleri ile ihtiyaca göre hazırlanan diğer rehber, uygulama talimatları ve alt düzenlemeler dikkate alınır. Düzenlenen yerinde denetim raporları sevk yazısı ekinde daire başkanlığına iletilir. Daire başkanlığına iletilen denetim sonuçları başkan yardımcılığı tarafından bilgi edinilmesi ve/veya gereği için Kurumun ilgili birimlerine, diğer kurum veya mercilere gönderilir. Uygulamanın sonuçlarından başkan yardımcılığına bilgi verilmesi esastır.

(5) Ekiplerdeki meslek personelinin kendi aralarında farklı görüşlere sahip olması durumunda muhalif görüşte olan meslek personeli tarafından raporlara muhalefet şerhi konulur.

Denetim ürünlerindeki hata ve noksanlıkların giderilmesi

(1) Daire başkanlığına gönderilen denetim ürünleri daire başkanlığınca incelenir. Bu incelemede; denetim ürünlerinin hatasız olması, rehberlere uygun olması, içerdiği görüşlerin mevzuata uygunluğu, hukuki tutarlılığı gibi hususların varlığı araştırılır. Denetim rehberlerine ve mevzuata uygun tanzim edilmemiş olan veya hata ve noksanlıkları bulunan denetim ürünleri, bunların giderilmesini teminen ilgili meslek personeline iade edilir.

(2) İlgili meslek personeli, saptanan hata ve noksanlıklar ile denetim ürününün iadesini gerektiren diğer hususları en kısa sürede düzelterek usulüne uygun olarak daire başkanlığına gönderir.

Danışma komisyonu

(1) Denetim ekiplerindeki meslek personelinin kendi arasında, denetim ekipleri ile grup başkanı arasında veya denetim grupları ile daire başkanlığı arasındaki görüş ayrılıkları, gerek duyulması halinde ilgili daire başkanının önerisi ile Başkan Yardımcısı tarafından teşkil edilecek Danışma Komisyonu vasıtasıyla giderilir. Ortaya çıkan veya çıkabilecek diğer sorunların çözümüne yönelik olarak da Danışma Komisyonu kurulabilir. Görüş ayrılıklarının daire başkanlığı ile başkan yardımcılığı arasında olması durumunda ise ihtilaf Kurum Denetim Komitesi tarafından sonuçlandırılır. Danışma Komisyonu ve Kurum Denetim Komitesinin gerekçeli kararları ilgili başkan yardımcılığını, daireyi ve denetim ekibini bağlayıcı niteliktedir.

(2) Danışma Komisyonları asgari üç kişiden ve yarıdan fazlası grup başkanlarından, kalanı da asgari beş yıllık kıdemi haiz denetimden sorumlu meslek personelinden oluşturulur. Danışma Komisyonuna kimin başkanlık edeceği başkan yardımcılığı tarafından belirlenmemiş ise üyeler arasından en kıdemli grup başkanı Danışma Komisyonuna başkanlık eder.

Denetim sonuçlarında yeknesaklığın sağlanması

(1) Uygulamada yeknesaklık sağlanması ve oluşabilecek hukuki ihtilaflar karşısında uygulamanın sağlıklı delil ve tespitlere dayandırılması bakımından Kurum denetimleri sonucunda kanuni kovuşturmayı gerektiren fiillerin tespiti durumunda gerek görülmesi halinde Hukuk İşleri Dairesinin de görüşü alınarak ilgili rapor içerisinde bu fiillerden sorumlu olduğu düşünülen şahısların bankanın emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürüp düşürmediklerine ilişkin değerlendirmelere yer verilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Alt düzenlemeler

(1) Bu Yönetmelik ile düzenlenmiş olan hususlarda gerekli görülen hallerde, 28/12/2005 tarihli ve 2005/9859 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Teşkilat Yönetmeliğinde belirlenmiş olan yetki çerçevesinde ilgili birimler tarafından Başkanın onayı ile yürürlüğe girecek olan alt düzenlemeler yapılabilir.

Kalite güvence sisteminin ilk uygulaması

(1) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesi hükmünün ilk uygulama dönemine Kurul tarafından karar verilir.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kurum Başkanı yürütür.