Çiğ Sütün Sözleşmeli Usulde Alım Satımına İlişkin Yönetmelik (mülga)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; sanayiye arz edilen çiğ sütün alım ve satımının sözleşmeli usulde yapılması, üretici/üretici örgütü ve alıcı arasında uyulması gereken kuralların belirlenmesi, üretim ve pazarlamada sürdürülebilirliğin sağlanması, arz talep dengesinin oluşturulması ve çiğ süt üretiminde izlenebilirliğin sağlanması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik; çiğ süt üretimi yapan üreticiler veya bunların üyesi veya ortağı bulunduğu üretici örgütleri ile alıcılar arasında akdedilen çiğ süt alım satım sözleşmesi ile ilgili usul ve esasları kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 12 nci ve 13 üncü maddeleri ile 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 24 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Alıcı: Gıda ile ilgili meri mevzuat hükümlerine uygun olarak faaliyette bulunan, üretici veya bunların üyesi veya ortağı bulunduğu üretici örgütü ile sözleşme imzalayan gerçek veya tüzel kişileri,

b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,

c) Çiğ süt: Çiftlik hayvanlarının meme bezlerinden salgılanan 40 ºC’nin üzerinde ısıtılmamış veya eşdeğer etkiye sahip herhangi bir işlem görmemiş, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Türk Gıda Kodeksi Yönetmelikleri ve ilgili mevzuatta belirtilen uygun sütü,

ç) Parite: 1 litre çiğ inek sütü bedeli ile satın alınabilecek en az % 19 ham proteinli ve 2700 kcal/kg metabolik enerjili kg cinsinden sığır süt yemi miktarını,

d) Sözleşme: Alım satıma konu olan çiğ sütün, cinsi, miktarı, fiyatı, üretim şekli, teslim tarihi gibi hususları içeren ve bu Yönetmelik esaslarına göre alıcı ile üretici veya bunların üyesi veya ortağı bulunduğu üretici örgütü arasında imzalanan çiğ süt alım satım sözleşmesini,

e) Üretici: Piyasaya arz etmek/satış yapmak için süt üretmek amacıyla, bir veya daha fazla çiftlik hayvanının bulundurulduğu tesis sahibi gerçek veya tüzel kişileri,

f) Üretici örgütü: Üreticisi adına çiğ sütün sözleşmeli usulde alım satımına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek üzere temsil ve ilzam yetkisi bulunan, kendi kuruluş kanununa göre Merkez birliğini kurmuş olan, 5996 sayılı Kanuna göre kurulmuş ıslah amaçlı yetiştirici birlikleri ve/veya 29/6/2004 tarihli ve 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanununa göre kurulmuş üretici birlikleri ile Merkez veya Bölge Birliği düzeyinde örgütlenmesini tamamlamış 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulmuş, kuruluşuna Bakanlıkça izin verilen hayvancılık faaliyeti yürüten tarımsal amaçlı kooperatif üyeleri ile Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK) ve bağlı kooperatiflerinin ortaklarını,

g) Taraflar: Çiğ süt sözleşmesinde anlaşmaya varan gerçek veya tüzel kişileri,

ifade eder.

Sözleşme ilkeleri

(1) Çiğ sütün alım satımına yönelik olarak, taraflarca imzalanacak sözleşmeler aşağıda belirtilen ilkeler ışığında yapılır:

a) Sözleşmeler taraflarca mutabakatla düzenlenir ve imza edilir.

b) Süt üretimi ve pazarlanması amaçlı üretici örgütlenmesi teşvik edilir.

c) Taraflar tüketicilere karşı şeffaf davranarak bilgi paylaşımında bulunur.

ç) Üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamaları boyunca çiğ sütte bulunmaması amaçlanan veya beklenmeyen bir maddenin izinin sürülebilmesi ve takip edilebilmesi sağlanır.

d) Sözleşmenin tarafları, pazar garantisi ile endüstriyel hammadde için arz güvenliği sağlanması doğrultusunda ortak menfaat ekseninde uzlaşır.

e) Çiğ süt üretimi yapan çiftlikler ve işleyen endüstriyel tesisler çevresel kaynakların korunmasını sağlar ve çevre sağlığına uygun davranır.

f) Çiğ sütün uygun işletme ve sağlıklı hayvanlardan elde edilmesi için alıcı ve üretici veya bunların üyesi bulunduğu üretici örgütü tarafından gerekli tedbirler alınır.

g) Türk gıda mevzuatına uygun çiğ süt üretimi sağlanır.

İKİNCİ BÖLÜM

Sözleşme ile İlgili Esaslar

Sözleşmede uyulacak usul ve esaslar

(1) Üreticiler veya bunların ortağı/üyesi bulunduğu üretici örgütleri ile alıcılar arasında imzalanan sözleşme noter tarafından ve/veya Bakanlık il/ilçe müdürlüklerince onaylanır. Sözleşmenin onaylı bir örneği, imzalandığı tarihten itibaren on iş günü içerisinde üretici/üretici örgütü tarafından çiğ süt üretiminin yapıldığı yerdeki Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne teslim edilir. Sözleşme bilgileri, Bakanlık il/ilçe müdürlükleri tarafından yedi iş günü içinde Bakanlıkça kullanılan süt kayıt sistemine kaydedilir.

(2) Sözleşme süresi altı aydan az, bir yıldan fazla olamaz. Taraflar sürenin bitiminden evvel sözleşme süresini uzatma hakkına sahiptir. Tarafların anlaşarak sözleşmeden dönmesi halinde altı aylık zorunlu asgari süre hükmü uygulanmaz.

(3) Teslim edilecek çiğ süt, hijyenik şartlara uygun olarak, sözleşmede belirtilen üretim yeri veya yerlerinde üretilir.

(4) Taraflar mücbir sebepler ve veteriner hekim raporu ile belgelenen süt üretimini doğrudan etkileyen hayvan hastalıkları ile sütün gıda olarak tüketimine izin verilmeyen hayvan hastalığı tedavi süreçleri haricinde miktarı, kalitesi, teslim yeri, teslim şartları ve zamanı sözleşmede belirlenen çiğ sütü almak veya satmak zorundadır. Çiğ sütün alım satımının bu fıkrada belirtilen şartlar dışında durdurulması halinde, taraflar için eşit miktarda uygulanacak ceza koşulu sözleşme ile belirlenir.

(5) Sözleşmede, teslim edilecek ve alınacak çiğ sütün dönemler itibari ile asgari ve azami miktarı, fiyatı, soğutma ve hizmet bedeli, kalite ve miktar primi, muayene ve kabul şartları ile çiğ süt alım satımıyla ilgili ödeme yöntemi belirtilir.

(6) Üretici, gönüllülük esası çerçevesinde alıcıdan çiğ süt bedeli karşılığı kesif yem alacaksa, parite 1,3’ün altında olamaz. Süt üretiminde kullanılan diğer girdiler de sözleşme kapsamında temin edilebilir.

(7) Üretici örgütü üzerinden sözleşme yapmak isteyip birden fazla örgüte üye veya ortak olan üreticiler bunlardan birisini, kendileri adına sözleşme yapmak üzere yazılı olarak yetkilendirir.

(8) Üretici örgütleri aracılığıyla satılan çiğ süt karşılığı alınan nakit avans, üretim oranları göz önüne alınarak üretici örgütünün üyelerine veya ortaklarına dağıtılır.

(9) Alıcı, aldığı çiğ sütün bedelini üretici ve/veya üretici örgütlerine 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine uygun olarak sözleşmede belirtilen vadede öder. Ödemelerin üretici örgütlerine yapılması halinde, çiğ süt bedelleri üretici örgütlerinin hesabına aktarıldığı tarihten itibaren üç iş günü içerisinde üyelerinin/ortaklarının hesabına aktarılır, ayrıca bu süre sözleşmede belirtilir.

(10) Taraflarca çiğ sütün fiyatı;

a) Pazarlık ile,

b) Çiğ sütteki koloni sayısı, somatik hücre sayısı, süt yağı ve protein oranlarını dikkate alarak kalite ve içeriğe göre,

c) Pariteye göre,

ç) Ulusal Süt Konseyinin, Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesinin görüşünü alarak ilan ettiği tavsiye fiyatına göre,

d) Bakanlıkça çıkartılan Tebliğe göre,

belirlenebilir.

(11) Tarafların, sözleşmede belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun temerrüt ve sorumluluğa ilişkin ilgili hükümleri uygulanır.

(12) Sözleşmede, çiğ sütün fiyatının Bakanlıkça çıkartılan Tebliğe göre belirlenmesi halinde, taraflar aşağıdaki belirtilen şartlara uyar:

a) Analizlerin ve itirazların ne şekilde, nerede ve ne zaman yapılacağı ile analizlere ilişkin yapılan masrafların karşılanma şekli sözleşmede belirtilir.

b) Fiyata esas kalite numunesinin; alınış şekli, miktarı ve sayısı, saklanması, taşıması gereken etiket bilgilerinde tarih, işletme no, TCKN/VKN ve analize esas diğer tüm iş ve işlemlere ait bilgiler sözleşmede belirtilir.

c) Fiyata esas kalite numunesinin sonucunun geçerli olabilmesi için en fazla iki gün içerisinde analiz sonucu taraflara bildirilir. Taraflar analiz sonuçlarına en fazla bir iş günü içerisinde itiraz edebilir, belirlenen süre içerisinde taraflar itiraz etmez ise sonuçlar kesinleşir.

ç) Taraflardan birinin analiz sonuçlarına itirazı durumunda; Bakanlık İl Gıda Kontrol Laboratuvarındaki analiz sonuçları kesindir.

(13) Tarafların sözleşmeden kaynaklanan seçimlik haklarını kullanmaları, yükümlülük ihlalleri ve/veya dava açılmasına neden olabilecek fiili durumlardan dolayı diğer tarafı bilgilendirme şekilleri ve zamanı hususunda genel hükümler uygulanır.

(14) Sözleşmenin, gıda ile ilgili meri mevzuata ve bu Yönetmeliğe aykırı hükümleri geçersizdir.

(15) Taraflar, sözleşmede aksi belirtilmedikçe sözleşme içeriğini veya koşullarını üçüncü kişilerle paylaşamaz. Bakanlık, çiğ süt üretiminin planlanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla sözleşmelerdeki tüm bilgileri kullanır. Bakanlığının bu doğrultudaki iş ve işlemleri gizlilik ihlali sayılmaz.

(16) Sözleşmeye taraf üretici örgütlerinin bağlı bulundukları merkez yoksa bölge birlikleri, örnek süt alım satım sözleşmesi hazırlayabilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Sözleşme zorunluluğu

(1) Çiğ sütü bu Yönetmelik hükümleri kapsamında sözleşmeli olarak almayan alıcılar hakkında 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 40 ıncı maddesinde yer alan ilgili cezai hükümler uygulanır.

Mevcut sözleşmeler

(1) Bu Yönetmelik yayımlanmadan önce yapılan çiğ süt alım satım sözleşmeleri, sözleşme sürelerinin bitimine kadar geçerlidir.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.