Çilek Fidesi Üretimi, Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Yönetmelik, çilek fidesinin, ismine doğru, sağlıklı ve kaliteli üretilmesini sağlamak amacıyla, üretim, sertifikasyon ve pazarlama ile ilgili usul ve esasları kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 6 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Araştırma kuruluşu: Bitki çeşitlerinin ıslahı veya bulunması ve geliştirilmesi ile ilgili faaliyet gösteren, nitelikleri ve çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenen, kamu kurum ve kuruluşları veya özel kuruluşları,

b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,

c) Başvuru kuruluşu: Üretimin yapıldığı ildeki Bakanlık il müdürlüğü veya Bakanlık tarafından beyanname kabulü ve parsel kontrolleri için yetkilendirilen kuruluşları,

ç) Bitki sağlığı kontrol kuruluşu: Ek 3’te belirtilen zirai mücadele araştırma enstitüleri veya Bakanlık tarafından sertifikasyona tabi zararlı organizmaların kontrolü için yetkilendirilen kuruluşları,

d) Kayıt Sertifikası: Damızlık tesis edilecek alan veya fide parselinde/harcında Bakanlıkça belirlenen zararlı organizmalar açısından sakınca olmadığına dair veya operatör kaydı sonucu düzenlenen belgeyi,

e) Çilek Fidesi Kapasite Raporu: Ön temel, temel ve sertifikalı bloklardan alınabilecek fide miktarını belirten raporu,

f) Fide: Çilekte bir üretim mevsiminde ana bitkilerden oluşan, doğrudan eşeysiz vejetatif yollar veya doku kültürü yöntemleri ile üretilen köklü bitkileri,

g) Fidenin niteliği: Fidenin taze fide, frigo fide, doğal şartlarda veya doku kültürü ile üretilen fide olması özelliğini,

ğ) Frigo fide: Çilek fidesi üretiminde kullanılmak üzere soğuk hava deposunda muhafaza edilen bir yaşındaki fideleri,

h) Genel Müdürlük (BÜGEM): Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünü,

ı) İndeksleme: Bir virüsün varlığının tespit edilebilmesi için test edilecek bitki ve denek bitkiyle yapılan işlemi,

i) İsmine doğruluk: Çilek fidesi üreten, satan, depolayan veya sevk eden kişi ve kuruluşlarca etiketinde belirtilen çeşit adının garanti edilmesi halini,

j) İtiraz Kontrol Raporu: İtirazlar üzerine, Genel Müdürlüğün görevlendirdiği konu uzmanları tarafından, itiraza konu durum ile ilgili hazırlanan raporu,

k) Meristem bitki: Ana bitkiden meristem kültürü yoluyla elde edilen bitkileri,

l) Ön temel blok: Araştırma kuruluşları veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından veya yurtdışından ithal edilen, ıslahçı materyalinden üretilen virüsten ari meristem fide ile özel korumalı tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık alanlarda kurulan, virüsten arî ön temel sınıfta fide elde edilen parseli,

m) Ön temel fide: İndeksleme sonucu virüsten ari olduğu belirlenen ön temel blok bitkilerinden ilk yılın sonunda elde edilen fideyi,

n) Parti: Türü, çeşidi, anacı, yaşı, boyu ve ambalajları aynı olan ve bir seferde muayeneye ve kontrole sunulan fidelerin yeknesaklığı ve kökeniyle tanımlanabilir birimi,

o) Pazarlama: Fideleri kullanılmaya hazır olarak stokta bulundurma, satış için teşhir veya teklif etme, diğer kişiye satış veya teslimat işlemlerini,

ö) Sertifikalı blok: Temel bloklardan elde edilen veya yurtdışından ithal edilen, temel sertifikaya sahip olduğu belgelendirilen fideler ile, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından özel korumalı tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık alanlarda kurulan sertifikalı sınıfta fide elde etmek için yapılan parseli,

p) Sertifikalı fide: Temel bitkiden ilk yılın sonunda elde edilen fideyi,

r) Sertifikasyon kuruluşu: Bakanlık tarafından bu Yönetmelikte belirtilen sertifikasyon işlemlerini yapmakla yetkilendirilen kuruluşları,

s) Standart fide: Bakanlıkça yetkilendirilen üreticiler tarafından menşei sertifikası olmayan fidelerle özel korumalı tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık alanlarda kurulan parsellerden ilk yılın sonunda elde edilen, ismine doğruluğu üretici tarafından garanti edilen fideleri,

ş) Temel blok: Araştırma kuruluşları veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kuruluşlar tarafından ön temel bloklardan elde edilen veya yurtdışından ithal edilen, ön temel kademede olduğu belgelendirilen fidelerle, özel korumalı tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık alanlarda kurulan virüsten ari temel sınıfta fide elde etmek için yapılan parseli,

t) Temel fide: Ön temel bitkiden ilk yılın sonunda elde edilen fideyi,

u) Tohumluk kontrolörü: Çilek fidelerinin üretimi ve sertifikasyonuna ilişkin kontrolleri yapan, numune alan ve piyasa denetimlerini yaparak bu konularda belge düzenleyen kamu görevlileri veya özel kişileri,

ü) TTSM: Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğünü,

v) Üretici: Çilek fidesi konularında üretim, koruma ve/veya işlemden geçirme ve pazarlama faaliyetlerini profesyonel olarak yapan gerçek ya da tüzel kişileri,

y) Üretim materyali: Çilek fidelerinin üretilmesinde kullanılan çelik, stolon, sürgün ucu meristemi gibi vejetatif materyali,

z) Zararlı organizma: Bitkilerde ve bitkisel ürünlerde zarar yapan bütün biyolojik dönemlerdeki hayvanları, bitkiler âlemine bağlı canlı organizmalar ile fungus, bakteri, virüs, nematod, fitoplazma ve diğer patojenleri,

aa) Operatör kaydı: 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında yer alan bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ile yemeklik patates üretenleri, ithal edenleri, depolayanları ve ticaretini yapanların kayıt edilmesi işlemini,

bb) Virüsten ari meristem fide: Çeşit sahibi veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından meristemden üretilen veya yurtdışından ithal edilen, virüsten ari olduğu belirlenmiş fideyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Üretim, Sertifikasyon ve Pazarlama Esasları

Genel şartlar

(1) Çilek fidesinin üretilmesi, sertifikasyonu ve pazarlaması ile ilgili genel hükümler aşağıda yer almaktadır.

a) Çilek fidesi sertifikasyon şeması Ek 1’de yer almaktadır. Standart fide üretiminde bu şemayı takip etmek zorunlu değildir.

b) Çilek fidelerinin sertifikasyon sisteminde veya standart olarak üretilebilmesi için, çilek fidesinin ait olduğu çeşitlerin ülkemizde kayıt altında olması şarttır.

c) Çilek fidesi, Bakanlık tarafından yetki verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretilir ve pazarlanır. Üreticinin kullanacağı üretim yöntemine uygun olarak Fide Üretici Belgesine veya Doku Kültürü ile Tohumluk Üretici Belgesine sahip olması şarttır. Söz konusu belgeler için Bakanlığın 15/5/2009 tarihli ve 27229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliğinde belirtilen şartlar karşılanmalıdır. Her iki üretim şeklini kullanacak üreticilerin, her iki üretici belgesine sahip olması gerekir. Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine göre, kamu kurum ve kuruluşları söz konusu belgelere sahip olmadan çilek fidesi üretimi yapabilirler.

ç) Ön temel fide ve temel fide üretimleri araştırma kuruluşları veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından yapılır.

d) Yurtdışından virüsten ari meristem fide, ön temel veya temel sınıfta olduğu belgelendirilen fideler ithal edilebilir.

e) Bu Yönetmelik hükümlerine göre üretilip belgelendirilen fideler, 10/6/2005 tarihli ve 25841 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik esaslarına göre belgelenmesi durumunda organik fide olarak pazarlanır.

f) Doku kültüründe; öntemel/temel bitkicik ve fide üretiminde “Genetik Analizle Çeşit Tespiti” yapılması şartıyla en fazla 3 alt kültür yapılır.  Ön temel bloktan alınan başlangıç materyali ile yapılan üretimler öntemel/temel, temel bloktan alınan başlangıç materyali ile yapılan üretimler temel olur. Sertifikalı bloktan alınan başlangıç materyali ile yapılan üretimler sertifikalı olarak belgelendirilir. Başlangıç materyalinin sertifikasının bulunmaması durumunda, uygun doku kültürü yöntemleriyle yapılan üretimler, standart olarak belgelendirilir. Doku kültürü uygulamasında izlenecek yol ve yöntem Bakanlıkça belirlenir.

g) Fide üretim parsellerinde ve fidelerde yapılan tüm kimyasal uygulamalar üretici tarafından kayıt altına alınır ve istenildiğinde üretici tarafından tohumluk kontrolörüne ibraz edilir.

ğ) Sertifikasyon sisteminde yer alan fide üretimlerinde sertifikasyona tabi zararlı organizma kontrolleri yapılırken, standart fide üretimleri iç karantina etmenleri açısından kontrol edilir.

h) Bakanlık il müdürlüğü/zirai mücadele araştırma enstitüsü tarafından dış karantina etmeni tespit edilmesi halinde bu durum Genel Müdürlüğe bildirilir.

ı) Yapılan kontroller sonucunda beyannamede belirtilen standartların altında yer alan fideler için, uygun bulunulan sınıfta sertifika ve etiket düzenlenir.

i) Toprak Dezenfeksiyon Kontrol Raporu, beyanname verilmeden önceki bir yıl içinde toprak ilaçlaması/solarizasyon işleminin yapılmasının ardından, Bakanlık il müdürlüğü/zirai mücadele araştırma enstitüsü tarafından düzenlenir.

j) Yabancı dildeki tüm belgelerin, yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümelerinin sunulması gerekir.

k) Bu Yönetmelikte adı geçen belge ve formlar, Genel Müdürlük ve Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü (TTSM) internet sayfasında yer alır.

l) Ön temel bloktan ön temel/temel/sertifikalı/standart üretim materyali/fide, temel bloktan temel/sertifikalı/standart üretim materyali/fide üretimi yapılabilir.

m) Bakanlık talimatına istinaden ön temel/temel/sertifikalı/standart üretimlere ayrı sertifika belgesi düzenlenmeyebilir.

Dikim alanları

(1) Üreticiler, fide üretilen alanlarda aşağıda belirtilen hususları yerine getirir.

a) Tekniğine uygun toprak ilaçlaması veya solarizasyon yöntemiyle toprak dezenfeksiyonu yapılmamışsa, sertifikalı/standart blok kurulacak alanda en az üç yıl, ön temel ve temel blok kurulacak alanda ise en az dört yıl öncesinden çilek, patates ve keten tarımı yapılmamış olmalıdır.

b) Üretici tarafından fide üretim alanında bu Yönetmelik kapsamında belirlenmiş zararlı organizmaların bulaşmasının önlenmesi amacıyla gerekli önlemler alınır.

c) Fide üretim parseline dikilen bitkilerde dikim aralığı, tekniğine uygun sıra üzeri ve sıra arası mesafelerde olmalıdır.

ç) Fide söküm şartları çeşit karışımına engel olacak şekilde olmalıdır.

d) Fidelerin başka bir yere nakli veya dikimi öncesinde üretici tarafından koruyucu ilaçlamanın yapılması gereklidir.

e) Üretici dikim ve sökümden en az bir ay öncesinde dikim ve söküm başlangıç tarihlerini başvuru kuruluşuna bildirir ve sökülen fidelerin nerede temizlenip muhafaza edileceği hakkında bilgi vermelidir.

Dikime uygunluk

(1) Üretim parsellerine aşağıda belirtilen sınıflarda fideler dikilmelidir.

a) Ön temel blok: Çeşidin özelliklerini gösteren bitkilerden alınan virüsten ari meristem bitki olması gerekir.

b) Temel blok: Bir fidenin temel bloğa dikilebilmesi için ön temel bloktan ilk yılda elde edilen fide olması ve ön temel fide sertifikası ile etiketi almış olması gereklidir.

c) Sertifikalı blok: Bir fidenin sertifikalı bloğa dikilebilmesi için temel bloktan ilk yılda elde edilen fide olması ve temel fide sertifikası ile etiketi almış olması gereklidir.

İzolasyon

(1) Çilek fidesi üretiminde uyulması gereken izolasyon mesafeleri aşağıda belirtilmiştir.

a) Tüm fide üretim alanlarında çeşitler arasında en az 3 m mesafe bırakılmalıdır.

b) Sertifikasyona tabi fide üretim alanları ile çilek meyvesi üretim tarlası arasında en az 1500 m mesafe; standart blok ile çilek meyvesi üretim tarlası arasında en az 500 m mesafe olmalıdır.

c) Ön temel ve temel bloklarda fide üretimi özel korumalı tel seralarda yapılmalı veya sertifikalı bloktan en az 50 m, standart bloktan ise en az 400 m mesafede olmalıdır. Ön temel ve temel blok arasında ise en az 3 m mesafe olmalıdır.

ç) Sertifikalı ve standart fide üretimi yapılan alanlar arasında en az 10 m mesafe bırakılmalıdır.

(2) Bitki sağlığı ile ilgili kontrol ve uygulamalar; bu Yönetmelik ve 5996 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılır.

Beyanname verilmesi

(1) Çilek fidesinin sertifikalandırılabilmesi veya standart olarak üretilebilmesi için, beyanname verilmesi gerekir.

(2) Beyannamelerin düzenlenmesi ve kabul edilmesi aşağıdaki şekilde yapılır.

a) Çilek fidesi üretimlerinde beyannamelerden uygun olanı doldurulur.

b) Beyannamede belirtilen çeşit isimleri, kayıt edilip yayımlandığı şekilde yazılır.

c) Beyannameler her blok ve Kayıt Sertifikasına esas her parsel için ayrı doldurulur.

ç) Beyannameler ön temel ve temel fide üretimleri için beş nüsha, sertifikalı ve standart fide üretimleri için üç nüsha düzenlenir.

d) Beyannameler üretimin yapılacağı ildeki başvuru kuruluşuna verilir.

e) Tüm fide üretimlerinde beyannameler 1 Ocak - 31 Mayıs tarihleri arasında verilir.

f) Nematod tahlili için numune alındıktan sonra fide üretim alanına, beyannamede belirtilen fide dışında herhangi bir bitki ekilemez veya dikilemez.

g) Bakanlık ana hizmet birimlerinin görev alanına giren faaliyetleri yürüten Bakanlık birimleri hariç olmak üzere, sadece Fide Üretici Belgesi’ne sahip üreticilerin verdikleri beyannameler başvuru kuruluşu tarafından onaylanarak, üretici belgesi tarih ve sayısı beyannameye yazılır. Uygun bulunmayan beyanname başvuru kuruluşu tarafından üreticiye gerekçesi belirtilerek iade edilir.

ğ) Başvuru sırasında beyannamelere aşağıdaki belgeler eklenir.

1) Sertifikasyona tabi fide üretiminde, kullanılan fideye ait sertifika ve etiket miktarını gösteren belge/faturanın başvuru kuruluşu onaylı sureti.

2) Kayıt Sertifikası.

3) Toprak Dezenfeksiyon Kontrol Raporu veya Bakanlık il müdürlüğü tarafından verilen, parselde ön bitki ve süre şartının yerine getirildiğine dair rapor.

4) Sadece ön temel ve temel fide üretim beyannameleri için araştırıcı kuruluş belgesi veya Bakanlık tarafından yetkilendirildiğine dair belgenin başvuru kuruluşu onaylı sureti.

h) Başvuru kuruluşu tarafından kabul edilerek onaylanan beyannamelerin birinci nüshası beyannameyi kabul eden başvuru kuruluşunda saklanır. İkinci nüsha üreticiye verilir. Üçüncü nüsha parsel kontrollerinde kullanılması için Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörüne verilir. Ön temel ve temel fide beyannamelerinde dördüncü nüsha TTSM’ne, beşinci nüsha bitki sağlığı kontrol kuruluşuna gönderilir.

ı) Veritabanı kayıt sistemi uygulamaya girinceye kadar, beyannamelere ait tüm bilgiler elektronik ortamda beyanname son veriliş tarihinden itibaren onbeş gün içinde başvuru kuruluşu tarafından TTSM’ne gönderilir.

i) Sertifikasyon sürecinin herhangi bir aşamasında bilgilerin doğru olmadığının belirlenmesi halinde, başvuru kuruluşu tarafından beyannameler onaylanmış olsalar dahi iptal edilir, bu beyannameler sonucunda düzenlenen kontrol raporuna sertifikalandırma yapılmaz, verilen sertifika ve etiketler iptal edilir.

Parsel kontrolleri

(1) Parsel kontrolü, Bakanlıkça yetkilendirilen tohumluk kontrolörleri ve yetkili kuruluş uzmanları tarafından yapılır.

(2) Ön temel ve temel blok parsel kontrolleri, üretimin yapıldığı ilin Bakanlık il müdürlüğü koordinatörlüğünde, bitki sağlığı kontrol kuruluşu ve sertifikasyon kuruluşundan konu uzmanlarının katılımı ile yapılır.

(3) Sertifikalı ve standart fide üretiminde parsel kontrolü, üretimin yapıldığı ilin Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörleri tarafından yapılır. Ancak ihtiyaç duyulması halinde kontrollere ilgili bitki sağlığı kontrol kuruluşu veya sertifikasyon kuruluşundan konu uzmanları da davet edilebilir.

(4) Tüm çilek fidesi üretim bloklarında vejetasyon döneminde en az iki ve söküm döneminde en az bir parsel kontrolü yapılır.

(5) Sertifikasyona tabi üretimlere ait parseller, karantina etmenleri ve ek 2’de yer alan zararlı organizmalar açısından kontrol edilirken standart üretimler karantina etmenleri açısından kontrol edilir.

(6) Parsel kontrolleri aşağıdaki esaslar dâhilinde yapılır.

a) Her beyannamenin temsil ettiği parsel veya blok bir üretim ünitesidir.

b) Ön temel ve temel bloklarda kontroller, bitki sağlığı kontrol kuruluşundan görevlendirilen uzman tarafından makroskobik kontroller ve laboratuar analizleri yoluyla yapılır. Yapılan testler/inceleme sonucunda, bitki sağlığı kontrol kuruluşu raporunu başvuru kuruluşuna ve TTSM’ne gönderir.

c) Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörü tarafından sertifikalı bloktaki tüm bitkiler sertifikasyona tabi zararlı organizmalar açısından, standart bloktaki üretimler ise iç karantina etmenleri açısından makroskobik olarak kontrol edilir. Şüpheli örnekler bitki sağlığı kontrol kuruluşuna analiz/inceleme için gönderilir.

ç) Yapılan kontrollerde, parseldeki bitkilerin pazarlanmasını engelleyen hususların teknik olarak üretici tarafından giderilmesinin mümkün olduğu tespit edilirse üreticiye Çilek Fidesi Muayenesi İhbarnamesi verilir. Belirtilen süre sonunda yapılan ikinci kontrolde hastalık ve zararlılarla mücadelenin başarılı olmadığı tespit edilirse ve etmenin karantina etmeni olması halinde, parseldeki bitkiler 5996 sayılı Kanun hükümlerine göre işleme tabi tutulur. Sonuç, düzenlenen parsel kontrol raporuna "Sertifikalı Olamaz" olarak işaretlenir. Karantina etmeni dışındaki bir zararlı organizma bulaşıklığının tespiti halinde ise üretimler bu Yönetmelikte belirtilen standartlarda olması halinde standart fide olarak belgelendirilir ve pazarlanır.

d) İsmine doğruluk kontrolü amacıyla parsellerdeki bitkiler çeşit ayırımının en iyi görüldüğü vejetasyon döneminde en az bir defa kontrol edilir ve Yetiştirme Dönemi Parsel Kontrol Raporu düzenlenir. Parsellerde bulunan bitkiler botanik bakımdan ait olduğu çeşidin özelliğini taşımalıdır. Kontrolde görevli uzmanlar, parselde bulunan bitkilerin menşei ile ilgili diğer kayıtları üreticiden istemeye ve incelemeye yetkilidir.

e) Tüm çilek fidesi üretimleri için Söküm Dönemi Parsel Kontrol Raporuna, kontrolde görevli uzman/uzmanlar tarafından standartlara uyduğu belirlenen fide üretim miktarı yazılır ve raporda “Sertifikalı Olabilir” şeklinde belirtilir. Aynı parseldeki aynı çeşitte frigo ve taze fide için ayrı rapor düzenlenebilir.

f) Söküm dönemi parsel kontrolünde, bitki sağlığı kontrol kuruluşu uzmanı/Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörü tarafından ön temel/temel/sertifikalı/standart fidelerde nematod kontrolü için örnek alınır; örneklerde bitki sağlığı kontrol kuruluşu tarafından gerekli inceleme yapılarak sonuç TTSM’ne ve başvuru kuruluşuna gönderilir.

Parsel kontrol raporunun düzenlenmesi

(1) Parsel kontrol raporu hem vejetasyon hem de söküm döneminde aşağıdaki esaslar dahilinde tohumluk kontrolörü tarafından düzenlenir ve kontrole katılan uzmanlar tarafından imzalanır.

a) Raporlar üç nüsha halinde düzenlenir.

b) Raporlarda silinti veya kazıntı yapılmaz. Değişiklik zorunlu ise yanlışlığın üzeri çizilerek doğrusu yazıldıktan sonra tohumluk kontrolörü/uzman tarafından paraflanır.

c) Başvuru kuruluşu tarafından, düzenlenen raporların iki nüshası üreticiye verilir, üçüncü nüshası Bakanlık il müdürlüğünde muhafaza edilir.

ç) Bakanlık il müdürlüğü kontrolörü tarafından söküm dönemi parsel kontrolü sırasında Çilek Fidesi Kapasite Raporu düzenlenir.

Parsellerin iptal edilmesi

(1) Aşağıda belirtilen hususlardan birinin gerçekleşmesi durumunda üretim parseli reddedilir ve bu bitkiler ön temel fide, temel fide, sertifikalı fide veya standart fide üretimi için kullanılmaz.

a) Sertifikalı/standart fide üretim parsellerinde yapılan fenolojik muayene sonucunda tip dışı bitkilerin oranının % 2’den fazla olması durumunda, öncelikle bu bitkiler kolaylıkla görülebiliyorsa, görevlilerin nezaretinde tümünün yetiştirme alanından sökülebilmesi için Çilek Fidesi Muayenesi İhbarnamesi düzenlenir. Verilen süre sonunda tip dışı bitki oranı tekrar kontrol edilir. Yapılan ikinci kontrolde tip dışı oran % 2’nin üzerinde olması halinde,

b) Fide üretiminde kullanılan materyalin, karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık olduğunun belirlendiği durumlarda,

c) Ön temel ve temel blokta çeşit karışımının olması halinde,

ç) Fide üretim parsellerinde meyve amaçlı üretim yapılması durumunda,

parseller iptal edilir ve söküm dönemi kontrol raporunda nedenleri yazılır.

(2) Karantina etmenlerinden dolayı iptal edilen parseldeki fideler, 5996 sayılı Kanun kapsamında işleme tabi tutulur. Bunun dışındaki nedenlerden dolayı reddedilen parseldeki fideler sertifikalandırılmaz, ancak standartlara uyması halinde standart fide olarak adlandırılır.

(3) Bakanlıkça belirlenen izolasyon mesafesine uyulmamasının belirlenmesi halinde, söz konusu parseller, içlerindeki en alt aşama olarak kabul edilirler ve kontrol raporuna nedeni ile birlikte yapılan değişiklik, kontrolü yapan uzmanlar/tohumluk kontrolörü tarafından yazılır.

Etiketleme ve sertifikalandırma

(1) Üretici, fideler için söküm dönemi kontrol raporunun aslı ve etiket talep formu ile TTSM’den veya Bakanlıkça etiket düzenlemekle yetkilendirilen kuruluştan etiketi temin eder. Bakanlıkça ayrı sertifika belgesi kullanılmasının gerekli görüldüğü hallerde üretici, fideler için söküm dönemi kontrol raporunun aslı, sertifika/belge ve etiket talep formu ile TTSM’den etiket ve sertifika/belge temin eder. Talep formunda belirtilen fide miktarı, söküm dönemi kontrol raporunda belirtilen miktarın üzerinde olamaz.

(2) Ön temel ve temel fide üretimlerinde, bitki sağlığı kontrol kuruluşu tarafından yapılan test sonuçları/rapor, TTSM’ye/etiket düzenlemekle yetkili kuruluşa gönderilmeden etiket veya sertifika-etiket düzenlenmez.

(3) Fidelerde etiket rengi; ön temel üretimlerde “beyaz üzeri mor kuşaklı”, temel üretimlerde “beyaz”, sertifikalı üretimlerde “mavi” ve standart üretimlerde “sarı” kullanılır. Etiket ve etiketleme ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

(4) Alıcılar satın aldıkları fidelere ait etiketleri, gerektiğinde yetkililere göstermek amacıyla bir yıl muhafaza etmekle yükümlüdür.

Ambalajlama

(1) Aynı blok ve çeşide ait fideler, aşağıda belirtilen standartlar esas alınarak ambalajlanır ve satışa arz edilir.

a) Kökleri yeterince gelişmiş olmalıdır.

b) Fidelerde büyüme konisi zarar görmemiş olmalıdır.

c) Fidelerde kuruma veya aşırı donma olmamalıdır.

ç) Fideler botanik bakımdan çeşidin morfolojik özelliğini taşımalıdır.

d) Fidelerin gövde çapı 5 mm’den aşağı olmamalıdır.

e) Fidelerde ölü bitki kısımları, stolon ve çiçek kısmı olmamalıdır.

Denetim

(1) Çilek fidesi üretimlerinin sertifikasyon sistemi içerisinde üretilmelerine ilişkin parsel kontrolleri, aşağıdaki esaslar dahilinde Bakanlıkça denetlenir. Denetlenecek üretim alanları Genel Müdürlük tarafından belirlenir.

a) Denetimler, Genel Müdürlükçe görevlendirilen kuruluş uzmanı/uzmanları tarafından yapılır.

b) Denetlemede parsel kontrolü yapılır ve Parsel Kontrol Denetleme Raporu düzenlenir.

c) Denetim elemanları tarafından, Parsel Kontrol Denetleme Raporu ile başvuru kuruluşunca düzenlenen Parsel Kontrol Raporu karşılaştırılarak farklılık olup olmadığı belirlenir. Şayet farklılık söz konusu ise, başvuru kuruluşuna ve üreticiye düzenlenen denetleme raporunun birer sureti verilir ve sertifikasyon işlemlerinde denetleme raporu esas alınır.

ç) Denetimde görevlendirilen uzmanlar, denetimlere ilişkin değerlendirme raporunu Genel Müdürlüğe iletirler.

İtiraz

(1) Üreticiler düzenlenen belgelere itirazlarını, belgenin düzenleme tarihinden itibaren onbeş gün içinde Genel Müdürlüğe yapar.

(2) Genel Müdürlük söz konusu itirazı değerlendirerek, uzmanların itirazı yerinde incelemesi amacıyla Bakanlık il müdürlüğü ve ilgili kuruluş/kuruluşları görevlendirir. Genel Müdürlük, itirazın bitki sağlığı standartları ile ilgili olması halinde, üretimin yapıldığı ildeki Bakanlık il müdürlüğünden bir, analizi yapan kuruluştan bir ve söz konusu kuruluş dışında, Adana/Ankara/İzmir zirai mücadele araştırma enstitüsünden bir ziraat mühendisinden oluşan İtiraz İnceleme Kurulu’nu görevlendirir. Kurul çalışmasını, analizi yapan kuruluşta yapar. İtirazın diğer nedenlerden olması halinde ise, üretimin yapıldığı Bakanlık il müdürlüğünden bir ve sertifikasyon kuruluşundan bir ziraat mühendisinden oluşan İtiraz İnceleme Kurulu görevlendirilir.

(3) Yapılan görevlendirme itiraz sahibine bildirilir. İtiraz sahibi, görevlendirilen kuruluşların döner sermaye hesabına kontrol ücretini yatırır.

(4) Tüm işlemlerin tamamlanması ile birlikte Kurul tarafından, İtiraz Kontrol Raporu düzenlenir ve sonuç en geç bir hafta içinde Genel Müdürlüğe gönderilir. Genel Müdürlük itiraz sonucu alınan kararı üreticiye, sertifikasyon kuruluşuna ve başvuru kuruluşuna gönderir.

(5) Söz konusu alınan karar sertifikasyona esas nihai karar olup, itiraz edilemez.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Cezai ve idari yaptırımlar

(1) Çilek fidesi üretim ve pazarlanmasında, 5553 sayılı Tohumculuk Kanununa aykırı hareket edenler hakkında, aynı Kanunun 12 nci maddesi hükümleri uygulanır.

Ücretler

(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sertifikasyon ve kontrol hizmetleri ücrete tabidir. Ücretler, 28/12/2006 tarihli ve 26390 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre, hizmeti veren kuruluşun döner sermaye işletmesi hesabına peşin olarak yatırılır. Bu ücretler, Bakanlık tarafından her yıl ocak ayında yeniden değerleme oranında belirlenir.

İstisnalar

(1) Bilimsel amaçlı çalışmalarda, araştırma ve geliştirme çalışmalarında ve genetik çeşitliliğin korunmasına yönelik çalışmalarda kullanılan fideler ile üreticinin kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla ürettiği fideler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.

Düzenleme yetkisi

(1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere her türlü düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.

Mevcut belge ve üretimlerin durumu

(1) Bu Yönetmeliğin yayımlanarak yürürlüğe girmesinden önce üreticilerin sahip olduğu belge, başvurular ve kontroller geçerli olup, bundan sonra yapılacak başvurular, kontroller ve belgelendirme bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.

2023 yılı uygulaması

(1) 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle zarar gören ve afet bölgesi ilan edilen illerde, bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendi kapsamında 2023 yılı için tüm fide üretimlerinde beyannameler, 30/6/2023 tarihine kadar başvuru kuruluşuna verilir.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.

EK-1

EK-2

EK-3

EK-4