EN
TR
Ekli “Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliği”nin yürürlüğe konulması; 2933 sayılı Madalya ve Nişanlar Kanununun 13 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 4/7/1988 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliği
Amaç
Bu Yönetmeliğin amacı, Devlet madalya ve nişanlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Bu Yönetmelik, Devlet madalya ve nişanlarının çeşidine, ebat, biçim ve özelliklerinin tesbitine, kimlere ve nasıl verileceğine, bunların tescil, muhafaza, takılma ve intikaline, bu nedenlerle yapılacak giderlerin karşılanma şekline, geri alınmasına, zayiinde yapılacak işlemlere ve ilgili diğer hususlarla başka devletlerce verilen madalya ve nişanların tescil ve takılmasına ait hükümleri kapsar.
Hukuki Dayanak
Bu Yönetmelik, 24/10/1983 tarihli ve 2933 sayılı Madalya ve Nişanlar Kanununun 13 üncü maddesi gereğince düzenlenmiştir.
Tanımlar
Bu Yönetmelikte geçen;
a) Madalya; yurtiçinde veya dışında, Türkiye Cumhuriyetinin bekasında, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünün korunmasında, Devletin yücelmesinde ve milli menfaatlere katkıda, hizmet ve vazifede, üstün feragat, fedekarlık, başarı ve yararlık gösteren kişilere verilen muhtelif cins ve değerde bir sembolü,
b) Nişan; Türkiye Cumhuriyeti ile mensup olduğu Devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini, milletlerin birbirine yakınlaşmalarını, ilim ve sanatta, Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası alanda tanıtılmasını ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen bir sembolü,
c) Rozet; madalya ve nişanı tanıtan veya madalya ve nişanlar takılmadığı zaman takılan bir sembolü,
d) Berat; kişilere madalya ve nişan verildiğini belirten ve ilgili makamlarca düzenlenen bir belgeyi,
e) Genel Müdürlük; Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünü, ifade eder.
Madalya Çeşitleri
Devlet madalyaları ve verilme usulleri aşağıda gösterilmiştir.
A) Devlet Şeref Madalyası; Türkiye Cumhuriyetinin bekası, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü, toplumun huzuru, birlik ve beraberliği için yurtiçinde veya yurtdışında üstün feragat, fedakarlık, başarı ve yararlık gösteren Türk ve yabancı uyruklu kişilere verilen madeni ve altın kaplama semboldür. Bu madalya Bakanlar Kurulunun teklifi ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
Bu madalyanın;
a - Şekli elipstir.
b - Çapı 45 mm. dir.
c - Maden üzerine altın kaplamadır.
d - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü amaca uygun motifler, simgeler ve T.C. Devlet Şeref Madalyası yazısı ile değerlendirilir.
e - Madalya kalınlığı en çok (2, 5 mm.) olacak şekilde baskı tekniğine uygun (batık-çıkık) rölyef olarak tasarlanır.
f - Kompozisyonunda ayyıldız motifi ve T.C. harfleri bulunur.
Bu madalyaya ait rozetin;
g - Şekli dikdörtgen ve ebadı (1x3 cm.) dir.
h - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır ve kompozisyonunda T.C. harfleri bulunur. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.)
(Devlet Şeref Madalyası ile buna ait rozetin şekli Ek 1’de gösterilmiştir.)
B) Devlet Övünç Madalyası: Yurtiçinde veya dışında gösterdiği sorumluluk ve görev anlayışı içinde feragat ve fedekarlık, başarı ve yararlık dolu çalışmalarıyla Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Milleti adına haklı gurur kaynağı teşkil ederek malül olanlara ve şehit olan kişilerin 12 nci maddede belirtilen mirasçılarına verilen madeni ve altın kaplama semboldür. Bu madayla ilgili bakanın teklifi, Bakanlar Kurulunun onayı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
Bu madalyanın;
a - Şekli elipstir,
b - Çapı 45 mm. dir.
c - Maden üzerine altın kaplamadır.
d - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü amaca uygun motifler, simgeler ve T. C. Devlet Övünç Madalyası yazısı ile değerlendirilir.
e - Madalya kalınlığı en çok (2, 5 mm.) olacak şekilde baskı tekniğine uygun (batık-çıkık) rölyef olarak tasarlanır.
f - Kompozisyonunda ayyıldız ve motifi ve T. C. harfleri bulunur.
Bu madalyaya ait rozetin;
g - Şekli diktörtgen ve ebadı (1x3 cm.) dir.
h - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır ve kompozisyonunda T. C. harfleri bulunur. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.)
(Devlet Övünç Madalyası ile buna ait rozetin şekli Ek 2’de gösterilmiştir.)
C) Devlet Üstün Hizmet Madalyası: Yurtiçinde veya yurtdışında herhangi bir atanda feragat, fedakarlık ve gayreti ile yaptığı çalışmalarda ülke ve Dünya çapında emsallerine nazararı üstün başarı göstererek Devleti yücelten ve milli menfaatlere önemli ölçüde katkısı olan Türk vatandaşlarına verilen madeni ve altın kaplama semboldür. Bu madalya ilgili bakanın teklifi, Bakanlar Kurulunun onayı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
Bu madalyanın;
a - Şekli elipstir.
b - Çapı 45 mm. dir.
c - Maden üzerine altın kaplamadır.
d - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü amaca uygun motifler, simgeler ve T. C. Üstün Hizmet Madalyası yazısı ile değerlendirilir.
e - Madalya kalınlığı en çok (2, 5 mm.) olacak şekilde baskı tenkiğine uygun (Batık-çıkık) rölyef olara tasarlanır.
f - Kompozisyonunda ayyıldız motifi ve T. C. harfleri bulunur.
Bu madalyaya ait rozetin;
g - Şekli dikdörtgen ve ebadı (1x3 cm.) dir.
h - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır ve kompozisyonunda T. C. harfleri bulunur. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.)
(Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile buna ait rozetin şekli Ek 3’te gösterilmiştir.) (A) ve (C) bentlerinde belirtilen madalyalar tüzel kişilere de verilebilir.
Nişan Çeşitleri
Devlet nişanları ve verilme usulleri aşağıda gösterilmiştir.
A) Devlet Nişanı: Türkiye Cumhuriyeti ile mensup olduğu devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini ve milletlerin birbirlerine yakınlaşmalarını sağlayan ülkelerin devlet başkanlarına verilen semboldür. Bu nişan Bakanlar Kurulu Kararı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
Bu nişanın;
a- Uzun kenarı veya çapı 8,90 cm.dir.
b- Kompozisyonu altın ve gümüş olarak hazırlanır.
c- Kompozisyon merkezde altı köşe göbek içinde ay yıldız motifli (Ay yıldız 18 ayar yeşil altın) zeminde kırmızı, ay yıldızda beyaz mine, etrafında altı adet hilal üzeri kalem uygulamalı, hilallerin ortasından dışarı doğru şimşek kolları beyaz ve kırmızı mine uygulamalı, kolların uçlarındaki yine altı adet yıldız beyaz ve kırmızı mine uygulamalıdır. Yıldızlarda (18 ayar yeşil) altın kullanılır.
Bu nişana ait rozetin;
a- Şekli yatay dikdörtgen ve ebatları 3,40x1,67 cm.dir.
b- Etrafta gümüş (925 milyem) çerçeve kalem uygulanır. Zeminde Türk bayrağı motifi, ay yıldızın içinde beyaz dışında kırmızı mine uygulanır ve beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
Ağırlık Değerleri;
a- Devlet Nişanı: 61,50 gr (925 milyem gümüş) 5,40 gr (750 milyem altın)
b- Bu nişana ait rozet: 7,15 gr (925 milyem gümüş)
(Devlet Nişanı ile buna ait rozetin şekli Ek-4’te gösterilmiştir.)
B) Cumhuriyet Nişanı: Türkiye Cumhuriyeti ile mensup olduğu devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini, milletlerin birbirine yakınlaşmalarını sağlayan ülkelerin başbakanlarına, bakanlarına ve dış temsilcilik mensuplarına verilen semboldür. Bu nişan Bakanlar Kurulu Kararı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
Bu nişanın;
a- Uzun kenarı veya çapı 7,65 cm.dir.
b- Gümüş (925 milyem) üzerine beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
c- Kompozisyon üç katmandır.
d- Kompozisyonun her üç katmanında iki renk (beyaz, kırmızı) mine uygulanır.
e- Kompozisyon alt ve orta katmanları şimşek figür, üst parça yuvarlak formda ve ay yıldız (metalik gümüş) motifi bulunur.
Bu nişana ait rozetin:
a- Şekli Cumhuriyet Nişanının aynı fakat iki katmandan oluşur. Ölçüler 2,83 cm şimşek motiflidir. Birinci katman yuvarlak motif ve ay yıldız (metalik gümüş) figür uygulanır.
b- Gümüş (925 milyem) maden kullanılır ve beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
Ağırlık Değerleri:
a- Cumhuriyet Nişanı: 72,60gr (925 milyem) gümüş
b- Bu nişana ait rozet: 5,90 gr (925 milyem) gümüş
(Cumhuriyet Nişanı ve buna ait rozetin şekli Ek-5’te gösterilmiştir.)
C) Liyakat Nişanı: İlim ve sanatta Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası alanda tanıtılması ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen semboldür. Bu nişan Dışişleri Bakanlığı ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yüksek Danışma Kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi, Başbakanın onayı ile Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
Bu nişanın;
a- Uzun kenarı veya çapı 8,15 cm.dir.
b- Gümüş (925 milyem) üzerine beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
c- Kompozisyon ay yıldızın merkezinde Cumhurbaşkanlığı Armasının ortasında bulunan onaltı kollu güneşin yerleştirilmesi ile tamamlanır.
d- Kompozisyon üç parçalı ve beyaz minelidir.
Bu nişana ait rozetin:
a- Şekli Cumhurbaşkanlığı Armasında bulunan on altı kollu güneşin aynısıdır.
b- Güneşin uzun kollarında kırmızı, kısa kollarında beyaz mine uygulanır.
c- Rozet gümüş (925 milyem) madenden üretilir ve beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
Ağırlık Değerleri:
a- Liyakat Nişanı: 65,20 gr (925 milyem) gümüş
b- Bu nişana ait rozet: 3,13 gr (925 milyem) gümüş
(Liyakat Nişanı ve buna ait rozetin şekli Ek-6’da gösterilmiştir.)
Berat ve Rozetler
Madalya ve nişanlara hak kazananlara ayrıca berat ve rozetleri de verilir.
Teklif
Aşağıda belirtilen kişi veya makamlar, madalya ve nişanlara layık görülen gerçek veya tüzel kişileri, teklif makamına önerebilirler.
a) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,
b) Başbakan,
c) Genelkurmay Başkanı,
d) Bakanlar,
e) Milli Güvenlik Kurulu,
f) Adalet Bakanlığı aracılığıyla yüksek yargı organlarının genel kurulları,
g) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı aracılığıyla Sayıştay Başknı,
h) Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla büyükelçilik düzeyindeki yurtdışı temsilcilikleri,
ı) İlgili bakanlıklar aracılığıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları.
Teklif Usulü
Genel Müdürlükte toplanan teklif yazılarında madalya ve nişana layık görülen kişinin kimliği, talep sebepleri açıkça belirtilir ve bunlara varsa verilme sebebini gerektiren belgeler de eklenir.
Sözkonusu teklifin red veya kabulü halinde durum, teklif sahibine bir yazı ile bildirilir.
Verilme Şekli
Madalya ve nişanlar, düzenlenen bir törenle Cumhurbaşkanı veya Cumhurbaşkanının görevlendireceği bir kişi tarafından beratı ve rozeti ile birlikte hak kazanana, hak kazananın hayatta olmaması halinde 12 nci maddede belirtilenlere verilir.
Tüzel kişilerin sözkonusu olması halinde, madalya ve nişanlar, bu tüzel kişilerin organlarına veya bu organlarca yetkili kılınan kişilere, yukarıda belirtilen şekle göre verilir.
Birden Fazla Madalya ve Nişana Hak Kazananlar
Aynı olay sebebiyle birden fazla madalya veya nişana hak kazanan kişiye 5 ve 6 ncı maddedeki sıraya uyularak madalya ve nişanlardan en yükseği verilir.
Madalya ve Nişanların İntikali
Madalya ve nişanlar, hak edenin ölmesi halinde, kendisi tarafından mirasçılarından birine bırakılmamış ise, en büyüklerinden başlamak üzere erkek çocuklarına, yoksa kız çocuklarına, çocukları yoksa babasına, o da yoksa annesine, annesi yoksa eşine, eşinin yokluğu halinde Türk Kanunu Medenisi hükümlerine göre kanuni mirasçılarına intikal eder.
Kendilerine madalya ve nişan intikal edenlerin ölümleri halinde birinci fıkra hükümleri uygulanır.
Tüzel kişilerde madalya ve nişanların intikali hususu, Türk Kanunu Medenisinin 30 nci maddesi hükmüne göre yürütülür.
Madalya ve Nişanlara İntikal Yolu ile Sahip Olanların Sorumluluğu
Madalya ve nişanlara intikal yolu ile sahip olan mirasçılar bu madalya ve nişanlan takamazlar. Bu kişiler, intikali belirleyen belgeleri ile birlikte Genel Müdürlüğe başvurmak zorundadırlar.
Bu makam tarafından gerekli işlemler yapıldıktan sonra, madalya, nişan ve bunlara ait rozetler hak sahibince takılabilir.
Tescil ve Terkin İşlemleri
Hak kazananlara verilen veya geri alınan madalya ve nişanların tescil ve terkin işlemleri Genel Müdürlükçe yapılır.
Madalya ve nişanlara hak kazanlar için düzenlenecek beratlara esas olmak üzere “Tescil ve Terkin Defteri" adı altında, her madalya ve nişan çeşidi için örneği ekte yeralan ayrı birer defter tutulur.
Defterin her sayfası, bir madalya veya nişan için tanzim edilir. Bu sayfada; madalya ve nişanın verilme sebebi, hak kazanan kişinin kimliği ile madalya veya nişanın intikali halinde intikal edenin kimliğine dair bilgiler yeralır.
Her defterin sayfaları, birden başlamak üzere ayrı ayrı numaralanır ve mühürlenir. Sayfa numaraları ayzı zamanda berat (Tescil) numaraları olur.
Başka devletlerce Türk vatandaşlarına verilen madalya ve nişanların tescili için de aynı özellikte ayrı bir defter tutulur.
Berat ve Rozetlerin Hazırlanması
Madalya ve nişana hak kazanan kişiye verilecek olan rozetler, bu Yönetmelikte belirlenen özellikleri taşıyacak şekilde hazırlanır. Her berat, verilen kişinin açık kimliğini, verilme tarihi ile defter tescil numarasını ihtiva eder, ayrıca bu berata verilme sebebi yazılır. Kişilere verilen beratın bir sureti Genel Müdürlükteki özel bir dosyada muhafaza edilir.
Madalya ve Nişanların Takılması ve Muhafazası
Boyuna asılan madalya ve nişanlar, ancak tören üniforması veya frak giyilen törenlerde takılabilir. Diğer madalya ve nişanlar ise ulusal ve resmi bayramlarımızla ilgili törenlerde, Cumhurbaşkanınca verilen resmi kabullerde, resmi Devlet törenlerinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanınca yapılan davet ve kabullerde, davetiye kartlarında kayıtlı olmak şartı ile, takılabilir.
Rozetler, madalya ve nişanın takılmadığı ahvalde takılabilir.
Madalya, nişan ve rozeti takma hakkını haiz olan kişiler, bunları doğru şekilde takmak, temiz tutmak ve bakımlı olarak muhafaza etmekten sorumludurlar.
Başka Devletlerce Verilen Madalya ve Nişanların Tescili ve Takılması
Başka devletlerce Türk vatandaşlarına verilen madalya, nişan ve rozetler, Genel Müdürlükçe tescili yapıldıktan sonra takılabilir.
Yabana devletlerce Türk kamu görevlilerine madalya veya nişan verilmesi talebi diplomatik yollardan Dışişleri Bakanlığına yapılır. Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları için Genelkurmay Başkanlığının, diğer kamu görevlileri için bağlı bulundukları bakanlıkların, bu belli olmadığı takdirde Başbakanlığın onayı alındıktan soma keyfiyet Dışişleri Bakanlığı tarafından aynı yoldan cevaplandırılır ve tescil işlemi birinci fıkra hükmü uyarınca yapılır. Ancak, resmi ziyaretler dolayısıyla verilen madalya ve nişanlar, tescil edilmek kaydıyla bu fıkra hükümlerine tabi değildir.
Kamu görevlisi olmayan Türk vatandaşlarının başka devletler tarafından verilen madalya ve nişanları kabul etmeleri izne tabi değildir. Ancak, bu kişilerin yabana devletlerden aldıkları madalya ve nişanların tescili Dışişleri Bakanlığının olumlu mütalaa vermesi halinde yapılabilir.
Madalya ve Nişanların Geri Alınması
Devletin şahsiyetine karşı işlenen cürümlerden dolayı mahkum olup bu cezalan kesinleşenlerin madalya ve nişanlarının geri alınmasına aynı mahkemece hükmolunabileceği gibi; Genel Müdürlük de, madalya ve nişanın geri alınması için ilgili mahkemeye müracaat edilmesini Adalet Bakanlığından isteyebilir.
Madalya ve Nişanın Zayii
Madalya ve nişana hak kazananlar ile intikal yoluyla sahip olanlar, madalya ve nişanı herhangi bir sebeple zayi etmeleri halinde, durumu en kısa zamanda Genel Müdürlüğe bildirmek zorundadırlar. Kusurlu olmadıkları yetkili makamlarca belirlenenlere, Başbakanlıkça bedeli karşılığı ve tören yapılmaksızın bir defaya mahsus olmak üzere madalya ve nişanlar tekrar verilir ve bu husus “Tescil ve Terkin Defterine’’ işlenir.
Giderlerin Karşılanması
Madalya, nişan, rozet ve beratların hazırlanması, verilmesi, tescil işlemleri ve bunlarla ilgili her türlü giderler Başbakanlık bütçesinden karşılanır.
Yasak Tasarruflar
Bu Yönetmeliğe göre verilmiş bulunan madalya ve nişanlar hak edenlerce satılamaz, devredilemez, bağışlanamaz veya şekli değiştirilemez.
Madalya ve Nişan Alacaklarla İlgili Tören
Madalya alacak Türk vatandaşlarının listesi her yıl Başbakanlıkça 29 Ekim’de ilan edilir. Bu ilanda, madalyanın hangi tarihte ve nerede tevcih edileceği belirtilir.
Cumhurbaşkanının bizzat takacağı madalya ve nişanlar için düzenlenecek törenin yeri ve şekli Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğince tesbit edilir. Bu törenin protokol hizmetleri Dışişleri Bakanlığınca yürütülür.
Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilecek kişilerce madalya ve nişanların takılması halinde, tören yerleri Ankara’da Başbakanlıkça ve il merkezlerinde valiliklerce belirlenir. Bunların Başbakan tarafından takılması halinde Ankara’daki törenin protokol hizmetleri Dışişleri Bakanlığınca yerine getirilir.
Yabancı ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarına madalyaları Türkiye’nin diplomatik ve konsolosluk misyonlarında yapılacak törenle Cumhurbaşkanının görevlendireceği kişiler tarafından takılır.
Törenlere İstiklal Marşı ile başlanır. Törende madalya ve nişan alacaklarla ilgili karar okunur. Bilahare tevcih edecek kişi madalya ve nişan alacakların tek tek önlerine giderek bunları takar, rozet ve beratlarım verir, kendilerini kutlar, madalya ve nişanı alacaklar her madalya ve nişan grubu için ayrı ayrı olarak, sağdan itibaren aralıklı dururlar. Grupların önceliği madalya veya nişanın Kanundaki öncelik sırasına, kişilerin önceliği, kamu görevlileri için Devlet Protokolüne, özel kişiler için soyadlarına göre düzenlenir. İkinci fıkra hükmü saklıdır.
Verilecek madalya veya nişanın çeşidine bakılmaksızın ve herhangi bir tarihe bağlı olmaksızın, yurt içinde veya dışında, yabancı kişilerin madalya ve nişanlarının ne şekilde verileceği, her defasında Dışişleri Bakanlığınca tespit edilir ve törenleri bu Bakanlıkça yürütülür.
26/11/1934 tarihli ve 2590 sayılı Efendi, Bey, Paşa Gibi Lakap ve Unvanların Kaldırılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girdiği 29/11/1934 tarihinden sonra yabancı devletler tarafından madalya veya nişan ile taltif edilen veya kendilerine madalya ve nişan intikal eden Türk vatandaşları, Genel Müdürlüğe başvurmaları halinde, bu madalya ve nişanları 17 nci maddede öngörülen esaslar dahilinde tescili yapıldıktan sonra takabilirler.
Yürürlük
Sayıştayca incelenen bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.