Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliği

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar

Amaç

Bu Yönetmeliğin amacı; doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren veya gösterecek tüzel kişilere verilecek lisanslara ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.

Kapsam

Bu Yönetmelik; doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren veya gösterecek tüzel kişilere lisans verilmesi, lisans kapsamındaki faaliyetlerin yürütülmesi, lisansların iptali, sona ermesi, yenilenmesi, tadili ile lisans sahiplerinin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Hukuki dayanak

Bu Yönetmelik, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen;

1) Kanun : 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununu,

2) Kurum : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,

3) Kurul : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,

4) Başkan : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını,

5) Atıl kapasite : İletim veya depolama şirketlerinin kapasite satışlarından sonra geriye kalan kullanılabilir kapasiteyi,

6) Bağlantılı sistem : Birbirleriyle karşılıklı bağlanmış ve bütün oluşturan sistemi,

7) Dağıtım : Doğal gazın müşterilere teslim edilmek üzere mahalli gaz boru hattı şebekesi ile naklini ve perakende satışını,

8) Dağıtım şebekesi : Bir dağıtım şirketinin belirlenmiş bölgesinde, işlettiği doğal gaz dağıtım tesislerini ve boru hatlarını,

9) Dağıtım şirketi : Belirlenen bir şehirde doğal gazın dağıtımı ve mahalli gaz boru hattı şebekesi ile nakli faaliyetlerini yapmaya yetkili kılınan tüzel kişiyi,

10) Depolama : Günlük ve mevsimlik değişiklikleri karşılamak ve doğal gaz temininin azalması veya durması ile meydana gelen doğal gaz açığını gidermek amacıyla doğal gazın, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) veya gaz olarak depolanmasını,

11) Depolama şirketi : Doğal gazın depolama faaliyetini gerçekleştirmek üzere yetkilendirilen tüzel kişiyi,

12) Depolama tesisi : Üretimde yararlanılan tesisler hariç olmak üzere, bir tüzel kişinin mülkiyet veya işletmesinde bulunan ve doğal gazı, LNG veya gaz olarak depolamaya mahsus tesisi,

13) Doğal gaz : Yerden çıkarılan veya çıkarılabilen gaz halindeki doğal hidrokarbonlar ile bu gazların piyasaya sunulmak üzere çeşitli yöntemlerle sıvılaştırılmış, basınçlandırılmış veya fiziksel işlemlere tabi tutulmuş (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı -LPG hariç) diğer hallerini,

14) Dolaysız hat : Bir serbest tüketiciyi bağlantılı sistem oluşturacak şekilde besleyen doğal gaz boru hattını, doğal gazın şehirler arasında ve özel vasıtalarla taşınmasını, iletim şebekelerinin ulaşamadığı yerlerde basıncının düşürülerek satılmasını,

15) İhracatçı şirket : Üretim şirketi ve toptan satış şirketlerinden veya ithalatçı şirketlerden satın aldığı gazı yurt dışına pazarlayan tüzel kişiyi,

16) İletim: Üretime mahsus toplama hatları ve dağıtım şebekeleri haricindeki gaz boru hattı şebekesiyle gerçekleştirilen veya ihracat lisansı kapsamında yapılan sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) taşıma faaliyeti haricindeki LNG taşıma vasıtalarıyla gerçekleştirilen doğal gaz naklini,

17) İletim şirketi : İletim faaliyetlerini gerçekleştiren tüzel kişiyi,

18) İlgili mevzuat : Doğal Gaz Piyasasına ilişkin Kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, Kurul kararları ile ilgili tüzel kişinin sahip olduğu lisans veya lisansları,

19) İthalatçı şirket: Yurt dışından LNG, sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) veya gaz formunda doğal gaz ithal edilmesi faaliyetlerini gerçekleştiren tüzel kişiyi,

20) Kontrol : Bir tüzel kişi üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak o tüzel kişinin sermayesinin ya da ticari mal varlığının yarısından fazlasını veya oy haklarının yarısından fazlasını kullanma hakkını ya da denetim kurulu, yönetim kurulu veya tüzel kişiyi temsile yetkili organların üyelerinin yarıdan fazlasını atama hakkını ya da işlerini idare etme hakkını,

21) Lisans: Tüzel kişilere piyasa faaliyetinde bulunabilmeleri için Kanun uyarınca Kurul/Kurum tarafından her bir piyasa faaliyeti için verilen izin belgesini,

22) Mahalli gaz boru hattı : Şehir içi doğal gaz dağıtımı yapacak olan dağıtım şirketinin inşa edip işleteceği tüm dağıtım hatlarını,

23) Piyasa faaliyeti : Doğal gazın iletim, dağıtım, toptan satış, ithalat, ihracat ve LNG tesislerinde sıvı olarak veya yer altı ve yer üstü tesislerinde gaz veya sıkıştırılmış gaz olarak depolanması dahil olmak üzere alımı, satımı veya hizmet ve ticari faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilişkin işlemlerden oluşan faaliyeti,

24) Serbest tüketici : Yurt içinde herhangi bir üretim şirketi, ithalat şirketi, dağıtım şirketi veya toptan satış şirketi ile doğal gaz alım-satım sözleşmesi yapma serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişiyi,

25) Serbest olmayan tüketici (abone) : Doğal gazı kendi kullanımı için dağıtım şirketlerinden almak zorunda olan gerçek veya tüzel kişiyi,

26) Sertifika: Doğal gaz faaliyeti yapan tüzel kişilerin sistemde yer alacak tesislerinin tasarımı, yapımı, revizyonu, bakımı, onarımı, kontrolü, müşavirliği ve benzeri hizmetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yeterliliğini gösteren ve Kurul/Kurum tarafından verilen izni,

27) Sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) : Doğal gazın basınçlandırılmış halini,

28) Sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) satışı, iletimi ve dağıtımı: Doğal gazın kuyubaşı, ulusal iletim şebekesi veya şehir içi dağıtım sisteminden satın alınıp sıkıştırılması, basınçlı kaplara doldurulması ve satılması; sıkıştırılmış haldeki doğal gazın şehirler arasındaki özel vasıtalarla taşınması, CNG dolum tesisinden temin edilen ve/veya üretim yapan toptan satış şirketlerinden kuyubaşında satın alınarak taşıma vasıtası üzerindeki sıkıştırma ekipmanlarıyla sıkıştırılan ve basınçlı kaplara doldurulan sıkıştırılmış doğal gazın iletim şebekelerinin ulaşamadığı yerlerde basıncının düşürülerek satılması ve taşıtlarda yakıt olarak satışı faaliyetlerini,

29) Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesisi : Doğal gazın sıvı olarak taşınması ve depolanması amacıyla sıvılaştırılması, boşaltılması, depolanması ve tekrar gaz haline getirilmesi için kullanılan tesisleri,

30) Sistem : Doğal gazın üretimi, iletimi, depolanması ve dağıtımı işlevlerini yerine getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı,

31) Sistem kullanıcısı : Sistemden gaz alan veya sisteme gaz temin eden veya sistem üzerinden transit gaz geçişi yapan gerçek veya tüzel kişiyi,

32) Şehir: Belediye veya büyükşehir belediyesine ait belediye sınırları ile mücavir alanların tamamını,

33) Tarife: Doğal gazın iletimi, dağıtımı, LNG veya gaz olarak depolanması ve satışı ile bunlara dair hizmetlere ilişkin fiyat, hüküm ve şartları içeren düzenlemeleri,

34) Taşıma sözleşmesi : Sistem kullanıcıları ile iletim şirketleri arasında doğal gazın taşınması amacıyla yapılan sözleşmeyi,

35) Tedarikçi: Serbest tüketicilere, toptan satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere, ihracatçı şirketlere, dağıtım şirketlerine ve CNG satış şirketlerine doğal gaz satan ithalatçı şirketleri, toptan satış şirketleri ile yukarıdakilere ilaveten kuyubaşından olmak kaydıyla CNG iletim ve dağıtım şirketlerine de doğal gaz satan üretim şirketlerini,

36) Teslim sözleşmesi : Sistem kullanıcıları veya onların adına hareket edenlerle iletim şirketleri arasında veya depolama şirketi ve iletim şirketleri arasında veya iletim şirketlerinin kendi aralarında doğal gazın devir teslimi için yapılan sözleşmeyi,

37) Toptan satış : Doğal gazın dağıtım şirketlerine ve serbest tüketicilere yapılan satışını,

38) Toptan satış şirketi : Sistem içinde veya dışında, iletim veya dağıtım faaliyeti yapmaksızın, doğal gazın toptan satış faaliyeti ile iştigal eden tüzel kişiyi,

39) Transit hat : Yurt dışından gelen doğal gazı yurt dışına iletmek üzere tesis edilmiş boru hattını,

40) Tüzel kişi (şirket) : Kanun hükümleri uyarınca doğal gazın üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan satışı, ithali, ihracı, ticareti ve depolanması fonksiyonlarını yürütmek üzere kurulmuş özel veya kamu hukuku tüzel kişisini,

41) Ulusal iletim şebekesi : Ulusal iletim sisteminin bir parçası olan yüksek basınçlı boru hatlarını,

42) Ulusal iletim sistemi : Doğal gazın ülke çapında iletimini sağlayan ulusal iletim şebekesi ile dağıtım, depolama, sıvılaştırma, sıvılaştırılmış gazın gazlaştırılması ve benzeri diğer iletim tesislerinden oluşan sistemi,

43) Üretim: Doğal gazın 30/5/2013 tarihli ve 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu kapsamında Türkiye’de yer altında bulunan yataklarından yer üstüne çıkarılmasını, temizlenmesini ve arıtılmasını, toplama hatlarıyla iletim hatlarına ve/veya dağıtım şebekesine kadar taşınmasını

44) Üretim şirketi (işletmeci) : Türkiye'de üretim faaliyetini gerçekleştiren tüzel kişiyi,

45) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,

46) Kurumsal Bilişim Sistemi: Kuruluş çalışanları tarafından kullanılan bilgisayarlar, bunlara hizmet veren dosya, uygulama, veri tabanı ve e-posta sunucusu ve ağ altyapısının tamamını,

47) Endüstriyel Kontrol Sistemleri: Enerjinin üretilmesi, enerji sağlayan ham petrol, taş kömürü ve benzeri hammaddelerin işlenip tüketime hazır hale getirilmesi, enerjinin iletim veya dağıtım katmanları aracılığı ile aktarılması gibi süreçlerin bir veya birden fazla merkezden izlenmesini, bazen de yönetilmesini sağlayan bilgi ve iletişim sistemlerini,

48) Sıkıştırılmış doğal gaz dolum tesisi: Doğal gazın kuyubaşı, ulusal iletim şebekesi veya şehir içi dağıtım sisteminden, tedarikçilerden ve/veya dağıtım şirketlerinden satın ve/veya teslim alınıp sıkıştırıldığı ve mülkiyeti/zilliyeti lisans sahibinde veya diğer bir CNG satış veya CNG iletim ve dağıtım lisansı sahibinde olan basınçlı kaplara doldurulduğu tesisleri,

49) OtoCNG dolum tesisi: Karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere sıkıştırılmış doğal gaz satışı yapılması için verilen OtoCNG lisansına konu tesisleri,

50) OtoCNG faaliyeti: Karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere CNG satışını,

51) OtoLNG dolum tesisi: Karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere sıvılaştırılmış doğal gaz satışı yapılması için verilen Toptan satış (OtoLNG) lisansına konu tesisleri,

52) Organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP): Doğal gaz sisteminden yararlanan lisans sahiplerince doğal gazın alım-satımının ve dengeleme işlemlerinin yapıldığı piyasalar, ileri tarihli fiziksel teslimat gerektiren doğal gaz piyasaları ve Kurul tarafından belirlenen diğer doğal gaz piyasası işlemlerinin gerçekleştirildiği, Kurul tarafından düzenlenen piyasayı,

53) Son kaynak tedariki: Tüketicilere sözleşme süresi içerisinde doğal gazı tedarik etmekte olan şirketlerin iflası, lisanslarının iptal edilmesi ve/veya organize toptan doğal gaz satış piyasası çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucunda temerrüde düşmesi gibi nedenlerle doğal gaz tedarik edilemeyen veya serbest tüketici olma hakkına sahip olduğu halde gaz tedariki sağlanamayan tüketicilere Kurul tarafından belirlenen yöntem çerçevesinde yetkilendirilen lisans sahiplerince gaz arzı sağlanmasını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Lisans ve Lisans Alma Yükümlülüğü, Lisans Türleri ile Lisans Süresi

Lisans ve lisans alma yükümlülüğü

Lisans, tüzel kişilere piyasa faaliyetinde bulunabilmeleri amacıyla Kurul/Kurum tarafından her bir piyasa faaliyeti için verilen izin belgesidir. Doğal gaz piyasa faaliyetinde bulunmak isteyen tüzel kişiler Kurumdan lisans almak zorundadır.

Lisanslar hiçbir surette devredilemez. Ancak, tüzel kişilerin birleşmesi neticesinde hükmi şahsiyeti sona eren tüzel kişi veya kişilerin sahip olduğu lisanslar külli halefiyet yoluyla devralan tüzel kişiye geçer. Kurum tarafından 43 üncü madde kapsamında yapılacak inceleme neticesinde, devralan tüzel kişinin lisans sahibi olmasına engel bir durum olmadığına Kurul tarafından karar verilmesi halinde, ilgili lisanslar devralan tüzel kişi adına tadil edilir. Bu durum, lisansların devri anlamına gelmez. Ayrıca, lisans sahibi tüzel kişiye bankalar ve/veya finans kuruluşları tarafından sınırlı veya gayri kabili rücu proje finansmanı sağlanması halinde, kredi sözleşmesi hükümleri gereği, bankalar ve/veya finans kuruluşları Kuruma gerekçeli olarak bildirimde bulunarak, bu Yönetmeliğin öngördüğü şartlar çerçevesinde önerecekleri bir başka tüzel kişiye lisans sahibi tüzel kişinin lisansı kapsamındaki tüm yükümlülüklerini üstlenmek şartıyla lisans verilmesini talep edebilir. Önerilen tüzel kişiye, bu Yönetmelik kapsamındaki yükümlülükleri yerine getirmesi kaydıyla lisans verilir.

Lisans sahibinin lisans kapsamındaki hakları, Kuruldan izin alınmaksızın üçüncü şahıslara temlik edilemez.

Piyasada lisans almaksızın faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi halinde, ilgili tüzel kişi hakkında Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.

Tüzel kişiler gösterdikleri her bir piyasa faaliyeti ve aynı faaliyeti gösterdikleri her bir tesis için ayrı lisans alır.

Lisansın verilmesini müteakip her bir lisans için elektronik belge yönetim sisteminde bir dosya açılır ve ilgili mevzuat hükümlerine göre lisans kayıtları tutulur.

Lisans sahibinden teslim aldığı sıkıştırılmış doğal gazı (CNG) veya sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) kendi ihtiyacı için kullanarak satış faaliyetinde bulunmayan gerçek veya tüzel kişiler ile lisans sahibinden teslim aldığı LNG’yi veya gaz fazındaki doğal gazı sıkıştırarak CNG halinde kendi araçlarında yakıt olarak kullanmak üzere satış faaliyetinde bulunmayan tüzel kişilerin, ilgili mevzuattaki ve diğer mevzuattaki teknik kriterlere uymak ve diğer mevzuattan kaynaklanan izin, ruhsat, onay alma yükümlülüklerini yerine getirmek şartıyla lisans almalarına gerek yoktur.

Lisans türleri

Faaliyet konularına göre Kurumdan alınabilecek lisans türleri şunlardır:

a) İthalat lisansı,

b) İletim lisansı,

c) Depolama lisansı,

d) Toptan satış lisansı,

e) Dağıtım lisansı,

f) Sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) lisansı,

g) İhracat lisansı.

Lisans süresi

Lisanslar bir defada en az on, en fazla otuz yıllık süre ile verilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Lisans Başvurusu, İnceleme ve Değerlendirme, Lisansların Geçerlilik Kazanması, Lisans Bedelleri ve Katılma Payı

Lisans başvurusu

Piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk tüzel kişilerinin 29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim şirket veya limited şirket olarak kurulmaları halinde, hisselerin tamamının nama yazılı olması şarttır.

Tüzel kişiler piyasada faaliyet göstermek üzere lisans almak için; EK-1’de yer alan “Lisans Başvuru Dilekçesi” ve EK-2’deki “Taahhütname” ile birlikte, EK-3’de istenilen bilgi, belge ve taahhütnameleri eksiksiz olarak ibraz etmek suretiyle Kuruma başvurur. Lisans başvurusu için hazırlanan dosyaya konulan belgeler, bir nüsha olarak düzenlenir ve tek bir başvuru dosyası sunulur. Aynı anda birden fazla lisans başvurusunda bulunulması halinde, başvuru kapsamında talep edilen bilgi ve belgelerin aslı veya tasdikli suretleri lisans başvurusu dosyalarından birine konulabilir ve diğer dosyalar bu belgelerin aslına uygunluğunun lisans başvurusunda bulunan tüzel kişi tarafından belirtildiği fotokopiler ile düzenlenebilir. Lisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin daha önce bir lisans başvuru dosyası olması ilgiliyi, gerekli belgeleri öngörülen biçimde vermekten muaf kılmaz.

Başvuru sırasında tüzel kişilerden istenen belgelerin ilgili mevzuata uygun olarak teslim edilip edilmediği hakkındaki değerlendirme; sunulan belgelerin Kurum merkez evrakına giriş tarihini izleyen on iş günü içerisinde tamamlanır ve değerlendirme sonuçları ilgili tüzel kişiye yazılı olarak bildirilir.

İlgili mevzuata uygun olarak yapılmadığı tespit edilen lisans başvurularındaki eksiklik veya yanlışlıklar yazılı bildirim tarihinden itibaren on iş günü içerisinde giderilmediği takdirde başvuru yapılmamış sayılır ve başvuru evrakı iade edilir.

Şehir içi doğal gaz dağıtım lisansına ilişkin başvuru, yeterlilik, ihale, değerlendirme ve lisans verilmesine yönelik işlemler Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğine göre yapılır.

Lisans başvurusu elektronik ortamda yapılabilir. Hangi lisans türleri için elektronik ortamda başvuru yapılabileceği ve bu başvurularda sunulacak bilgi ve belgeler Kurul Kararı ile belirlenir. Talep edilen bilgi ve belgeler Kurul Kararında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde elektronik ortamda Kuruma sunulur.

Lisans başvurularının inceleme ve değerlendirmeye alınması

Lisans başvuru esaslarına göre eksiksiz olarak yapıldığı tespit edilen başvuruların; inceleme ve değerlendirmeye alınabilmesi için başvuru sahiplerine yazılı bildirimde bulunulur ve lisans alma bedelinin yüzde birinin, bildirim tarihinden itibaren on iş günü içinde Kurum hesabına yatırılması istenir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde başvuru yapılmamış sayılır ve başvuru evrakı iade edilir.

Lisans alma bedelinin yüzde birinin Kurum hesabına yatırıldığının ibraz edilmesini takiben lisans başvurusu inceleme ve değerlendirmeye alınır. Lisans başvurusunun inceleme ve değerlendirmeye alınması, lisans almaya hak kazanıldığı anlamını taşımaz.

Depolama lisansı başvurularında; başvurunun inceleme ve değerlendirmeye alınmasını müteakip, başvuruya konu yer hakkında Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği uyarınca Genelkurmay Başkanlığı’ndan görüş alınır. Alınan görüşün olumsuz olması halinde lisans başvurusu Kurul kararı ile reddedilir. Alınan görüşün olumlu olması halinde başvuruya konu yerin il, ilçe, köy, mahalle, ada, parsel, 1/25000’lik pafta numarası ve UTM-ED50 (6˚lik) sisteme göre belirlenmiş koordinat bilgilerini de içeren bilgiler Kurum internet sayfasında duyurulur. Duyuruda belirlenecek sürede, duyuru konusu yerde faaliyet göstermek üzere başka doğal gaz depolama lisansı başvurusunun olması durumunda, başvurular Aynı Yerde Doğal Gaz Depolama Faaliyetinde Bulunmak Üzere Lisans Başvurusunda Bulunan Tüzel Kişilerin Seçimi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre değerlendirilir.

Ancak, yer altı doğal gaz depolama faaliyetinin yapılacağı saha ile ilgili başvuru duyurulmadan önce, başvuruyla ilgili olarak 6491 sayılı Kanuna göre verilmiş petrol arama ve işletme ruhsat hakları ve petrol faaliyetleri yönünden Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüşü alınır. Duyuru konusu yerin ham petrol veya doğal gaz üretilen bir alana tekabül etmesi halinde bu alan için yapılan başvurular Kurul kararı ile reddedilerek duyurusu yapılmaz. 6491 sayılı Kanuna göre işletme ruhsatına sahip tüzel kişinin doğal gaz ürettiği yer altı doğal gaz rezervuarını depolama amacı ile kullanmak üzere Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün onayının alınmasını müteakip Kuruma başvurması halinde depolama lisansı almak için aranılan şartları taşıması kaydıyla işletme ruhsatının ilgili bölümü depolama lisansına çevrilir, kalan bölüm başvuruya açık hale getirilir.

Depolama lisansı başvurusuna ilişkin yapılan duyurunun süresi tamamlandıktan sonra, duyuru konusu yerde piyasada başka bir depolama, elektrik piyasasında önlisans ve/veya petrol piyasasında rafinerici veya depolama faaliyetinde bulunmak üzere yapılan lisans başvuruları iade edilir veya reddedilir.

İlgili depolama lisansı başvuru tarihinden itibaren bu maddenin üçüncü fıkrası kapsamında yapılan duyuruya kadar geçen sürede ve/veya duyurudan itibaren on iş günü içerisinde, duyuruya konu yerde piyasada başka bir depolama, elektrik piyasasında önlisans ve/veya petrol piyasasında rafinerici ve/veya depolama lisansı başvurusu/başvuruları olması durumunda aşağıda yer alan esaslar çerçevesinde değerlendirme yapılır:

a) Uluslararası antlaşma ile tahsisi yapılan veya yapılması öngörülen yerde veya elektrik piyasasında nükleer enerjiye dayalı üretim tesisi sahası olarak Bakanlıkça çalışmalara konu edilen sahada faaliyet göstermek üzere piyasada ya da elektrik veya petrol piyasalarında yapılan önlisans veya lisans başvuruları her aşamada reddedilir.

b) Bu maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde ilan edilen lisans başvurusuna konu yerin uluslararası andlaşma ile tahsisi yapılan veya yapılması öngörülen yer olmaması veya nükleer enerjiye dayalı üretim tesisi sahası olarak Bakanlıkça çalışmalara konu edilmemesi, ancak ilan edilen lisans başvurusuna konu yerde faaliyette bulunmak üzere, piyasada başka bir depolama, elektrik piyasasında önlisans ve/veya petrol piyasasında rafinerici veya depolama lisansı başvurularının yapılması halinde, duyuru konusu yerde hangi başvuruya ilişkin lisanslama sürecinin devam edeceği aşağıdaki usul ve esaslara göre Kurul kararıyla belirlenir.

1) Lisans başvurularından piyasada yeraltı doğal gaz depolama, elektrik piyasasında doğal gaz hariç diğer kaynak veya yakıta dayalı önlisans, piyasada sıvılaştırılmış doğal gaz tesisinde yapılacak depolama, petrol piyasasında rafinerici, elektrik piyasasında doğal gaza dayalı önlisans ve petrol piyasasında depolama lisansı başvurularına sırasıyla öncelik verilir.

2) (1) numaralı alt bent hükmü çerçevesinde öncelik verilen lisans başvurusu/başvuruları dışında kalan başvurular iade edilir veya reddedilir.

İnceleme ve değerlendirme

Kurum yaptığı inceleme ve değerlendirmede ilgili lisans türüne göre temel olarak aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur;

a) İlgili mevzuatta öngörülen amaçlara uygunluk,

b) Tüketici haklarının korunması ile rekabetin ve piyasanın gelişimine olan etki,

c) Tüzel kişinin ve/veya ortaklarının mali gücü ve finansman kaynakları,

d) Başvuruda bulunan tüzel kişinin ve/veya ortaklarının; varsa, yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki deneyim ve performansı.

Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde yapılan depolama lisansına ilişkin duyurudan itibaren on beş iş günü içerisinde, duyuru konusu yerde faaliyet göstermek üzere başka bir doğal gaz depolama lisansı başvurusunun olması durumunda, lisans başvurularının değerlendirilmesi, ülkenin öncelikli ihtiyacı, söz konusu yatırımın ekonomiye katkısı, en fazla istihdamın oluşturulması, yatırım tutarının büyüklüğü, tesisin çevreyle uyumu gibi kriterler esas alınmak suretiyle hazırlanacak olan tebliğ hükümlerine göre yapılır.

Başvuru sahibinden, inceleme ve değerlendirme sürecinin sonuçlandırılabilmesi için gereksinim duyulan her türlü ek bilgi ve belge ayrıca istenebilir ve başvuru sahibi tüzel kişiyi temsile yetkili şahıslar doğrudan görüşme yapmak üzere çağrılabilir.

İnceleme ve değerlendirme sürecinde başvuru sahibinden istenilen bilgi ve/veya belgelerin yazılı bildirim tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Kuruma sunulmaması halinde, lisans alma bedelinin yüzde biri irad kaydedilerek lisans başvurusu reddedilmiş sayılır ve başvuru evrakı iade edilir.

İnceleme ve değerlendirmenin sonuçlandırılması

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek tüzel kişilerin lisans almak için Kuruma yapacakları başvuruya, başvuru yapıldığı tarihten itibaren en fazla altmış gün içerisinde Kurum tarafından cevap verilir. İthalat (Spot) lisansları için bu süre otuz gün olarak uygulanır.

İthalat, ihracat, dağıtım, depolama ve boru hattı ile iletim faaliyetlerine ilişkin lisans başvuruları Kurul; toptan satış, toptan satış (OTOLNG), sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ve  iletim (LNG) faaliyetlerine yönelik yapılan lisans başvuruları ise Kurum tarafından sonuçlandırılır. Kurum tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme Kurula/Başkanlık Makamına sunulur ve lisans başvurusu Kurul Kararı/Başkanlık Makamı Onayı ile sonuçlandırılır. Lisans başvurusunun reddedilmesi durumunda, ret gerekçeleri başvuru sahibi tüzel kişiye Kurul Kararını/Başkanlık Makamı Onayını izleyen on iş günü içerisinde yazılı olarak bildirilir.

İnceleme ve değerlendirme sonucu lisans alması Kurul/Kurum tarafından uygun bulunan başvuru sahibi tüzel kişiye;

a) EK-4’te yer alan hükümler doğrultusunda, gerekli görüldüğü takdirde, şirket ana sözleşmesinde değişiklik yapması ve ana sözleşme değişikliklerinin ticaret siciline tescil ettirildiğini gösterir belgeleri ibraz etmesi,

b) Lisans alma bedelinin kalan tutarının Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belgeyi ibraz etmesi,

c) Depolama tesisleri ile boru hattı şebekesi vasıtasıyla gerçekleştirilecek iletim faaliyetlerine konu tesislere ait projelerin, 25/11/2014 tarihli ve 29186 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında olması halinde, lisans başvurusuna konu proje veya tesise ait söz konusu Yönetmelik kapsamında alınan kararın ibraz edilmesi,

ve bu yükümlülüklerin yerine getirildiğini gösterir belgelerin yazılı bildirim tarihinden itibaren doksan gün içerisinde Kuruma sunulması halinde lisansın verileceği yazılı olarak bildirilir. Bu fıkradaki diğer yükümlülüklerin doksan gün içerisinde yerine getirilmesi kaydıyla, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeler için alınan Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararının Kuruma sunulması için bu süre üçyüz gün olarak uygulanır. Kurul/Kurum tarafından, yükümlülüklerini yerine getiren tüzel kişiye lisans verilir. Lisans sahibi tüzel kişinin ticaret unvanı ile aldığı lisans türü Kurum internet sayfasında duyurulur. Boru hattı ile iletim, dağıtım ve depolama lisansı verilen tüzel kişinin ticaret unvanı ile aldığı lisans türü ayrıca Resmî Gazete’de yayımlanır.

Mücbir sebepler dışında, üçüncü fıkrada öngörülen süreler içerisinde bu yükümlülüklerin yerine getirildiğini gösterir belgelerin Kuruma ibraz edilmemesi halinde lisans başvurusu Kurul/Kurum tarafından reddedilir ve lisans alma bedelinin yüzde biri irad kaydedilerek başvuru evrakı iade edilir.

Lisans başvurusunun uygun bulunmasından sonra;

a) Lisans başvurusu sırasında tüzel kişi tarafından Kuruma eksik ve/veya yanlış bilgi/belge sunulduğunun tespit edilmesi veya lisans başvurusunda sunulan bilgi ve/veya belgelerde değişikliklerin meydana gelmiş olması durumunda,

b) İnceleme ve değerlendirme sürecinde tüzel kişi tarafından Kuruma eksik ve/veya yanlış bilgi/belge sunulduğunun tespit edilmesi veya inceleme ve değerlendirme sürecinde sunulan bilgi ve/veya belgelerde değişikliklerin meydana gelmiş olması durumunda,

söz konusu eksik ve/veya yanlış bilgi veya belgenin ya da meydana gelen değişikliklere ait talep edilenlerin altmış gün içerisinde tamamlanması veya düzeltilmesi gerektiği başvuru sahibi tüzel kişiye yazılı olarak bildirilir. Yazılı bildirim tarihinden itibaren altmış gün içerisinde söz konusu eksik ve/veya yanlış bilgi veya belgenin tamamlanarak veya düzeltilerek Kuruma sunulmaması ya da belirtilen süre içerisinde sunulan bilgi veya belgeler çerçevesinde Kurum tarafından yapılacak ek inceleme ve değerlendirme neticesinde başvuru sahibi tüzel kişiye lisans verilmesine engel teşkil edecek bir husus tespit edilmesi halinde lisans başvurusu Kurul/Kurum tarafından reddedilir ve lisans alma bedelinin yüzde biri irad kaydedilerek başvuru evrakı iade edilir.

Lisansların geçerlilik kazanması

Lisanslar ve lisans sahibi tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri lisansta belirtilen tarihten itibaren geçerlilik kazanır.

Lisans bedelleri ve katılma payı

Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin Kurum hesabına yatırmak zorunda oldukları ve bir sonraki yıl için geçerli olacak lisans alma, yıllık lisans, lisans yenileme, lisans tadili ve suret çıkartma bedelleri, her yılın Aralık ayının sonuna kadar Kurul tarafından belirlenerek Resmî Gazete’de yayımlanır ve Kurum internet sayfasında duyurulur.

Lisans alma bedelleri faaliyetin türüne göre maktu olarak, yıllık lisans bedelleri ise faaliyet türlerine ve işlem yapılan doğal gaz miktarına göre nispi olarak belirlenir ve bu Yönetmelik hükümlerine göre ödenir.

Lisans yenileme, lisans sureti çıkartma ve lisans tadili bedelleri peşin olarak ödenir.

Yıllık lisans bedeli, bir önceki yılda işlem yapılan doğal gaz miktarı üzerinden hesaplanır. Yıllık lisans bedelleri; lisans alma bedelinin kalan tutarının ödendiği tarihi izleyen ilk takvim yılından başlamak üzere üç eşit taksitte her yılın Şubat, Haziran ve Ekim aylarının ilk beş iş günü içerisinde Kurum hesabına yatırılır.

Katılma payının mükellefi, lisans sahibi tüzel kişilerdir. Katılma payı, anılan mükelleflerin yıllık faaliyet dönemine ilişkin olarak düzenleyecekleri gelir tablolarında yer alan safi satış hasılatı tutarının, % 0,2 (binde iki) oranını aşmayacak şekilde Kurul tarafından belirlenecek katılma payı oranı ile çarpımı sonucu bulunur. Yıl içerisinde uygulanacak katılma payı oranı, bir önceki yılın Aralık ayı içerisinde ilan edilir.

Lisans sahibi, katılma payı tutarını gelir tablosunun ibrazı ile birlikte ilgili faaliyet yılını takip eden yılın Mayıs ayı sonuna kadar Kuruma ödemekle mükelleftir.

Yıllık lisans bedeli ve katılma payının, süresi içinde ödenmemesi durumunda; ödenmeyen tutara 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranı uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Lisansların Tadili, Yenilenmesi, Sona Ermesi ve İptali

Lisansların tadil edilmesi

Lisanslar; lisans sahibinin talebi veya ilgili mevzuat kapsamındaki uygulamaların gerektirdiği durumlarda ya da yasal değişiklik hallerinde tadil edilebilir. Buna göre;

a) Lisans sahibinin talebi ile yapılan tadiller; lisans sahibinin lisansta değişiklik yapılması için öne sürdüğü gerekçelerin uygun bulunması,

b) İlgili mevzuat kapsamındaki uygulamaların tadil gerektirmesi,

c) Yasal değişiklik hallerinde yapılan tadiller; lisans sahibinin uyması gereken mevzuatta gerçekleşen değişiklikler paralelinde lisans hükümlerinde değişiklik yapılmasının zorunlu hale gelmesi,

durumlarında yapılabilir.

Lisans sahibinin talebi veya ilgili mevzuat kapsamındaki uygulamaların gerektirdiği durumlarda yapılan lisans tadili serbest rekabet koşullarını bozucu hükümler içeremez. Lisans tadilleri; ilgili tüm lisans sahiplerine eşit taraflar arasında ayrım gözetilmemesi ilkesi doğrultusunda ve aynı koşullarda uygulanır.

Lisans sahibinin, lisans tadilinden doğacak yeni ve/veya ilave yükümlülükleri yerine getirebilmesi için belirli bir süreye gereksinim duyması halinde, söz konusu süre Kurul kararı ile belirlenir ve tadil edilen lisanslarda yer alır.

Maddi hatalardan kaynaklanan tadiller, Kurum tarafından resen yapılan tadiller ile dağıtım şirketinde belediye veya belediye şirketine yapılacak hisse devrine ilişkin tadillerden lisans tadil ücreti alınmaz. Ayrıca,

a) Tüm lisanslar için maddi hatalardan kaynaklanan tadiller,

b) CNG satış, OtoCNG  ve toptan satış (OtoLNG) lisanslarında tesis adresinde yapılacak değişikliklere ilişkin tadiller hariç CNG, toptan satış,  toptan satış (OtoLNG) ve iletim (LNG) lisanslarında yapılacak diğer tüm tadiller,

c) Tüm lisanslar için; hisse devri, birleşme ve ana sözleşmede yer alan faaliyet konusu değişikliği işlemleri hakkında Kurul onayının alınması sonrasında yapılacak tadiller,

d) İthalat, depolama ve dağıtım lisansları haricinde diğer lisans sahibi tüzel kişilerin unvan ve nev’i değişikliği ile tüm lisanslar için lisans sahibinin doğrudan ortağı olan tüzel kişilerin unvan ve nev’i değişikliğine ilişkin tadiller,

e) Dağıtım şirketinde belediye veya belediye şirketine yapılan hisse devrine ilişkin tadiller,

Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığı tarafından sonuçlandırılır. Daire Başkanlığınca yapılacak olan tadillerde, Kurum tarafından bildirimin yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içerisinde lisans tadil ücretinin Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belgenin Kuruma ibraz edilmesi kaydıyla lisans tadil edilir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde lisans tadili talebi reddedilmiş sayılır.

Lisans sahibinin talebiyle yapılacak tadillerde, tadil talebinin lisans özel hükümleri hakkında olması durumunda, tadil hakkındaki olumlu kararın yazılı bildirimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde lisans tadil bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belgenin Kuruma ibraz edilmesi kaydıyla lisans tadil edilir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde lisans tadili talebi reddedilmiş sayılır ve başvuru evrakı iade edilir.

Tüzel kişinin lisansına işlenmiş % 10 ve üzeri pay sahibi gerçek veya tüzel kişi ortaklarının pay oranlarında, 42 nci madde kapsamı dışında kalan hisse devirleri nedeniyle değişiklik olması ve lisans sahibinin lisansına konu tesise ait adres bilgilerinde tesis yeri değişmeksizin diğer mevzuattan kaynaklanan nedenlerle değişiklik olması halinde yapılacak lisans tadilinden, lisans tadil ücreti alınmaz ve bu kapsamdaki lisans tadilleri Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığı tarafından sonuçlandırılır.

Aynı başvuru kapsamında farklı konularda tadil talebinde bulunulması halinde, her bir farklı konudaki tadil işlemi için ayrı tadil bedeli ödenir.

Lisansların yenilenmesi

Lisanslar, lisans sahibinin talebi üzerine lisans süresinin bitiminden başlamak üzere en az on, en fazla otuz yıllık süre için yenilenebilir.

Lisans yenileme talebi, yürürlükteki lisans süresinin bitiminden en erken bir yıl, en geç dokuz ay önce, lisans sahibinin Kuruma yazılı olarak başvurması suretiyle yapılabilir. Ancak bu süreler; ithalat (Spot), toptan satış, toptan satış (OtoLNG), iletim (LNG) ve CNG lisansları için en erken bir yıl, en geç üç ay önce olacak şekilde uygulanır.

Lisans yenileme talebi incelenirken temel olarak lisans sahibinin;

a) İlgili mevzuatta öngörülen amaçlara uygun olarak çalışıp çalışmadığı,

b) Tüketici zararlarının tazmini açısından tüketiciler ile olan ilişkileri,

c) Hakkında yapılmış şikayetler ve şikayetlerin giderilme süreleri,

d) Hakkında uygulanmış olan yaptırım ve cezalar,

dikkate alınır.

İthalat, ihracat, depolama, dağıtım ve boru hattı ile iletim faaliyetleri yapılmak üzere verilen lisansların yenileme işlemleri Kurul; toptan satış, toptan satış (OtoLNG), sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ve iletim (LNG) faaliyetlerine yönelik verilen lisansların yenileme işlemleri ise Kurum tarafından gerçekleştirilir. Lisans yenilenmesi hakkında yapılan yazılı başvuru, doksan gün içerisinde sonuçlandırılır. Başvuruda, lisans sahibi şirketin güncel sermaye miktarını gösteren belge sunulur. Başvurunun Kurul/Kurum tarafından uygun bulunması halinde lisans yenileme bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belge ile eğer yetersiz ise lisans sahibinin sermayesinin cari yıla ait ilgili mevzuatta belirtilen tutarda asgari sermayeye artırıldığını gösterir belgenin yazılı bildirim tarihinden itibaren doksan gün içerisinde Kuruma ibraz edilmesi istenir. Bu süre, her koşulda lisans süresinin bitiş tarihini aşmayacak şekilde uygulanır. Yükümlülüklerini süresi içerisinde yerine getiren tüzel kişiye ilgili Kurul Kararına/Başkanlık Makamı Onayına istinaden yeni lisansı verilir.

Lisans süresi sona eren lisans sahibinin dağıtım şirketi olması halinde, lisans süresinin tamamlanmasından bir yıl önce, söz konusu şehir içi dağıtım lisansının yenilenmesini Kurumdan talep etmesi durumunda Kurul, (a), (b), (c) ve (d) bentleri çerçevesinde şirketin ekonomik ve teknik gücü, hizmet kalitesi, abonelerinin memnuniyeti ile ilgili mevzuatta belirtilen diğer hususları da dikkate alarak ikinci kez dağıtım lisansı verebilir. Lisans sahibinin lisans süresi yukarıda belirtilen nedenlerle uzatılmadığı takdirde Kurum ilgili şehir için Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslara göre ihale açar ve en uygun teklifi veren tüzel kişiye lisans verir.

Lisansı yenilenen lisans sahibi tüzel kişinin ticaret unvanı ile yenilenen lisans türü lisansın yürürlüğe girdiği tarihte Kurum internet sayfasında duyurulur. Boru hattı ile iletim, dağıtım ve depolama lisansı sahibi tüzel kişinin ticaret unvanı ile yenilenen lisans türü ayrıca Resmî Gazete’de yayımlanır.

Lisansların sona ermesi

Lisanslar; sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi hakkındaki iflas kararının kesinleşmesi halinde kendiliğinden, lisans sahibinin lisanstan vazgeçmek istemesi halinde ise Kurul onayıyla sona erer.

Yapılan denetimler sonucu, iletim veya dağıtım lisansı sahibi bir tüzel kişinin mali durumunun, lisansı kapsamındaki faaliyetini güvenli olarak yürütebilmesi ve/veya üstlenmiş olduğu mali yükümlülüklerini yerine getirmesini tehlikeye düşürecek şekilde bozulduğunun, ilgili mevzuat çerçevesinde lisans sahibi tüzel kişinin savunması da alınmak suretiyle hazırlanan denetim raporlarıyla tespit edilmesi durumunda, tüketiciler ve piyasa koşulları aleyhine bir sonuç yaratılmamasını teminen, Kurul kararına uygun olarak gereken önlemlerin alınacağı tüzel kişinin lisansında yer alır. Lisans sahibi tüzel kişinin lisansı kapsamındaki faaliyetini sona erdirmek istemesi halinde, lisansın sona ermesinin talep edildiği tarihten en az yüzseksen gün önce, gerekçeleri ile birlikte Kuruma yazılı olarak başvuruda bulunulmuş olması zorunludur. Bu başvuru kapsamında lisans sahibi tüzel kişinin lisansını sona erdirmek istediği tarih itibarıyla ne tür yükümlülükler taşıdığının ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ne tür tedbirlerin öngörüldüğünün belirtilmesi de zorunludur. Kurulun, sona erdirme talebi hakkında alacağı karar için gereksinim duyulması halinde, ilave bilgi ve belgeler Kurum tarafından ilgili tüzel kişiden istenebilir. Yapılan denetimler sonucu, iletim veya dağıtım lisansı sahibi bir tüzel kişinin mali durumunun, lisansı kapsamındaki faaliyetini güvenli olarak yürütebilmesi ve/veya üstlenmiş olduğu mali yükümlülüklerini yerine getirmesini tehlikeye düşürecek şekilde bozulduğunun, ilgili mevzuat çerçevesinde lisans sahibi tüzel kişinin savunması da alınmak suretiyle hazırlanan denetim raporlarıyla tespit edilmesi durumunda, tüketiciler ve piyasa koşulları aleyhine bir sonuç yaratılmamasını teminen, Kurul kararına uygun olarak gereken önlemlerin alınacağı tüzel kişinin lisansında yer alır. Lisans sahibi tüzel kişinin lisansı kapsamındaki faaliyetini sona erdirmek istemesi halinde, lisansın sona ermesinin talep edildiği tarihten en az yüzseksen gün önce, gerekçeleri ile birlikte Kuruma yazılı olarak başvuruda bulunulmuş olması zorunludur. Bu başvuru kapsamında lisans sahibi tüzel kişinin lisansını sona erdirmek istediği tarih itibarıyla ne tür yükümlülükler taşıdığının ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ne tür tedbirlerin öngörüldüğünün belirtilmesi de zorunludur. Kurulun, sona erdirme talebi hakkında alacağı karar için gereksinim duyulması halinde, ilave bilgi ve belgeler Kurum tarafından ilgili tüzel kişiden istenebilir. İletim (LNG) ve CNG lisanslarının sona erdirilmesinde, lisans sahibinin söz konusu lisans kapsamında herhangi bir faaliyetinin olmaması ve yükümlülüğünün bulunmadığının taahhüt edilmesi halinde, bu fıkrada belirtilen yüzseksen günlük süre uygulanmaz. Diğer lisans türleri için ise; lisansını sona erdirmek isteyen tüzel kişinin talep etmesi halinde, bu fıkrada belirtilen yüzseksen günlük sürenin uygulanıp uygulanmamasına, Kurum tarafından yapılacak inceleme neticesinde Kurul tarafından karar verilir.

Yapılan değerlendirme sonucu, sona erdirme talebinin Kurul kararıyla uygun bulunması halinde, lisans, Kurul kararında belirtilen tarihte sona erer.

Dağıtım lisansı sahibi bir tüzel kişinin, lisans süresi sona ermeden önce lisansını sona erdirmek istemesi halinde, söz konusu lisans kapsamındaki faaliyeti sürdürecek yeni bir tüzel kişi lisans alıncaya kadar, lisans sona erdirilemez.

Lisansların iptali

Lisanslar Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde iptal edilebilir. Bir lisansın iptali halinde, yeni bir lisans verilene kadar verilen hizmetin aksamaması için Kurul gereken önlemleri alır.

Dağıtım lisansının iptal edilmesinin zorunlu hale gelmesi durumunda;

a) Lisans iptalinden önce alınacak Kurul kararıyla, tüketicilerin korunması ve hizmetin aksamaması açısından, lisans kapsamındaki faaliyetlerin yürütülmesini ve dağıtım şebekesinin işletilmesini teminen, lisans sahibi tüzel kişinin yönetim kurulu veya tüzel kişiyi idare edenlerin; lisans sahibinin anonim şirket olmaması halinde ise ortaklar genel kurulu ve/veya tüzel kişiliği idare edenlerin bir kısmının veya tamamının; geçici olarak değiştirilmesi suretiyle, Kurum tarafından yerlerine yeni atama yapılabileceğinin,

b) Kurumun, lisans sahibinin nam ve hesabına yüz yirmi gün içerisinde ilgili şebekenin satışı ve yeni lisans sahibinin belirlenmesi için ihaleye çıkacağı ve bu süreçte, şebekenin yeni lisans sahibine satış bedelinin ve ihaleye ilişkin usul ve esasların Kurul tarafından belirleneceğinin,

kabul edildiğine ilişkin hükümler dağıtım lisanslarında ve dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin ana sözleşmesinde yer alır.

İKİNCİ KISIM

Lisanslarla İlgili Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Genel esaslar

Lisanslarda, lisans türlerine göre, aşağıda belirtilen genel esaslar yer alır:

1) Lisans kapsamında hizmet verilecek gerçek ve tüzel kişilere dair gruplar veya kategoriler ile yürütülecek faaliyet türlerini belirleyen hükümler,

2) Bir dağıtım ya da iletim lisansı sahibinin, gerçek ve tüzel kişilere, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin sisteme erişim ve sistemi kullanım imkanı sağlayacağına dair hükümler,

3) Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmeye, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak, abonelere yapılan doğal gaz satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmeye ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaya dair yöntemler ve bunların denetlenmesine dair hükümler,

4) Lisans sahibinin Kurula tam ve doğru bilgi vermesini ve abonelere yapılan satışlar açısından; dağıtım lisansı sahibinin doğal gaz alımlarını en ekonomik kaynaktan yapmasını ve gerektiğinde yaptığı alımlarda en ekonomik alımı yaptığını kanıtlamasını sağlayacak hükümler,

5) Yönetmelik uyarınca, hizmet maliyetlerinin yansıtılmasına dair kurallar ile işletme kayıplarını asgariye indirecek önlemlerin uygulanmasına dair esasları içeren hükümler,

6) Lisansın iptaline, sona ermesine ve yenilenmesine ilişkin hükümler,

7) Lisansta değişiklik yapılmasına ilişkin hükümler,

8) Lisans sahibinin Kuruma ödemekle yükümlü olacağı bedeller ve ödeme koşullarına ilişkin hükümler,

9) Lisans sahibine ait veya kullanımındaki tesis ve/veya tesislerin gerektiğinde lisans amaçları doğrultusunda başkalarına kullandırılması koşullarına ilişkin hükümler,

10) Lisans sahibinin Kurul tarafından verilen tüm talimatlara uyma yükümlülüklerine ilişkin hükümler,

11) Lisans kapsamında, Kuruldan izin alınmaksızın yapılabilecek faaliyetlere ilişkin hükümler,

12) Lisans kapsamındaki faaliyetler ile ilgili uyuşmazlıkların hangilerinin Kurul tarafından çözüleceğine ilişkin hükümler,

13) Lisansta yer alan hak ve yükümlülüklerin hangi süre, koşul ve hallerde geçersiz olacağına ilişkin hükümler,

14) Hizmetin teknik gereklere göre yapılmasını sağlayacak hükümler,

15) Lisans kapsamındaki tesislere ilişkin hükümler,

16) Lisans süresi,

17) Kurul tarafından lisanslara derc edilmesi uygun görülen diğer hükümler.

İKİNCİ BÖLÜM

İthalat Lisansı

İthalat lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

İthalatçı şirket, yurt içinde satışı veya yurt dışına doğrudan satışı amacıyla yurt dışından LNG, sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) veya gaz formunda doğal gaz ithal edilmesi faaliyetlerini yürütür. İthalatçı şirketler, yapacakları her ithalat bağlantısı için ayrı bir lisans almak zorundadır ve üretim şirketlerinden, toptan satış şirketlerinden ve birbirlerinden doğal gaz satın alabilir.

İthalatçı şirketler, ithal yoluyla ve yurt içinden temin ettikleri doğal gazı yurt içinde toptan satış şirketlerine, ihracatçı şirketlere, dağıtım şirketlerine, CNG satış şirketlerine, OtoCNG şirketlerine, toptan satış (OtoLNG) şirketlerine ve serbest tüketicilere satış sözleşmesi ile devredebilecekleri gibi ihracat lisansı almak kaydıyla yurt dışına da pazarlayabilir. Ancak, ihracatçı şirketlere yapılan devir, ithalatçı şirketin lisans kapsamındaki taahhütlerini ortadan kaldırmaz.

Herhangi bir ithalatçı şirketin, bir veya birden fazla ithalat lisansı kapsamında, ithal yoluyla temin ettiği yıllık doğal gaz miktarı, Kurumca her yıl Ocak ayında yayımlanan cari yıla ait ulusal doğal gaz tüketim tahmininin yüzde yirmisini aşamaz.

İthalatçı şirketler, bir veya birden fazla ithalat lisansı kapsamında Kurumca her yıl Ocak ayında yayımlanan cari yıla ait ulusal doğal gaz tüketim tahmininin yüzde yirmisinden fazlasını satamaz. Bu oran, kayıplar düşüldükten sonra kalan net ulusal tüketim miktarından, şirketin doğrudan doğruya veya sermayesinin yarısından fazlası kendisine ait şirketler vasıtasıyla nihai olarak tükettiği doğal gaz miktarı tenzil edilerek bulunur.

İthalatçı şirketler, başvurularında her takvim yılında ithal edecekleri doğal gazın Kurul tarafından belirlenen oranı kadar bir miktarını beş yıl içinde yurt içinde yer altı depolama imkânı sağlayacaklarına dair önsözleşme veya taahhütname ibraz etmiş iseler, depolama yükümlülüğünü yerine getirmek için lisans sahibi depolama şirketleri ile daha sonra imzalayacakları kira sözleşmelerini Kuruma ibraz etmek zorundadır.

İthalatçı şirketler, EK-3 ün 10 uncu maddesinin (a) bendinin (v) numaralı alt bendinde belirtilen hususlardaki değişiklikler ile ithalat sözleşmelerinde veya temditlerinde yer alan ve sistemin güvenliğini ilgilendiren yükümlülüklerini Kuruma bildirir ve yapmış oldukları bütün ithalat sözleşmelerine ait Kurumun talep ettiği bilgi ve belgeleri Kuruma verir.

İthalatçı şirketlerin, dağıtım şirketlerine doğal gaz satışı yapmaları ve beşinci fıkraya göre sağlanan depolama kapasitesinin bunun için yetersiz olması halinde, gerekli depolama tedbirlerinin alınması için lisansın verildiği tarihten itibaren beş yıllık bir süre tanınır, bu süre ülkedeki depolama tesislerinin yeterli düzeye ulaşmaması halinde Kurul kararı ile iki yıla kadar uzatılabilir. Serbest tüketicilere satış yapılması ve beşinci fıkra ile sağlanan depolama kapasitesinin yetersiz olması halinde ise, gerekli depolama tedbirlerinin alınması için lisansın verildiği tarihten itibaren beş yıllık bir süre tanınır. Bu süre ülkede depolama tesislerinin yeterli düzeye ulaşmaması halinde Kurul kararı ile uzatılabilir.

Spot sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), spot boru gazı ve sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ithalatı faaliyetinde bulunacak tüzel kişilerin ithalat (Spot) lisansı almaları şarttır. Spot sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), spot boru gazı ve sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ithalat faaliyetinde bulunacak şirketler yapacakları bu faaliyetlere konu ithalat bağlantıları için tek bir ithalat (Spot) lisansı alırlar. İthalat (Spot) lisansı kapsamında yurt dışından temin edilen CNG diğer lisans sahiplerine ve tüketicilere arz edilebilir. İthalat (Spot) lisansı sahipleri yurt içinde gerçekleştirecekleri CNG faaliyetlerini ilgili CNG lisanslarını alarak veya bu lisanslara sahip tüzel kişilerden hizmet alımı yoluyla yürütebilir. Spot boru gazı ithalatına ilişkin uygulama yöntemi ile CNG ithalatına ilişkin uygulama yöntemi Kurul tarafından çıkarılacak usul ve esaslarda belirlenir. İthalat (Spot) lisansı sahipleri gerçekleştirdikleri ithalat faaliyetine ilişkin miktar, kaynak (satıcı taraf olan şirket/ülke) ve teslimat noktası bilgilerini 27/5/2014 tarihli ve 29012 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Enerji Piyasası Bildirim Yönetmeliği hükümleri kapsamında Kuruma sunmakla yükümlüdür.

İthal edilen spot boru gazı miktarının, Kurul tarafından ilgili usul ve esaslarda belirlenen oranı karşılığı miktar yine ilgili usul ve esaslarda belirlenen süre içerisinde OTSP’de satılır. Spot boru gazı ithalatına ilişkin Kurul tarafından belirlenen Usul ve Esaslar çerçevesinde hak kazanılan kapasitenin rezerve edilmesi, kapasitenin kullanılması ve/veya OTSP’de satış yükümlülüklerinin yerine getirilmesini garanti etmek amacıyla talep çağrısına başvuracak olan lisans sahiplerinden teminat alınabilir.

Ülkedeki yer altı doğal gaz depolama kapasitesinin tüm ithalatçı şirketlerin her sene ithal edecekleri doğal gaz miktarının depolanmasına ilişkin yükümlülüklerinin yerine getirilmesine imkân verecek seviyede olmasına bağlı olarak Kurul, ithalatçı şirketlerin her sene ithal edecekleri doğal gazın beş yıl içerisinde ulusal topraklarda depolama yükümlülüklerine ilişkin oranını, ülkedeki mevcut yer altı depolama kapasitesini dikkate alarak yüzde yirmiden fazla olmamak üzere belirlemeye yetkilidir. İthalatçı şirketlerin depolama yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.

Toptan satış şirketlerinin ithalat lisansı alması

Toptan satış şirketlerinin doğal gaz ithalatı yapabilmesi için gerekli koşulları sağlayarak ithalat lisansı alması zorunludur. Yapılan ithalat lisans başvurusunun Kurul tarafından kabul edilmesi durumunda ithalat lisansı verilir. İthalat lisans başvuru sahibi tüzel kişinin, toptan satış lisansından vazgeçme talebinde bulunması ve bu talebin Kurul tarafından onaylanmasını müteakiben mevcut toptan satış lisansı ithalat lisansına dönüştürülür. İthalat lisansı için lisans alma bedeli Kurum hesabına yatırılır. Ancak, toptan satış lisansı için ödenmiş olan lisans alma bedeli iade edilmez.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İletim Lisansı

İletim lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

İletim lisansı sahibi, doğal gazın akışı ve sistemin işlemesi için gerekli ayarlama ve diğer her türlü hizmetlerin yerine getirilmesi hususunda kendisinin sahip olduğu kısımdan sorumludur. Ayrıca, lisans sahibi sorumlu olduğu hatlarda, gaz iletiminin güvenli bir biçimde, verimli ve en az maliyet ile gerçekleştirilmesine yönelik her türlü tedbiri almak, ilgili mevzuatta öngörülen diğer hususları yerine getirmekle mükelleftir.

İletim lisansı sahibi, faaliyet göstereceği iletim sisteminin mevzuatta belirlenen usul ve esaslar ile öngörülen standartlara göre planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi ve işletilmesinden sorumludur.

İletim lisansı sahibi, sistemin uygun olması halinde Kurum tarafından tespit edilen kriterler çerçevesinde sisteme bağlanmak isteyen kullanıcıları en geç on iki ay içerisinde şebekenin en uygun noktasına bağlamakla yükümlüdür.

Sisteme giriş talebini lisans sahibinin reddetmesi halinde, kullanıcı, Kurumu bu durumdan haberdar edebilir. Lisans sahibinin şebeke işleyişi ile ilgili yönetmeliği ihlal ettiğinin Kurumca tespit edilmesi durumunda, lisans sahibi sisteme giriş bağlantısını Kurulun vereceği karara göre yapar. Sisteme girmek için başvuranlara lisans sahibi en geç otuz gün içerisinde cevap vermek zorundadır. Söz konusu talebin reddi halinde ret gerekçeleri talep sahibine bildirilir. Talebi reddedilenlerin altmış gün içerisinde Kuruma başvurması halinde Kurul, en geç üç ay içerisinde karar vererek taraflara bildirir. Kurul, bu konuda vereceği kararlarda, iletim faaliyetlerinin aksamamasına ve sistemin işleyişinin bozulmamasına azami dikkati gösterir. Kurulun bu konuda vereceği kararlara uyulmaması halinde Kanunun 9 uncu maddesindeki hükümler uygulanır.

İletim lisansı sahipleri, ekonomik, verimli ve güvenli işletmecilik hizmeti verdiğini Kuruma göstermek zorundadır.

İletim lisansı (LNG) sahibi; sahibi olduğu lisans kapsamında sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG), Türk karasularında ve/veya Türkiye sınırları içinde LNG taşıma vasıtalarıyla taşır. İletim lisansı (LNG) sahibi, lisansı kapsamındaki LNG dolum, taşıma ve teslim faaliyetlerinin; ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yürütülmesinden ve bu faaliyete yönelik taşıma vasıtaları ile tesislerin, öngörülen standartlara göre planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi veya temin edilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Hiçbir sistem kullanıcısı, iletim lisansı (LNG) almaksızın LNG iletimi yapamaz. İletim lisansı alınması zorunluluğu hariç olmak üzere bu hükümler, yurt içinde teslim faaliyetinde bulunmamaları kaydıyla LNG taşıma faaliyetine ilişkin bilgiler lisansına derç edilmiş olan ihracatçı şirketlere de uygulanır.

İletim lisansı sahibi, çalıştırdığı kurumsal bilişim sistemi ile endüstriyel kontrol sistemlerini TS ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi standardına uygun bir şekilde işletmek, TS ISO/IEC 27001 standardına uygun faaliyet gösterdiğini Türk Akreditasyon Kurumuna akredite olmuş bir belgelendirme kurumuna ispat ederek sistemlerini belgelendirmek, söz konusu belgelerin geçerliliğini sağlamak ve TS ISO/IEC 27001’e göre kuracakları Bilgi Güvenliği Yönetim Sisteminde TS ISO/IEC 27002 Uygulama Rehberine ek olarak ISO/IEC TR 27019 rehber dokümanını da referans almakla yükümlüdür.

Yatırım programlarının hazırlanması ve onaylanması

İletim şirketleri, yapacakları yatırımlarda transit doğal gaz iletim taleplerini de dikkate alır. Bu amaçla, hazırlanan yatırım programları, diğer mevzuatın gerektirdiği onaylar alındıktan sonra en geç 30 gün içerisinde onaylanmak üzere Kuruma sunulur. Kurul, lisans sahibinin transit doğal gaz iletim taleplerini de dikkate alarak hazırladığı ulusal iletim şebekesi yatırım programlarını, iki ay içerisinde inceleyerek onaylar veya görüş ve önerilerini iletim şirketine bildirir. İletim şirketleri, yatırım programlarında Kurum tarafından yapılan önerileri de dikkate alır ve bu görüş ve öneriler doğrultusunda revize ettiği yatırım programlarını Kurula tekrar sunar. Yatırım programlarının onaylanmasını müteakip iletim şirketinin lisansı onaylanan yatırım programlarına göre gerekiyorsa tadil edilir. Kurul tarafından onaylanmayan yatırım programları uygulamaya konulmaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Depolama Lisansı

Depolama lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

Lisans sahibi, faaliyette bulunacağı yer altı ve yer üstü depolama tesisleri ile LNG tesislerinin ilgili ve diğer mevzuatta belirlenen usul ve esaslar ile öngörülen standartlara göre planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi ve işletilmesinden sorumludur.

Sisteme giriş talep eden kullanıcının, tahsis edilecek kapasite olmaması durumunda, fiziki olarak kapasite arttırımı mümkün ise gerekli masrafları yüklenmesi halinde sisteme girişi reddedilemez.

Depolama şirketine yapılan taleplerin reddedilmesi ve sistem kullanıcısının bu durumdan Kurumu haberdar etmesi halinde, Kurum gerekli incelemeleri ve denetimleri yaparak depolama şirketinin yayımlanan usul ve esaslar ile lisans şartlarını ihlal ettiğini tespit etmesi halinde, depolama şirketini talep edilen hizmeti vermeye icbar edebilir. Yapılan bu ihlal nedeniyle, Kanunda belirtilen cezai müeyyideler uygulanır.

Depolama hizmeti almak için depolama şirketine başvuran tedarikçilerin taleplerine depolama şirketleri otuz gün içerisinde cevap vermek zorundadır. Talebin reddi halinde red gerekçeleri talep sahibine bildirilir. Talebi reddedilen tedarikçilerin altmış gün içerisinde Kuruma başvurması durumunda Kurulun başvuru tarihinden itibaren durum hakkında en geç üç ay içerisinde vereceği karara uyulması zorunludur.

Depolama tesislerinin iletim veya dağıtım sistemlerine olan bağlantıları tarafların kendi aralarında yapacakları bağlantı sözleşmelerine göre yapılır.

Lisans sahibi, kendi mülkiyetinde olan sistemin işleyişinden, bakımından, güvenliğinden, dengelenmesinden ve doğal gaz arz güvenliğinden sorumludur.

Birbirleriyle kendi içinde doğrudan bağlantısı olmayan ve fiziki bir bütünlük arzetmeyen yerlerdeki depolama tesislerinin her biri için ayrı lisans alınır. Mevcut depolama tesislerinde yapılacak genişletme için lisans tadil edilir.

Lisans sahipleri, ekonomik, verimli ve güvenli işletmecilik hizmeti verdiklerini Kuruma göstermek zorundadır.

Üretim şirketlerinin depolama faaliyetlerinde bulunması

6491 sayılı Kanuna göre, işletme ruhsatına sahip şirketlerin doğal gaz ürettiği yer altı doğal gaz yatağını, depolama amacı ile kullanmak üzere Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün onayının alınmasını müteakip Kuruma başvurması halinde, Kurul tarafından uygun görüldüğü takdirde, işletme ruhsatının ilgili bölümü depolama lisansına çevrilir. Ancak, üretim şirketinin Kuruma yaptığı başvuruda, depolama lisansı için istenen yeterliliğe sahip olduğunu belgelemesi şarttır. Şirket, depolama faaliyetine başladığı takdirde, depolama faaliyetini, muhasebesini ayrıştırmak suretiyle üretim faaliyetinden ayrı olarak yürütür.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Toptan Satış Lisansı

Toptan satış lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

Toptan satış şirketleri; üretim, ithalatçı ve diğer toptan satış şirketlerinden doğal gaz satın alabilir.

Toptan satış lisansı sahibi tüzel kişi, satın aldığı doğal gazı yurt genelindeki, ihracatçı şirketlere, serbest tüketicilere, CNG satış şirketlerine, OtoCNG şirketlerine, toptan satış (OtoLNG) şirketlerine, ithalatçı şirketlere, dağıtım şirketlerine ve diğer toptan satış şirketlerine satabilir. Türk karasularında bulunan deniz taşıtlarının yakıt ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yapılacak satışlara ilişkin hususlar, Kurul kararıyla düzenlenir.

Toptan satış şirketlerinin her biri, Kurumca her yıl Ocak ayında yayımlanan cari yıla ait ulusal doğal gaz tüketim tahmininin yüzde yirmisinden fazlasını satamaz. Bu oran, kayıplar düşüldükten sonra kalan net ulusal tüketim miktarından, şirketin doğrudan doğruya veya sermayesinin yarısından fazlası kendisine ait şirketler vasıtasıyla nihai olarak ve bizzat tükettiği doğal gaz miktarı tenzil edilerek bulunur.

Toptan satış şirketleri, başvuru sırasında, yurt içinde depolama imkanı sağlayacaklarına dair ön sözleşme veya taahhütname ibraz etmiş iseler, bu taahhütlerini yerine getirmek için lisans sahibi depolama şirketleri ile imzalayacakları kira sözleşmelerini Kuruma ibraz etmek zorundadır. Ancak, dağıtım şirketlerine doğal gaz satışı yapmaları halinde, gerekli depolama tedbirlerinin alınması için lisansın yürürlük tarihinden itibaren beş yıllık bir süre tanınır, bu süre ülkede depolama tesislerinin yeterli düzeye ulaşmaması halinde Kurul kararı ile iki yıla kadar uzatılabilir. Serbest tüketicilere satılacak doğal gaz için lisansın düzenlendiği tarihten itibaren beş yıl içerisinde depolama tedbiri alma zorunluluğu bulunmakla birlikte bu süre ülkede depolama tesislerinin yeterli düzeye ulaşmaması halinde Kurul tarafından belirlenen bir süre kadar uzatılabilir.

Toptan satış (OtoLNG) lisansı sahipleri, karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere LNG satışını, belli bir adreste kuracakları tesiste gerçekleştirebilirler. Toptan satış (OtoLNG) lisansı sahipleri sadece lisanslarına konu tesiste LNG satışı gerçekleştirebilir. Yurt genelinde doğal gaz satışı yapan diğer toptan satış şirketlerinin, belli bir adreste karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere LNG satışı yapmak istemesi halinde ayrı lisans alması zorunludur.

Lisans sahibi faaliyette bulunacağı OtoLNG dolum tesisinin ilgili ve diğer mevzuatta belirtilen usul ve esaslar ile öngörülen standartlara göre planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Bu kapsamda faaliyet gösteren lisans sahipleri, lisanslarına konu tesis için verilen Hizmet Yeterlilik Belgesinin süresini karayolu taşıtlarında kullanılmak üzere LNG satışı yaptıkları sürece uzatmakla ve yenilenen belgesini Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Üretim şirketlerinin toptan satış faaliyetinde bulunması

Doğal gaz arama ve üretim faaliyetleri 6491 sayılı Kanuna göre yapılır. Arama ve işletme ruhsatları Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından verilir. Üretim faaliyeti, piyasa faaliyetinden sayılmaz.

Üretim şirketleri, ürettikleri gazı toptan satış lisansı almak kaydıyla toptan satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere, ihracatçı şirketlere, dağıtım şirketlerine, kuyubaşından olmak kaydıyla CNG satış şirketleri ile CNG iletim ve dağıtım şirketlerine veya serbest tüketicilere pazarlayabilir. Üretici şirketler bu satış miktarının Kurumca cari yıla ilişkin olarak belirlenecek ulusal tüketim tahmininin yüzde yirmisini geçmemek kaydıyla doğrudan serbest tüketicilere, geri kalan doğal gazı ise, ithalatçı şirketler, dağıtım şirketleri veya toptan satış şirketleri vasıtasıyla piyasaya sunabilir. Üretim şirketleri, ihracatçı lisansı almak kaydıyla ürettiği gazı ihraç edebilir.

Üretim şirketlerinin toptan satış ve ihracat lisansı almak için toptan satış ve ihracat lisans koşullarını taşımaları zorunludur.

Üretilen doğal gaz, iletim şirketleri ile yapılacak taşıma ve teslim sözleşmelerine göre taşıttırılır. Üretim merkezinin bağlantılı sisteme uzak olması halinde, üretilen gazın bağlantılı sistem oluşturma şartı aranmaksızın dolaysız hat ile iletilmesi ve serbest tüketicilere satışı üretim şirketlerince yapılabilir. Ancak, bu husus, Kurulun ekonomik ve teknik şartları göz önünde bulundurarak vereceği karara bağlıdır. Üretilen doğal gazın iletim şebekesi vasıtasıyla iletilmesinin teknik ve ekonomik olarak uygun olmadığına Kurulca karar verilmesi ve üretim yapan toptan satış şirketinin kendi üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmesi kaydıyla, üretim şirketi tarafından dağıtım şebekesine bağlantı yapılarak üretilen doğal gaz dağıtım şirketince öncelikle satın alınır. Kurul, gerekli hallerde bu kapsamda satın alınacak doğal gaz bedelini belirler. Ayrıca, üretim şirketleri ürettiği doğal gazın yıllık üretim kapasitesinin Kanunun 8 inci maddesinin (a) fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen miktardan az olması durumunda, üretilen doğal gazı, şehir içi dağıtım faaliyeti yapmaksızın diğer tüketicilere satabilir. Üretim şirketlerinin iletim ve depolama ile ilgili mevcut tesislerdeki hakları saklıdır. Bu hakkın kullanılması Kanunun 4 üncü maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) ve (d) bentlerindeki hükümlere tabidir.

Üretim şirketleri; tarifeler, teslim kuralları, gaz kalitesi, gaz arzı, mevsimsel değişiklikler gibi hususlarda Kurumun yapacağı düzenlemelere uymakla yükümlüdür.

ALTINCI BÖLÜM

Dağıtım Lisansı

Dağıtım lisansı verilmesi

Kanunun geçici madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, şehir içi doğal gaz dağıtım lisansı almaya hak kazanacak şirket, Kurum tarafından açılacak ihale ile belirlenir.

Dağıtım lisansı ve açılacak ihale ile ilgili usul ve esaslar Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği ve ilgili diğer yönetmelik ve tebliğlerle düzenlenir. Dağıtım Lisansı almaya hak kazanan şirkete ilgili yönetmeliklerde ve ihale dosyasında yer alan işlemlerin yerine getirilmesini müteakip dağıtım lisansı verilir.

Dağıtım lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

Dağıtım şirketleri, dağıtım şebekesinin mevzuatta belirlenen usul ve esaslar ile öngörülen standartlara göre planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi, genişletilmesi ve işletilmesinden sorumludur.

Dağıtım şirketleri, Kurum tarafından yayımlanan ilgili yönetmelik ve tebliğlerdeki usul ve esaslara göre kendi sorumluluk alanlarındaki abone ve serbest tüketicilerin dağıtım şebekesine erişmesini sağlayarak doğal gazın bu tüketicilere satışı ve teslimi ile ilgili hizmetleri gerçekleştirir.

Dağıtım şirketleri sorumluluk alanlarında bulunan tüketicilerin talep etmesi halinde, bu tüketicileri sisteme bağlamakla yükümlüdür. Ancak bağlantı yapma yükümlülüğü, şirketin tasarrufu altındaki sistemin bağlantı yapmaya imkan veren kapasiteye sahip olmasına ve tüketicinin de kendi üzerine düşen ve Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde belirtilen işlemleri yerine getirmesine ve ilgili mevzuatta düzenlenen usul ve esaslara göre, bağlantının teknik ve ekonomik olarak gerçekleşmesinin mümkün olmasına bağlıdır. Bu konuda ihtilaf çıkması halinde bağlantının teknik ve ekonomik olarak gerçekleştirilmesinin mümkün olup olmadığına Kurul tarafından karar verilir. Bağlanma talebi reddedilen kullanıcı durumu Kuruma bildirir. Kurul, ilgili dağıtım şirketinin konu hakkındaki savunmasını aldıktan sonra, bu maddede belirtilen esasların ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde, Şirket, Kurulun konu hakkında vereceği karara uymak zorundadır.

Dağıtım lisansı alan tüzel kişi, mülkiyetindeki dağıtım şebekesini lisans süresi sona ermeden başka bir tüzel kişiye Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslara göre Kurul onayı ile satabilir.

Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin talep etmesi ve Kurulun teknik ve ekonomik olarak uygun bulması durumunda dağıtım bölgeleri tek bir lisans altında birleştirilebilir veya mevcut dağıtım bölgeleri birden fazla lisans sahasına bölünebilir. Dağıtım şirketlerinin birleşme taleplerine ilişkin başvuruların değerlendirilmesinde, işletme verimliliği açısından şebeke bütünlüğü ve bölgesel yakınlık dikkate alınır.

Dağıtım şirketleri serbest tüketicilere ve bu tüketicilerin seçtikleri tedarikçilere, talepleri halinde, doğal gaz taşıma hizmetini ve yan hizmetleri sağlar.

Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi şehir içi dağıtım şebekesinden doğal gaz alan kullanıcıların taleplerini yerine getirebilmek ve sistemin güvenilirliğini sağlamak amacıyla doğal gaz tedarik programlaması, sistem dengelemesi yapar, kendisinden doğal gaz satın alanların doğal gaz arz güvenliğini sağlar.

Dağıtım şirketleri, sorumlulukları altındaki dağıtım şebekeleri için sevkiyat kontrol merkezi kurar. Ancak, Kurul tarafından tüketim kapasitesinin yetersiz olduğu belirlenen şehirlerde bu şart aranmaz.

Dağıtım şirketi, iç tesisat ve servis hatları ile ilgili Kurumdan alacakları yetki kapsamında gerçek veya tüzel kişilere ilgili mevzuata göre sertifika verir ve sertifika verdiği gerçek veya tüzel kişilerin denetimini yapar.

Dağıtım şirketi abonelere sunduğu doğal gazı en ekonomik kaynaktan tedarik ettiğine dair kanıtlayıcı bilgi ve belgeleri Kuruma ibraz eder.

Lisans sahibi, Kurulca aksi kararlaştırılmadıkça bir yıl içerisinde dağıtacağı gazın en fazla yüzde ellisini bir tüzel kişiden satın alabilir.

Lisans sahibi, dağıtım şebekesine teslim edilen doğal gaza güvenlik amacıyla karıştırılacak kokulandırma maddesi haricinde herhangi bir madde karıştıramaz.

Lisans sahibi, güvenli ve verimli, işletmecilik yaptığını Kuruma ispat etmek zorundadır.

Dağıtım şirketi, Kurulca her yıl belirlenecek serbest tüketici limitlerine göre serbest tüketici olma hakkını elde eden abonelerine tedarikçisini değiştirmede gerekli bilgileri sağlar.

Kurum, mülkiyet sahibi dağıtım şirketinin dağıtım faaliyetlerini yönlendirir, denetler, izler ve gerektiğinde bu hizmetleri, masrafları dağıtım şirketine ait olmak üzere, gerçek ve tüzel kişilerden satın alabilir.

Dağıtım şirketleri, yurt çapında sadece iki şehirde lisans sahibi olabilir. Ancak, bu sayı şehirlerin gelişmişlik durumu, tüketim kapasitesi ve kullanıcı sayısı gibi hususlar dikkate alınarak Kurul kararıyla artırılabilir. Kurul, nüfus yoğunluğuna göre bir şehri sınırları belirlenmiş birden fazla dağıtım bölgesine ayırabilir ve her bölgeyi ayrı ayrı ihale edebilir.

İhale yoluyla seçilen lisans sahiplerinin bu madde hükümlerine ek olarak diğer hak ve yükümlülükleri ihale dosyası ve teklifleri dikkate alınarak lisanslarında ayrıca belirtilir.

Sevkiyat kontrol merkezi kurmakla yükümlü dağıtım lisansı sahibi, çalıştırdığı Kurumsal bilişim sistemi ile endüstriyel kontrol sistemlerini TS ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi standardına uygun bir şekilde işletmek, TS ISO/IEC 27001 standardına uygun faaliyet gösterdiğini Türk Akreditasyon Kurumuna akredite olmuş bir belgelendirme kurumuna ispat ederek sistemlerini belgelendirmek, söz konusu belgelerin geçerliliğini sağlamak ve TS ISO/IEC 27001’e göre kuracakları Bilgi Güvenliği Yönetim Sisteminde TS ISO/IEC 27002 Uygulama Rehberine ek olarak ISO/IEC TR 27019 rehber dokümanını da referans almakla yükümlüdür.

YEDİNCİ BÖLÜM

Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) Lisansı

CNG lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

Doğal gazın kuyubaşı, ulusal iletim şebekesi veya şehir içi dağıtım sisteminden, tedarikçilerden ve/veya dağıtım şirketlerinden satın ve/veya teslim alınıp,

a) Sıkıştırılması, basınçlı kaplara doldurulması ve satışı,

b) Sıkıştırılmış haldeki doğal gazın özel vasıtalarla şehirler arasında taşınması, CNG dolum tesisinden temin edilen ve/veya üretim yapan toptan satış şirketlerinden kuyubaşında satın alınarak taşıma vasıtası üzerindeki sıkıştırma ekipmanlarıyla sıkıştırılan ve basınçlı kaplara doldurulan sıkıştırılmış doğal gazın iletim şebekelerinin ulaşamadığı yerlerde basıncının düşürülerek satışı,

c) Karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere OtoCNG satışı,

faaliyetlerini yapacak tüzel kişilerin, Kuruldan bu faaliyetlerin her biri için ayrı içerikli olan sıkıştırılmış doğal gaz lisansı almaları zorunludur.

CNG lisansı sahibi şirketler, almış oldukları lisans içeriğine göre yurt genelinde, doğal gazın sıkıştırılması, basınçlı kaplara doldurulması ve satışı, basınçlı kaplara doldurulmuş ve sıkıştırılmış haldeki doğal gazın özel vasıtalarla şehirler arasında taşınması ve iletim şebekelerinin ulaşamadığı yerlerde basıncının düşürülerek satışı ile Türk karasularında bulunan yerli veya yabancı deniz taşıtları ve karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere sıkıştırılmış doğal gaz satışı yapılması faaliyetlerini gerçekleştirir.

Karayolu taşıtlarında yakıt olarak kullanılmak üzere sıkıştırılmış doğal gaz satışı yapılması için verilen OtoCNG lisansına konu tesislerde; araçlara yapılacak ikmal dışında, doğal gazın sıkıştırılarak basınçlı kaplara dolumu yapılamaz, özel vasıtalarla taşınmak üzere teslim edilemez. Lisans sahibi, satışına konu sıkıştırılmış doğal gazı, diğer CNG satış ve CNG iletim ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerden temin edebileceği gibi, kendisi de lisansına konu tesisinde sıkıştırabilir.

CNG Satış ve OtoCNG lisansları kapsamındaki CNG faaliyeti, tesisin durumuna uygun olarak Türk Standartları Enstitüsü tarafından düzenlenmiş Hizmet Yeterlilik Belgesi alınmaksızın gerçekleştirilemez. Bu kapsamda faaliyet gösteren lisans sahipleri, lisanslarına konu tesis için verilen Hizmet Yeterlik Belgesinin süresini CNG satışı yaptıkları sürece uzatmakla ve yenilenen belgesini Kuruma sunmakla yükümlüdürler.

CNG lisansı sahibi, CNG dolum, taşıma, boşaltım ve muhafaza tesislerinin mevzuatta belirlenen usul ve esaslar ile öngörülen standartlara göre planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi veya temin edilmesi ve işletilmesinden sorumludur.

CNG lisansı sahibi tüzel kişilerin tesislerindeki faaliyet depolama faaliyeti olarak kabul edilmez.

CNG yakıtlı taşıtların üretiminin yapıldığı tesislere, söz konusu taşıtların testlerinin yapılabilmesi ve teslim noktasına ulaştırılabilmelerini teminen CNG iletim ve dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından CNG teslimatı gerçekleştirilebilir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

İhracat Lisansı

İhracat lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri

İhracatçı şirket, üretim şirketlerinden, toptan satış şirketlerinden veya ithalatçı şirketlerden doğal gaz satın alabilir.

Üretim ve ithalatçı şirketler, ihracat lisansı almak kaydıyla Kanunun 4 üncü maddesinin (4) numaralı fıkrasının (f) bendindeki hükümlerine göre ihracat yapabilir.

İhracat nedeniyle ülke ihtiyacının ve sistemin işleyişinin aksatılmaması esastır. Boru hattı vasıtasıyla yapılacak ihracat faaliyeti, iletim şebekesinin teknik kapasitesi dikkate alınarak, ihracat çıkış noktalarının kullanımına ve diğer hususlara yönelik Kurul tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.

LNG ihracatı yapmak isteyen tüzel kişiler, ihracat lisanslarına derç edilmesi ve yurt içinde teslim faaliyetinde bulunmamaları kaydıyla, LNG taşıma faaliyetinde bulunabilirler. İhracat lisansı sahibinin talebi halinde, yurt içinde teslim faaliyeti yapmamak ve ilgili ve diğer mevzuattan kaynaklanan tüm yükümlülüklere uymak koşuluyla, ihracat lisansının özel hükümlerine LNG taşıma faaliyeti yapılabileceğine dair ibare eklenir. Bu durumda başvuru sahibinden, taşıma vasıtalarının ilgili standartlara ve diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklere uygun olarak işletileceğine dair taahhütname alınır. İhracat lisansı sahibine LNG teslimi yapan lisans sahipleri, taşıma araçlarının ilgili ve diğer mevzuat kapsamında gerekli belgelere sahip olduğunu kontrol etmekle yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Diğer Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Diğer Yükümlülükler, Eşit Taraflar Arasında Ayrım Yapılmaması ve Sisteme Giriş

Lisans sahibi tüzel kişilerin diğer yükümlülükleri

Lisans sahibi şirketlerin ilgili mevzuatta düzenlenenlerin yanısıra diğer hak ve yükümlülükleri şunlardır;

a) Sisteme giriş hususundaki ihtilaflar nedeniyle Kuruma başvurulması halinde taraflar, Kurul tarafından verilecek kararlara uymak zorundadır.

b) Lisans sahipleri Kurumun izni olmadan iletim (LNG hariç), dağıtım ve depolama tesislerini teminat olarak gösteremez, üzerine ipotek koyduramaz ve rehin veremez. Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ile kamu tüzel kişisi olmayan depolama lisansı sahibi tüzel kişiler, Kurulun uygun göreceği haller dışında; teminat olarak hisse rehni, kısıtlayıcı etki doğuracak alacağın temliki, lisans kapsamındaki hakların temliki, hesaplarının rehni, ticari işletme rehni, sigorta poliçelerinin temliki, ipotek ve malvarlığı rehni işlemleri ile bu mahiyette sonuç doğurabilecek herhangi bir işlem gerçekleştiremez, ortakları da dahil üçüncü kişiler lehine kefil, garantör, kreditör, lehine ipotek veren olamaz, ayrıca müşterek ve/veya müteselsil borçlu sıfatı ile her nam adı altında olursa olsun üçüncü kişinin borcuna kefalet veya garantörlük verilmesi anlamına gelecek bir işlem tesis edemez. Bu hükümler dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ile kamu tüzel kişisi olmayan depolama lisansı sahibi tüzel kişilerin ana sözleşmelerinde yer alır.

c) Lisans sahipleri Kurumun izni olmadan şirket ana sözleşmelerinde yer alan faaliyet konusu ile ilgili olarak değişiklik yapamaz.

d) Lisans sahipleri, başvuru formunda beyan edilen temsil ve ilzama yetkili kişilerin değişmesi halinde, yeni belirlenen yetkili kişileri gösterir sicil tasdiknamesinin ve/veya vekaletnamenin aslı veya onaylı suretini Kuruma on gün içinde sunar.

e) Depolama ve iletim hizmeti veren lisans sahipleri, iletim ve depolama tesislerinin işletimi ve minimum stok için kullanılacak miktardaki doğal gazı sistem kullanıcılarından talep edebilir. Sistem kullanıcıları sözkonusu talebin, en az sisteme verdikleri doğal gaz oranına bağlı olarak tespit edilen miktarını bedeli mukabili temin etmekle yükümlüdür.

f) Lisans sahipleri, lisanslarında Kuruldan izin alınmaksızın yapılacak faaliyetler olarak belirtilenlerin dışında piyasa dışı faaliyette bulunamaz. Kurul izin verme aşamasında talep edilen lisansın türü, piyasa dışı faaliyetin niteliği ve enerji piyasası ile ilişkisini göz önünde bulundurur. Tüzel kişiler lisanslarında belirtilen faaliyetleri arasında hesap ayrışımını yapmak zorunda olup, çapraz sübvansiyon tesis edemez.

g) Tüzel kişiler, her bir piyasa faaliyeti ve faaliyet gösterilen her bir tesis için ayrı ayrı lisans almak kaydıyla piyasada birden fazla faaliyette bulunabilir. Ancak doğal gazın toptan satış faaliyeti ile iştigal eden tüzel kişi, iletim veya dağıtım faaliyeti yapamaz, iletim veya dağıtım faaliyet yapan tüzel kişiye iştirak edemez.

h) 7/12/1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda öngörülen rekabet özgürlüğü, hakim durumun kötüye kullanılmaması, birleşme ve devir almaya ilişkin hususlar, doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek tüzel kişilere de uygulanır.

i) Lisans sahipleri makul ve basiretli bir tacir gibi davranarak piyasa faaliyetlerini gerçekleştirir.

k) Dağıtım, iletim ve depolama lisanslarının süresi sonunda sona erme durumu hariç, yeni lisans sahibi faaliyete başlayıncaya kadar sistemin işleyişinde bir aksaklığa meydan vermemek için Kurum, masrafları ve gelirleri eski lisans sahibine ait olmak üzere, tesislerle ilgili her türlü tedbiri alır.

l) Lisans sahibi, lisansın sona ermesi veya iptal edilmesi halinde, lisansın sona erme tarihinden veya iptal kararının kendisine yazılı olarak tebliğinden itibaren en geç onbeş gün içerisinde lisansı Kuruma iade eder. Lisansları sona eren veya iptal edilen tüzel kişilerin ticaret unvanları ve lisans türleri Kurumun internet sayfasında duyurulur. Boru hattı ile iletim, dağıtım ve depolama lisansları sona erdirilen veya iptal edilen tüzel kişilerin ticaret unvanları ve lisans türleri ayrıca Resmî Gazete’de yayımlanır.

m) Kurumdan lisans alan tüzel kişiler, ilgili mevzuat ve faaliyet türlerine göre diğer mevzuat hükümlerine uymakla yükümlüdür.

n) Kurul, bir tüketiciye doğal gaz tedarik etmekte olan lisans sahibi şirketlerin sözleşme süresi içerisinde iflası, lisanslarının iptal edilmesi ve/veya OTSP çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucunda temerrüde düşmesi gibi nedenlerle doğal gaz tedarik edilemeyen veya serbest tüketici olma hakkına sahip olduğu halde gaz tedariki sağlanamayan tüketicilere gaz arzı sağlamak üzere bir veya birden fazla lisans sahibini son kaynak tedarikçisi olarak yetkilendirebilir. Son kaynak tedarikçisi ve son kaynak tedarik bedelinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.

Eşit taraflar arasında ayrım yapılmaması

Dağıtım, iletim ve depolama lisansı sahibi tüzel kişiler, verecekleri hizmetlerde eşit taraflar arasında ayrım gözetemez, ayrıcalıklı davranamaz, serbest rekabet şartlarını ihlal edici tutum ve davranışlarda bulunamaz. Bu amaçla lisans sahibi tüzel kişiler, lisans türlerine göre kendilerini ilgilendiren aşağıda belirtilen kurallara uymakla yükümlüdür.

a) 38 inci madde hükümleri saklı kalmak üzere, açıklanması gereken bir bilgiyi, hizmet alan sistem kullanıcılarının tümüne eşzamanlı bildirir.

b) Kullanılan ve atıl kapasiteler hususunda sistem kullanıcılarına ve sistemi kullanmak isteyenlere yanlış veya yanıltıcı bilgi veremez.

c) Dengeleme amaçlı doğal gaz artırımları, kesintileri veya kısıntı programları ve bunların uygulama neticeleri ile ilgili olarak yanlış veya yanıltıcı bilgi veremez.

d) Kapasite devirleri ve kapasite tahsisleri konusunda kullanıcılar arasında ayrım yapamaz.

e) Gaz ödünç verme ve gaz bekletme işlemlerinde ayrıcalıklı davranamaz.

f) Serbest tüketicilerini, kendi lisansı kapsamında faaliyette bulunduğu konuda faaliyet gösteren bir tüzel kişiye ya da diğer lisans sahibi tüzel kişilere yönlendiremez.

Sisteme giriş

İletim, dağıtım ve depolama faaliyeti yapan tüzel kişiler, sisteme giriş için talepte bulunan diğer tüzel kişiler ve serbest tüketicilerin sisteme giriş taleplerini, ancak yeterli kapasiteye sahip olmamaları veya bu kişilerin sisteme girişleri halinde kendi yükümlülüklerini yerine getiremeyecekleri veya mevcut sözleşmeleri nedeniyle ciddi mali ve ekonomik tazminatlara mahkûm olabilecekleri durumlarda kabul etmeyebilir.

Kapasitesizlik veya hizmet yükümlülükleri veya mevcut sözleşmeler nedeniyle, meydana gelen ciddi ekonomik güçlükler yüzünden sisteme giriş talebinin reddedilmesi halinde, durum gerekçeleriyle birlikte derhal Kuruma bildirilir.

Kurul, kapasite veya bağlantı yokluğu veya başka bir engel olup olmadığını, ilgili mevzuatta belirtilen kriterlere göre araştırarak en geç üç ay içerisinde kararını taraflara bildirir.

Sisteme giriş talep eden kullanıcının kapasite veya bağlantı yokluğu durumunu bertaraf etmek amacıyla gerekli masrafları yüklenmesi halinde sisteme giriş reddedilemez.

Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin mevcut sözleşmelerinde yer alan hükümlerden kaynaklanan ciddi ekonomik ve mali güçlükler nedeniyle sisteme girişin reddedilmesi halinde, iletim şirketi imzaladığı sözleşme nedeniyle, zor durumda kalan diğer tüzel kişinin Kuruma başvurması üzerine, Kuruldan sisteme giriş mecburiyetini geçici olarak kaldırmasını talep edebilir ve gerekli bilgilerle birlikte sorunun çözümü için planladığı önlemleri Kurula sunar. Kurul, en geç iki ay içinde talep konusunda yapılacak işlem hakkında karar verir.

Ancak, sisteme giriş mecburiyetinin geçici olarak kaldırılması talebinin Kurul tarafından reddedilmesi halinde, iletim şirketi talepte bulunan gerçek veya tüzel kişiyi sisteme bağlamak zorundadır.

İKİNCİ BÖLÜM

Sigorta, Hesap Ayrıştırılması ve Çapraz Sübvansiyon Yasağı

Sigorta yaptırma zorunluluğu

Lisans sahibi tüzel kişiler, gerçekleştirdikleri faaliyet ile ilgili varlıklarını faaliyet türlerine göre muhtemel risklere karşı korumak amacıyla sigorta ettirmekle yükümlüdür.

Bu kapsamda iletim, dağıtım, CNG, toptan satış (OTOLNG) ve depolama lisansı sahibi tüzel kişiler, tesislerini; doğal afetler, yangın ve kaza gibi riskleri kapsayan bir "varlık tüm risk" sigortası ile teminat altına alır.

Hesapların ayrıştırılması ve çapraz sübvansiyon yasağı

Piyasada birden fazla faaliyette bulunan ve/veya aynı faaliyeti birden fazla tesiste yürüten lisans sahibi tüzel kişiler, lisansa tabi her bir faaliyet veya faaliyette bulunulan her bir tesis için ayrı hesap ve kayıt tutmak ve hesaplar arasında çapraz sübvansiyon tesis etmemekle yükümlüdür. Dağıtım şirketleri, serbest tüketiciler ve serbest olmayan tüketicilere yapılan satış faaliyetleri ile sistem kullanıcılarına verdikleri taşıma hizmetleri için ayrı hesap tutar ve bu hesaplar arasında çapraz sübvansiyon yapamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bildirimler, Bilgi Paylaşımı ve Kapsamı, Gizlilik, Anlaşmazlıkların Çözümü, Raporlama, Yaptırımlar ve Denetleme

Bildirimler

Bu Yönetmelik uyarınca lisans sahipleri ile Kurum arasında yapılacak karşılıklı tüm bildirimler 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılır.

Bildirim adresinde bir değişiklik olması durumunda, lisans sahibinin adres değişikliğini, adres değişikliği gerçekleşmeden önceki üç iş günü içerisinde Kuruma yazılı olarak bildirmesi zorunludur.

Bilgi paylaşımı ve kapsamı

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren tüzel kişiler yaptıkları faaliyetle ilgili konularda, bilgi vermekle yükümlüdürler. Verilecek bilgilerin kapsamı ve bilgi verilecek taraflar aşağıda belirtilmiştir.

a) Doğal gaz iletim ve sevkiyat kontrolü yapan iletim şirketleri, LNG tesisi ve yeraltı depolama tesisi işleten depolama şirketleri, şehir içi doğal gaz dağıtım faaliyeti yapan dağıtım şirketleri, doğal gaz temin eden üretim, ithalatçı şirketleri ve toptan satış şirketleri kendileriyle aynı alanda faaliyet gösteren diğer şirketlere, yaptıkları faaliyetlerin doğal gaz sisteminin emniyetli ve verimli işlemesini teminen yeterli ve doğru bilgi vermekle yükümlüdürler.

b) Dağıtım, iletim ve depolama şirketlerinden hizmet alan lisans sahipleri, doğal gaz sisteminin emniyetli ve verimli işletilmesini teminen, iletim, dağıtım ve depolama şirketlerine yeterli ve doğru bilgi vermekle yükümlüdürler.

c) İletim lisansı sahipleri, iletim faaliyetleri yapan diğer iletim şirketleri ile güvenli ve verimli bir işletim amacıyla eşgüdümlü çalışma yapabilmeleri için birbirlerine Kurumca belirlenen gerekli bilgileri vermek zorundadır.

Gizlilik

Kurum, yayımlanması halinde lisans sahibinin ticari ilişkilerine zarar verebileceği Kurul kararıyla belirlenen bilgi veya belgeleri; herhangi bir mahkeme kararı ile talep edilmesi dışında açıklayamaz.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren taraflar, ticari yönden hassas bilgi ve belgeleri gizli tutmakla yükümlüdür. Ancak, Rekabet Kurumu ve Kurumun yapacağı denetleme ve soruşturmalar nedeniyle, ilgililere verecekleri bilgilerden dolayı sorumlu tutulamazlar. Lisans sahipleri her ne suretle olursa olsun doğal gaz alım-satımı sırasında bizzat edindikleri veya denetleyen, denetlenen veya bağlı tüzel kişiler vasıtasıyla edindikleri gizli bilgileri açıklayamaz ve kendi menfaatine veya kendisine bağlı firmalar yararına veya başkaları lehine veya aleyhine kullanamaz. Bu tür bilgiler ancak Kurumun talep etmesi halinde Kuruma verilir.

Lisansı sona eren veya lisansı iptal edilen bir tüzel kişi, ticari ilişkileri nedeniyle elde etmiş olduğu diğer tüzel kişilere ait ticari sırları, beş yıl süreyle gizli tutmakla yükümlüdür.

Anlaşmazlıkların çözümü

Kanunun uygulanması ile ilgili olarak tüzel kişiler veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında çıkacak ihtilaflar Kurum tarafından çözüme kavuşturulur. Kurulun bu konuda azami otuz gün içerisinde alacağı kararların taraflar için bağlayıcı olduğu lisanslarda yer alır.

İdari yaptırım kararlarına karşı yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir. Kurul kararlarına karşı açılan her türlü dava öncelikli işlerden sayılır.

Raporlama

Lisans sahibi tüzel kişiler, faaliyetlerine ilişkin Kuruma yapacakları bildirimleri Enerji Piyasası Bildirim Yönetmeliği hükümlerine göre yapar.

Lisans sahibi tüzel kişiler; tesislerini, yasal defter ve kayıtlarını, Kurul denetimine hazır bulundurmak, Kurul tarafından talep edildiği takdirde denetime açmak, Kurum tarafından belirlenen kayıt ve raporları tutmak ve Kurumun faaliyetlerini yerine getirebilmesi için gereksinim duyacağı her türlü bilgi ve belgeyi zamanında Kurula vermek zorundadır.

Yaptırımlar ve denetleme

Lisans sahibi tüzel kişilerin lisans kapsamında yer alan faaliyetleri ile ilgili her türlü iş ve işlemleri Kurum tarafından denetlenebilir veya denetlettirilebilir. Yaptırımlar ve denetlemeye ilişkin olarak Kurul tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde, lisans sahibi tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranması durumunda, fiilin niteliğine göre Kanunun 9 uncu maddesinde öngörülen yaptırımlar uygulanır.

Para cezası, Kanuna aykırı hareket eden tarafların her birine ayrı ayrı uygulanır. Kanun gereğince para cezasını gerektiren fiillerin Türk Ceza Kanunu veya ceza hükmünü içeren diğer kanunlarda suç sayılması, söz konusu para cezalarının verilmesine engel olmayacağı gibi, lisans iptaline de mani değildir. Kanundaki cezaları gerektiren fiillerin birden fazla olması halinde; aralarında irtibat olması durumunda en yüksek cezayı gerektirecek fiilin cezası, irtibat bulunmaması halinde ise her birinin cezası ayrı ayrı uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Hisse Devri, Birleşme, Piyasa Payı ve İştirak İlişkisi

Hisse devri

Lisans sahibi bir tüzel kişinin sermayesinin yüzde on (halka açık şirketlerde yüzde beş) veya daha fazlasını temsil eden payların, doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi ile bir ortağa ait payların tüzel kişilik sermayesinin yüzde onunu aşması sonucunu veren pay edinimleri ve/veya bir ortağa ait payların yukarıdaki oranların altına düşmesi sonucunu veren pay devirleri her defasında Kurul onayına tabidir. Ancak, doğal gaz depolama lisansı sahibi tüzel kişilerin ortaklık yapısında herhangi bir nedenle meydana gelecek yüzde on veya daha fazla orandaki (halka açık şirketlerde yüzde beş) her türlü sermaye payı değişimi, bir ortağa ait payların tüzel kişilik sermayesinin yüzde onunu aşması veya bu oranın altına düşmesi sonucunu vermese dahi Kurul onayına tabidir. Bu hüküm, oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesi hallerinde de geçerlidir. Doğal gaz toptan satış, toptan satış (Oto LNG), iletim (LNG) ve CNG lisansı sahibi tüzel kişiler için, oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesi işlemlerinde onay Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığı tarafından verilir.

Dağıtım şirketinde belediye veya belediye şirketine yapılacak pay devirleri ile lisans sahibi tüzel kişide dolaylı pay sahibi tüzel kişinin sermaye artırımı işlemleri sonucunda meydana gelen sermaye payı değişimlerinde bu maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesi hükümleri uygulanmaz.  Lisans sahibi bu değişimleri Kuruma bildirmekle ve belediye veya belediye şirketine yapılan hisse devri sonucunda lisans tadil talebinde bulunmakla yükümlüdür.

Kurul onayı, hisseyi devralan gerçek veya tüzel kişinin, lisans başvurusu sırasında tüzel kişinin ortakları için aranan şartları taşıması kaydıyla verilir. Bu fıkra hükmü, tüzel kişi ortağın yönetim ve denetimini belirleyen sermaye paylarının bir başka tüzel kişiye ait olması halinde, gerçek kişi ortak ya da ortakları kapsayacak şekilde uygulanır.

Herhangi bir hisse devri söz konusu olmasa dahi, mevcut hisseler üzerinde imtiyaz tesisi, imtiyazın kaldırılması veya intifa senedi çıkarılması ile lisans sahibi tüzel kişiliğin doğrudan ortaklık yapısında mevcut imtiyazlı hisselerin devri birinci fıkrada belirtilen oransal sınırlara bakılmaksızın Kurul onayına tabidir. Ancak;

a) Lisans sahibi şirkette doğrudan imtiyazlı hisseye sahip gerçek ve/veya tüzel kişinin;  imtiyazlı hissesini, şirket ortaklık yapısından ayrılması sonucunu verecek devirler hariç olmak üzere hisse oranına bakılmaksızın şirkette hâlihazırda imtiyazlı hisseye sahip bir başka gerçek veya tüzel kişiye devretmesi,

b) Lisans sahibi şirkette doğrudan/dolaylı  hisse sahibi olan tüzel kişilerin bünyesinde, bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamına giren hisse devirleri hariç imtiyazlı hisselerinin devri,

Kurul onayına tabi değildir. Lisans sahibi hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip altmış gün içerisinde Kuruma bildirimde bulunmakla yükümlüdür. İlgili mevzuata aykırı hususların tespit edilmesi halinde Kurul her türlü tedbiri almaya yetkilidir.

Lisans sahibi bir tüzel kişinin sermayesinin, doğrudan veya dolaylı olarak, yüzde on (halka açık şirketlerde yüzde beş) veya daha fazlasına ya da bu oranın altında olsa dahi yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren hisse senetlerine sahip olan veya bu hisseler üzerinde intifa hakkı elde eden gerçek veya tüzel kişilerin lisans başvurusu sırasında tüzel kişinin ortakları için aranan şartları taşıması zorunludur.

Bu maddenin uygulanmasında;

a) Lisans sahibi tüzel kişinin ortağı olan bir gerçek kişi ile eşi ve reşit olmayan çocuklarına ve bunların yönetim veya denetim kurulunda bulundukları ya da sınırsız sorumlu ortağı oldukları şirketlere ait hisse ve diğer haklar,

b) Kamu tüzel kişileri hariç olmak üzere, bir tüzel kişi veya (a) bendinde sayılanların, doğrudan veya dolaylı olarak, sermayelerinin yüzde yirmibeş ve daha fazlasına sahip olduğu ortaklıklara ait hisse ve diğer haklar,

tek kişiye ait sayılır. Lisansta belirtilen reşit olmayan çocukların reşit hale gelmeleri durumunda, lisans sahibi tarafından Kuruma gerekli bildirimde bulunularak lisans tadil talebinde bulunulması zorunludur. Yapılacak lisans tadil işlemi, bedel alınmaksızın gerçekleştirilir.

Hisse devri için yapılacak başvurularda aşağıdaki bilgi ve belgeler talep edilir;

a) Devralacak olanın tüzel kişi olması halinde,

1) Tüzel kişinin ticaret siciline tescil edildiğine ilişkin başvuru tarihinden önceki son bir ay içinde alınan sicil kayıt belgesi ile tescilin ilan edildiği Ticaret Sicili Gazetesinin aslı veya Kurumca onaylı nüshaları,

2) Hisse devrine onay verilmesi halinde, söz konusu tüzel kişilik vasıtasıyla lisans sahibi şirkette yüzde on veya üzerinde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olacak olan gerçek kişilerce, Kanun hükümlerine göre lisansları iptal edilen tüzel kişilerde doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya üzerinde pay sahibi olmadıklarını gösterir beyanname,

3) Hisse devri sözleşmesinin bir örneği,

4) Tüzel kişinin mali durumunu gösteren belgeler kapsamında; Ek-3’ün 6 ncı maddesinde öngörülen bilgi ve belgeler,

5) Tüzel kişiliğin ve varsa tüzel kişilikte yüzde on ve üzerinde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan tüzel kişilerin ve tüzel kişi ortağın yönetim veya denetimini belirleyen sermaye paylarının bir başka tüzel kişiye ait olması halinde söz konusu tüzel kişiliğe ait Ek-3’ün 4 üncü maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler,

b) Devralacak olanın gerçek kişi olması halinde,

1) Hisse devri sözleşmesinin bir örneği,

2) Gerçek kişinin mali durumunu gösteren bilgi ve belgeler,

3) Gerçek kişinin, Kanun hükümlerine göre lisansları iptal edilen tüzel kişilerde doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya üzerinde pay sahibi olmadıklarını gösterir beyanname.

Bu madde ile getirilen yükümlülükler, 6491 sayılı Kanuna göre arama ve işletme ruhsatları bulunan ve Türkiye’de yurt dışındaki merkezlerinin şubeleri olarak üretim faaliyetinde bulunan üretim şirketleri hariç olmak üzere, lisans sahibi tüzel kişilerin ana sözleşmelerinde ve ilgili lisanslarında yer alır.

Kurum, Kurul onayı için gerekli inceleme ve değerlendirme sırasında gereksinim duyacağı ilave bilgi ve belgeleri hisse devrine taraf olan gerçek veya tüzel kişilerden isteyebilir.

Lisans sahibi tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı olarak yüzde onun üzerinde hisse sahibi olan gerçek kişilerin ölümü nedeniyle mirasçılarının ilgili tüzel kişilerde hissedar olmaları Kurul onayına tabi değildir. Mirasçılara yapılacak devir işleminin tamamlanmasını müteakip lisans sahibi tüzel kişi otuz gün içerisinde Kuruma bildirimde bulunur.

Lisans sahibi tüzel kişinin ve/veya lisans sahibi tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı tüzel kişi ortaklarının hisselerinin halka arz edilmesi ya da borsada işlem görmesi, lisans sahibi tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısındaki herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin pay oranını yüzde onun altına düşürmediği sürece Kurul onayına tabi değildir. İlk halka arz işlemi veya halka arz edilmiş hisselerin oranının artırılması işlemi sonucunda herhangi bir ortağın lisans sahibi tüzel kişilikteki doğrudan veya dolaylı pay oranının yüzde onun altına düşecek olması halinde Kurul onayı alınması gereklidir.

Lisans sahibi tüzel kişinin hisselerinin halka arz edilmesi ya da borsada işlem görmesi;

a) Hisselerinin tamamının nama yazılı olmaya devam etmesi,

b) Halka arz edilen hisselerin toplam hisselere oranının yüzde kırk dokuzu geçmemesi,

c) Kanun ve ikincil mevzuatta belirlenen iştirak yasakları ve sınırlamalarına aykırı hareket edilmemesi ve bu kapsamda EK-5’te yer alan taahhütnamenin Kuruma sunulması,

ç) Ana sözleşmesine “Şirketin halka arz edilen ya da borsada işlem gören nama yazılı payları bakımından Sermaye Piyasası Kurulu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu düzenlemelerine uyulur.” hükmünün derç edilmesi,

koşulları altında mümkündür. Lisans sahibi tarafından, hisselerinin halka arz işleminin gerçekleşmesinden itibaren bir ay içerisinde en son ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeler ile bu fıkranın (c) bendi kapsamındaki taahhütname ve (ç) bendinde belirtilen ana sözleşme değişikliğini gösterir belge ile birlikte Kuruma lisans tadil başvurusunda bulunulur. Lisans sahibi tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı tüzel kişi ortaklarının halka arz işlemlerinde ise aynı süre içerisinde ilgili tüzel kişinin en son ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeler ile birlikte lisans sahibi tarafından Kuruma bilgilendirme yapılır.

Borsada işlem gören hisseler, Kanun ve ikincil mevzuatta belirlenen iştirak sınırlaması ve yasağına aykırı olacak şekilde, doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren başka bir lisanslı şirket tarafından edinilemez, edinilmesi halinde konu ilgili mevzuat ihlali kapsamında değerlendirilir.

Bu madde ile getirilen yükümlülükler lisans sahibi tüzel kişiler ile doğrudan ve dolaylı tüzel kişi ortaklarının borsada işlem gören hisseleri hariç tutularak uygulanır.

Yabancı uyruklu kişiler için bu madde hükümleri kıyasen uygulanır.

Tüzel kişilerin birleşmesi

Lisans sahibinin;

a) Başka bir lisans sahibi ya da,

b) Lisans sahibi olmayan bir tüzel kişi ile,

tüm aktif ve pasifleri ile birlikte birleşmek istemesi halinde, birleşme işlemi gerçekleşmeden önce Kurul onayı alınması zorunludur.

Kurul onayı ile birleşmeye izin verildiği takdirde, izin Kurum internet sayfasında duyurulur. Birleşme işlemine izin verildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde, birleşme işlemi tamamlanmadığı takdirde, verilen izin geçersiz olur. Bu durumda, Kurul onayı ile yeniden izin almaksızın birleşme işlemlerine devam olunamaz.

Birleşme sözleşmesi, tüketicilerin hak ve alacaklarını ihlal eden hükümler ile lisans sahibi tüzel kişinin yükümlülüklerini kaldıran hükümler içeremez. Bir birleşme sözleşmesinde asgari olarak aşağıdaki hususlar hüküm altına alınır;

a) Birleşme için öngörülen aşamalar,

b) Birleşme sonrası hangi tüzel kişi ya da kişilerin hükmi şahsiyetinin sona ereceği,

c) Devralan tüzel kişinin birleşme sonrası oluşan sermayesinin, bu Yönetmelikte öngörülen asgari sermayeden az olması halinde; aradaki farkın, devralan tüzel kişi tarafından, birleşme işleminin tamamlanmasından itibaren yüz gün içerisinde ödeneceğine ilişkin taahhüt,

ç) Devralan tüzel kişinin, birleşme sonucu devralınan diğer tüzel kişi veya kişilerin külli halefi olduğu.

Birleşme izni için Kuruma yapılan başvurularda aşağıdaki bilgi ve belgeler istenir;

a) Birleşme sözleşmesi tasarısı,

b) Birleşme sözleşmesi tasarısı hakkında, Türk Ticaret Kanunu’nun birleşmeye ilişkin hükümleri çerçevesinde, tüzel kişilerin yetkili organlarınca alınmış karar örnekleri,

c) Devralan tüzel kişinin birleşme sonrası ana sözleşme taslağı,

ç) Birleşmeden beklenen amaçları değerlendiren bir rapor.

Hükmi şahsiyeti sona erecek olan tüzel kişinin lisans sahibi olması halinde, sahip olduğu lisans veya lisansların, devralan tüzel kişi adına tadil edilmesine ilişkin inceleme, birleşme talebinin Kurul onayına sunulması öncesinde, aşağıdaki esaslar çerçevesinde Kurum tarafından yapılır;

a) Devralan tüzel kişinin, ilgili mevzuat kapsamında, söz konusu lisans veya lisanslara sahip olmaya esas şartları taşıması zorunludur. Bu çerçevede, Kuruma yapılacak başvuruda devralan tüzel kişi tarafından;

1) Bu Yönetmelik Ek-3’ün ilk 9 maddesinde belirtilen bilgi/belgeler ile,

2) Külli halefiyet yoluyla sahibi olacağı lisans/lisanslar kapsamındaki faaliyet/faaliyetlere ilişkin olarak ilgili mevzuata uyacaklarına ve diğer mevzuattan kaynaklanan izin, ruhsat, onay alma gibi yükümlülükleri yerine getireceklerini, aksi takdirde sorumluluğun taraflarına ait olacağına dair taahhütname,

sunulur.

b) Devralan tüzel kişinin ana sözleşmesinin bu Yönetmelikte öngörülen tüm şartları içermesi zorunlu olduğundan, birleşme işlemine onay verilmeden önce, Kurum tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme sonucu tespit edilen eksiklikler ile varsa yerine getirilmesi gereken yükümlülükler devralan tüzel kişiye yazılı olarak bildirilir. Devralan tüzel kişi tarafından, söz konusu eksiklikler ile yükümlülüklerin yerine getirildiğine dair bilgi/belgeler, lisans tadil talebi ve lisans tadil bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına dair dekont ile birlikte Kuruma ibraz edilir.

c) Kurum tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme Kurula sunulur. Birleşme onay talebi ile birlikte, hükmi şahsiyeti sona erecek olan tüzel kişinin sahip olduğu lisansların devralan tüzel kişi adına tadil edilmesi talebi, aşağıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak Kurul kararıyla sonuçlandırılır;

1) İlgili mevzuatta öngörülen amaçlara uygunluk,

2) Tüketici haklarının korunması ile rekabetin ve piyasanın gelişimine olan etki,

3) Tüzel kişinin ve/veya ortaklarının mali gücü ve finansman kaynakları,

4) Tüzel kişinin ve/veya ortaklarının; varsa, yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki deneyim ve performansı.

ç) Kurul tarafından söz konusu taleplerin reddedilmesi halinde, lisans tadil bedeli ilgili tüzel kişiye iade edilir.

Bu madde ile getirilen yükümlülükler lisans sahibi tüzel kişilerin ana sözleşmelerinde ve ilgili lisanslarında yer alır.

Piyasa payı ve iştirak ilişkisi

Lisans sahibi tüzel kişiler, ilgili mevzuatta öngörülen piyasa payı sınırlamaları dahilinde faaliyetlerini yürütmekle yükümlüdür. İlgili mevzuatta öngörülen piyasa payı sınırlarının aşıldığının tespiti halinde Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca işlem yapılır.

Doğal gaz piyasa faaliyeti yapan herhangi bir tüzel kişi, kendi faaliyet alanı dışında faaliyet gösteren tüzel kişilerden sadece birine iştirak edebilir; ancak ayrı bir şirket kuramaz. İştirak ettiği tüzel kişi üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak o tüzel kişinin sermayesinin veya ticari mal varlığının yarısından fazlasını veya oy haklarının yarısından fazlasını kullanma hakkına ya da denetim kurulu, yönetim kurulu veya tüzel kişiyi temsile yetkili organların üyelerinin yarıdan fazlasını atama hakkına ya da işlerini idare etme hakkına sahip olamaz. Kendi faaliyet alanında, faaliyet gösteren hiçbir tüzel kişiye iştirak edemez ve şirket kuramaz. Ancak,

a) Gerekçelendirilmiş talep yazısının sunulması,

b) 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi,

c) 42 nci madde hükümleri kapsamındaki bilgi ve belgelerin sunulması,

ç) Kurum tarafından istenecek diğer bilgi ve belgelerin sunulması

şartıyla dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, teknik ve ekonomik gerekçeleri dikkate alınarak Kurul tarafından uygun bulunması halinde kendi faaliyet alanında faaliyet gösteren tüzel kişilerden sadece birine iştirak edebilir. BOTAŞ'ın mevcut iştirakleri, uluslararası projeler için kurulacak şirketleri ve gerçekleştireceği iştirakleri için bu madde hükmü uygulanmaz.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Yönetişim, Mücbir Sebepler, Asgari Sermaye Miktarı

Kurulun görüşünün alınması ve yönetişim

İlgili mevzuatın uygulanmasında ortaya çıkan belirsizlikler ya da yorum farklılıklarının giderilmesi amacıyla Kuruma başvurulabilir.

Aynı veya benzer bir konuda birden çok tüzel kişinin Kuruma başvurması halinde, piyasada konuyla ilgili olarak faaliyet gösteren diğer tüzel kişilerin görüşleri de alınmak suretiyle bir değerlendirme raporu hazırlanır. Değerlendirme raporu hakkındaki Kurul kararına uygun olarak gerekli işlem yapılır.

Kurum, piyasanın daha verimli işlemesini teminen yapılacak düzenlemeler açısından piyasada yer alan ilgili tüzel kişilerin görüş ve değerlendirmelerini almak suretiyle bir yönetişim raporu hazırlar. Yönetişim raporu, otuz gün süreyle Kurum internet sayfasında yayımlanır. Bu süre zarfında, tüzel kişilerden rapor hakkında alınan görüşler de Kurum internet sayfasında yayımlanır. Sürenin bitimini izleyen on iş günü içerisinde, iletilen görüş ve öneriler dikkate alınmak suretiyle nihai hale getirilen yönetişim raporu Kurula sunulur. Rapor hakkında alınacak Kurul kararına uygun olarak gerekli işlem yapılır.

Mücbir sebepler

Bir olayın mücbir sebep hali sayılabilmesi için; olaydan etkilenen tarafın gerekli özen ve dikkati göstermiş ve önlemleri almış olmasına karşın önlenemeyecek, kaçınılamayacak veya giderilemeyecek olması ve bu durumun etkilenen tarafın ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini engellemesi gerekir.

Mücbir sebeplerin gerçekleşmesi halinde, mücbir sebeplerin etkileri giderilinceye kadar, lisans sahibi bir tüzel kişinin ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülükleri etkilendikleri oranda Kurul kararıyla ertelenebilir. Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilemeyeceğinin anlaşıldığı hallerde, Kurul, tüzel kişinin yükümlülüğünün kaldırılmasına da karar verebilir. Yükümlülüklerin ertelenmesi veya kaldırılması kararının verilebilmesi için, lisans sahibi tüzel kişinin mücbir sebebin başlama tarihini, mahiyetini, yükümlülüklerine olan etkilerini ve mümkün olması halinde etkilerin tahmini giderilme süresini içeren başvurusunu, mücbir sebebin başlama tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Kuruma yazılı olarak bildirmesi zorunludur. İletim ve dağıtım faaliyetlerine ilişkin yükümlülüklerin kaldırılması talep edilemez.

Asgari sermaye miktarı

Her takvim yılı başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan EK-4’de belirtilen asgari sermaye miktarları o yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır.

ALTINCI BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

2002 yılı için geçerli olacak lisans alma, yıllık lisans, lisans yenileme, lisans tadili ve lisans sureti çıkartma bedelleri, 2002 yılı Eylül ayı sonuna kadar Kurul tarafından belirlenerek Resmî Gazete’de yayımlanır ve Kurum internet sayfasında duyurulur.

Yapılmış başvurular

Yapılmış olan depolama lisans başvurularında, duyuru yapılmasına dayanak teşkil eden ilk başvuru sahibinden, bu Yönetmeliğin EK-3’ün 10 uncu maddesinin (c) bendi kapsamında gerekli bilgi ve belgeleri tamamlaması istenir. Başvuruya konu bilgi ve belgelerde değişiklik olması halinde, söz konusu bilgi ve belgeler bu değişiklikler çerçevesinde revize edilerek Kuruma sunulur.

Yapılmış olan depolama lisans başvuruları bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesi kapsamında değerlendirilir. Başvuruya konu yere ilişkin ilk başvuru sahibi tarafından sunulan bilgiler çerçevesinde duyuru yapılır.

Bu duyurudan sonra, duyuru konusu yer için ilk duyuru çerçevesinde yapılmış depolama lisans başvurularının geçerliliği devam eder. Söz konusu başvuru sahipleri, son duyuruda yer alan değişiklikler çerçevesinde bilgi ve belgelerini, duyuru süresi içerisinde revize eder. Aksi takdirde, mevcut lisans başvurusundan vazgeçmiş sayılır.

Aynı yerde faaliyette bulunmak üzere yapılan lisans başvuruları

Bu madde hükmünün yürürlüğe girdiği tarihten önce aynı yerde faaliyette bulunmak üzere yapılan ve duyuru süresi tamamlanmış, piyasada, elektrik piyasasında ve petrol piyasasında yapılmış olan lisans başvurularının olması halinde aşağıdaki yer alan esaslar çerçevesinde değerlendirme yapılır:

a) Uluslararası andlaşma ile tahsisi yapılan veya yapılması öngörülen yerde veya elektrik piyasasında nükleer enerjiye dayalı üretim tesisi sahası olarak Bakanlıkça çalışmalara konu edilen sahada faaliyet göstermek üzere piyasada ya da elektrik veya petrol piyasalarında yapılan lisans başvuruları her aşamada reddedilir.

b) 9 uncu maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde ilan edilen lisans başvurusuna konu yerin uluslararası andlaşma ile tahsisi yapılan veya yapılması öngörülen yer olmaması veya nükleer enerjiye dayalı üretim tesisi sahası olarak Bakanlıkça çalışmalara konu edilmemesi, ancak ilan edilen lisans başvurusuna konu yerde faaliyette bulunmak üzere, piyasada başka bir depolama, elektrik piyasasında üretim ve/veya petrol piyasasında rafinerici veya depolama lisansı başvurularının yapılması halinde, duyuru konusu yerde hangi başvuruya ilişkin lisanslama sürecinin devam edeceği aşağıdaki usul ve esaslara göre Kurul kararıyla belirlenir.

1) Lisans başvurularından piyasada yeraltı doğal gaz depolama, elektrik piyasasında doğal gaz hariç diğer kaynak veya yakıta dayalı üretim, piyasada sıvılaştırılmış doğal gaz tesisinde yapılacak depolama, petrol piyasasında rafinerici, elektrik piyasasında doğal gaza dayalı üretim ve petrol piyasasında depolama lisansı başvurularına sırasıyla öncelik verilir.

2) (1) numaralı alt bent hükmü çerçevesinde öncelik verilen lisans başvurusu/başvuruları dışında kalan başvurular iade edilir veya reddedilir.

Bu Yönetmeliğin 21 inci maddesinin yedinci fıkrası ve 28 inci maddesinin on sekizinci fıkrasında belirtilen yükümlülükler 31/12/2017 tarihinde yürürlüğe girer.

İthalat (Spot LNG) lisansı tadil işlemleri

10 yıldan fazla süreli ithalat (Spot LNG) lisans başvurusunda bulunan ancak Kurul tarafından 10 yıl süreli ithalat (Spot LNG) lisansı verilen tüzel kişilerin 31/12/2015 tarihine kadar başvuruda bulunmaları halinde mevcut lisansları; ilk lisans başvuruları esnasında talep ettikleri süre için olacak şekilde lisans tadil bedeli alınmaksızın Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanlığı tarafından tadil edilir.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı

Lisans aldığı tarihten itibaren hiç bir satış faaliyetinde bulunmamış olan ve lisansına konu tesis için İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı almamış olan CNG satış lisansı sahibi tüzel kişiler, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğe göre, lisanslarına konu tesisin durumuna uygun olarak alınan, CNG satış faaliyetinin işlenmiş olduğu İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının aslı veya noter onaylı suretini, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde Kuruma sunmakla yükümlüdür.

TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi

CNG satış lisansı sahibi tüzel kişiler, lisanslarına konu tesisin durumuna uygun olarak Türk Standartları Enstitüsünden alınmış Hizmet Yeterlilik Belgesinin aslı veya noter onaylı suretini, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresi

Lisans sahibi tüzel kişiler, Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adreslerini bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

İletim (LNG) lisansı tadil işlemleri

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen iletim (LNG) lisansları, lisans sahibinin deniz taşıtları vasıtasıyla da iletim faaliyetinde bulunmak üzere lisans tadil talebinde bulunması halinde, Kurum tarafından tadil edilir.

CNG satış lisansı tadil işlemleri

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kurul tarafından verilmiş olan sıkıştırılmış doğal gaz satış lisanslarının OtoCNG lisansına dönüştürülmeleri, lisans tarihi ve süresi değiştirilmeden ve tadil bedeli alınarak lisans tadili şeklinde gerçekleştirilir.

Elektronik tebligat adresi

Lisans sahibi tüzel kişiler, elektronik tebligat mevzuatına uygun olarak temin edecekleri Elektronik Tebligat Adreslerini bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

İthalat (Spot LNG) lisansı tadil işlemleri

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde İthalat (Spot LNG) lisansları resen İthalat (Spot) lisansı olarak tadil edilir.

Lisans yenileme işlemleri

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kuruma yapılan lisans yenileme taleplerinin sonuçlandırılmasında, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde her bir lisans türü için uygulanacağı belirtilen süreler esas alınır.

Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ile kamu tüzel kişisi olmayan depolama lisansı sahibi tüzel kişiler bu Yönetmeliğin 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükümlerini ana sözleşmelerine derç ederek ana sözleşme değişikliğini gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin aslı veya Kurumca onaylı veya Ticaret Sicili Memurluğunca onaylı suretini 30/6/2024 tarihine kadar Kuruma sunmakla yükümlüdür.

Yürürlük

Bu Yönetmelik, 2/11/2002 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı yürütür.

Ek-1 Lisans Başvuru Dilekçesi

EK-2 Taahhütname

EK-3 Tüzel Kişilerin Lisans Başvurusunda Sunmaları Gereken Bilgi ve Belgeler

EK-4 Piyasada Faaliyet Göstermek Üzere Lisans Almaya Hak Kazanan Tüzel Kişilerin Ana Sözleşmelerinde Yer Alması Gereken Asgari Hükümler

EK-5