Ekonomi Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği (mülga)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı, Ekonomi Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesinin; faaliyet alanlarına, çalışma usul ve esaslarına, mali ve idari işlemlerine, gelir kaynaklarına, giderlerine, işletilmesine, hesap usullerine, bütçesinin hazırlanmasına, uygulanmasına ve sonuçlandırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik, Ekonomi Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesini ve İşletmenin faaliyet alanlarına giren bütün mal ve hizmetleri kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 3/6/2011 tarihli ve 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 26 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakan: Ekonomi Bakanını,

b) Bakanlık: Ekonomi Bakanlığını,

c) İşletme: Bakanlığın görevleri ile ilgili olarak ortaya çıkan, fiyatlandırılması mümkün ve uygun nitelikteki mal ve hizmetlerin üretim veya satışını gerçekleştirmek üzere kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan Ekonomi Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesini,

ç) İşletme Yöneticisi: Merkezde Merkez Müdürünü, taşra teşkilatında ise İşletme Müdürünü,

d) Muhasebe Birimi: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer bütün mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerinin yürütüldüğü birimi,

e) Muhasebe Yetkilisi: Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış yöneticiyi,

f) Müsteşar: Ekonomi Bakanlığı Müsteşarını,

g) Yönetim Kurulu: İşletme Yönetim Kurulunu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Sermaye ve Yıl Sonu Kârları ile Sermaye Kaynakları

Sermaye ve yıl sonu kârları

(1) İşletmenin sermayesi, 20.000.000,00 (Yirmimilyon) Türk lirasıdır.

(2) İhtiyaç duyulması hâlinde tahsis olunan sermaye, Bakanlar Kurulu tarafından beş katına kadar artırılabilir. Döner sermaye faaliyetlerinden elde edilen kârlar, ödenmiş sermayeye tahsis edilen sermaye tutarına ulaşıncaya kadar sermayeye eklenir. Ödenmiş sermaye tutarı tahsis edilen sermaye tutarına ulaştıktan sonra, yıl sonu kârı hesap dönemini izleyen Nisan ayının sonuna kadar genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına yatırılır.

(3) İşletme zararı, izleyen hesap dönemlerinde kârdan mahsup edilmek üzere geçmiş yıllar zararları hesabında bekletilir.

Sermaye kaynakları

(1) İşletmenin sermaye kaynakları;

a) Ayni yardımlardan,

b) Döner sermaye faaliyetlerinde kullanılmak üzere işletmeye verilen mallardan,

c) Döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek kârlardan,

ç) Bağış ve yardımlardan,

oluşur.

(2) Bağış ve yardımlar sermaye limitine bakılmaksızın sermayeye ilave edilir. Nakdî olmayan bağış ve yardımlar, ilgili mevzuatına göre değerlemeye tabi tutularak kayıtlara alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Faaliyet Alanları, Gelir ve Giderler

Faaliyet alanları

(1) İşletmenin faaliyetleri Bakanlık görev alanları ile ilgili olmak üzere şunlardır:

a) İhracatın geliştirilmesi kapsamında yapılacak faaliyetler,

b) İthalatın yönlendirilmesi kapsamında yapılacak faaliyetler,

c) Dış ticarette ürün denetimleriyle ilgili faaliyetler,

ç) Dış ticarette ürün denetimlerine yönelik uygunluk değerlendirmesi faaliyetleri,

d) Ürün denetimlerinde ihtiyaç duyulan laboratuvarların kurulması ve mevcutların geliştirilmesi faaliyetleri,

e) Ürün denetimlerinde numune alımı ve analizi masrafları ile dış ticaret denetimleri kapsamında alınan ve firmalarca belli süreler dâhilinde geri alınmayan numunelerin satışının yapılması faaliyetleri,

f) Dış ticaretin geliştirilmesine ilişkin kurs, konferans, toplantı, seminer, envanter, projelendirme, uygulama, araştırma, geliştirme, yayın, rehberlik, danışmanlık, yönetim, işletme yapmak, yaptırmak veya bunlara katılma faaliyetleri,

g) Yurtdışı teşkilatının geliştirilmesi faaliyetleri,

ğ) Benzeri hizmetlerin yapılması, yaptırılması veya bunlara katılma faaliyetleri.

Gelirler

(1) İşletmenin gelirleri;

a) 7 nci maddede belirtilen iş, hizmet ve faaliyetlerden fiyatlandırılması mümkün ve uygun nitelikteki her türlü gelirlerden,

b) İhracatçı Birliklerinin aylık gerçekleşen gelirlerinin en çok %10’u olmak üzere, Bakan tarafından tespit edilerek kesinleşen katkı paylarından,

c) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin aylık gerçekleşen gelirlerinin en çok %1’i olmak üzere, Bakan tarafından tespit edilerek kesinleşen katkı paylarından,

ç) Taşınır mal ve hizmet satış bedellerinden elde edilen gelirlerden,

d) Faiz ve komisyon gelirlerinden,

e) Bağış ve yardımlardan,

f) İşletmenin faaliyet alanları ile ilgili diğer gelirlerden,

oluşur.

(2) Birinci fıkranın (b) ve (c) bentleri kapsamındaki gelirler; ilgili kurumlarca bir önceki ayın gerçekleşen gelirlerine ait katkı payları müteakip ayın on beşine kadar Döner Sermaye hesabına aktarılır. Bu maddede belirtilen şekilde hesaba aktarılmayan katkı payları amme alacağı sayılır ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde takip ve tahsil edilir.

Giderler

(1) İşletmenin giderleri şunlardır:

a) 7 nci maddede belirtilen iş, hizmet ve faaliyetlerin yerine getirilmesi için yapılan harcamalar, temsil, ağırlama harcamaları ile bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde gerekli yurt içi ve yurt dışı tercümanlık hizmeti, organizasyon ve danışmanlık giderleri.

b) Döner Sermaye faaliyetleri kapsamında bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı birimlerinin teknik, idari ve fiziki alt yapısının geliştirilmesine yönelik her türlü harcamalar.

c) Döner Sermaye faaliyetleri ile ilgili hizmetin gerektirdiği her türlü araç, gereç, ekipmanın satın alınması, kiralanması, bakımı, onarımı ve işletilmesi ile laboratuvar kurulması, geliştirilmesi ve akreditasyonu, danışmanlık ve benzeri hizmet alımları ile ilgili her türlü harcamalar.

ç) İşletmenin kadro ve pozisyonlarında görev yapan personele ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler,

d) Döner Sermaye faaliyetleriyle ilgili 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu hükümlerine göre alınacak taşıtlar ve hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesi için yapılacak harcamalar.

e) 7 nci maddede belirtilen hizmet ve faaliyetlerin gerektirdiği arazi alımı, binaların satın alınması, yapılması, kiralanması, onarımı, temizliği, bakımı ve güvenliğine yönelik harcamalar.

f) Katma değer vergisi hariç, her türlü vergi, resim, harç, fon, posta, ardiye ücreti ve benzeri harcamalar.

g) İşletme hizmetleri için görevlendirilecek kişilere 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre yapılacak harcırah ödemeleri.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yönetim ve Görevleri

İşletme idaresi

(1) İşletmenin hizmetleri; Yönetim Kurulu, İşletme Yöneticisi, Muhasebe Yetkilisi, muhasebe birimi personeli ve yeteri kadar diğer görevlilerden oluşan işletme idaresi tarafından yürütülür.

Yönetim kurulu

(1) Yönetim Kurulu, işletmenin en üst karar organı olup yedi üyeden oluşur ve  İşletme hizmetlerinin bu Yönetmelikte yer alan esaslar çerçevesinde yürütülmesini sağlar.

(2) Yönetim Kurulu, Müsteşarın başkanlığında, Müsteşarın atayacağı üç Üye, Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürü, İhracat Genel Müdürü ve İşletme Yöneticisinden teşekkül eder. Müsteşar, başkanlık yetkisini uygun gördüğü Müsteşar Yardımcısı veya Yönetim Kurulu Üyelerinden birine devredebilir.

(3) Yönetim Kurulu toplantılarının gündemini hazırlamak ile toplantı, tutanak, karar ve dosyalarını tutmak, haberleşmeyi yürütmek gibi sekretarya hizmetleri İşletme İdaresince yürütülür.

(4) Gerektiğinde Yönetim Kurulu toplantılarına, üst yöneticinin de uygun görmesi hâlinde, Başkanın belirleyeceği Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı birim amirleri de katılabilir.

Yönetim kurulunun görevleri

(1) Yönetim Kurulunun görevleri şunlardır:

a) İşletmenin faaliyetleri ile ilgili kararları almak.

b) İşletmenin bütçesini onaylamak.

c) İşletmenin ihtiyacı olan memur, hizmetli ve işçi sayılarını tespit etmek.

ç) 7 nci maddede belirtilen faaliyetler sonucunda ilgililerin kullanımına sunulan hizmet ve materyallerin fiyatları ile işletmenin uygulayacağı hizmet ücretleri tekliflerini karara bağlamak.

d) İşletmenin idari, mali ve teknik işlemlerinin en iyi şekilde yürütülmesi ve geliştirilmesi için gereken tedbirleri ve kararları almak.

e) Bu Yönetmelik ile verilen diğer görevleri yapmak.

Toplantı ve karar sayısı

(1) İşletme Yönetim Kurulu, en az beş üyenin iştiraki ile en az iki ayda bir defa toplanır. Başkanın isteği üzerine Yönetim Kurulu toplantıya çağrılabilir.

(2) Kararlar toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği hâlinde, Başkanın kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış sayılır.

Harcama yetkilisi

(1) Harcama yetkilisi Müsteşardır.

(2) Harcama yetkilisi, yetkilerinin bir kısmını veya tamamını yardımcılarına, merkez, taşra döner sermaye veya yurt dışı teşkilatları birim amirlerine devredebilir. Harcama yetkilisinin sorumluluğu harcama talimatı ile sınırlı olup, yetki devri harcama yetkilisinin sorumluluğunu kaldırmaz.

(3) Harcama yetkilisi, harcama talimatı üzerine birinci derecede imza atmaya yetkili olup, ilgili mevzuat dâhilinde ve Yönetim Kurulu kararları çerçevesinde Döner Sermayenin amacına uygun olarak kullanılması ve yönetilmesini sağlamaktan sorumludur.

İşletme yöneticisinin görevleri

(1) İşletme Yöneticisinin görevleri şunlardır:

a) İşletmeyi, ilgili mevzuata, Yönetim Kurulunca belirlenen hedef, politika ve stratejilere, performans programı ile işletmecilik, bütçe ilke ve esaslarına uygun olarak yönetmek ve temsil etmek.

b) İşletmenin personel, idari, mali ve teknik işlerini; kanun, tüzük, yönetmelik, çalışma programları ve bütçe esaslarına uygun biçimde yürütmek.

c) İşletme personelinin görevlendirilmesi ve/veya atanmasının teklif edilmesine ve özlük haklarına ilişkin işlemleri yapmak.

ç) Çalışma programlarının ve bütçe tekliflerinin zamanında hazırlanmasını sağlamak ve ilgili birimlere intikal ettirmek.

d) İşletmenin her türlü demirbaş, malzeme, makine, ekipman, araç ve gereçlerinin iyi bir şekilde kullanılmasını, bakımını ve saklanmasını sağlamak.

e) İşletmeye ilişkin olarak Yönetim Kurulunca verilen benzeri diğer işlemleri yerine getirmek.

Gerçekleştirme görevlileri

(1) Gider gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yapılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler. Harcama Yetkilisi, kendisine bağlı personelden birini veya birkaçını ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirir.

(2) Giderler, gider gerçekleştirme görevlileri tarafından gerçekleştirilir ve harcama yetkilisinin onayı ile tamamlanır.

(3) Gelirler, gelir gerçekleştirme görevlileri tarafından tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir duruma getirilir.

Muhasebe yetkilisi

(1) İşletmenin muhasebe hizmetleri Maliye Bakanlığınca kurulacak muhasebe birimince yürütülür.

(2) Döner Sermayenin muhasebe işlemleri, kadrosu Maliye Bakanlığınca tahsis edilerek atanacak muhasebe yetkilisi ile muhasebe birimi personeli tarafından yürütülür. Muhasebe yetkilisinin geçici veya sürekli olarak görevinden ayrılması hâlinde muhasebe yetkilisi görevi, Maliye Bakanlığınca vekâleten görevlendirilecek personel tarafından yürütülür.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Bütçe ve Bütçenin Uygulamaya Konulması ile Ek Bütçe ve Kesin Hesap

Bütçe

(1) Bütçe; işletmenin bir yıllık dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösterir.

(2) İşletme bütçesi; metin kısmı ile ekli cetvellerden oluşur.

(3) Bütçe, yılı içinde yapılacak giderler ile gelirlerden oluşur.

(4) Bütçenin hazırlanması ve uygulanmasında aşağıdaki ilkelere uyulur.

a) Bütçeyle verilen harcama yetkisi, ilgili mevzuatla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.

b) Bütçe, izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte hazırlanır ve değerlendirilir.

c) Bütçe, mali işlemlerin kapsamlı ve saydam bir şekilde görülmesini sağlar.

ç) Tüm gelir ve giderler gayrisafi olarak bütçede gösterilir.

d) Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır.

e) Bütçede giderlerin gelirleri aşmaması esastır.

f) Bütçe, İşletme Yönetim Kurulunca onaylanmadan uygulamaya konulamaz.

g) Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve mali saydamlık esas alınır.

ğ) İşletmenin tüm gelir ve giderleri bütçede gösterilir.

h) İşletme hizmetleri, bütçeye konulacak ödeneklerle, ilgili mevzuatla belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir.

Bütçenin uygulamaya konulması

(1) İşletmenin bütçe tasarısı İşletme Yöneticisi tarafından hazırlanarak, en geç Ekim ayı içerisinde İşletme Yönetim Kuruluna sunulur. Bütçe, İşletme Yönetim Kurulunun onayı ile kesinleşir. Bütçenin bir örneği Maliye Bakanlığına gönderilir.

(2) Döner Sermaye gelirleri, bütçedeki harcama kalemleri ile program hedefleri dışındaki amaçlara tahsis edilemez.

(3) Yönetim Kurulunca bir kısıtlama getirilmemişse, bütçe sınıflandırmasının bütün düzeyleri arasında aktarma yapmaya İşletme Yöneticisi yetkilidir. Aktarılacak ödenek tutarları, aktarma yapılacak tertibin başlangıç ödeneği toplamının % 25’ini geçemez. Bu oranın üzerindeki aktarmalarda Yönetim Kurulu onayı alınır.

(4) Harcamalar, bütçede yer alan ödeneklere dayanılarak gerçekleştirilir, ödeneksiz veya ödenek üstü harcama yapılamaz.

Ek bütçe

(1) Yıl içinde, bütçede öngörülen ödeneklerin yetersiz kalacağının veya planlanan gelirin aşılacağının anlaşılması hâlinde, kaynağı gösterilmek kaydıyla süre şartları hariç olmak üzere ek bütçe yapılabilir.

ALTINCI BÖLÜM

Hesap İşleri ve Mali Hükümler

Yönetim dönemi hesabı

(1) Yönetim dönemi hesabı, yönetim döneminde yapılan bütün mali işlemleri kapsayan mali tablo, defter ve cetveller ile sayım tutanaklarından oluşur. Görev başındaki muhasebe yetkilisi tarafından düzenlenen yönetim dönemi hesabı, hesap döneminin bitiminden itibaren Şubat ayı sonuna kadar ilgili mevzuatta belirtilen yetkili mercilere verilir. Yönetim dönemi hesabı dosyasının bir örneği de muhasebe biriminde muhafaza edilir.

Amortisman bedeli

(1) İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan iktisadi kıymetler, alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar usulünce amortismana tabi tutulur.

Fiyatlandırma

(1) İşletmece üretilen mal veya hizmetlerin fiyatı, özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, ham madde, malzeme, işçilik giderleri, diğer masraflar, amortisman payları ve kâr yüzdesi esas alınarak ve maliyet bedelinin altında olmamak üzere Yönetim Kurulu kararıyla belirlenir.

(2) İlgili mevzuatta ücretsiz veya indirimli tarife uygulanması ile ilgili hükümler saklı kalmak üzere, işletmece üretilen mal ve hizmet bedellerinde, işletmecilik gereği yapılması gereken ticari indirimler hariç, herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli fiyat uygulanamaz.

Taşınmaz edinme

(1) Bakanlık hizmetleri için, bedeli İşletme bütçesinden ödenerek taşınmaz edinilebilir. Bu taşınmazlar, tapuda Hazine adına tescil edilerek Bakanlık adına tahsis edilir.

(2) İşletme, faaliyetleri ile ilgili olarak Bakanlığa tahsis edilmiş taşınmazları kullanabilir.

Ertesi yıla geçen yüklenme ile gelecek yıllara yaygın yüklenmeler

(1) İşletme, faaliyet alanları ile ilgili olması ve yılı bütçesinde ödeneğinin bulunması kaydıyla, ertesi yıla geçen ve gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.

(2) İşletme, niteliğinden dolayı mali yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği bulunan mal ve hizmet alımları için izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve yüklenme süresi on iki ayı aşmamak üzere, Müsteşarın onayıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişebilir.

(3) İşletme, aşağıdaki mal ve hizmet alımları için süresi üç yılı, finansal kiralama suretiyle temin edileceklerde ise dört yılı geçmemek üzere Müsteşarın onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.

a) Satın alma suretiyle edinilmesi ekonomik olmayan; her türlü makine-teçhizat, cihazlar ve taşıtların kiralanması veya finansal kiralama suretiyle temin edilmesi.

b) Maliyeti yüksek ve ileri teknoloji ürünü olan laboratuvar cihazlarının hizmet alımı yoluyla temini, kiralanması veya finansal kiralama suretiyle temin edilmesi.

c) Temizlik, yemek, koruma ve güvenlik hizmetleri, bilgi işlem hizmetleri, İnternet erişim hizmetleri, plan, proje, etüt ve müşavirlik hizmetleri.

(4) İşletme, bir mali yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.

(5) İşletme, kamu yararının gerektirdiği mal ve hizmet alımlarında, üst yöneticinin onayı alınmak kaydıyla beş yıla kadar, gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.

YEDİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Taşınır işlemleri

(1) İşletmece edinilen taşınırların kayıtlara alınmasında, verilmesinde ve izlenmesinde 28/12/2006 tarihli ve 2006/11545 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

(2) Döner Sermaye hizmetleri için edinilen taşıt ve taşınırlardan Bakanlık merkez, taşra veya yurt dışı birimlerinde kullanılması uygun görülenler bedelsiz olarak ilgili harcama birimine Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre devredilebilir.

Devir ve teslim işleri

(1) Muhasebe yetkilisi, veznedar, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi gibi para ve mal işleriyle görevli memurlar arasındaki devir teslim işlemlerinde 1/5/2007 tarihli ve 26509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile 12/11/1974 tarihli ve 7/9044 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarının Çekilmelerinde Devir ve Teslim Süreleri Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Hüküm bulunmayan hâller

(1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hâllerde, Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

(1) 9/1/2009 tarihli ve 27105 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticaret Müsteşarlığı Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.