Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliği (mülga)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Tanımlar

Amaç

Bu Yönetmelik, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 268 - 275 inci maddeleri uyarınca çevre ve toplum sağlığının korunması açısından önem arz eden gayri sıhhi müesseselerin zararlı etkilerinin yok edilmesi veya en az düzeye indirilmesi, doğal kaynakların kirlenmelere karşı korunması için gayri sıhhi müesseselerin kontrol altına alınması, ruhsatlandırılması ve denetlenmesindeki usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Kapsam

Bu Yönetmelik Ek-5 sayılı listedeki müesseseler ile bu listede yer almayan ancak tanımına uyan benzeri gayri sıhhi müesseselerin sınıf tayini, sağlık koruma bandı tayini, yer seçimi ve tesis kurma izni ile açılma izni verilmesinin esasları ile bu müesseselerden yönetmelik hükümlerine uygun faaliyet göstermeyenler hakkında alınacak tedbirleri kapsar. Bu Yönetmelik, gayri sıhhi müesseselerin izin verilmesini hükme bağlayan kanunlar uyarınca Sağlık Bakanlığı, Valilik ve Kaymakamlıklarca izin verilmesi öngörülen müesseselere uygulanır.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden;

a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,

b) Kanun: 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununu,

c) Doğal kaynaklar: Su, Toprak, Hava, doğal bitki örtüsü ve yaban hayatını,

d) Çevre Sağlığı: İnsan sağlığının çevredeki fiziki, kimyevi, biyolojik, sosyal ve psiko-sosyal faktörlerle tespit edilen yaşam kalitesini,

e) Toplum Sağlığı: Çevre sağlığı, enfeksiyon, hastalık kontrolü, kişinin yaşam şekli ve sağlık eğitimini,

f) Kurul: 1 inci sınıf gayri sıhhi müesseseler için gayri sıhhi müesseseleri inceleyen kurulu, ikinci ve üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseler için gayri sıhhi müesseseleri ve beyanname bilgilerini denetleyip inceleyen kurulu,

g) İl İnceleme Kurulu: Birinci sınıf gayri sıhhi müesseselerin yer seçimi ve tesis kurma ile açılma iznine esas inceleme ve değerlendirme yapan ve ilgili kurumların temsilcilerinden teşekkül eden kurulu,

h) Yetkili makam: Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler bakımından Sağlık Bakanlığını, ikinci sınıf gayri sıhhi müesseseler bakımından Valiliği, üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseler bakımından merkez ve metropol ilçe sınırları içinde Valiliği, diğer ilçelerde Kaymakamlığı,

ı) Açılma İzni: Gayri sıhhi müesseseye yetkili makamca verilen açılma belgesini,

j) Gayri sıhhi müesseseler: Faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyevi, fiziki, ruhi ve sosyal yönlerden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doğal kaynakların kirlenmesine sebep olabilecek müesseseleri,

k) Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler: Meskenlerden ve insanların ikametine mahsus diğer yerlerden mutlaka uzak bulundurulması gereken müesseseleri,

l) İkinci sınıf gayri sıhhi müesseseler: Meskenlerden ve insanların ikametine mahsus diğer yerlerden kurulca teklif edilip Valilikçe uygun görülecek bir mesafede yapılması gereken müesseseleri,

m) Üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseler: Meskenlerin ve insanların ikametine mahsus diğer yerlerin yakınında kurulabilmekle beraber sıhhi denetim altında tutulması gereken müesseseleri,

n) Yer Seçimi ve Tesis Kurma İzni: Tesisin yapılmasından önce söz konusu yerde kurulup kurulamayacağı ile kurulacak yer, proje ve belgelerin uygun görülmesi durumunda müessesenin kurulması için yetkili makamca verilen izni,

o) Deneme İzni: Onaylı projelerine göre yapılan müessesenin, planlanan şekilde çalışıp çalışmadığı ve doğal kaynakların kirlenmesini önlemek için alınan tedbirlerin yeterli olup, olmadığını tespit için yetkili makamın yazılı izni ve mahalli sağlık teşkilâtının denetimi altında belirli bir süre deneme mahiyetindeki faaliyetine verilen geçici izni,

p) Açılma İzni: Yerseçim ve Tesis kurma izni verilmiş, onaylı projesine göre yapılmış çevre ve toplum sağlığı açısından uygunluğu tespit edilmiş müesseselerin faaliyet göstermelerine yetkili makamca verilen izni,

r) Sağlık koruma bandı: Müessesenin çevreye olan zararlı etkisi dikkate alınarak müessese etrafında bırakılması gereken iskan dışı alanı,

s) Sanayi Sitesi: Belirli üretim alanlarında çalışan küçük ve orta büyüklüklerdeki sanayi kuruluşlarının toplu olarak bulundukları, öncelikle kendi çalışma türünde kurulan müesseseleri kapsayan siteyi,

t) Sanayi Bölgesi: Büyük sanayi kuruluşlarının toplu olarak bulundukları ve imar plânında bu amaçla gösterilen bölgeyi,

u) Sanayi Alanı: Sanayi tesisinin bulunduğu ve imar planına münferit olarak işlenmiş alanı,

v) Organize Sanayi Bölgesi: Uygun görülen alanlarda sanayi tesislerinin yapılmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sağlığı problemlerini önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden faydalanmak, imalat sanayi türlerinin belirli plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmelerini sağlamak, tarımsal alanların sanayide kullanılmalarını disipline etmek, mali kaynak israfına sebep olmadan müşterek alt yapı tesisleri ile çevre kirliliğini önlemek amacıyla sınırları belirli arazi parçalarının gerekli alt yapı hizmetleri ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklarla donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistem dahilinde sanayi için tahsis edilmesi ile oluşturulan ve ilgili mevzuat hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretilen bölgeyi,

y) Endüstri Bölgesi: Uygun görülen alanlarda sanayi tesislerinin yapılmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sağlığı problemlerini önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden faydalanmak, imalat sanayi türlerinin belirli plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmelerini sağlamak, tarımsal alanların sanayide kullanılmalarını disipline etmek, mali kaynak israfına sebep olmadan müşterek alt yapı tesisleri ile çevre kirliliğini önlemek amacıyla sınırları belirli arazi parçalarının gerekli alt yapı hizmetleri ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklarla donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistem dahilinde sanayi için tahsis edilmesi ile oluşturulan ve ilgili mevzuat hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretilen Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen bölgeyi,

z) Meskûn Mahal: Varsa üst ölçek planlarına uygun olarak imar planı ile belirlenmiş ve iskan edilmiş alanı,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İzin, Ruhsat, Sınıflandırma ve Denetim

İnceleme kurulları

Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseleri inceleme kurulu; illerde sağlık müdürü veya uygun göreceği sağlık müdür yardımcısının başkanlığında, gıda ve çevre kontrol şube müdürü, sağlık ocağı tabibi, iki çevre sağlığı teknisyeni, sanayi ve ticaret il müdürlüğü temsilcisi, çevre müdürlüğü temsilcisi, ilgili imar müdürlüğü temsilcisi, tesisin ve yerinin özelliklerine göre gerektiğinde valilikçe uygun görülecek üniversitelerin ve/veya sanayi odasının temsilcileri ve konusunda bilirkişi olacak bilim adamlarından, ayrıca gıda maddeleri üreten işyerlerinde tarım müdürlüğü temsilcisi ilavesi ile, ikinci ve üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseleri inceleme kurulu; müesseselerin kurulduğu yerin bağlı olduğu sağlık ocağı tabibinin başkanlığında, en az iki çevre sağlığı teknisyeni, çevre sağlığı teknisyeni yok ise sağlık memuru veya halk sağlığı hemşiresinden teşekkül eder.

Kurulacak tesisin veya kurulacağı yerin özelliğine göre ilgili diğer kuruluşlardan gerektiğinde teknik elemanlar kurullarda görevlendirilir.

Sağlık koruma bandı mecburiyeti

Sanayi bölgelerinin ve sanayi bölgelerinin dışında kurulacak birinci ve ikinci sınıf gayri sıhhi müesseselerin etrafında sağlık koruma bandı konulması mecburidir. Bu alanda yapılaşmaya izin verilmez; ancak uygun zirai faaliyetler yapılabilir.

Sanayi bölgesi içindeki tesisler ile üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseselerin etrafında, müessesenin faaliyetleri gerektirdiği takdirde sağlık koruma bandı oluşturulmasına karar verilir.

Sağlık koruma bandının tayini

Sağlık koruma bandı, 4 üncü maddede belirtilen Kurulca, tesislerin çevre ve toplum sağlığına yapacağı zararlı etkileri, kirletici unsurları esas alınarak belirlenir. Sanayi bölgeleri etrafındaki sağlık koruma bandı, sanayi bölgesi sınırı esas alınarak tespit edilir. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesislerde bu rapordaki mesafeler dikkate alınır.

Birinci sınıf gayri sıhhi müesseselerde Kurulca belirlenen sağlık koruma bandı mesafesi sağlık müdürünün teklifi ile valilikçe onaylanır. Bakanlıkça tasdik edilir ve kesinleşir.

Kesinleşen sağlık koruma bandı belediye sınırları içinde mahallin belediyesince, belediye sınırları dışında bayındırlık ve iskan müdürlüğünce korunur.

Başvuru

Birinci sınıf gayri sıhhi müessese kurmak isteyen gerçek, tüzel kişi veya vekili, dilekçe, Ek-1'deki form ve 18 inci maddede belirtilen bilgi ve belgeler ile mahallin en büyük mülki amirine başvurur.

Organize Sanayi, Endüstri Bölgeleri, Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri sınırları içinde bulunan ikinci sınıf gayri sıhhi müesseseler ile bu bölgeler içinde veya dışında kurulacak üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseselerin sahip, işletmeci veya vekilleri dilekçe ve Ek-6’daki beyanname ile mahallin en büyük mülki amirine başvurur.

Yukarıda zikredilenlerin dışındaki ikinci sınıf gayri sıhhi müesseseleri kurmak isteyen gerçek kişi, tüzel kişi veya vekili, dilekçe, Ek-1'deki form ve 18 inci maddede belirtilen bilgi ve belgeler ile mahallin en büyük mülki amirine başvurur.

Yer seçimi raporu

Gayri sıhhi müesseseleri inceleme kurulu, dilekçe ve ekindeki form ile tesisin kurulacağı yeri mahallinde inceleyerek, Ek-2'deki formu düzenler ve görüşünü bildirir. Birinci sınıf gayri sıhhi müesseselerin yer seçimi; sağlık müdürünün teklifi ile valilikçe onaylanır ve Ek-2 form ile birlikte Bakanlığa gönderilir. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesisler için düzenlenen ÇED olumlu belgesi ve raporu, yer seçimi raporu yerine kaim olur.

Yer seçimi izni

Birinci sınıf gayri sıhhi müessese kurmak isteyen gerçek kişi, tüzel kişi veya vekilinin, 7 nci maddedeki esaslar içinde yapılan başvurusunun İl Sağlık Müdürlüğüne ulaşmasını takip eden en çok 10 iş günü içerisinde yer seçimi ve tesis kurma izni raporu düzenlenmesi için, il inceleme kurulunca yerinde tetkik edilerek uygun görülmesi halinde Valilik Oluru ile birlikte Bakanlığa gönderilir. Bakanlık, en çok 10 iş günü içerisinde ilgili raporu değerlendirerek yapılacak işleme esas olmak üzere nihai kararını Valiliğe bildirir.

Organize Sanayi, Endüstri Bölgeleri, Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri sınırları dışında bulunan ikinci sınıf Gayri Sıhhi Müessese kurulması için 7 nci maddedeki esaslar dahilinde yapılan başvurudan sonra kurul tarafından en çok 10 iş günü içerisinde değerlendirilerek Kurulca uygun görülmesi halinde yetkili makam tarafından yer seçimi ve tesis kurma izni verilir.

Yer Seçimi ve Tesis Kurma izni, verildiği tarihten itibaren üç (3) yıl için geçerlidir. Bu süre sonunda açılma izni alınmadığı takdirde Yer Seçimi ve Tesis Kurma izninin yenilenmesi gereklidir.

Tesis izni

Kurulmak istenen birinci sınıf gayri sıhhi müessesenin tesis izni için Ek-3 form tanzim edilir. Yer seçim izni için öngörülen şartların yerine gelip gelmediği Kurulca incelenir. Kurul, tesis izni için görüşünü bildirir. Tesis izni sağlık müdürünün teklifi, valiliğin uygun görüşü ve Ek-3 form ile birlikte Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça izin verilir.

Tesis izni almadan önce emisyon izni alması gereken tesislerde emisyon ön izni alınması esastır. Tesis izni almadan inşaa edilen yapılardan dolayı bir hak talep edilemez.

Tesis izni verildiği tarihten itibaren üç yıl için geçerlidir. Üç yıldan sonra yenilenmesi gerekir.

Deneme izni

Tesis izni verilmiş ve projelerine göre inşaa edilmiş birinci sınıf gayri sıhhi müesseselere açılma ruhsatı verilmesinden önce, müracaat halinde, kurulun incelemesi sonucunda, sağlık müdürünün teklifi, valiliğin uygun görüşü ile Bakanlıkça toplam 1 yılı geçmemek üzere deneme izni verilir.

Açılma ruhsatı

Açılma İzni aşağıdaki şekilde düzenlenir:

a) Birinci sınıf gayri sıhhi müesseslerde: Yer seçimi ve tesis kurma izni verilmiş olan birinci sınıf gayri sıhhi müesseselerin açılıp çalıştırılabilmesi için müracaatı takiben en çok 10 iş günü içerisinde İl İnceleme Kurulunca yerinde inceleme yapılır; yer seçimi ve tesis kurma izni verilmesi için gerekli olan şartların yerine getirilip getirilmediği incelenir ve Kurulca, Ek-4'deki form düzenlenir ve Valiliğin uygun görüşü, deşarj ve emisyon izinleri, gerekli tüm bilgi ve belgeler ile birlikte Bakanlığa gönderilir. Bakanlık, en çok 10 iş günü içerisinde başvuruyu değerlendirerek açılma iznini veya kararını Valiliğe bildirir. Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler için Açılma İzin belgesi Bakanlıkça düzenlenir. Deneme veya Açılma İzin belgesi olmayan birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler faaliyete geçemez.

b) İkinci sınıf gayri sıhhi müesseselerde: Organize Sanayi, Endüstri Bölgeleri, Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri sınırları içinde bulunan ikinci sınıf gayri sıhhi müesseselere 7 nci madde hükümleri doğrultusunda en geç müracaatını takip eden iş günü içinde Açılma İzni düzenlenir. Organize Sanayi, Endüstri Bölgeleri, Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri sınırları dışında bulunan ikinci sınıf gayri sıhhi müesseselerin açılıp çalıştırılabilmesi için müracaatını takiben 10 iş günü içerisinde Kurul tarafından yerinde inceleme yapılır, uygun görülmesi halinde açılma izni yetkili makam tarafından düzenlenir.

c) Üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseselerde 7 nci madde esaslarına göre yapılan müracaatı takip eden iş günü içerisinde açılma izni düzenlenir.

Deneme izni almış ancak süresi sonunda Açılma İzni almaya hak kazanamamış gayri sıhhi müesseseler için 22 nci madde hükümleri uygulanır.

Açılma İzni alınması, mevzuat gereğince alınması gereken diğer izin ve belgelerin düzenlenmemesine sebep olmayacağı gibi imar ve başka mevzuat açısından da müktesep hak doğurmaz.

Ek-7’deki Rapor doğrultusunda yapılan denetimlerde, beyan edilenlere aykırı bir husus veya olumsuz bir durumun tespiti halinde beyan sahibi hakkında gerekli kanunî işlem yapılır; olumsuzlukları toplum ve çevre sağlığı yönünden zararlı olmayan işletmelere, söz konusu olumsuzlukları gidermesi için 22 nci madde muvacehesinde süre verilerek olumsuzlukların giderilmesi sağlanır. Bu süre içerisinde olumsuzluklarını gidermeyen işletmelerin izinleri iptal edilir ve ilgililer hakkında ayrıca kanunî işlem yapılır.

İlgilinin beyanına göre tanzim edilen açılma izni belgesi müktesep hak doğurmaz. Açılma İzni almadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz.

İlgili diğer kuruluşlardan müsaade alınması

Gayri sıhhi müesseselere bu Yönetmelik uyarınca verilen yer seçimi ve tesis kurma izni, deneme izni ve açılma izni, toplumun sağlığını ve huzurunu ve doğal kaynaklarının korunmasını sağlamak bakımından olup, müessese sahibinin ilgili diğer mevzuat hükümlerini yerine getirmesi ve gerekli sair müsaadeleri alması da icap eder. Yer seçimi ve tesis kurma izni ile açılma izni verilmesi safhalarında, gerekli görüldüğünde, müessese ve yerinin özelliğine göre diğer ilgili kuruluşların görüşleri alınır. İşletmenin diğer mevzuatlardan kaynaklanan yükümlülükleri, beyan sahibine ve ilgili kuruma aittir.

Tesise diğer kuruluşlarca izin verilmesi durumu

Gayri sıhhi müesseselere diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre çeşitli isimler altında izin verilmiş olması bu Yönetmelik hükümlerine göre izin ve ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz.

Bir üst sınıfda değerlendirilme

İkinci veya üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseselerden oldukları halde bulundukları yerler, kullandıkları teknolojiler, birbirine yakınlıkları veyahut sayıları itibarı ile önem arz eden tesisler yetkili makamın teklifi ile üst sınıfta mütalaa edilebilir ve mütalaa edildiği sınıf hükümlerine göre ruhsatlandırılabilir.

Sınıf değişikliği

Gayri sıhhi müesseseler listesindeki sınıf değişikliği gerekli görülen müesseseler ile Gayri sıhhi müesseseler listesinde yer almayan müesseselerin sınıf tayini için, Kapasite Raporu, İş Akım Şeması ve müessesenin özelliklerini açıklayan belgeler, Valilik görüşü ile birlikte Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile gerekli görülen diğer kurum ve kuruluşların görüşü alınarak sınıf tâyîni ve değişikliği yapılır.

Sorumlu müdür tayini

Gayri sıhhi müesseselerden olup, işlerin bir uzmanın gözetiminde yürütülmesi gereken müesseselerde işin gerektirdiği nitelikte bir kişinin, görevini özel mevzuatına uygun olarak yürütmek üzere, sorumlu müdür olarak bulundurulması zorunludur.

Sorumlu müdürlük görevi özel mevzuatına uygun olarak yürütülür.

Dosya tanzimi

Dosyalardaki evrakın ikmâlinin sorumluluğu ve muhafazası mürâcaatı kabûl eden makama aittir. Gayri sıhhi müesseselere ait Yer seçimi ve tesis kurma ve açılma izni verilmesine esas teşkil eden bilgi ve belgelere ait dosya İl Sağlık Müdürlüklerinde muhafaza edilir. İkinci ve üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseselere ait dosyaların bir sûreti de ayrıca izni tanzim eden ilçe sağlık grup başkanlıklarında muhafaza edilir.

Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler ile Organize Sanayi, Endüstri Bölgeleri, Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri sınırları dışında bulunan ikinci sınıf gayri sıhhi müesseseler için aşağıdaki bilgi ve belgeler istenir:

a) Yer seçimi ve tesis kurma izni için gerekli bilgi ve belgeler:

1) Dilekçe ve Beyanname,

2) Müessesenin bulunduğu yeri gösteren onaylı plan ve belge,

3) İş akım şeması ve açıklama raporu,

4) Kurul tarafından hazırlanacak yer seçimi ve tesis kurma raporu,

5) Çevre kirlenmesini önlemek amacıyla alınacak önlemlere ait, kirleticilerin nitelik ve niceliğine göre hazırlanmış proje ve açıklama raporları veya yatırım sürecinin hızlandırılması amacı ile yetkili makamca uygun görülen durumlarda 1 yıl içerisinde üretim prosesinin gerektirdiği atık limitlerini sağlayacak projenin ve raporların hazırlatılmasına ilişkin müteşebbisçe verilen taahhütname, (Taahhüdüne uymayan işletmeler hakkında bu Yönetmeliğinin 22 nci maddesi uygulanır.)

6) Şehir şebeke suyu bulunmayan yerlerde içme ve kullanma suyunun nereden sağlandığı ile suyun bakteriyolojik ve kimyasal analiz raporu,

b) Açılma izni için gerekli bilgi ve belgeler:

1) Dilekçe,

2) Sağlık koruma bandının işaretlendiği imarca tasdikli vaziyet planı,

3) Yangın ve patlamalar için gerekli önlemlerin alındığına dair belge,

4) Sorumlu müdür sözleşmesi,

5) Devamlı en az 50 işçi çalıştıran ve Kanunu'nun 180 inci maddesi kapsamına giren iş yerlerinde tabip ve sağlık personeli sözleşmesi,

6) Emisyon izni,

7) Deşarj izni,

8) İşletme Belgesi,

9) Sağlık Müdürlüğünce hazırlanacak çevre sağlığı değerlendirme raporu,

10) Kurul tarafından hazırlanacak açılma raporu,

3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun kapsamındaki ikinci ve üçüncü sınıf Gayri sıhhi müesseseler bu Kanun ve bu Kanuna istinaden yayımlanan Yönetmeliğe göre izin verilir.

3572 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan ve Organize Sanayi, Endüstri Bölgeleri, Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri sınırları dışında bulunan ikinci sınıf Gayri sıhhi müesseselere, 9 uncu ve 12 nci madde hükümlerine göre izin verilir.

Yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddeler ile çalışan iş yerleri, oksijen, LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri ile perakende satış yerleri, taş ve kum ocakları, akaryakıt istasyonları, gıda ve benzeri müesseselerden, nerede açılırsa açılsın, müessesenin kurulacağı yer ve çevreye verebileceği muhtemel zararlı etkileri bakımından gerekli görüldüğü hallerde yetkili makam tarafından ilâve bilgi ve belgeler istenebilir.

İmar mevzuatına göre özel yapı gerektiren yerlerde faaliyette bulunması gereken işyerleri amacına uygun olarak yapı kullanma izni almak zorundadır.

Denetim

Gayri sıhhi müesseseler çevre ve toplum sağlığı açısından sağlık teşkilatının denetimi altındadır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sanayi Bölgesinde ve Sanayi Bölgesi Dışında Kurulacak Gayri Sıhhi Müesseseler

Gayri sıhhi müesseselerin sanayi bölgelerinde kurulması

Herhangi bir gayri sıhhi müessesenin, öncelikle kendi türündeki işyerlerine mahsus sanayi bölgesinde kurulması aranır. Diğer tesislere ve çalışanlarına zarar verebilecek tesisler ancak sanayi bölgesi içinde diğer tesislerden uzak veya sanayi bölgeleri dışında daha uygun yerlerde kurulabilir.

İl, ilçe ve belde belediyelerince Yer seçimi izni alınmadan sanayi bölgesi ilân edilemez. Sanayi bölgesi ilân edilen yerlerdeki Sağlık Koruma Bandı, İl İnceleme Kurulunca tespit edilir ve Valilikçe onaylanarak kesinleşir.

Gayri sıhhi müesseselerin sanayi bölgeleri dışında kurulması

Sanayi bölgesi dışında birinci ve ikinci sınıf gayri sıhhi müessese kurulması halinde, müessesenin etrafında yeterli sağlık koruma bandı oluşturularak kurulması şarttır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Muhtelif Hükümler

Ruhsatsız olarak açılmış gayri sıhhi müesseseler

İzinsiz olarak faaliyete geçen müesseseler kapatılır, sorumluları hakkında kanuni işlem yapılır. Ancak bu müesseselerden;

a) Toplum ve çevre sağlığı açısından zararlı olmadığı anlaşılan müesseselere izin alması için süre verilir.

b) Toplum ve çevre sağlığı açısından zararlı olup, alınacak bir takım tedbirlerle mahzurları giderilebilecek müesseselerin, zararları önleninceye kadar faaliyeti durdurulur. Zararları giderilen müesseseler açılarak izin alınması için süre verilir.

c) Toplum ve çevre sağlığı açısından zararlı olup alınacak tedbirlerle mahzurları giderilemeyecek durumda olan müesseseler süresiz olarak kapatılır.

Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerine göre izin almak için müesseselere verilecek süre bir yılı geçemez. Verilen süre içinde izin başvurusunu yapmayan müesseselerin faaliyeti izin alıncaya kadar durdurulur.

Bu maddenin gereği mahallin en büyük mülki amirince yerine getirilir ve yapılan işlemler hakkında yetkili makama bilgi verilir.

Tesislerde yapılacak değişiklik ve ilave

Gayri sıhhi müesseselerde yetkili makamın bilgisi ve yazılı müsaadesi olmadan herhangi bir değişiklik ve ilâve yapılamaz. Sınıf değişikliğini gerektiren ilâveler yapılması halinde yeni sınıfına uygun açılma izni alınması mecbûrîdir.

Açılma İzni mevcut gayri sıhhi müesseseler, açılma izni veren makama bilgi vermek şartıyla, sınıf değişikliğine sebep olmayan değişiklik ve ilâveler yapabilirler.

Aldırılacak tedbirler

Gayri sıhhi müesseselerin sahip ve işletmecileri, bu müesseselerin çevreye olan zararlarını mümkün olduğu kadar azaltabilmek için 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen hükümleri uygulamak, arıtma tesislerini yapmak ve tekniğine uygun olarak çalıştırmak zorundadırlar. Bu mükellefiyetlerin yerine getirilmemesi halinde tesisin faaliyeti durdurulur.

Açılma İzin Belgesinin Geçerliliği

Açılma izni, belge üzerinde yazılı gerçek veya tüzel kişi, adres ve faaliyet için geçerlidir. Bunlardan herhangi birinin değişmesi hâlinde, değişikliklerle ilgili bilgi ve belgeler ile Açılma İzninin aslının eklendiği dilekçe ile mahallin en büyük mülki amirine başvurulur.

Kurul tarafından mahallinde gerekli incelemeler yapılarak iznin verildiği sıradaki şartlarda bir değişiklik olmadığının tespit edilmesi halinde rapor düzenlenir. Bu rapora göre yetkili makam tarafından yeniden açılma izni tanzim edilir. Bu değişiklik İzin belgesi altına şerh düşülür. Sadece numarataj değişikliğinden mütevellit izin belgesi değişikliklerinde, bu durumun belgelenmesi hâlinde ayrıca rapor düzenlenmesine lüzûm yoktur. Müessese mahallinin veya müessesede yapılan işin değişmesi halinde yeniden açılma izni alınması şarttır.

Açılma izin bilgilerinin değiştiğinin yetkili makamca tespiti halinde müracaat için müesseseye üç ay süre verilir, müessese faaliyetine devam edebilir. Bu süre içerisinde Açılma İzni bilgilerindeki değişiklikler hakkındaki ilgili bilgi ve belgeler ile birlikte mahallin en büyük mülki amirine başvurulmaması hâlinde, mülki amir tarafından, yeniden müracaat edilinceye kadar müessesenin faaliyeti durdurulur.

Ruhsat belgesinin kaybolması veya tahrip olması

Açılma ruhsatı belgesinin kaybolması veya okunamayacak şekilde tahrip olması halinde, ilgili gazete ilanı veya tahrip olmuş ruhsatın aslı bir dilekçeye eklenerek mahallin en büyük mülki amirine başvurulur.

Kurulca yeniden yapılan incelemede, ruhsatın verildiği sıradaki şartlarda bir değişiklik olmadığının tespit edilmesi halinde, rapor hazırlanır ve hazırlanacak rapora göre yetkili makamca yeniden eski tarih ve sayısı ile, gerekli açıklama da yapılarak ruhsat belgesi tanzim edilir.

Sınıf değişikliği

Ruhsatı olup da gayri sıhhi müesseseler sınıflamasında veya tesisde yapılan bir değişiklik neticesinde bir alt sınıfa giren tesislerin yeniden ruhsat alması gerekmez. Ancak, gayri sıhhi müesseseler sınıflamasında yapılan bir değişiklik neticesinde, üst sınıfa geçmiş olan tesislerin altı ay içinde yeni sınıfa göre açılma ruhsatı alması gerekir.

Ruhsat verilen gayri sıhhi müesseselerin bildirilmesi

Valilikler veya kaymakamlıklarca ruhsat verilen ikinci ve üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseler Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve Çevre Bakanlığı'na aylık olarak bildirilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile, 26 Ekim 1983 tarih ve 18203 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliği ile ek ve değişiklikleri yürürlükten kalkar.

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte bulunan yönetmeliğe göre verilmiş olan ruhsatlar, tesislerde herhangi bir değişiklik yapılmamış ise geçerlidir. Yeniden ruhsat alınması gerekmez.

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte işlemde olan müracaatların işlemlerinin tekemmülü bu Yönetmelik hükümlerine tabidir.

Elektrik enerjisi sıkıntısının bulunduğu aciliyet arz eden durumlarda, sıkıntının umumi hayata müessir etkilerinin giderilmesine yönelik olmak koşuluyla, geçici şekilde kısa bir süre içerisinde tesis edilecek olan mobil ve yüzer elektrik santrallarından elektrik alınmasına ihtiyaç duyulduğunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın teklifi ile kurulacak yerin mevzuat açısından uygun olması, tesisten kaynaklanabilecek kişi, toplum ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek tüm etkenlerin ilgili mevzuatta belirlenen esaslar dahilinde bertaraf edilmiş olması ve 31/12/2002 tarihine kadar da bu Yönetmelikte belirtilen izinlerin alınması kaydıyla, mobil ve yüzer santralların tesislerine başlanabilir ve elektrik üretilebilir.

Yürürlük

Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

Ek-1 Beyanname

Ek-2 Yer Seçimi Raporu

Ek-3 Tesis Raporu

Ek-4 Açılma Raporu

Ek-5 Gayri Sıhhı Müesseselerin Sınıflarını Gösterir Liste

Ek-6

Ek-7