Gemi Adamlarının İkamet Yerleri, Sağlık ve İaşelerine Dair Yönetmelik

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Dayanak, Kapsam, Tanımlar ve İaşe Mükellefiyeti

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç

Bu Yönetmeliğin amacı, 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi gemilerde; gemi adamlarına tahsis edilen yatma, dinlenme ve yemek yerleriyle gemide bulundurulması zaruri olan ilaç, tıbbi alet ve malzeme ve revirlerde bulunması gerekli şartları, gemi adamlarına verilecek iaşe maddelerinin ölçü ve nitelikleri, bu şart ve özelliklerden hangilerinin önemleri bakımından esasa dair ve birinci derecede mecburi, mecburi olmayan veya zaruri sebeplerle tatbik edilemeyen iaşenin işveren veya vekili tarafından nakden ödenmesini sağlamak maksadı ile İaşe Bedeli Tespit Kurulunun kurulması ve bu Kurulun görev ve yetkilerini belirlemektedir.

Dayanak ve kapsam

Bu Yönetmelik, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 35 inci maddesine dayanılarak düzenlenmiş olup, 500 grostonilatodan daha küçük gemilerle, balık avı ve benzeri işlerde çalışan gemiler, römorkörler ve yüzer vinçler dışında 854 sayılı Deniz İş Kanununun kapsamına giren gemiler ile bu gemilerde çalışan gemi adamları, bunların işverenleri ve işveren vekillerini kapsar.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen;

İkamet Yerleri: Gemi adamlarına işe giriş gününden başlıyarak işten çıkış gününe kadar rütbeleri, sayıları ve geminin büyüklüğüne uygun olarak yalnız kendileriyle eşyalarına ait olmak üzere gemi içerisindeki alanı,

Oturma Yerleri: Gemi adamlarına tahsis edilen dinlenme ve yemek yerleriyle revir, eczane ve bunların eklentilerini,

İş Teftiş Defteri: İş Teftişi Tüzüğünde belirtilen esaslara göre tutulan defteri,

Gemi İaşe İzleme Defteri Gemi kaptanı ve varsa işçi temsilcisi tarafından birlikte kayıt yapılan iaşe defterini,

Ücret Defteri: 854 sayılı Deniz İş Kanununun 31 inci maddesine göre tutulmakta olan defteri,

İaşe Kurulu: Her gemide işveren veya vekili olan kaptanın görevlendireceği, gemi zabiti başkanlığında gemi personelinden teşekkül eden kurulu

ifade eder.

Birinci ve ikinci derecedeki şartlar

Bu Yönetmeliğin belirttiği ve tespit ettiği şart ve niteliklerden hangilerinin önemlerine göre esasa müteallik ve birinci derece, hangilerinin ikinci dereceden sayılacakları (Ek:1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.

Denetim ve teftiş

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının denetim ve teftişe yetkili memurları, bu Yönetmelik hükümlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak üzere takip, denetim ve teftiş yapmak ve mevzuatın öngördüğü şekilde sonuçlandırmakla görevlidirler.

Teftiş kayıtları

Her gemide gemi kaptanının sorumluluğunda bir iş teftiş defteri ile gemi iaşe izleme defterinin bulundurulması mecburidir.

İş Teftiş Defteri, İş Teftişi Tüzüğünde belirtilen esaslara göre tutulur.

Gemi İaşe İzleme Defterine 1 inci zabit veya sağlık zabiti ve varsa işçi temsilcisi tarafından birlikte kayıt yapılır.

İKİNCİ BÖLÜM

İaşe Mükellefiyetinin Nakden Karşılanması, Kurulların Meydana Gelmesi, Görev ve Yetkileri

İaşe Mükellefiyetinin Nakden Karşılanması

Limanlar içinde şehir hatlarında, körfezlerde, göllerde ve akarsularda yolcu ve yük nakleden gemilerde, mavna, şat benzerlerinde ve Deniz İş Kanununa tabi diğer gemilerde iaşe servisi kurulamadığı takdirde gemi adamlarına işveren tarafından iaşe mükellefiyeti nakden ödenmek suretiyle yerine getirilir. Ödenecek bedele esas; bir gemi adamının yaptığı göreve göre alması mecburi normal günlük gıdasını sağlayacak para miktarıdır. Bu miktar, hizmet akitleriyle ve toplu iş sözleşmeleriyle tespit edilen ücretlerden ayrı olarak hesaplanır.

İaşe bedeli, en geç haftalık veya aylık olarak işlendikten sonra ve nakden ödenir. Ödenen iaşe bedelleri, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 31 inci maddesine göre tutulmakta olan Ücret Defterlerinde ayrıca belirtilir.

İaşe bedeli tespiti şekli

İaşe Servisi kurulması mecburi olmayan veya iaşenin zaruri sebeplerle uygulanamadığı gemilerde çalışan gemi adamlarına işverenler tarafından iaşe karşılığı olarak verilecek günlük iaşe bedeli, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının çağrısı üzerine toplanacak ve bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre oluşturulacak Kurul tarafından, sahil mıntıkalarının özelliklerine göre veya yurt çapında en geç bir yılda bir tespit edilir.

İaşe bedeli tespit kurulu

Kurul, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının görevlendireceği bir yetkilinin başkanlığında aşağıdaki temsilcilerden teşekkül eder.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından konuyla ilgili bir iş Müfettişi,

Kurul, üye sayısının çoğunluğu ile toplanır, Kurulda kararlar mevcut temsilci oylarının çoğunluğu ile verilir. Oyların eşitliği halinde Başkanın oyunun bulunduğu tarafa itibar edilir.

Kurulun sekreterlik işleri

Kurulun sekreterlik işleri İşçi Sağlığı Daire Başkanlığınca yürütülür. Kurulun kararları karar defterine yazılır. Kararlar, Başkan ve üyelerce imzalandıktan sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının onayı ile kesinleşir ve Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi takip eden aybaşında yürürlüğe girer.

Kurul için gereken bilgilerin toplanması

Kurul, iaşe bedelinin tespitinde gemi adamlarının gemide istenen niteliğe uygun yiyeceklerin besin değeri, bileşimleri, satınalma, depolama, koruma usulleri ile ilgili bilgileri ve gerekli görülen diğer bilgileri sekreterlik kanalı ile toplar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İaşe Servisi, İaşe Kurulu ve İaşe Tesisleri

İaşe servisi

7 nci maddede belirtilenler dışında olan 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi gemilerde iaşe servisi kurulması mecburidir. Bu mecburiyetin yerine getirilmesi aşağıdaki maddelerdeki esaslara göre yapılır.

İaşe kurulu

Her gemide bir İaşe Kurulu kurulur. Kurul, işveren veya vekili olan kaptan adına 1 inci gemi zabiti başkanlığında aşağıdaki kişilerden meydana gelir:

a) Gemi doktoru veya sağlık memuru,

b) Gemi aşçısı,

c) Kumanyacı,

d) İki tayfa temsilcisi.

Temsilci tayfalar ve yokluğunda onlara vekalet edecek olan iki yedeği, gemi tayfalarının salt çoğunluğunun bulunduğu bir toplantıda en çok altı ay süre ile seçilir. Temsilci tayfaların asıl ve yedeklerinin isimleri Gemi İaşe İzleme Defterine kaydedilir. Kaptan, temsilci tayfaların süresinde seçilmesini sağlamak mecburiyetindedir.

Yemek listeleri

İaşe Kurulu toplanarak yolculuk şartlarının gerektirdiği müddet için bir yemek listesi düzenler, yemek listeleri, kaptana onaylattırıldıktan sonra yemek salonlarına asılır ve günü gününe uygulanır.

Mecburi bir sebep olmadıkça listenin aynen uygulanması esastır. Değişikliği gerektiren hallerde yemek listelerinde kaptan tarafından gerekli değişiklik yapılabilir ve durum geminin Gemi İaşe İzleme Defterine kaydedilir.

İaşe servisi iç talimatı

İşveren veya vekili olan kaptanın gemi iaşe servisinde görevli personelin görev ve sorumluluklarını belirten ve gemi bünyesine uygun olan bir iç talimat hazırlaması ve gemi adamlarının görebileceği ve inceleyebileceği bir yere asılması mecburidir.

Gemi iç talimatı aşağıdaki hususları ihtiva eder:

a) Gemiye alınan kumanyanın (yiyecek ve suyun) mürettebatın sayısına, yolculuğun niteliğine ve süresine uygunluğunun ne şekilde ve kimler tarafından kontrol ve kabul edileceği,

b) Kumanyalık ve soğutma tesislerinin bakımı, çalışması ile kumanyalığa malzeme konulması, çıkarılması yöntemleri,

c) Yemeklerin zamanında hazırlanması, pişirilmesi, dağıtılması ile yemek ve dinlenme yerlerinin personele tahsisinin ne şekilde olacağı,

d) İaşe servisiyle ilgili bütün yerlerin temizlik ve bakımı ile bulaşıkların yıkanması gibi işlerin nasıl ve kimler tarafından yapılacağı,

e) İaşe servisinde görevli personelin tabi olacağı disiplin işlemleri ve müracaat mercileri.

Gemi aşçılarının vasıfları

Yeterlik sertifikası olmayan hiçbir gemi adamı gemide aşçı olarak çalıştırılamaz. Yeterlik sertifikası alabilmek için;

a) 18 yaşından küçük olmamak,

b) Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanıp 6/9/1989 tarihli 20274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gemi Adamları Yönetmeliği” hükümleri uyarınca aşçı yeterlikli gemi adamı cüzdanına sahip olmak gerekir.

Gemi aşçılarının görevleri

Gemi aşçıları, gemi adamlarının yemeklerini zamanında hazırlamaktan işverene ve kaptana karşı sorumludurlar.

İaşe servisinde çalışanların sağlık kontrolü

İaşe Servisinde çalışacak gemi adamlarının işe girişlerinde veya işin devamı süresince hastalık portörü olup olmadıkları, (portörlük muayenesi) ile 1475 sayılı İş Kanununun 79 uncu maddesinde belirtilen kurum veya kuruluş veyahut doktorlar tarafından verilmiş muayene raporları olmadıkça işe alınmaları veya işte çalıştırılmaları yasaktır.

Bu gibi personelin yurtdışında sağlık muayenesi yapılma imkânı varsa üç ayda bir, şayet bu imkânı yoksa geminin bağlama limanına döndüğü tarihte sağlık kontrolünden geçirilmesi mecburidir. Sağlık kontrolleri gemi doktorlarınca yoksa geminin bağlı olduğu limandaki sağlık kuruluşlarınca yapılır.

Mutfak

Gemi mutfakları, oturma ve yatma yerlerinden ayrı, mümkünse güverte üstündeki yapılarda düzenlenir. Mutfaklar bu Yönetmeliğin 39 uncu maddesindeki esaslara göre havalandırılır. Güverte altında düzenlenen mutfaklarda, etkili aspirasyon sisteminin kurulması ve sürekli bakım mecburidir.

Mutfak bölme perdeleri, 1,5 metre yüksekliğine kadar fayans veya benzeri malzeme ile kaplanır ve süt kısımlar açık renkte boyanır. Zemin, çini veya benzeri malzeme ile döşenir,

Mutfaklar, mutfak personelinin serbestçe çalışabileceği genişlikte ve ihtiyaca yetecek kadar teçhizatlı bulunmalıdır. Ekmek yapma teçhizatı, mutfak bölmesinden ayrılmış özel bir yerde bulunur. Mutfak bölmesi kâfi miktarda geniş olmayan gemilerde, ekmek yapımına elverişli bir yer tahsis edilir.

Bulaşık yıkama yeri

Bulaşık yıkama yerlerinin mutfaktan ayrı bir yerde veya geminin inşa tarzı buna mani ise mutfaktan ayrılmış özel bir yerde düzenlenmesi, sıcak ve soğuk su tesisatının bulunması mecburidir. Bu yerde kirli suyun akmasını temin eden tertibat her zaman işler durumda bulundurulur.

İçme ve kullanma suları

İçme ve kullanma sularının gemi adamlarının kolaylıkla yararlanabileceği ve “Gıda Maddelerinin ve Umumi Sağlığı İlgilendiren Eşya ve Levazımın Hususi Vasıflarını Gösteren Tüzük”teki tanıma uygun olması şarttır. Özellikle sıcak bölgelerde ve yaz aylarında zabitan, makine dairesi ve güverte kısımlarında birer adet soğutucu veya su sebili konulması mecburidir.

Gemi adamlarına ayrılan yemek yerleri ile dinlenme yerlerinde personelin su içebileceği özel musluklar yapılacak ve bu musluklarda mümkün olan hallerde suyun aşağıdan yukarıya uygun bir yükseklikte fışkırması sağlanacak, mümkün olmayan durumlarda ve yerlerde su içmek için kişiye özel maşrapa veya bardak kullanılacaktır. Karton veya benzeri bardaklar kullanıldığı takdirde bunlar özel ambalajlarında veya temiz bir kutuda saklanacak, bir kere kullanılan bardakların atılması için musluğun yanında özel bir sepet bulundurulacaktır.

İçme ve kullanma suyu tanklarının senede bir defa veya lüzumunda temizlikleri yapılacaktır.

Sofra takımları

Sofra takımları, gemi adamlarının sayısına uygun paslanmaz ve temizlenmesi kolay nitelikte olacaktır. Tabak ve bardakların; cam, porselen veya benzeri çeşitten olması mecburidir.

Takım dolapları, temizlik ve bakımı kolay bir maddeden yapılır. Madeni dolapların boyalı, tahta dolapların kolay silinen ve temizlenen malzeme ile kaplı olması gerekir.

Yemek dağıtımı

Yemek dağıtımı ve servis için gerekli teçhizat, gemi adamlarının beklemeden ve yemekleri soğumadan yemelerini sağlayacak nitelikte olacaktır.

Yemek numunelerinin kontrolü

Servis, başlangıç saatlerinden yarım saat önce hazırlanmış olan yemeklerden alınacak numuneleri kaptan veya kaptanın görevlendireceği bir gemi zabitinin kontrolünden geçmiş bulunacaktır. Muhtemel zehirlenme olaylarına karşı gerekli hijyenik tedbirlerin alınması gereklidir.

Kendi kendine servis

Düzensizliği önlemek şartıyla servis için elverişli bir büfesi bulunan her yemek salonunda, gemi adamları için kendi kendine servis sistemi uygulanabilir. Bu takdirde, yemek salonlarında her gemi adamına yemeğini rahatça yiyebileceği bir yer ve servis tepsisi ayrılması gerekir. Servis tepsileri aynı zamanda tabak görevi gördüğü takdirde, yemeklerin niteliğini ve nefasetini bozmayacak bir maddeden yapılmış olmalıdır.

Kumanyanın alınması

Gemi kumanyası, İaşe Kurulunca düzenlenen listeler gözönüne alınarak ve bu Yönetmeliğe ekli günlük miktar cetvellerinden faydalanılmak suretiyle kumanyacı tarafından alınır.

İaşe servisinin kontrolü

İaşe servisinin yaptığı çalışmaların ve stok edilmiş gıda maddeleri ile içme suyunun miktarının yola elverişlilik şartları yönünden kontrolüne, kaptan adına İaşe Kurulu yetkilidir. Gemi adamları, iaşe servisi hakkındaki, şikâyetlerini İaşe Kurulu Başkanına veya tayfa temsilcilerine bildirirler. İaşe Kurulu, görevine dair tekliflerini gemi kaptanına yapar. İaşe işleriyle ilgili olup da çözümlenemeyen şikâyetlerini Gemi İaşe İzleme Defterine yazılması mecburidir.

İaşe çizelgeleri

Gemi kaptanı tarafından iaşe maddelerinin günlük harcamasını gösteren iaşe çizelgeleri kumanyacı tarafından hazırlanır. İaşe çizelgelerinde kaptanın veya İaşe Kurulu Başkanının imzası bulunur. Bu çizelgeler, icabında incelenmek üzere bir yıl süre ile saklanır.

Şu kadar ki; bir yıldan fazla dış sularda seferde bulunan gemiler için bu sre geminin bağlama limanına varışından itibaren işlemeye başlar.

Kumanyalık ve soğutma odaları

Kumanyalık ve soğutma odaları gibi tesisler, günde en az bir kez havalandırılmalı ve gıda maddelerinin saklanmasını sağlayacak nitelikleri taşımalıdır.

Yemek zamanları

Normal hallerde, seyirde ve limanda,

Sabah Kahvaltısı : 07.00 - 08.30

Öğle Yemeği : 11.30 - 13.00

İkindi Kahvaltısı : 15.30 - 16.30

Akşam Yemeği : 19.00 - 20.30

Yukarıda belirtilen mahalli saatler içerisinde görevli bulunan gemi adamlarının yemekleri, görevlerinden sonra veya görevlerinden önce verilebilir.

Asgari yemek çeşitleri

Gemi adamlarına 30 uncu maddede gösterilen dört öğünde verilecek yemeklere esas olmak üzere verilecek en az yemek çeşidi aşağıda gösterilmiştir. Her öğünde yemekle birlikte ekmek de verilir.

Sabah Kahvaltısı

a) Çay, süt, sütlü kahve, kakao gibi içeceklerden biri,

b) Reçel ve bitkisel veya hayvansal kahvaltılık yağlardan biri ile peynir, yumurta veya zeytinden biri.

2- Öğle Yemeği

a) Bir et yemeği (Tavuk, hindi, balık eti dahil),

b) Mevsimine göre kuru veya yaş sebzelerden biri veya çorba,

c) Haftada üç gün tatlı veya meyve diğer günlerde makarna, börek, pilavdan biri veya diğer hamur işlerinden biri.

3- İkindi Kahvaltısı

a) Peynir veya zeytin ile ekmek veya herhangi bir sandviç,

b) Çay, limonata, süt ve kakaodan biri,

4- Akşam Yemeği

a) Çorba,

b) Mevsimine göre etli veya yaş veya kuru bir sebze,

c) Makarna, pilav veya börekten biri veya diğer hamur işlerinden biri.

Bu çeşitlere ek olarak,

a) Çok soğuk havalarda veya kuzey bölgelerde kaptanın emri ile gereken gemi adamlarına ek gıda.

b) Seferde iken hastalanan gemi adamlarına gemi doktoru bulunmadığı takdirde kaptanın uygun görmesi ile perhiz yemekleri verilir.

Günlük miktar ve asgari kalori

Her bir gemi adamına bir günde verilecek kalori miktarı (4750) den az olmamak üzere verilmesi gerekli gıda maddelerinin günlük miktarı ile her yüz gramının sağladığı kalori miktarı bu Yönetmeliği ekli (Ek-2) ve (Ek-3) sayılı cetvellerde gösterilmiştir.

İKİNCİ KISIM

Gemi Adamlarına Tahsis Edilen Yatma, Dinlenme, Yemek ve Temizlik Yerleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Gürültü, Isı ve Fena Kokulara Karşı Tecrit

Gürültüye karşı tecrit

Oturma yerleri gürültü ve titreşime karşı tecrit edilmiş olmalıdır. Bunun için;

a) Oturma yerlerinin makinalar, dişliler, güverte vinçleri, havalandırma, ısıtma araçları ve diğer gürültü çıkaracak makina ve ekipmandan uzak yerlerde yerleştirilmesi,

b) Akustik izolasyon (tecrit) ve diğer uygun ses emici malzemenin gürültü üreten yerlerin yapımında ve duvarların (bölge tavanlarının) kaplanmasında kullanılması ve makinaların bulunduğu yerlerin kapılarının kendiliğinden kapanan, gürültü tecritli olması,

c) Makine odasında ve diğer makinaların bulunduğu yerlerdeki gürültü derecesinin en çok 95 desibel olması, makine odası personeli için ses geçirmez merkezi makine kontrol odalarının hazırlanması, gerekli hallerde kullanılmak üzere o bölüm gemi adamlarına başlık, kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun koruyucu araç ve gereçlerin verilmesi,

mecburidir.

Mücavir bölmelerden tecrit

Oturma yerlerini aşağıda gösterilen yerlere doğrudan birleştiren geçitlere izin verilmez.

a) Makine ve kazan daireleri,

b) Yük ambarları,

c) Güverte malzemelerine ve teçhizatına ait portuçlar ile makine mağazaları,

d) Mutfak ve bulaşıkhaneler,

e) Ortak temizlik işlerine ayrılan yerler ile kurutma yerleri,

f) Tuvalet ve banyolar.

Mezkûr yerleri oturma yerlerinden ayıran bölmeler ile oturma yerlerinin dış perdelerinin demir veya çelikten veya aynı nitelikteki diğer bir maddeden yapılması, bölme perdeleri ile kapılarının su ve gaz geçirmezliğinin sağlanması mecburidir.

Isı tecridi

Isı yayan bölmelerin bitişiğinde bulunan yerler, oturma yerleri olarak tahsis edilemez. Ancak, bu gibi yerlerin gemi adamlarına oturma yeri olarak kullandırılması mecburiyeti varsa bölme perdeleri ısı iletmeyecek şekilde tecrit edilir.

İstim boruları

Vinç ve ırgat gibi cihazların ana buhar ve egzos boruları, oturma yerlerinden ve koridorlardan geçirilemez.

Ancak bu gibi boruların, yeterli bir şekilde tecrit edilmeleri şartıyla ve yapım mecburiyeti dolayısıyla oturma yerlerinden ve koridorlardan geçirilmesine izin verilir.

Boya

Oturma yerlerinin bölme perdeleriyle tavanları, temizlenmesi kolay bir madde ile boyalı bulundurulmalıdır. Kireçli maddelerle boyanması yasaktır.

Oturma yerlerinin temizliği

Oturma yerlerinin zemini, rutubet geçirmeyen ve kolayca temizlenebilen nitelikte olacak hortum ve benzeri araçlarla yıkanarak temizlenmesi hallerinde suların kolayca akıp gitmesini sağlayacak şekilde düzenlenecektir.

İKİNCİ BÖLÜM

Havalandırma, Isıtma

Havalandırma

Oturma yerleri, sıhhî ve yeterli bir şekilde havalandırmalıdır.

Havalandırma sistemi; buğu, duman ve fena koku çıkaran yerlerde bunları çekecek yeterlikte olmalı, her türlü hava ve iklim durumu içinde havanın istenen şartlarda korunmasını ve cereyanını sağlayacak şekilde ayarlanabilmelidir.

Isıtma ve soğutma

Oturma yerlerinin ısıtılması için lüzumlu cihazlar, ihtiyaç halinde ve zamanında işlemeye hazır bulundurulur. Isıtma için; istim, sıcak su, sıcak hava veya elektrikli herhangi bir sistem kullanılabilir. Hangi sistem kullanılırsa kullanılsın bir tehlike ve rahatsızlık vermeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Yeterli bir sıcaklık derecesinin sağlanması için sistemde ayar edilebilir cihazın bulunması şarttır. 5000 grostonilatodan büyük gemilerde ise sıcak ve soğuk hava cihazı (klima) bulunması mecburidir.

Yapılan işin niteliğine göre, sürekli çok sıcak veya çok soğuk bir derecede çalışılması ve bu durumun değiştirilemediği durumlarda gemi adamlarına, kendilerini fazla sıcak veya soğuktan koruyacak özellikte elbise vesair malzeme verilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Aydınlatma, Işık

Aydınlatma

Yolcu gemileri için müsaade edilebilecek haller müstesna, yatma yerleri, yemek salonları ve temizlik mahalleri tabiî ışıkla uygun şekilde aydınlatılacaktır. Bütün iskân ve temizlik mahallerinin ayrıca münasip bir sunî aydınlatma sistemi ile de teçhiz edilmesi mecburidir.

Gerek tabiî ve gerek sunî ışıklar, gemi adamlarına yeter derecede ve eşit dağılmayı sağlayacak şekilde düzenlenir.

Tabiî ışık

Oturma yerlerindeki tabiî ışık; normal görme duyusuna sahip bir kimsenin gündüz havanın açık olduğu hallerde bir gazeteyi bulunulan yerin herhangi bir noktasında okumasına yetecek şekilde olmalıdır.

Sunî ışık

Sunî ışık tesis ve araçları; oturma yerlerinin havasını kirletecek nitelikte gaz, koku çıkaracak gemi adamlarının sağlığına zarar vermeyecek, keskin, göz kamaştırıcı ve titrek ışık meydana getirmeyecek şekilde olur.

35ºC den aşağı sıcaklıkta parlayabilen, buhar çıkaran, benzin, benzol gibi sıvılar aydınlatma cihazlarında kullanılmamalıdır.

Yedek aydınlatma araçları

Sunî aydınlatma sisteminden ayrı olarak jeneratör bulundurulması mecburîdir

Sıvı yakıtlar ile aydınlatmada, lambaların hazneleri metal olmalı, sızıntı yapmamalı ve kızmaması içinde gerekli önlemler alınmalı ve bunlarda heran kullanılmaya hazır bulundurulmalıdır.

Lamba alevinin, parlayabilen gaz ve maddelerle ilişkisi ihtimali olan işlerde, alev, tel kafes ve benzeri malzeme ile örtülür.

Sıvı yakıtlar ile aydınlatma da lambalar, ateş ve alev yakınında doldurulmamalı, üstlerinde 1 metre, yanlarında 30 santimetre kadar uzaklıkta yanabilecek eşya ve malzeme bulundurulmamalı ve sağlam bir şekilde yerleştirilmelidir. Sıvı yakıtlarla aydınlatma yapılan yerlerde ayrıca en az bir adet yangın söndürme cihazının bulunması mecburidir.

Personelin geçiş yerleri ve gerekli görülecek diğer yerleri aydınlatması mecburidir.

Okuma lambası ve gece aydınlatma

Yatma yerlerinde, her yatağın başucunda gemi adamlarının yattığı yerden kullanabileceği bir okuma lambası bulunur. Yatma yerleri aydınlatma devresinde, gece kullanılmak üzere renkli aydınlatma sisteminde renkli gece lambası bulundurulması mecburidir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yatma Yerleri

Genel hükümler

Yatma yerleri yüklü su hattından yukarı ve geminin vasatında veya kıç tarafından havalandırmaya elverişli yerde bulunur. Hiçbir yatma yeri servis geçitlerinin ve gürültülü yerlerin hemen altında ve yakınında olamaz.

İstisnalar

Geminin tipi, ölçüleri veya tahsis edildiği hizmet bakımından uygun ve pratik bulunması gibi olağan dışı hallerde yatma yerleri, geminin baş tarafında bulunabilir. Hiçbir yatma yeri müsademe perdesinin ilerisinde olamaz.

Aydınlatmaya ve havalandırmaya uygun cihazının bulunması şartıyla yolcu gemilerindeki bazı yatma yerleri, yüklü su hattının altında bulunabilir.

Yatma yerlerinin yüzölçümü

Gemi adamlarına ayrılan yatma yerlerinin adam başına en az yüzölçümü miktarları aşağıda gösterilmiştir:

a) 500 ile 800 grostonilatoluk gemilerde en az, 1.85, en çok 2.00 metre kare,

b) 800 ile 3000 grostonilatoluk gemilerde en az 2.35, en çok 2.55 metre kare,

c) 3000 grostonilatodan büyük gemilerde 2.78 metre karedir.

Yolcu gemilerinde ve gemi adamlarından dört kişiden fazlasının aynı yerde yatırıldığı durumlarda adam başına yüzölçümü miktarı en az 2.22 metre, en çok 2.50 metre kare olabilir.

Hizmet gemileri gibi normal gemi adamı sayısından fazla gemi adamı bulundurmaya mecbur olan gemilerde ise; 3000 grostonilatoya kadar en az 1.67, en çok 1.70 metrekare, 3000 ve 3000 grostonilatodan yukarısında en az 1.85, en çok 1.90 metre karedir.

Eşyanın alanı

Yatma yerlerinde yatak, dolap, masa ve sandalye gibi eşyaların kapladığı alan yüzölçümüne dahildir.

Baş kurtarma yüksekliği

Gemi adamlarına ayrılan her yatma yerinde baş kurtarma yüksekliği en az 1.90, en çok 2.10 metredir.

Ayrı yatma yerleri

3000 grostonilato ve daha büyük gemilerde güverte ve makine tayfalarına ayrı yatma yerleri tahsis edilir.