88/12850 Haşhaşın Ekimi, Kontrolü, Toplanması, Değerlendirilmesi, İmhası, Satınalınması, Satılması, İhracı ve İthali Hakkında Yönetmelik

Ekli “Haşhaşın Ekimi, Kontrolü, Toplanması, Değerlendirilmesi, İmhası, Satınalınması, Satılması, İhracı ve İthali Hakkında Yönetmelik”in yürürlüğe konulması; Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı'nın 19/2/1988 tarihli ve 19093 sayılı yazısı üzerine 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle ilgili Kanun’un 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nca 18/4/1988 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Haşhaşın Ekimi, Kontrolü, Toplanması, Değerlendirilmesi, İmhası, Satınalınması, Satılması, İhracı ve İthali Hakkında Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç

Bu Yönetmeliğin amacı, haşhaşın ekimi, kontrolu, toplanması, satınalınması, bundan uyuşturucu madde imali, değerlendirilmesi, satılması, ihraç edilmesi, uyuşturucu madde ithali ve ilgili diğer hususları düzenlemektir.

Kısaltmalar

Bu Yönetmelikte geçen;

a) “Ofis” deyimi Toprak Mahsulleri Ofisi'ni,

b) “Kanun” deyimi 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle ilgili Kanun'u,

c) “HÜBAS” deyimi üretici başvurusu, muhtar ve Ofis onayının bulunduğu elektronik ortamdaki Haşhaş Üretim Başvuru Sistemini,

d) “İzin Belgesi” deyimi ise lisansı,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Ekim ile İlgili İşler

Haşhaş ekilecek yerlerin tesbiti ve ekicilere duyurulması

Haşhaş ekilecek ve kapsül üretilecek yerler memleketin tarımsal ve ekonomik durumu, yurt içi ihtiyacı, ihraç imkânları ve mevcut stok durumuna göre her yıl Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit edilir ve karar en geç 1 Temmuz'a kadar yayımlanır. Bu konuda yeni bir karar alınmaması halinde, önceki karar hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Ekim yerlerinde yapılacak yasaklamalar ekim mevsiminden önce ilgili muhtarlara Ofis tarafından yazı ile duyurulur.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca bilimsel araştırmalar için yapılacak ekilişler hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.

Kamu kurum ve kuruluşları bilimsel araştırmalar için Ofisten izin belgesi almak ve araştırma sonucunu Ofisi bildirmekle yükümlüdürler.

Tespit ve ilân edilen yerlerin dışında ne maksatla olursa olsun haşhaş ekilmesi yasaktır. Bu yasaklara aykırı hareket edenlerin takip, kontrol ve kovuşturulması mahalli mülki idare amirliklerince yapılır.

Müracaat şekli ve izin belgesi verilmesi

Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit edilen yerlerde yapılacak toplam ekim miktarı, bir üreticinin ekeceği miktar ve tarla adedi ile bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi haricindeki diğer hususlar Ofis tarafından ayrıca tespit edilir.

Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit ve ilan edilen yerlerde haşhaş ekimi yapmak isteyenler Ofisten izin belgesi almakla yükümlüdürler. İzin belgesi alabilmek için kışlık ekilişlerde 1 Temmuz-30 Ekim, yazlık ekilişlerde 1 Şubat-15 Mart tarihleri arasında HÜBAS üzerinden Ofise başvurulur.

Müracaatın yapılması üzerine mahalli Ofis teşkilatınca, beyanların doğruluğuna kanaat getirildiği takdirde ve ihtiyaca göre izin belgesi düzenlenir. Ofis, yaptığı inceleme sonucunda haşhaş ekimi için izin belgesi verip vermemekle yetkilidir. İzin belgeleri, ekim alanlarının bir arada bulunmasını sağlayacak şekilde verilir. İzin belgeleri bir üretim yılı için geçerli olup, hiç bir suretle başkasına devredilemez.

İzin belgeleri elektronik ortamda tanzim edilir ve üreticinin ulaşmasına imkân verilir. Ofisçe ilgili başvuru ve izin belgelerinin elektronik ortamda muhafazası için gerekli tedbirler alınır.

Haşhaş ekicisinin kimliği, ekim alanının yüzölçümü ve sınırları Ofisce, ekimin yapıldığı mahalli mülki idare amirlikleri ile ilgili köy ve mahalle muhtarlıklarına bildirilir.

İzin belgesi verilmeyecek üreticiler

Aşağıda belirtilen durumdaki üreticilere izin belgesi verilmez.

a) Süresi içinde müracaat etmeyenlere,

b) HÜBAS üzerinden başvuru yapmayanlara ve başvurusu muhtar tarafından onaylanmayanlara,

c) Yanlış beyanda bulunanlara,

d) Kanunun 4 üncü maddesi hükümleri veya Türk Ceza Kanununun kaçakçılıkla ilgili maddelerine göre kesinleşmiş mahkûmiyeti bulunanlara, bu mahkûmiyetleri afla ortadan kalkmış olsa bile izin belgesi verilmez, verilmiş ise iptal edilir. İzin belgesi verilmesinden sonra yukarıdaki fıkrada yazılı suçlardan biri ile mahkûm olanların bu mahkûmiyetleri kesinleştiğinde izin belgeleri iptal edilir.

e) Kontrol imkânı olmayan yerlerde ekim yapmak isteyenlere,

f) 18 yaşını bitirmemiş olanlara,

g) Ekimden sebepsiz vazgeçenlere.

Ekim ve üretimden vazgeçenler

Haşhaş ekiminden vazgeçenler, güzlüklerde Aralık, yazlıklarda Mart ayı sonuna kadar; izin belgesini aldıkları Ofis teşkilatına dilekçe ile müracaat ederek durumu bildirirler. Ofis bu üreticilerin izin belgelerini geri almakla beraber ekilmiş tarlaları da sahiplerine sürdürmek, biçtirmek, gömdürmek veya yaktırmak suretiyle imha ettirir.

Ayrıca, ürünü tabiî afetlerden dolayı hasar gören üreticiler de durumu bir dilekçe ile Ofise bildirirler. Bunun üzerine Ofis bu tarlaları, tarla kontrolları sırasında veya daha sonra mahallinde inceleyerek, gerek görülürse izin belgesini iptal eder.

Kaçak ekim sayılma halleri ve imha şekilleri

Haşhaş ekim bölgeleri içerisinde izin belgesi almadan veya belgesinde yüzölçümü kayıtlı alandan fazla yere yahut izin belgesinde kayıtlı yerden başka yere ekilen haşhaşlar kaçak sayılır. Bu gibi hallerde Kanunun 4 üncü maddesinde yazılı hapis veya para cezaları hükmolunur.

Kaçak olarak ekilen haşhaşlardan kemale ermiş olanlarla çizilen haşhaş kapsülleri ve bunlardan elde edilen ham afyon toplatma veya imha masrafları ekiciye ait olmak üzere mülki idare amirlerince ofis teşkilatından da yararlanılmak suretiyle zapt edilerek Ofise verilir. Zapt edilen haşhaş kapsülleri ve ham afyonun yararlanılamayan kısmı Ofisce imha edilir.

Yasak olan bölgelerde veya izin verilen yerlerde kaçak olarak ekilen ve kemale ermeden kolluk kuvvetlerince veya Ofis tarafından yapılan duyurma sonucu yakalanan haşhaşlar mahalli mülki idare amirlerinin emri ile mahalli emniyet ve jandarma kuvvetleri ve Ofis teşkilatından yararlanmak ve masrafları ekici tarafından karşılanmak suretiyle sürülmek, biçilmek, ezilmek, gömülmek veya yakılmak suretiyle imha ettirilir.

Ayrıca, kaçak oldukları için zor alımına karar verilen afyon ile afyondan elde edilen ve tıbbi kullanımı olan uyuşturucu maddeler de Ofise teslim edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kontrol İşleri

Kontrol

Kanunda yazılı izin sisteminin tatbikatına ait işlemlerle haşhaş ekiminin ve kapsül üretiminin kontrolunu Ofis yapar. Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer ilgili kuruluşlar gerekli yardımda bulunurlar.

Kontrol ve itiraz heyetleri

Ofis, haşhaş ekiliş durumuna göre, yeteri kadar kontrol heyeti kurar. Bu heyetler bir başkan ve iki asil ve bir yedek üyeden teşekkül eder. Heyet mensuplarının haşhaş eksper kursu görmüş olan personelden tefrik edilmesi tercih edilmekle beraber, en az birisinin bu kursu başarıyla bitirmiş olması şarttır.

Ofisce ihtiyaç görülen mahallerde itiraz heyetleri de teşekkül ettirilir. Bu heyetler itirazları lüzumu halinde mahallen inceler ve karara bağlarlar.

İtiraz heyetleri, bir kontrolörün başkanlığı’nda itiraz edilen tarlanın işlemlerine iştirak etmemiş Ofis işyerinde bulunan diğer heyetin iki üyesinin iştirakiyle teşekkül eder. Ofis işyerinde bir heyet var ise en yakın Ofis işyerindeki heyetten personel getirtilir.

Kontrol ve itiraz heyetleri, üye tam sayısıyla toplanır ve çoğunlukla karar verir. İtiraz heyetlerinin kararı kesindir.

Gerekli hallerde heyetlere katılacak görevliler

Lüzumu halinde Ofisin talebi üzerine mahalli polis veya jandarma ile muhtarlar, ihtiyar heyeti üyeleri, kontrol ve itiraz heyetlerine yardımcı olarak bu heyetlere katılmakla mükelleftirler.

Kontrol devreleri

Haşhaş ekim, kontrol ve kapsül toplanması çalışmaları 1 Mart tarihinde başlamak ve Kasım ayı sonunda nihayete ermek üzere Ofisce hazırlanacak bir uygulama projesi dahilinde üç devre halinde uygulanır. Bu devreler içinde Ofis, bu yönetmeliğin 8 inci maddesindeki görevlerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol için yeterli sayıda kontrolör bulundurur.

Haşhaş ekiminin kontrolü

Haşhaş üreticilerinin izin belgelerinde belirtilen ekiliş miktarı, üretim tahmini ve diğer hususların doğru olup olmadığı Kontrol Heyeti tarafından üreticinin huzurunda mahallen inceleme ile tesbit edilir. İnceleme ve tesbit sonucuna üreticinin bir itirazı olursa, itiraz izin belgesine aynen geçirilir ve üreticiye imza ettirilir.

Üretici tesbit sırasında tarlasının başında bulunmaz veya temsilcisini bulundurmazsa tesbit gıyabında ve muhtar huzurunda yapılır. Keyfiyet gıyap tutanağına kaydedilir. Belgenin ikinci kısmı ilgiliye muhtar vasıtasıyla imza karşılığında tebliğ edilir (Ek: 2).

Üreticiler, durumu muhtardan öğrendikten sonra itirazları olursa, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde bir dilekçe ile Ofise başvurabilirler. Bu itirazlar Ofis teşkilatı tarafından engeç bir ay içerisinde karara bağlanarak ilgiliye bildirilir.

Üretim tahmini

Haşhaş kapsülü tahminleri her tarla için ayrı ayrı olmak üzere kontrol heyetleri tarafından mahallinde yapılır.

Üretim tahminlerinin yapılmasından sonra üretimi azaltacak fevkalade meteorolojik olayların meydana gelmesi halinde üretici derhal mahalli Ofis teşkilatına bir dilekçe ile müracaat eder. Bu gibi hallerde ilgili kontrol heyeti olayı süratle mahallinde inceleyerek sonuçlandırır.

Çizim kontrolu

Haşhaş ekimi ve kapsül toplanmasına müsaade edilen mıntıkalarda kapsüllerin afyon üretimi için çizilip çizilmediği Ofis heyetlerince kontrol edilir. Çizilmiş kapsüllere rastlanması halinde durum bir tutanakla mahalli mülki idare amirliklerine intikal ettirilir.

Hasat olgunluğunun kontrolü ve kırım belgesi verilmesi

Haşhaş ekimi ve kapsül toplanmasına müsaade edilen mıntıkalarda, köy veya mahalle bazında kapsüllerin çizim dönemini geçirdiği ve hasat olgunluğuna eriştiği Ofis ekiplerince tesbit edilerek kırım (hasat) belgesi tanzim edilerek muhtara verilir. Bu husus muhtar tarafından üreticilere duyurulur.

Mülki idare amirleri tarafından yapılacak denetim

Haşhaş ekilmesine izin verilmeyen yerlerde haşhaş ekenlerin araştırılmasını sağlamak ve önleyici bütün tedbirleri almak mahalli mülki idare amirlerinin görevleridir.

Muhtarlar, kolluk teşkilatı ve diğer ilgililerin görev ve sorumlulukları

Köy ve mahalle muhtarları haşhaş ekimi için izin isteyen ekicilerin başvurularındaki beyanlarının doğruluğunu tasdikle, izin belgesi almadan haşhaş ekenleri tespit etmekle, üretilen haşhaş kapsüllerinin izin belgelerinde gösterilen alım yerleri haricindeki mahallere sevk edilip edilmediğini incelemekle, kontrol ve itiraz heyetlerine doğru bilgi vermekle, bu heyetlerin görevlerini kolaylaştırmakla ve kanun ve yönetmelik hükümlerine aykırı bir durumu mahalli mülki idare amirleri ile Ofise bildirmekle yükümlüdür. Kolluk teşkilatıyla orman muhafaza memurları, kır bekçileri, ihtiyar heyeti üyeleri ve köy korucuları, bu hususların tatbikinde kanunlara aykırı bir işlemle karşılaştıkları takdirde keyfiyeti bağlı bulundukları mercilere haber vermek zorundadırlar.

Kovuşturma

Bu Yönetmelikte verilen vazifeleri yerine getirmeyen ilgililer hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Alım ile İlgili İşler

Alım işleri

Haşhaş kapsülü alım fiyatlarının tespiti ile ilgili hususlar Cumhurbaşkanı Kararında yer alır.

Üreticiler, ürettikleri haşhaş kapsülünü belgelerinde belirtilmiş olan miktarın üstünde de olsa o yılın en geç Eylül ayı sonuna kadar tespit edilen bedeli karşılığında Ofise teslim etmek zorundadırlar. Eksperin tespit ettiği bedele itiraz edilmesi halinde bu bedel ödenmekle beraber analiz sonucuna göre mahsubu yapılır.

Noksan teslimatta yapılacak işlem

Üreticinin teslim ettiği haşhaş kapsülü izin belgesinde yazılı miktardan az olduğu takdirde noksanlık sebepleriyle birlikte alım yerinde tanzim edilecek üç nüshadan ibaret bir tutanakla tesbit edilir (Ek: 3).

Tutanaklardan biri üreticiye verilir. İkisi de izin belgesine eklenerek ilgili kontrol heyetine tevdi edilir.

Kontrol heyetleri evrak üzerinde ve icabederse mahallinde inceleme yapar. Lüzum gördüğü takdirde üreticiyi ve diğer ilgilileri dinlemek suretiyle dosyayı mütalaası ve tutanağın bir nüshası ile birlikte Ofis Genel Müdürlüğüne gönderir.

Bu noksanlıklar hakkındaki üretici beyanı ile kontrol heyeti görüşü Ofis Genel Müdürlüğünce incelenir. Üreticinin mazereti kabule şayan görülmediği takdirde gerekli kanuni işleme başvurulmak üzere Genel Müdürlükçe ilgili teşkilatına talimat gönderilir. Bunun üzerine evrak kanuni kovuşturmanın ifası için Cumhuriyet Savcılığına teslim edilir.

Süresi içinde teslim etmeme hali

Üreticiler tarafından üretilen haşhaş kapsüllerinin engeç Eylül ayı sonuna kadar mahalli Ofis teşkilatına teslim edilmesi gerekir. Ürettikleri haşhaş kapsüllerini süresi içinde teslim etmeyenlerin durumları, 15 Ekim akşamına kadar kanuni kovuşturma yapılmak üzere, mahalli Cumhuriyet Savcılıklarına bildirilir. Ayrıca durum Ofis Genel Müdürlüğüne de intikal ettirilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

İmalât ve Pazarlama İşleri

İmalât

Haşhaş kapsülünden ilaç hammaddesi elde edilmesi için Ofis gerekli tesisleri kurarak imalatı gerçekleştirir.

Satışlar

Afyon ve afyon alkaloidleri fabrikası ürünlerinin yurt içinde satışı ihtiyaç sahiplerinin Sağlık Bakanlığından alacakları izne istinaden Ofisce yapılır.

Haşhaş kapsülü, afyon ve afyon alkaloid fabrikası ürünlerinin ihracı, ithal eden ülkenin Sağlık kuruluşunun ithal müsaadesine karşılık Sağlık Bakanlığının ihraç müsaadesi doğrultusunda Ofisce gerçekleştirilir.

Özel ve tüzel kişiler de, ihraç edilecek ülkedeki ithalatçının ithal müsaadesi ile birlikte Sağlık Bakanlığından ihraç müsaadesi almak ve ihraç etmek kaydıyla aşağıdaki esaslar dahilinde Ofisten ikinci fıkrada belirtilen haşhaş kapsülü, afyon ve diğer ürünleri alabilirler.

a) İhraç yapacaklar, ihraç ruhsatnamesi, Ticaret Odası faaliyet belgesi kimlik örneği (Tüzel kişilerde yöneticilerin kimlik örnekleri), ikamet belgesi, yetki belgesi, imza sirküleri ile birlikte Ofise müracaat ederek ihraç edilecek ülke ve ihraç miktarını belirtirler.

b) Ofis, Sağlık Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü ile birlikte yapılacak araştırma ve soruşturma sonucuna göre ihracatçıya ön izin belgesi verir.

c) Ön izin belgesi alan ihracatçılar Ofisle fiyat, miktar, spesifikasyonlar, teslim şekli, ödeme şekli v. s. içeren ve bilahare imzalanacak olan sözleşme hükümlerini inceleyerek mutabakatlarını bildirirler.

d) Mutabakatın sağlanmasından sonra ihracatçı tarafından, Sağlık Bakanlığından ithalatçı firmanın ülkesindeki Sağlık Bakanlığından temin edeceği ithal permisi karşılığında ihracat permisi ile dahili permi alınır.

e) Ofisce ithal, ihraç permilerinin suretleri ile dahili perminin karşılığında daha önce sağlanan mutabakat çerçevesinde ihracata müsaade edilir.

f) İhracatçı, malın ithalatçı firmanın talep ettiği şekilde hazırlanabilmesi için detaylı sipariş mektubunun bir fotokopisini Ofis’e verir.

g) Ofisce ihracatçıya sevkiyatla ilgili evraktan sadece koli listeleri, kalite kontrol raporu (analiz sertifikası) ve talep edildiği takdirde menşe şahadetnamesi verilir, diğer evrak ihracatçı tarafından hazırlanır.

h) İhraç edilecek malın teslimatı çıkış işlemlerinin yapılacağı gümrük idaresinde yapılır.

ı) Ofis tarafından yapılan sevkiyatlarda alınan güvenlik önlemleri, ihracatçı tarafından ihraç edilecek malın sevkiyatında da aynen uygulanır.

j) İhracatçı gümrük işlemlerini Ofis ve Emniyet Görevlilerinin nezaretinde yapar ve ilgili gümrük çıkış beyannamesi ile nakliyat senedinin birer suretini ve bilahare malın ithalatçı tarafından alındığını belirtir belgeyi Ofise verir.

k) Tüm ihraç işlemleri ile ilgili bilgiler Ofiste toplanır ve eskiden olduğu gibi Ofisce bu bilgiler gerekli formlara işlenerek Birleşmiş Milletlere gönderilir.

İthalat

Yurtiçinde üretilmeyen uyuşturucu madde ve müstahzarlarının ithali 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde Sağlık Bakanlığının izniyle ihtiyaç sahiplerince yapılır.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Tohum ıslahı

Ofis haşhaş bitkisinin kalitesini yükseltmek üzere gerekli tohum ıslah birimini kurar. Ayrıca diğer kuruluşların bu konuda yapacakları çalışmalara da gerektiği takdirde iştirak eder.

Memur olmayan görevlilerin yollukları

Kontrol ve itiraz heyetlerinde yardımcı olarak çalıştırılanlardan memur olmayanların yollukları en düşük memur harcırahından Ofisce ödenir.

YEDİNCİ BÖLÜM

Dayanak ve Yürürlük ile İlgili Hükümler

Dayanak

Bu Yönetmelik, Kanun’un 3 üncü maddesi gereğince çıkartılmıştır.

Yürürlük

Bu Yönetmelik hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.

EK-1

EK-2

EK-3