İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Çalışma Yönetmeliği (mülga)

BİRİNCİ KISIM

GENEL HÜKÜMLER

Amaç

Bu Yönetmelik, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulunun çalışma usûl ve esaslarını belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.

Kapsam

Bu Yönetmelik, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulunun çalışma usûl ve esaslarına, teftiş, denetim, araştırma, inceleme, soruşturma ve eğitim işlerine ilişkin hükümleri kapsar.

Hukuki Dayanak

Bu Yönetmelik, 12/9/1985 gün ve 18866 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Tüzüğünün 78 inci maddesine göre hazırlanmıştır.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen;

“Bakanlık”, İçişleri Bakanlığını,

“Bakan”, İçişleri Bakanını,

“Teftiş Kurulu”, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulunu,

“Başkanlık”, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığını,

“Başkan”, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanını,

“Müfettiş”, Mülkiye Başmüfettişi, Mülkiye Müfettişini,

“Tüzük”, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Tüzüğünü,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

TEFTİŞE İLİŞKİN ÇALIŞMA USULLERİ VE ESASLARI

BİRİNCİ BÖLÜM

TEFTİŞİN KAPSAMI

Teftişin Kuruluş ve Birimler Yönünden Kapsamı

Teftiş edilecek kuruluş ve birimler şunlardır;

A - Bakanlık Merkez Teşkilatında;

a) Ana hizmet birimleri;

1) İller İdaresi Genel Müdürlüğü,

2) Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü,

3) Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü,

4) Sivil Savunma Genel Müdürlüğü,

5) Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı.

b) Danışma ve denetim birimleri;

1) Teftiş Kurulu Başkanlığı,

2) Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı,

3) Hukuk Müşavirliği,

4) Bakanlık Müşavirleri,

5) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği.

c) Yardımcı birimler;

1) Personel Genel Müdürlüğü,

2) Eğitim Dairesi Başkanlığı,

3) İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı,

4) Özel Kalem Müdürlüğü.

d) Bakanlık bağlı kuruluşları;

1) Emniyet Genel Müdürlüğü,

2) Jandarma Genel Komutanlığının mülki görevleri,

3) Sahil Güvenlik Komutanlığının idari görevleri.

B - Bakanlık Taşra Teşkilatında;

a) İllerde;

1) Valilik,

2) Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğü,

3) Merkez İlçe Nüfus Müdürlüğü,

4) Sivil Savunma Müdürlüğü,

5) Emniyet Müdürlüğü,

6) İl Jandarma Alay Komutanlığının mülki görevleri,

7) İl Merkez Jandarma Bölük Komutanlığının mülki görevleri,

8) Sahil Güvenlik Komutanlığının idari görevleri.

b) İlçelerde;

1) Kaymakamlık,

2) Yazı İşleri Müdürlüğü,

3) Nüfus Müdürlüğü,

4) Sivil Savunma Müdürlüğü veya memurluğu,

5) Emniyet Müdürlüğü, Emniyet Amirliği veya Komiserliği,

6) İlçe Jandarma Bölük Komutanlığının mülki görevleri,

7) Sahil Güvenlik Komutanlığının idari görevleri.

c) Mahalli İdarelerde;

1) İl ve ilçe özel idare müdürlükleri, il özel idarelerine bağlı işletmeler, il özel idarelerinin kurdukları veya katıldıkları birlikler,

2) Büyükşehir Belediyeleri, il, ilçe ve kasaba belediyeleri, belediyelere bağlı işletmeler, özel kanunla kurulmuş işletme ve idareler, belediyelerin kurdukları veya katıldıkları birlikler,

3) Köyler ve bunların kurdukları birlikler.

Ancak, kasaba belediyeleri, köyler ve bunların kendi aralarında kurdukları birlikler Bakanın yazılı emri olmadıkça müfettişlerce teftiş edilmezler.

Müfettişler, teftişle görevlendirildikleri idari bölümün sınırları içindeki teftişe tabi bütün kuruluş ve birimlerin teftişini yapmakla yükümlüdürler.

Teftişin Konu Yönünden Kapsamı

Teftiş konuları, Tüzüğün 5 inci maddesinde sayılan kuruluş ve birimlere, bunların amir, memur ve görevlilerine mevzuat hükümleriyle verilen görev ve yetkilerle ilgili iş ve işlemlerdir.

Teftişin Süre Yönünden Kapsamı

Teftişler;

a) Akçalı birimlerde, önceki teftişin bitiminden içinde bulunulan mali yılın başına kadar,

b) Diğer birimlerde, önceki teftişin bittiği tarihten yeni teftişin sonuna kadar,

c) Yeni kurulan birimlerde, kuruluş tarihinden başlamak üzere yukarıdaki fıkralarda belirtilen tarihlere kadar,

geçen süreleri kapsar.

Uzun süreden beri teftiş edilmemiş birimlerin teftişinde, teftişin süre bakımından kapsamı verilen emirde belirtilir.

Teftiş sırasında suç tesbit edildiği takdirde bu sürelere bağlı kalınmaz.

İKİNCİ BÖLÜM

TEFTİŞE İLİŞKİN ÇALIŞMA ESASLARI

Teftiş Süreleri

Müfettişlikte geçen fiili hizmetleri;

a) 3 yıla kadar olan müfettişler 6 ay,

b) 4-6 yıl olan müfettişler 5 ay,

c) 7-12 yıl olan müfettişler 4 ay,

d) 12 yıldan fazla olan müfettişler 3 ay,

süreyle çalışma merkezleri dışındaki illerin teftişlerinde çalıştırılabilirler. Ancak verilmiş olan teftiş programının bitirilmesi asıldır.

İl ve İlçe Merkezleri Dışındaki Kuruluş ve Birimlerin Teftişi

İllerin ve birden fazla müfettiş görevlendirildiği takdirde ilçelerin merkezleri dışındaki kuruluş ve birimlerin, 7 nci maddenin (a) ve (b) fıkralarında gösterilen müfettişler tarafından teftişi asıldır.

Teftişin Uygulaması

Başkanlıkça, kurulun iş yükü, teftişe tabi kuruluş ve birimlerle, görevli müfettiş sayısı dikkate alınarak Tüzüğün 23 üncü maddesine göre düzenlenecek yıllık çalışma programında, teftişlerde genel teftiş, özel teftiş ve özel denetim usullerinden hangilerinin uygulanacağı belirtilir.

Müfettişler, teftiş ve denetimlerinde çalışmalarının etkili, verimli ve eğitici olmasını gözetirler. Gerekli gördükleri takdirde, teftiş ettikleri kuruluş ve birimlere günlük faaliyet içinde uygulama yaptırarak hizmetlerin niteliğini belirleyip, görevlileri değerlendirebilirler.

Akçalı Birimlerde Tahsilat İşlerinin Teftişi

Müfettişler, tahsilat iş ve işlemlerinin teftişinde teftiş edilen kuruluş ve birim dışından yeter sayıda memurun görevlendirilmesini vali ve kaymakamlardan isteyebilirler.

Vali ve kaymakamlarca daha önce tahsilat işleri denetlettirilmişse, müfettişler bu denetimlerin usulüne uygun ve sıhhatli olup olmadığını, sonuçlarının doğruluğunu araştırıp, durumu lâyihalarında belirtirler.

Grup Teftişlerinin Düzenlenmesi

Tüzüğün 24 üncü maddesi uyarınca Başkanlıkça hazırlanacak olan yıllık genel teftiş programlarında illerin coğrafi konumu, iklim şartları ve kurulun iş yükü gözönünde bulundurulur. Bu esaslar çerçevesinde genel teftişlerin zamanlaması yapılır, gerekirse değiştirilir.

Yıllık genel teftiş programları bir başkan ve yeteri kadar müfettişten oluşan teftiş gruplarınca uygulanır.

Grup başkanının herhangi bir nedenle ayrılması halinde başkanlık görevini grubun kıdemli müfettişi yapar. Bu durum gruba yeni bir başkan görevlendirilmesine engel değildir.

Gruplara Görev Verilmesi

Gruptaki müfettişlerin hangi il ve ilçeleri, gerektiğinde de hangi kuruluş ve birimleri teftiş edecekleri Başkanlıkça belirtilir.

Zorunluluk olmadıkça grup başkanlarına ilçe teftişi verilmez.

Gerekli görülen ilçelerin teftişi için birden çok müfettiş görevlendirilebilir. Bu takdirde hangi müfettişlerin hangi kuruluş ve birimleri teftiş edeceği verilen emirde belirtilmemişse, kıdemli müfettişin düzenleyeceği programa göre işlem yapılır.

İl Merkezlerindeki Kuruluş ve Birimlerin Teftişi

İl merkezlerinde, il özel idareleri hesap ve işlemlerinin, valilerin genel ve özel idareye ilişkin iş ve yürütümlerinin grup başkanı tarafından teftiş edilmesi asıldır. Grup başkanı, gerekli görülen hallerde, bu teftişleri Başkanlığın onayı alındıktan sonra grupta görevli müfettişlerle birlikte yapabilir.

İl merkezlerindeki birimlerin teftiş programı, grupta görevli müfettişlerin il merkezine intikal etmesinden önce grup başkanı tarafından düzenlenerek ilgili müfettişlere duyurulur ve Başkanlığa bildirilir.

İl merkezi teftiş programlarının düzenlenmesinde teftişin bütün müfettişlerce aynı anda bitirilmesi, iş yükünün müfettişler arasında eşit ve adil dağıtılması gözetilir. Grup başkanı zorunlu hallerde il merkez teftiş programında değişiklik yapabilir.

Teftiş Çalışmalarının Müfettişlerce Değerlendirilmesi

Tüzüğün 25 inci maddesi uyarınca, birinci il teftiş programını bitiren müfettişler teftiş çalışmalarına en çok 15 gün süreyle ara verebilirler.

Bu durumda çalışma merkezlerinde göreve başlayan müfettişler, teftiş çalışmalarının genel gidişi, karşılaşılan sorunlar ve uygulamada birliği gerektiren hususlarla ilin özel önem taşıyan sosyal, ekonomik, kültürel ve asayiş konularını kapsayan bir değerlendirme raporu düzenlerler.

Birinci il teftişine ait değerlendirme raporunu söz konusu 15 günlük süre içinde düzenleyen müfettişler, ikinci il teftişi sonunda yalnızca bu il’e ait değerlendirme raporunu düzenleyip Başkanlığa verirler. Birinci il teftişi sonunda ara vermeden ikinci il teftişine başlayan müfettişler, teftiş programının bitiminde her iki il için de ayrı değerlendirme raporu düzenleyip Başkanlığa iletirler.

İlçelerin Teftiş Süresi

İlçelerdeki teftiş süreleri Mülki İdare Amirleri Atama Değerlendirme ve Yerdeğiştirme Yönetmeliğine ekli ilçe sınıflarına göre belirlenir.

Azami teftiş süreleri altıncı ve beşinci sınıf ilçelerde 15, dördüncü ve üçüncü sınıf ilçelerde 25, ikinci ve birinci sınıf ilçelerde 35 iş günüdür.

Bu sürelerin yetmeyeceği anlaşılırsa durum gerekçesi ve teftişin bitirileceği tahmini sürede belirtilmek suretiyle yazılı olarak Başkanlığa ve grup başkanlığına bildirilir.

Grup Başkanının Görev ve Yetkileri

Grup başkanı grubun temsilcisidir. Bu sıfatla müfettişlerle sürekli şekilde ilişki kurar, gerektiğinde toplantılar yaparak çalışmayı düzenler. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelgelerin uygulanmasında birliği sağlamaya çalışır. Çalışmaların süresinde bitirilmesini gerçekleştirecek tedbirleri alır. Grup çalışmaları hakkında Başkanlığa bilgi verir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÖZEL TEFTİŞ VE ÖZEL DENETİM

Özel Teftişin Niteliği

Özel teftişler, Tüzüğün 38 inci maddesinde öngörülen esaslar içinde, Tüzüğün 5 inci maddesinde sayılan kuruluş ve birimlerde;

a) Mevzuatla belirlenen görevlerin usulüne uygun olarak ve zamanında yerine getirilip getirilmediğini,

b) Hizmet ve görevlerin yerine getirilmesinde kullanılan metodların, çalışma yerleriyle yerleşim düzenlerinin, hizmet ve görevin niteliğine ve iş akımına uygun, ekonomik, hizmetlerin etkinliğini sağlamaya, verimliliği gerçekleştirmeye yeterli olup olmadığını,

c) Bakanlık emir ve genelgelerinin uygulanıp uygulanmadığını,

d) Yıllık genel teftişlerde tesbit edilen aksaklıklarla, eleştirilen ve tavsiyeye değer görülen konularda yapılan işlemleri,

e) Kuruluşların amaçlarına uygun olarak çalışıp çalışmadıklarını,

belirlemek amacıyla yapılır.

Bu teftişlerde görevlilerin bilgi ve yetenekleriyle çalışmaları değerlendirilir.

Özel Teftişe Tabi İllerin, Kuruluş ve Birimlerin Tesbiti

O yılın özel teftiş programı, Bakanın emriyle veya Bakanlık merkez birimlerinin, bağlı kuruluşlarının, valilerin istemi yahut yıllık genel teftiş sonuçlarının denetlenmesi amacıyla Başkanın önerisi üzerine Bakanın onayıyla belirlenir.

Yıl içinde Tüzüğün 23 ve 38 inci maddelerindeki esaslar içinde programda değişiklik yapılabilir.

Özel Teftişin Uygulanması

Müfettişler, özel teftişlerini görev emrinde belirtilen usul, süre ve kapsam içinde yaparlar. Teftiş edilen amir, memur ve görevlileri değerlendirmeye esas olmak üzere, kuruluş ve birimin geçmiş iş ve işlemlerini teftiş etmekle birlikte teftiş anındaki hizmet ve icraatı da kontrol edebilirler. Gerekli gördükleri takdirde hizmet ve görevlilerle ilgili olarak uygulama yaptırabilirler.

Kuruluş ve birimlerin özel teftişe tabi tutulan iş ve işlemleri genel teftişlerde teftiş edilmezler.

Özel Teftiş Rapor ve Lâyihaları

Özel teftiş rapor ve lâyihalarının kısa, açık ve anlaşılır şekilde yazılmasına özen gösterilir. Sonuç bölümünde özel teftişin genel değerlendirilmesi yapılır. Tesbit edilen sorunlar belirtilir, bunların çözüm yollarına ilişkin tavsiyelere yer verilir.

Müfettişler özel teftişler sonucunda düzenledikleri rapor ve lâyihaları Başkanlığa verirler.

Özel Denetimler

Özel denetimler, Bakanlığın teftiş ve denetimine tabi kuruluş ve birimlerin günlük faaliyetleri içindeki hizmetlerinin kalitesini, verimini ve etkinliğini tesbit etmek, yönetimlerindeki hizmet standartlarının iyileştirilmesini sağlamak, yöneticilerini işbaşında değerlendirmek ve bunların astlarını hizmete yönlendirmedeki bilgi ve becerilerini, astları üzerindeki otoritelerini ölçmek üzere yapılan kısa süreli, ani ve habersiz denetlemelerdir.

Özel Denetimin Uygulanması

Bakanın özel denetime tabi tutulmasını emrettiği Bakanlığın teftiş ve denetimine tabi kuruluş ve birimlerde özel denetim yapmak üzere en az iki müfettiş görevlendirilir. Müfettişler, bu denetimlerini kuruluş ve birimlerdeki iş akımını, hizmet anındaki tıkanıklıkları, kırtasiyeciliğe yol açan uygulamaları belirlemek, yönetimdeki emir komuta ilişkilerini tesbit etmek, personelin moralini ve uyumunu araştırmak suretiyle yaparlar. Kuruluş ve birimin üst yöneticisinin hizmet süresi içinde bu konulara ilişkin olumlu ve olumsuz faaliyetlerinin neler olduğunu incelerler. Bu çalışmalarında hizmet ve görevleri olağan işleyişleri içinde izler, değerlendirirler. Gerekirse personele görevleriyle ilgili uygulama yaptırırlar. Mülâkat ve diğer denetim tekniklerinden yararlanırlar.

Özel Denetim Raporları

Müfettişler, özel denetimleri sonucunda denetlenen konulardaki görev ve hizmetlerin kalitesini, verimini, etkinliğini sağlayacak görüş ve önerilerini kapsayan, somut olayların sebep sonuç ilişkisine dayalı çözüm yollarını belirten hata, ihmal ve noksanlıkları açıklıkla gösteren “Özel Denetim Raporu” düzenleyerek Başkanlığa verirler.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TEFTİŞ SONU İŞLEMLERİ, LÂYİHA VE RAPORLAR

Lâyiha ve Raporların Düzenlenmesi

Teftiş edilen kuruluş ve birimlerin;

a) Bütçe, tahakkuk, tahsilat, muhasebe, masraf, vezne, ambar, ayniyat, zamanı idare hesabı, kesin hesap, kâr ve zarar hesapları ve bilançolar gibi hesap ve işlemleri için teftiş lâyihası,

b) Genel iş ve yürütüm, kayıt ve işlemler ve kararlarla ilgili olanları için teftiş raporu,

düzenlenir.

Teftiş rapor ve lâyihalarında gizlilik dereceli konulara gizlilikleri açıklanmayacak şekilde yer verilir veya rapor ve lâyihalara gizli işareti konulur.

Lâyihalarda Borç Çıkarılarak Tahsil Edilecek Hesaplar Özeti

Akçalı birimlerin teftişi sırasında usulsüz ödemeler, kanun dışı harcamalar, suç sayılan ve sayılmayan eylem ve işlemler, kayıtsızlık gibi hareketler sebebiyle ayniyatın kayıp ve harap olduğu, gelirlerin zamanaşımına uğrayarak tahsilinin imkânsız hale geldiği, idarenin zarara uğradığı tesbit edilirse, ilgililer ve sorumlular adına lâyihalarda kişi borcuna alınarak tahsili önerilen hususların para miktarıyla eşyanın Sayıştay Kanunu ve Devlete ve Kişilere Memurlarca Verilen Zararların Nevi ve Miktarlarının Tesbiti, Takibi, Amirlerin Sorumlulukları, Yapılacak Diğer İşlemler Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre belirlenen rayiç bedellerini gösterir “Borç Çıkarılarak Tahsil Edilecek Hesaplar Özeti Çizelgesi” düzenlenip lâyihaya eklenir.

Özel Gizli Rapor

Tüzüğün 57 nci maddesinde belirtilen hallerde düzenlenen özel gizli raporda, varsa inceleme emrinin tarihi ve sayısı, incelemeye nasıl başlandığı, görevlinin kimliği, inceleme konusu veya konuları, kayıt ve belgeler üzerinde incelemeler yapılmışsa bunlara ait açıklamalar, kendilerinden bilgi alınan kişilerin beyanları belirtilir. Elde edilen delillere ve inceleme sonucuna göre görevlinin durumuna, tutum ve davranışlarına ilişkin görüş ve düşünceler açıklanır. Birden fazla konu incelenmişse raporda her konuya ayrı yer verilir.

Değerlendirme Raporu

Tüzüğün 58 inci maddesi uyarınca düzenlenen değerlendirme raporunda, ilgilinin mevzuat hükümlerine göre görevlerini yapıp yapmadığı, yetkilerini kullanıp kullanmadığı, halkla olan ilişkileri, başarı derecesi, meziyet ve kusurlarıyla diğer gözlem ve kanılar gerekçeli olarak belirtilir.

Değerlendirme Belgesi

Değerlendirme belgesi, teftiş edilen veya denetlenen kuruluş ve birimlerin amir, memur ve görevlileri hakkında müfettişlerin görüş ve kanaatlerini belirten formlardır.

Bu formlarda teftiş edilen veya denetlenen amir, memur ve görevlilerin;

a) Mesleki bilgileri, mevzuata uyma dereceleri,

b) Çalışmaları, göreve bağlılıkları, verim dereceleri,

c) İşlerindeki dikkat, intizam ve enerjileri, yaş ve bünyeleri,

d) Yaratıcı zeka ve kavrayış kabiliyetleri,

e) Amirlerine, astlarına ve iş sahiplerine karşı terbiye, nezaket ve davranışları,

f) Astları üzerindeki etkinlikleri ve astlarını yetiştirme yetenekleri (Amirler için),

g) İşleri düzenleme, yürütüm ve yönetim yetenekleri (Amirler için),

h) Ön tedbir almada başarı dereceleri (Amirler için),

ı) Ağırbaşlı olup olmadıkları, saygı uyandırmada başarı dereceleri,

i) Çevreyle ilişkileri ve yaşayış şekilleri,

k) İtimada şayan olup olmadıkları,

l) Görevlerindeki başarı dereceleri, hangi görevlerde başarılı olabilecekleri ve daha fazla sorumluluk taşıyan görevler yüklenip yüklenemeyecekleri,

hususlarında müfettişin objektif bilgi ve gözlemlerine dayanan kanaatleri belirtilir. Yeterince bilgi edinilmemiş ve kanaate varılamamış hususlarda görüş belirtilmez.

Yıllık Çalışma Raporu

Başkan, müfettişlerin yıllık çalışmalarını, teftiş, inceleme, araştırma, soruşturma ve değerlendirme raporlarında yer alan ve özel önem taşıyan hususları dikkate alarak her yılın sonunda Tüzüğün 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (L) ve (M) bentleri uyarınca Bakanlığın teftiş ve denetimine tabi kuruluş ve birimlerle kurul hizmetlerinin genel gidişine ilişkin görüş ve önerilerini kapsayan bir “Yıllık Çalışma Raporu” düzenler ve Bakana sunar.

ÜÇÜNCÜ KISIM

İNCELEME VE ARAŞTIRMA İŞLERİ

BİRİNCİ BÖLÜM

YURT İÇİNDE İNCELEME VE ARAŞTIRMA

İnceleme ve Araştırma Raporları

Tüzüğün 59 uncu maddesi uyarınca düzenlenen inceleme ve araştırma raporlarında incelemeye ne suretle başlandığı, inceleme ve araştırmanın konusu veya konuları, inceleme ve araştırmada uygulanan metod ve sağlanan yararlar açıklanır, her konu hakkında ayrı ayrı olmak üzere, konuyla ilgili şahısların beyanlarına, yazılı metinler üzerinde yapılan incelemelere, ayniyat ve ambar mevcutları ve işlemleriyle ilgili inceleme yapılmışsa sayımlara yer verilir. Mevcut durum, sorunlar, çözüm yolları ve öneriler açıkça belirtilir.

İnceleme Raporları

Tüzüğün 60 ıncı maddesi uyarınca düzenlenen inceleme raporlarında, raporu düzenleme nedeni, acele olarak düzeltilmesi gerekli görülen konu, yapılan incelemeler ve öneriler belirtilir.

İKİNCİ BÖLÜM

YURT DIŞINDA İNCELEME VE ARAŞTIRMA

Yurt Dışı Sıra Cetveli

Tüzüğün 61 inci maddesi uyarınca yurt dışına gönderilecek müfettişler için her yılın Ocak ayı içinde kıdem tablosundaki sıra esas alınmak ve müfettiş olarak yurt dışına hiç gönderilmemiş olanlardan başlamak üzere Başkanlıkça bir “Yurt Dışı Sıra Cetveli” düzenlenir ve müfettişlere duyurulur.

Müfettişlerin yurt dışına inceleme ve araştırma yapmak üzere gönderilmelerinde bu cetvellerdeki sıralama esas alınır.

Müfettişlerin Yabancı Dil Bilgilerinin Arttırılması

Yurt dışına gönderilmek üzere sıra cetveline alınan müfettişlerin yabancı dil bilgilerini artırmak amacıyla yabancı dil eğitimi veren resmi ve özel okul veya kurslara katılmaları sağlanır.

Bu müfettişlere yabancı dil eğitimleri süresi içinde görev verilmemesi asıldır.

İnceleme ve Araştırma Konuları

Müfettişlerin yabancı ülkelerde yapacakları inceleme ve araştırma konuları şunlardır:

a) Genel olarak idare ve idaredeki yeni eğilimler,

b) Mahalli idarelerin kuruluş ve işleyişi,

c) Mahalli idarelerin merkezi idareyle bağ ve ilişkileri,

d) Mahalli idareler maliyesi,

e) Mahalli idarelerin iktisadi teşebbüs ve müesseseleri,

f) Mahalli idareler zabıtası,

g) Devletin ve mahalli idarelerin konut sorunuyla ilgili olarak uyguladıkları çözüm yolları,

h) Resmi ve özel sektörde uygulanan personel rejimi,

i) Genel olarak zabıta, toplu hareketler karşısında zabıtanın tutumu,

j) Kalkınma planı ve programlarının hazırlanması ve uygulanması, bu konuda idare amirlerinin görev ve yetkileri,

k) Teftiş kurullarının görev ve yetkileri, teftiş usulleri,

l) Bakanlıkça tesbit edilecek diğer mesleki konular.

İnceleme ve Araştırma Konusunun Seçimi

İncelenecek ve araştırılacak konular, gidilecek ülkenin idari sistemi, müfettişin isteği ve dilbilgisi gözönünde bulundurularak Başkanlıkça belirtilir.

Müfettişlere Yabancı Ülkelerde Kolaylık Sağlanması

Bakanlık, inceleme ve araştırma yapmak üzere yurt dışına gönderilen müfettişlere, gönderildikleri ülkede gerekli yardımın ve kolaylığın sağlanması, çalışma programlarının uygulanması bakımından ilgili kurum ve kuruluşlarla temas kurarak gereken tedbirleri alır.

Uygulama

Yabancı ülkeye gönderilen her müfettişe ayrı bir inceleme ve araştırma konusu verilmesi asıldır. Zorunluluk sebebiyle aynı konuyla birden fazla müfettiş görevlendirildiği takdirde çalışmalar kıdemli müfettişin düzenleyeceği programa göre yürütülür.

Müfettişler yabancı ülkeye varışlarından itibaren bir ay içinde bir çalışma planı düzenleyerek Başkanlığa gönderirler.

Yurt Dışı İnceleme ve Araştırma Raporu

Müfettişler, yurt dışındaki inceleme ve araştırma çalışmaları sonucunda düzenleyecekleri inceleme ve araştırma raporlarını yurda dönüşlerinden itibaren üç ay içinde Bakanlığa verirler.

DÖRDÜNCÜ KISIM

İNCELEME VE SORUŞTURMA İŞLERİ

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL HÜKÜMLER

İnceleme ve Soruşturma

Tüzüğün 63 üncü maddesinde sayılan memur ve görevlilerin eylem ve işlemlerinin ortaya çıkardığı hukuki ve idari durumlarının tesbiti, Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine göre soruşturma açılmasının ya da kişiler ve konular yönünden Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat kapsamı dışında genel hükümlere veya 1609 sayılı Kanuna göre ceza kovuşturması yapılmasının gerekip gerekmediğinin tesbiti işlemleri “İnceleme”, disiplin işlemleriyle Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat ve Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre sanığın yargılanmasının gerekip gerekmeyeceğini ortaya çıkarmaya elverişli bütün delillerin elde edilmesine ilişkin çalışmalar da “Soruşturma” dır.

İnceleme ve Soruşturma İsteklerinin Kurula İletilmesi

Vatandaşlarca doğruca Bakanlığa veya Teftiş Kurulu Başkanlığına gönderilen ihbar ve şikâyet yazıları öncelikle ilgili merkez birimine veya bağlı kuruluşa intikal ettirilir. Bunların valiliklere iletilerek inceletilip soruşturulması asıldır.

Ancak, merkez birimlerince, bağlı kuruluşlarca veya valiliklerce incelenip soruşturulmalarında müfettişlik bilgi ve yeteneğiyle teftiş metod ve tekniklerinin kullanılması gerekli görülen konular, gerekçeli olarak Bakan onayına sunulur ve Kurula iletilir.

Valilikler, kendilerine verilen veya gönderilen ihbar ve şikâyetler üzerine gereken ilk incelemeyi görevlendirecekleri memurlara yaptırırlar. Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine göre mahallinde muhakkik tayini suretiyle soruşturulması mümkün konulardaki soruşturmalar ilde sonuçlandırılır. Müfettiş bilgi ve tekniğini gerektirdiği yapılan inceleme sonucunda anlaşılan konular Bakanlığa intikal ettirilir. Bunlar için de Bakanlık merkez birimlerince yukarıdaki fıkrada açıklanan şekilde işlem yapılır.

Bakanın önemli gördüğü veya acele müfettiş görevlendirilmesini ya da gizli tutulmasını istediği konular doğrudan Kurula iletilebilir.

İnceleme ve Soruşturmaya Başlama

Bakanlıktan verilen görev emirleri üzerine müfettişlerce görev emrinde belirtilen konularda, memurlar ve görevliler hakkında inceleme veya soruşturmaya başlanır.

Müfettişler, bu inceleme ve soruşturma çalışmaları sırasında görev emrinde yer almayan, ancak inceleme ve soruşturma konularıyla ilgili başka bir suç tesbit ederlerse, gerekli belgeleri toplarlar. Sorumluları hakkında Bakanlıktan soruşturma izni talep ederler.

Teftiş ve Denetim Sırasında Suç Tesbiti

Teftiş ve denetimle görevli müfettişler, bu çalışmaları sırasında bir suç konusu tesbit ederlerse, derhal gerekli belgeleri toplayarak incelemeye başlarlar. Sorumlu memurlar ve görevliler hakkında Bakanlıktan soruşturma izni talep ederler. Tesbit edilen suçun Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat kapsamı dışında olması halinde Tüzüğün 67 nci maddesine güre işlem yaparlar.

İhbar ve Şikâyetler

Teftiş ve denetimle görevli müfettişler teftişleri sırasında kendilerine yapılan ihbar ve şikâyetler üzerine konuyu incelemeye başlarlar. Soruşturma yapılmasını gerektirir bir durum tesbit edilmediği takdirde inceleme raporu, soruşturma yapılması gereken hallerde de Bakanlıktan soruşturma izni talep ederek verilen izin uyarınca yaptıkları soruşturma sonucunda fezleke düzenlerler.

Belli kişiler veya kişileri belli olmamakla birlikte belirli konularda inceleme ve soruşturma yapmakla görevlendirilen müfettişler, bu kişilerle ve konularla sınırlı olarak inceleme ve soruşturma yaparlar.

Başka kişiler veya konular hakkında kendilerine verilen ihbar ve şikâyetleri herhangi bir işlem yapmaksızın Bakanlığa gönderirler.

İhbar ve Şikayetlerle İlgili İlk İşlemler

Suçlarla ilgili sözlü ihbarlar bir tutanağa geçirilir. Bu tutanaklar veya yazılı olarak yapılan ihbarlar üzerine derhal incelemeye başlanır.

Takibi şikayete bağlı suçlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine tabi görevliler hakkında, müştekinin yazılı şikayeti ve Bakanın izni üzerine soruşturma yapılır.

Muhbir veya müştekinin adını ve soyadını, imzasını, açık adresini kapsamayan, gerçek dışı isim, adres ve imzayla yazıldığı anlaşılan, belli bir konuyu ihtiva etmeyen ya da doğrudan yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan ihbar ve şikayet yazıları müfettişlerce hiç bir işleme tabi tutulmaksızın Bakanlığa gönderilir.

İdari, Askeri ve Adli Makam ve Mercilerce Gönderilen Suç Konuları

Müfettişler görevli olarak bulundukları yerlerde, idari, askeri ve adli makam ve mercilerce kendilerine gönderilen suç konularına ilişkin yazılar veya dosyalar hakkında hiç bir işlem yapmadan bunları Bakanlığa intikal ettirirler.

El Konulan Suç Konularının Bakanlığa Bildirilmesi

Müfettişler, teftişleri sırasında ortaya çıkardıkları veya ihbar veya şikayet yoluyla elkoydukları inceleme ve soruşturma konularını ve ilgili memurun kimliğini Bakanlığa ve grup başkanına bildirirler.

Grup başkanları, kendilerine verilen veya gönderilen ihbar ve şikayet yazılarını ilgili kuruluşu veya birimi teftiş etmekte olan müfettişe ve Bakanlığa iletirler.

İnceleme ve Soruşturmanın Mahalli Makamlara Verilmesi

Müfettişler teftiş ve denetimleri sırasında ortaya çıkardıkları veya ihbar ve şikayet yoluyla elkoydukları suçlardan vali yardımcısı, hukuk işleri müdürü, kaymakam, il emniyet müdürü, il ve ilçe belediye başkanları ile ilgili olanları kendileri inceler ve soruştururlar. Bunların dışında kalan memurların suçlarıyla ilgili belgeleri gerekli gördükleri takdirde inceleme ve soruşturma yapılmak üzere valilik ve kaymakamlıklara bir inceleme raporuyla verebilirler.

Konusu bakımından suç oluşturmayan, idarece hemen düzeltilmesi veya tamamlatılması gerekli işlemlerle ilgili ihbar ve şikayet yazıları ve tutanakları, incelenip gereği yapılmak üzere görevli kuruluşun amirine verilebilir. Durum bir yazıyla Başkanlığa bildirilir.

1609 Sayılı Kanun Kapsamına Giren Suçlar

Müfettişler teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma yaptıkları sırada 15/5/1930 günlü ve 1609 sayılı Kanun kapsamına giren bir suça rastladıkları ve yeterli delil elde ettikleri takdirde, bunlarla ilgili evrak ve belgeleri ayırarak bir inceleme raporuyla Cumhuriyet Savcılığına verirler.

İKİNCİ BÖLÜM

USULE İLİŞKİN İŞLEMLER

I - Delillerin Toplanması

A - Delil Toplama

Müfettişler, inceleme ve soruşturmaları sırasında Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatin 2 ve 6 ncı maddeleri uyarınca Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 153 üncü maddesine göre sanıklar hakkında leh ve aleyhteki bütün delilleri toplarlar, ihbar ve şikayet yazılarında ve tutanaklarında, soruşturma görev emirlerinde yer almayan suç konusuyla ilgili diğer kişileri de tesbit ederek Bakanlığa bildirip, bunların da soruşturma kapsamına alınmasını talep ederler.

B - Yeminli Kâtip Bulundurma ve Tutanak Düzenlenmesi

Müfettişler, soruşturma yaparken yeminli kâtip bulundurma ve tutanak düzenlenmesi konularında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 161 inci maddesine göre hareket ederler.