İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi Kıyı (Off-Shore) Bankacılığı Merkezi Yönetmeliği

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

Amaç

Bu yönetmeliğin amacı, 6/6/1985 tarih ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu, 223 sayılı Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 18/9/1990, tarih ve 90/999 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı hükümlerine bağlı olarak İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi Kıyı Bankacılığı Merkezi'nin kurulması, yönetilmesi ve işletilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

Bu Yönetmelik, birinci maddede belirtilen amaçla,

a) Faaliyet Ruhsatı alınmasını ve iptali işlemlerini,

b) Bölgenin düzenlenmesiyle ilgili esasları,

c) Serbest bölge ile ilgili faaliyetlerin tabi olacağı esasları,

d) Teşvikleri,

e) Serbest Bölgeleri Tesis ve Geliştirme Fonu ile ilgili işlemleri kapsar.

Kısaltmalar

Bu Yönetmelikte geçen kısaltmalar aşağıda açıklanmıştır.

a) Bakanlık; Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Bakanlık,

b) DTP; Devlet Planlama Teşkilatı,

c) HDTM; Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı,

d) Bölge Müdürü; İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölge Müdürü,

e) Bölge; İstanbul Havalimanı Serbest Bölgesi,

f) Fon; Serbest Bölgeleri Tesis ve Geliştirme Fonu,

g) Faaaliyet Ruhsatı; Bölge'de kıyı bankacılığı faaliyetinde bulunabilmek içim gerekli ruhsat,

h) Kıyı Bankacılığı Merkezi; İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi Kıyı Bankacılığı Merkezi,

ı) Banka; Özellikle kıyı bankacılığı faaliyetinde bulunmak üzere HDTM' nın bağlı olduğu Bakanlık tarafından kurulmasına izin verilen bankalar ve Türkiye'de fiilen bankacılık faaliyetinde bulunmayan yabancı bankaların şubeleridir.

Bölge Müdürlüğü'nün Kuruluş, Görev, Yetki ve Çalışma Esasları

Bölge Müdürlüğü' nün kuruluş, görev yetki ve çalışma esasları Bakanlar Kurulu'nun 16/8/1985 tarihli ve 85/9801 sayılı Kararı ile düzenlenmiştir.

İKİNCİ KISIM

Bölgenin Sınırları, Faaliyet Konuları, Başvuruda Bulunacak Bankaların Haiz Olmaları Gereken Özellikleri, Faaliyet Ruhsatı'nın Alınması İptali ve Teşvikler

Bölgenin Sınırları

Bölgenin sınırları, Bakanlar Kurulunun 30/11/1990 tarih ve 90/1210 sayılı Kararıyla , kıyı bankacılığı (off-shore banking) faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla serbest bölge olarak belirlenen İstanbul, Ataköy Turizm Kompleksindeki Galleria Ünitesinin C blok 1 inci 2 inci katlarındaki ilgili bölümlerin sınırlarıdır.

Faaliyet Konuları

İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi Kıyı (off-shore) Bankacılığı Merkezinde, Bakanlar Kurulu'nun 18/9/1990 tarihli ve 90/999 sayılı kararında ve bu karara dayanılarak çıkarılan veya çıkarılacak mevzutta belirtilen kıyı (off-shore) bankacılığı faaliyetleri yürütülür.

Başvuruda Bulunacak Bankalar

Kıyı Bankacılığı Merkezi'nde faaliyette bulunabilecek bankalar, HDTM' nın bağlı olduğu Bakanlık tarafından çıkarılan ve 19/12/1990 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 1 No.lu Tebliğ'de açıklandığı şekilde, ya bu amaçla kurulacak bankalar veya halen Türkiye'de fiilen bankacılık faaliyetinde bulunmayan yabancı bankaların şubeleridir. Sözkonusu Tebliğ, bu banka veya şubelerin sahip olması gereken özellikleri de açıklar.

Faaliyet Ruhsatı'nın Alınması

Kıyı Bankacılığı Merkezi'nde bankacılık faaliyeti göstermek isteyen bütün bankalar, 3218 sayılı Kanun'un 5 inci maddesine göre, bu faaliyetlerini DPT'den Faaliyet Ruhsatı almak kaydı ile yapabilirler. Faaliyet Ruhsatı alacak bankalar;

a) HDTM' nın bağlı olduğu Bakanlıktan, 1 No.lu Tebliğ'in 4 üncü maddesine göre kıyı bankacılığı faaliyetinde bulunmak için alacakları banka kurma veya şube açma iznini,

b) Bankanın yabancı ortağı varsa bu konu ile ilgili olarak DPT Yabancı Sermaye Başkanlığından alacakları İzin Belgesi'ni,

c) Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu ve eki "Faaliyet Ruhsatı Yıllık Ücreti" makbuzunu,

bir dilekçe ekinde DPT Müsteşarlığı, Serbest Bölgeler Başkanlığı'na verirler. Başkanlık bu dilekçeyi iki iş günü içinde cevaplandırır. Başkanlığın "Faaliyet Ruhsatı" verilmesi konusunda uygun görüş yazısını alan bankalar, yazı tarihini takip eden bir ay içinde, İstanbul Ataköy Turizm Kompleksinde bulunan Galleria Ünitesi içinde kıyı bankacılığı yürütülmesi amacıyla serbest bölge olarak belirlenen alanda bulunan işyerlerini, Bölge Müdürlüğü koordinatörlüğünde, Ataköy Turizm Tesisleri ve Ticaret A.Ş.'den kiralar ve kira sözleşmesinin bir örneğini Serbest Bölgeler Başkanlığı'na vererek "Faaliyet Ruhsat" larını alırlar. "Faaliyet Ruhsatı" süresi 10 yıl olup bu süre tarafların uygun görüşüyle 10 uncu yıl sonunda tekrar uzatılabilir.

Faaliyet Ruhsatının İptali

DPT Müsteşarlığı, bir bankanın "Faaliyet Ruhsatı" nı aşağıdaki hallerde iptal edebilir.

a) Serbest Bölgeler Kanunu ile bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuata uyulmadığının veya Bankanın "Faaliyet Ruhsatı" almak için yaptığı başvuruya göre haiz olduğu şart ve niteliklerin yitirilmiş olduğunun Bölge Müdürlüğünce tespit edilmesi.

b) Banka'nın işyeri kullanma hakkını kaybetmesi.

Teşvikler

Kıyı Bankacılığı Merkezinde faaliyet gösterecek bankalar da diğer serbest bölgelerdeki kullanılıcılar gibi aşağıdaki teşviklerden yararlanırlar.

a) Bölge faaliyetleri nedeniyle elde edilen kazançlar her türlü vergi, resim ve harçlardan muaf olup, kambiyo mükelleflerine dair mevzuata da tabi değildir.

b) Bankaların Bölge faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazanç ve iratlar, Türkiye'nin diğer yerlerine getirildiğinin kambiyo mevzuatına göre tevsiki halinde de, gelir ve kurumlar vergisi ödemezler.

c) Bankalar Serbest Bölge İdaresine haber vererek kazançlarını istedikleri ülkeye transfer etmekte serbesttirler.

d) Yurtdışından bölgeye getirilen mallar için gümrük resmi, harcı, belediye resmi ve benzeri ödemeler yapılmaz.

e) 3218 sayılı Kanunun geçici birinci maddesi hükmü gereğince, Kıyı Bankacılığı Merkezi'nin faaaliyete geçişinden itibaren 10 yıl süreyle 2822 sayılı Kanunun grev ve lokavt ile arabuluculuk hükümleri uygulanmaz.

f) Ayrıca bankalar, Bakanlar Kurulu Kararlarında yer alan teşviklerden de yararlandırılabilirler.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Bölge Düzeninin ve Güvenliğinin Sağlanması

Güvenlik

Bölge Müdürü, bankaların güvenliğinin sağlanmasıyla ilgili taleplerini İstanbul Valiliğine intikal ettirir. İstanbul Valiliği, anılan talep doğrultusunda asayişin yerine getirilmesi için özel tedbirler aldırır.

Bölge Müdürü, bankaların her birinden de belli yerlerde 2495 sayılı kanuna dayanarak özel koruma görevlilerinin bulundurulmasını istemek yetkisine sahiptir.

Çalışma Esasları

Bölgede faaliyet gösteren bankalar ve bu bankalar nezdinde çalışanlar, Türkiye Cumhuriyeti çalışma mevzuatı hükümlerine tabi tutulurlar (bu Yönetmeliğin 10/e maddesi hükmü hariç).

Türkiye sınırları içindeki işyerleri için öngörülen asgari ücret ve fazla çalışma esasları, bölge bankaları için de uygulanır.

Yabancı için Çalışma İzni

Bankalar serbest bölgede çalıştırma ihtiyacı duydukları yabancı yönetici ve uzmanlar için "Çalışma İzni" almak üzere, doğrudan DPT Müsteşarlığına veya Bölge Müdürlüğüne müracaat ederler.

Müracaat, "Çalışma İzin Belgesi" almak için hazırlanmış matbu formların dodurularak, ekleriyle imzalı bir şekilde verilmesi suretiyle yapılmış olur.

Yapılan bu talep, DPT Müsteşarlığı veya Bölge Müdürlüğünce değerlendirilir, ilgili mercilerle koordinasyon sağlanır ve uygun görülenlere "Çalışma İzin Belgesi" verilir.

Bankalar yanlarında çalıştırdıklarının bölge içindeki hareket ve davranışlarından, çalışma esnasında üçüncü şahıslara veya serbest bölgeye verdikleri zararlardan sorumludurlar.

Çalışma Saatleri ile Giriş veya Çıkışların Kontrolü

Bölge Müdürü, bankaların çalışma saatlerinin ve çalışma sürelerinin düzelenmesi konusunda gerekli tedbirleri alır ve duyurur.

Her bir bankaya giriş ve çıkışlar, kişilerin kontrolüyle ilgili hususlar ve diger esaslar o bankanın müdürü ile Bölge Müdürü arasındaki işbirliğiyle belirlenir.

Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Esasları

Bankalarda çalışanlara yabancı uyruklular da dahil, Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik mevzuatı uygulanır.

Bankalar, personeline çocuk yardımı, yakacak ve giyim yardımları yapmakla yükümlü olup, diğer sosyal yardımlar için ise, personeli ile yaptıkları sözleşmelerde yer alan hükümlere uymak zorundadırlar.

Bölge İçi Hizmetleri

Bölgede faaliyette bulunan bankaların ihtiyaç duydukları elektrik, su, haberleşme, temizlik ve benzeri hizmetler ile bakım ve onarım hizmetleri Ataköy Turizm Tesisleri ve Ticaret A.Ş. tarafından kira sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde yerine getirilir.

Fon Ödemeleri ve Harcamalar

Serbest Bölgeler Kanununun 7 inci maddesi uyarınca kurulan "Serbest Bölgeleri Tesis ve Geliştirme Fonu"na İstanbul Atatürk Hava Limanı Serbest Bölgesi Kıyı Bankacılığı Merkeziyle ilgili olarak tüm ödemelerin yapılabilmesi için, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde, İstanbul Kıyı Bankacılığı hesabı açılır.

Fona yapılacak ödemeler şunlardır:

a) Bankaların Türkiye'de mukim gerçek ve tüzel kişilere verdikleri nakdi krediler nedeniyle nakden ve hesaben kendi lehlerine aldıkları paralardan yüzde 5 oranında ve takip eden 90 gün içinde yatırılan kesintilerdir.

b) Bankalar tarafından DPT Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Başkanlığından alınan "Faaliyet Ruhsatı" karşılığı olmak üzere 50.000.- ABD Doları veya eşdeğeri konvertıbl döviz olarak ödenen "Faaliyet Ruhsatı Yıllık Ücreti" dir.

Fon'a yapılacak bu ödemeler T.C. Merkez Bankasındaki İstanbul Kıyı Bankacılığı hesabına yapılır ve karşılığında verilecek makbuzlarda, ödemeyi yapan, ödeme miktarı ve cinsi belirtilir.

Bölge Müdürlüğü, her mali yıl başından önce, bir sonraki yıl için yapılacak harcamaları kapsayan program teklifini DPT Müsteşarlığı'na intikal ettirir. DPT Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Başkanlığınca, Bölge Müdürlüğünün bu teklifi de gözönünde tutularak, fon kullanımlarını belirleyen bir sonraki yıl finansman programı hazırlanarak, Başbakanın veya görevlendireceği Devlet Bakanının onayı ile yürürlüğe konulur. Fon kalemlerinde değişiklik, tekrar onay gerktirir.

DPT Müsteşarlığı, Serbest Bölgeler Başkanlığı, diğer tali hesaplar açılması için, Türkiye Cumhuriyet Bankası Başkanlığına talimat verebilir.

Bölge Müdürü, Fom'la ilgili harcamaları yapar, yıllık ve hastalık izinleri sebebiyle görevinde bulunmadığı zamanlarda bu yetkiyi kendisine vekalet edecek göreviyle devreder. İmza sirküleri, DPT Müsteşarlığınca hazırlanarak bankaya bildirilir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Çeşitli Hükümler

Büro Malzemeleri

Bankalar ihtiyaç duydukları büro malzemelerini Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Karar uyarınca, ayni sermaye olarak DPT Müsteşarlığının izni ile bölgeye getirebilirler.

Bölge Müdürlüğü onayı ile Bankalar tarafından bölgeye getirilen, ancak ticari amaçlı olmayan Türkiye mahreçli mallar isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir.

Kira Sözleşmelerinin Yapılması

DPT Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Başkanlığınca 8 inci maddeye göre "Faaliyet Ruhsatı" verilmesi uygun görülen bankalar, Ataköy Turizm Tesisleri ve Ticaret A.Ş. ile temasa geçerek işyerlerini tespit ederler ve kira sözleşmelerini yaparlar. Ataköy Turizm Tesisleri ve Ticaret A.Ş. işyerlerini m2 sini başlangıçta, 150 ABD dolar olarak kiralar ve her yıl en çok yüzde 10 arttırabilir. Yer tespiti ve kira sözleşmesinde bulunması gereken hususlar hakkında çıkacak anlaşmazlığın halli için, DPT Müsteşarlığının kararına göre hareket edilir.

İtiraz ve Şikayetler

Bölge ile ilgili olarak ruhsat ve izin hakkındaki itiraz ve şikayetler aşağıdaki şekilde yapılabilir.

"Faaliyet Ruhsatı" yla ilgili itirazlar konusuna göre DPT Müsteşarlığının ve HDTM'nın bağlı olduğu Bakanlığa yapılır.

Serbest Bölge ile ilgili diğer hususlar hakkındaki itiraz ve şikayetler, Bölge Müdürlüğüne yapılır ve Bölge Müdürlüğünün kararına göre hareket edilir.

Konu, itiraz merci'ine göre Bakanlıkça veya DPT Müsteşarlığınca veyahut da Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca incelenir ve ilgiliye gerekli cevap verilir. İtiraz ve şikayetin haklı görülmesi hallerinde işlemin düzeltilmesi için gereği yapılır.

Doğrudan kıyı (off - shore) bankacılığı ile ilgili işlemler hakkındaki şikayetler ise Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığına yapılır.

İşyerini Kapatma ve Tasfiye

Bölgede işyerini kapatarak, tasfiye etmek isteyen banka, tasfiye tarihinden en az bir ay önce bu durumdan Serbest Bölgeler Başkanlığı ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığını haberdar eder ve genel hükümlere göre gereğinin yapılmasına giderek, işlemlerini tamamlar.

Yürürlük

Bu Yönetmelik Resmi Gazete'de yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.