Kamu Taşınmazları Üzerinde Eğitim ve Yurt Faaliyetleri İçin İrtifak Hakkı Tesis Edilmesine ve Kullanma İzni Verilmesine İlişkin Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu yararına çalışan derneklerden öğrencilere yönelik eğitim ve yurt temini faaliyeti bulunanlardan Gençlik ve Spor Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müştereken belirlenen şartları sağlayanlar lehine, kuruluş amaçlarına uygun olarak kullanılmak üzere mülkiyeti Hazineye veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar üzerinde kırk dokuz yıl süre ile bedelsiz irtifak hakkı tesis edilmesi, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde ise bunlar adına bedelsiz kullanma izni verilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu yararına çalışan derneklerden öğrencilere yönelik eğitim ve yurt temini faaliyetinde bulunan ve Gençlik ve Spor Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müştereken belirlenen şartları sağlayanlar tarafından mülkiyeti Hazineye veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde verilecek izinleri kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun ek 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile geçici 21 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,

b) Dernek: İlgili mevzuatı uyarınca kurularak tüzel kişilik kazanan ve Cumhurbaşkanınca kamu yararına çalışan dernek statüsünde olduğu tespit edilen dernekleri,

c) Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer: Türk Medenî Kanunu ile diğer kanunlarda Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu belirtilen yerleri,

ç) Eğitim faaliyeti: Milli Eğitim Bakanlığınca kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilen vakıflar ile derneklerce yürütülen; okul öncesi, ilkokul, ortaokul, ortaöğrenim kurumlarını açma ve işletme faaliyetini, yükseköğrenim öğrencilerinin eğitimine yönelik eğitim kurumu açılması ve işletilmesi faaliyetini ayrıca; Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olarak açılan Kur’an-ı Kerim okumak, anlamını öğrenmek, hafızlık yapmak ve değerler eğitimi ile din eğitimi almak isteyen vatandaşlara verilen eğitimi ve Diyanet Akademisinde verilen eğitimleri,

d) Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmaz: Tapuda Hazine adına tescilli taşınmazları,

e) Hazine taşınmazı: Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri,

f) İdare: Hazine taşınmazları bakımından merkezde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını (Millî Emlak Genel Müdürlüğü); illerde çevre, şehircilik ve iklim değişikliği il müdürlüğünü (millî emlak dairesi başkanlığı veya millî emlak müdürlüğü) ve ilçelerde millî emlak müdürlüğünü yoksa milli emlak şefliğini, diğer kamu taşınmazları bakımından ise özel bütçeli idareleri, il özel idarelerini, belediyeleri ve taşınmaz maliki diğer kamu kurum ve kuruluşlarını,

g) İrtifak hakkı: Bir taşınmaz üzerinde yararlanmaya ve kullanıma rıza göstermeyi veya mülkiyete ilişkin bazı hakların kullanılmasından vazgeçmeyi kapsayan ve diğer bir taşınmaz veya kişi lehine aynî hak olarak kurulan yükümlülüğü,

ğ) Kanun: 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu,

h) Kullanma izni: Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde kişiler lehine verilen izni,

ı) Kuruluş amacı: Vakfın veya derneğin amacı ile bu amacın gerçekleştirmek için yapılabilecek iş ve işlemleri,

i) Kurum kontenjanı: İlgisine göre Milli Eğitim Bakanlığı veya Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından verilen kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatında belirtilen kapasiteyi,

j) Ön izin: İrtifak hakkı kurulmadan veya kullanma izni verilmeden önce; tescil, ifraz, tevhit, terk ve benzeri işlemlerin yapılması veya imar planının yaptırılması, değiştirilmesi ya da uygulama projelerinin hazırlanması ve onaylatılması gibi işlemlerin yerine getirilebilmesi için İdarece verilen izni,

k) Taşınmaz: Hazine taşınmazları ile kamu kurum ve kuruluşlarının kendi mülkiyetlerinde bulunan taşınmazları,

l) Vakıf: İlgili mevzuatı uyarınca kurularak tüzel kişilik kazanan ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıfları,

m) Yönetmelik: Bu Yönetmeliği,

n) Yurt temini faaliyeti: Vakıflar ile derneklerce ülke sınırları içerisinde ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığı veya Gençlik ve Spor Bakanlığınca kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek açılan ve işletilen özel öğrenci yurdu barınma faaliyeti ile resmi öğretim kurumlarının yatılılık ve pansiyon ihtiyacını karşılamak üzere resmi öğrenci yurdu yapılması ve/veya işletme hizmeti sunulması ile Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olarak açılan Kur’an eğitim ve öğretimi kursu hizmetlerinin yürütülmesinde barınma ve beslenme ihtiyacını karşılamak üzere açılan yurt ve pansiyonlar ile Diyanet Akademisi bünyesindeki konaklama alanlarını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Başvuru Koşulları, Başvuru ve Değerlendirme

Eğitim faaliyeti için başvuru koşulları

(1) Kanunun ek 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasından eğitim kurumu yapmak amacıyla yararlanmak isteyen vakıfların ve derneklerin başvuru tarihi itibarı ile;

a) Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıf veya kamu yararına çalışan dernek statüsünde olması,

b) Vakıf senedinde veya dernek tüzüğünde belirtilen faaliyet unsurları arasında eğitim faaliyetlerinin bulunması,

c) Eğitim faaliyetleri için talep ettikleri taşınmazlar üzerinde yeni yapacakları tesislerdeki fiili öğrenci sayısının (yüzde üç zorunlu okutulacak öğrenci oranı dahil) en az yüzde onunun bedelsiz, yüzde onunun ise yüzde elli indirimli olarak ihtiyaç sahibi öğrencilere ayrılması,

ç) Eğitimin daha nitelikli sunulmasına yönelik olarak ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığının veya Diyanet İşleri Başkanlığının uygun görüşlerini de içeren plan ve proje hazırlanması,

d) Son bir yıl fiilen ve kesintisiz olarak eğitim faaliyetini sunuyor olması,

gerekmektedir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen şartların sağlanıp sağlanmadığı; Milli Eğitim Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından bildirilen veriler birlikte dikkate alınarak değerlendirilir.

Öğrenci yurdu için başvuru koşulları

(1) Kanunun ek 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasından öğrenci yurdu yapmak amacıyla yararlanmak isteyen vakıfların ve derneklerin başvuru tarihi itibarı ile;

a) Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıf veya kamu yararına çalışan dernek statüsünde olması,

b) Vakıf senedinde veya dernek tüzüğünde belirtilen faaliyet unsurları arasında öğrenci yurdu faaliyetlerinin bulunması,

c) Ülke genelinde en az 5 ilde özel öğrenci yurdu faaliyetinde bulunulması,

ç) Öğrenci barınma faaliyetlerinin daha nitelikli sunulmasına yönelik olarak ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığının veya Diyanet İşleri Başkanlığının uygun görüşlerini de içeren plan ve proje hazırlanması,

d) Ülke genelindeki yurtlarının toplamda en az 1.000 kurum kontenjanına sahip olması,

e) Son bir yıl fiilen ve kesintisiz olarak öğrenci yurt hizmetini sunuyor olması,

f) Yurt faaliyetleri için talep ettikleri taşınmazlar üzerinde yeni yapacakları tesislerdeki fiili öğrenci sayısının; en az yüzde onunun bedelsiz, yüzde onunun ise indirimli (yüzde elli) olarak ihtiyaç sahibi öğrencilere ayrılması ya da yıllık öğrenci ücret toplamının yüzde onbeşi kadar ihtiyaç sahibi öğrencilere indirim yapılması,

g) Mevcut barınma faaliyetlerinin yanında öğrencilere yönelik sosyal, kültürel ve sportif vb. faaliyetlerin iyileştirilmesine imkan sağlıyor olması,

gerekmektedir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen şartların sağlanıp sağlanmadığı; Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından bildirilen veriler birlikte dikkate alınarak değerlendirilir.

Taşınmaz taleplerinin değerlendirilmesi

(1) Taşınmazlar üzerinde, Yönetmeliğin 5 inci veya 6 ncı maddesinde belirtilen koşulları sağlayan vakıfların ve derneklerin;

a) Yurt ve eğitim faaliyetlerine ilişkin taşınmaz talepleri,

b) İrtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilen taşınmazların üzerindeki binalarda öğrencilerin ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik kapalı alanlarda yüzde yirmiyi geçmeyen kısımlarının ticari amaçlı kullanım talepleri,

c) Yeni yapılacak eğitim kurumlarının veya yurtların yapım, bakım, onarım, işletim ve benzeri giderlerinin karşılanmasında kullanılması için ihtiyaç duydukları taşınmaz talepleri,

ç) Taşınmazın kısmen yurt ve eğitim faaliyeti kısmen de yeni yapılacak eğitim ve yurtların yapım, bakım, onarım, işletim ve benzeri giderlerin karşılanması için ihtiyaç duydukları taşınmaz talepleri,

İdare tarafından değerlendirmeye alınır.

Başvuru ve değerlendirme

(1) Vakıflar veya dernekler tarafından, kuruluş amacı dahilindeki faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla üzerinde kullanma izni verilmesi veya irtifak hakkı tesis edilmesi amacıyla Yönetmeliğin 5 inci veya 6 ncı maddelerinde yer alan bilgi ve belgeler ile taşınmazın varsa tapu bilgileri de eklenmek suretiyle elektronik ortam yoluyla ya da bir dilekçeyle İdareye başvuruda bulunulur.

(2) İdare tarafından yapılan ilk inceleme ve değerlendirme sonucu taşınmazın Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesinin uygun olmadığının anlaşılması halinde başvuru reddedilerek durum başvuru sahibi vakıflara veya derneklere bildirilir.

(3) Talep sahibi vakıfların veya derneklerin Yönetmeliğin 5 inci veya 6 ncı maddelerinde belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarının değerlendirilmesi ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığınca, Gençlik ve Spor Bakanlığınca veya Diyanet İşleri Başkanlığınca gerçekleştirilir ve durum ilgili İdareye bildirilir.

(4) Milli Eğitim Bakanlığınca, Gençlik ve Spor Bakanlığınca veya Diyanet İşleri Başkanlığınca vakıfların veya derneklerin Yönetmeliğin 5 inci veya 6 ncı maddelerinde belirtilen şartları taşıdığının bildirilmesi üzerine başvuru sahibi vakıflar veya dernekler adına kullanma izni verilmesi veya lehlerine irtifak hakkı tesis edilmesine ilişkin işlemlere başlanılır. Aksi halde durum vakıflara veya derneklere bildirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ön İzin, İrtifak Hakkı Tesisi, Kullanma İzni Verilmesi, Süre, Bedel, Hasılat Payı ve Devir Yasağı

Ön izin

(1) Bu Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi uygun görülen taşınmazların irtifak hakkı veya kullanma izni ihalesi ilan yapılmaksızın gerçekleştirilir.

(2) Yapılacak yatırım için ön izne ihtiyaç duyulması halinde, lehine irtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek vakıflara veya derneklere; 19/6/2007 tarihli ve 26557 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelikte yer alan hükümler çerçevesinde ön izin verilir.

(3) Ön izin döneminde ön izin sahibi vakıflar veya dernekler, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uyulması kaydıyla projenin gerçekleştirilmesi için Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan diğer vakıfları veya kamu yararına çalışan diğer dernekleri ortak alabilir. Ortak alınması durumda, Yönetmelik ve Sözleşme hükümlerine aykırı davranılması halinde her türlü sorumluluk hak lehtarı olan Vakfa veya Derneğe aittir.

İrtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesi

(1) Ön izin döneminde yükümlülüğünü yerine getiren vakıflar veya dernekler için tapu kütüğünün ayrı bir sayfasına taşınmaz olarak kaydedilmeyen, ancak tapu kütüğünün “İrtifak Hakları ve Gayrimenkul Mükellefiyetleri” sütununa kaydedilen süreli (normal) nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilir veya tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlar için kullanma izni verilebilir.

(2) Ön izine ihtiyaç duyulmayan hallerde bu Yönetmelikteki şartları taşıması kaydıyla, ön izin verilmeden irtifak hakkı tesis edilebilir veya kullanma izni verilebilir.

Süre

(1) Yönetmelik kapsamında tesis edilecek irtifak hakları ile verilecek kullanma izinlerinin süresi en fazla kırkdokuz yıldır.

Bedel ve hasılat payı

(1) Ön izin, irtifak hakkı ve kullanma izni bedelsizdir. Bunlardan hasılat payı da alınmaz.

(2) İrtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen taşınmazlardan söz konusu vakıflar veya dernekler ile bu vakıfların veya derneklerin kurduğu veya ortağı olduğu iktisadi işletme ve şirketleri tarafından elde edilen gelirin tamamı, münhasıran öğrencilere yönelik eğitim kurumlarının veya yurtların yapım, bakım, onarım, işletim ve benzeri giderlerinin karşılanmasında kullanılır. Gelirler ayrı bir hesapta takip edilir ve kullanılamayan gelirler aynı şekilde sonraki yıllarda kullanılır.

(3) Bu kapsamda elde edilen gelirin tespitinde; vakıflar için, 20/2/2008 tarihli ve 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ile 27/9/2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vakıflar Yönetmeliği, dernekler için ise 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu ile 31/3/2005 tarihli ve 25772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliği uyarınca tutulan muhasebe kayıtları esas alınır.

Devir yasağı

(1) İrtifak hakkı lehtarı veya kullanma izni sahibi tarafından irtifak hakkı ve kullanma izni üçüncü kişilere devredilemez.

İrtifak hakkı ve kullanma izni sözleşmesinin sona ermesi ve feshi

(1) İrtifak hakkı ve kullanma izni sözleşmesi, sözleşme süresinin bitiminde sona erer.

(2) Sözleşme hükümlerine aykırı davranılması, taşınmazın sözleşmede öngörülen amaç dışında kullanıldığının tespiti halinde İdarece verilen on günlük süre içerisinde aykırılıkların giderilmemesi veya adına kullanma izni verilen ya da lehine irtifak hakkı kurulan tarafından talep edilmesi hâlinde sözleşme İdarece feshedilir.

(3) İrtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmesinin sona ermesi veya feshedilmesi hâlinde, özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, taşınmaz üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda tazminat veya bedel ödenmeksizin İdareye intikal eder ve bundan dolayı adına kullanma izni verilen ya da lehine irtifak hakkı kurulan tarafından veya üçüncü kişilerce her hangi bir hak ve talepte bulunulamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Ticari faaliyetler

(1) Taşınmazlar üzerinde, Yönetmeliğin 5 inci veya 6 ncı maddesinde belirtilen koşulları sağlayan vakıflar veya dernekler lehine yurt ve eğitim faaliyetlerine ilişkin verilen taşınmazların üzerindeki binalara ait kapalı alanların yüzde yirmilik kısmını geçmeyecek şekilde ihtiyaçların karşılanmasına yönelik olarak ticari nitelikli ünitelerin açılmasına izin verilebilir.

(2) İrtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmaz üzerinde bulunan tesis bizzat vakıf veya dernek ile bu vakıf veya dernek tarafından kurulan iktisadi işletme veya şirketler tarafından işletilebileceği gibi; bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşıması vakıfların veya derneklerin kuruluş amacı ile resmi senedinde/tüzüğünde belirtilen faaliyet unsurları arasında yer alması kaydıyla aynı taşınmazın belirli bir kısmının öğrenci ve yurt faaliyeti için, diğer kısmın ise ticari nitelikli faaliyetler için veya tamamı üzerinde öğrencilere yönelik yeni yapılacak eğitim kurumlarının veya yurtların yapım, bakım, onarım, işletim ve benzeri giderlerinin karşılanmasında kullanılması için tesisin tamamı veya bir kısmı üzerinde üçüncü kişilerin faaliyetine izin verilebilir.

(3) Ancak; bu madde kapsamındaki işlemlerin yapılabilmesi için taşınmaz üzerinde yapılacak tesisin vakıf veya dernek tarafından tamamlanması ve İdareden izin alınması zorunludur.

Tapu siciline konulacak şerh

(1) Yönetmelik hükümleri uyarınca üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazın tapu kütüğünün beyanlar hanesine; “Taşınmazın üzerinde ……………………... yapılmak/kullanılmak amacıyla irtifak hakkı tesis edilmiş olup, taşınmaz irtifak hakkı süresi içerisinde başka bir amaçla kullanılamaz.” şeklinde şerh konulur.

Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller

(1) Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümleri kıyasen uygulanır.

Dönüşüm işlemleri

(1) Kanunun ek 4 üncü maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce lehlerine bedelli olarak ön izin, kullanma izni ve irtifak hakkı tesis edilen vakıfların ve derneklerin Kanunun geçici 21 inci maddesinden yararlanabilmeleri için 27/1/2019 tarihine kadar İdareye başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

(2) Mevcut eğitim ve yurt faaliyetlerinde bulunulan taşınmazlarla ilgili olarak; Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerinde (ç bentleri hariç) belirtilen koşulların taşınması, İdarece yapılan değerlendirme sonucu talebin uygun görülmesi ve yeni sözleşme düzenlenmesinin kabul edilmesi şartıyla, (gerekmesi halinde) yeniden ön izin sözleşmesi, irtifak hakkı ve/veya kullanma izni sözleşmesi düzenlenir ve hasılat payı alınmaksızın kırkdokuz yıl süreli bedelsiz irtifak hakkına/kullanma iznine dönüştürülebilir.

(3) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamında kalan taşınmazların kullanımı ile ilgili olarak lehlerine irtifak hakkı tesis edilen veya adlarına kullanma izni verilen vakıflardan ve derneklerden, tahakkuk ve/veya tebliğ edilen ancak henüz tahsil edilmeyen ön izin, kullanma izni ve irtifak hakkı bedelleri ile hasılat payları tahsil edilmez, tahsil edilenler iade edilmez.

Geçici kullanım

(1) Yurt için belirlenecek kurum kontenjanlarının hesaplanmasında vakıfların ve derneklerin geçici kullanımına bırakılan yurtlardaki öğrenci sayıları da dikkate alınır.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini taşınmazın mülkiyet durumuna göre; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve taşınmaz maliki diğer kamu kurum ve kuruluşları yürütür.