Karayolları Genel Müdürlüğünün Sorumluluğu Altında Bulunan Otoyollar ile Erişme Kontrolünün Uygulandığı Karayollarında Geçiş Ücretlerinin Belirlenmesi ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Yönetmeliğin amacı, Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğu altında bulunan otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayollarının geçişi ücretli olacak kesimlerinin geçiş ücretlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

(2) 28/5/1988 tarihli ve 3465 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun, 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ile 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine göre işletme hakkı verilen veya devredilen karayollarında geçiş ücretinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile ücretsiz geçiş yapmasına izin verilecek olanlar sözleşmelerle düzenlenir.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanunun 14 üncü ve 30 uncu maddeleri ile 15/7/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 211 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Aks: Tekerleklerin merkezinden geçen ve taşıtın altına enlemesine yerleştirilmiş mili,

b) Ana Kontrol Merkezi: Geçiş sistemlerine ilişkin verilerin toplandığı aynı zamanda da banka kontrol merkezleri ile bağlantılı merkezi,

c) Bakan: Ulaştırma ve Altyapı Bakanını,

ç) Büyük sanat yapıları: Proje ve yapım metodu özellik arz eden; tünel, köprü, viyadük ve benzeri yapıları,

d) Geçiş ücreti: Ücretli karayolunu kullanmanın karşılığı olarak kullanıcı tarafından ödenmesi gereken ücreti,

e) Geçiş ücreti toplama sistemleri: Otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı geçişi ücretli olan karayollarında ücret toplama amacıyla kurulan sistemleri,

f) Genel Müdür: Karayolları Genel Müdürünü,

g) Görevli şirket: Tüm tesisleriyle otoyolların veya yapılmış veya yapılacak otoyollar üzerindeki yolculukla ilgili hizmet tesislerinin yapımı, bakımı ve işletilmesi ile görevlendirilen Türkiye’de kurulmuş sermaye şirketini,

ğ) Hesap: Araç plakası bildirilerek Kartlı Geçiş Sistemi, Otomatik Geçiş Sistemi, Hızlı Geçiş Sistemi veya İdarece kullanımı uygun görülen diğer geçiş ücreti toplama sistemlerine bağlı olarak geçiş ücretini toplamaya yetkili katılım bankaları veya bankalarda açtırılacak hesabı,

h) İdare: Karayolları Genel Müdürlüğünü,

ı) İşletici: Otoyolun işletme hakkının verilmesi ihalesi üzerinde kalan teklif sahibi tarafından kurulan ve sözleşmeyi imzalayacak olan sermaye şirketini,

i) Kartlı Geçiş Sistemi: Temassız akıllı kartın gişe sahasında bulunan okuyucu/yazıcı birimle elektromanyetik dalga kullanarak haberleşmesi sonucu geçiş ücretinin karttan veya banka hesabından otomatik olarak düşülmesini sağlayan operatörsüz geçiş ücreti toplama sistemini,

j) Köprü geçiş ücreti: Köprüleri kullanmanın karşılığı olarak kullanıcı tarafından ödenmesi gereken ücreti,

k) Köprüler: İdarenin sorumluluğunda işletilen köprüleri,

l) Otomatik Geçiş Sistemi: Araç içerisinde bulunan araç içi ünitenin (elektronik etiketin) gişe sahasında bulunan antenler ile elektromanyetik dalga kullanarak haberleşmesi sonucu geçiş ücretinin banka hesabından otomatik olarak düşülmesini sağlayan operatörsüz geçiş ücreti toplama sistemini,

m) Sözleşme: Verilen görevin yerine getirilmesi şartlarını belirtmek üzere İdare ile görevli şirket arasında veya İdare ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile işletici arasında imzalanan sözleşmeyi,

n) Tarife: Geçiş ücretleri tablosunu,

o) Tünel geçiş ücreti: Tünelleri kullanmanın karşılığı olarak kullanıcı tarafından ödenmesi gereken ücreti,

ö) Tüneller: İdarenin sorumluluğunda işletilen tünelleri,

p) Ücretli karayolu: İdarenin sorumluluğunda işletilen ve geçiş ücreti uygulanan karayolu kesimlerini,

r) En Uzun Mesafe Geçiş Ücreti: Ücret ödemeden çıkış yapılan gişelere en uzak mesafede olan gişe dikkate alınarak belirlenen geçiş ücretini,

s) Hızlı Geçiş Sistemi: Araç içerisinde bulunan araç içi etiketin (pasif etiketin) gişe sahasında bulunan antenler ile elektromanyetik dalga kullanarak haberleşmesi sonucu geçiş ücretinin banka hesabından otomatik olarak düşülmesini sağlayan operatörsüz geçiş ücreti toplama sistemini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Geçiş Ücretleri

Geçiş ücretlerinin belirlenmesi

(1) Otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayollarının geçişi ücretli olacak kesimleri Genel Müdürün teklifi üzerine, Bakan tarafından belirlenir. Bu karayollarının geçiş ücretleri ile bu ücretlerin yeniden belirlenmesi; ücretlendirilen karayolunun mesafesi, trafik yoğunluğu, aracın cinsi, sosyal ve ekonomik faktörler dikkate alınarak hesaplanır ve Genel Müdürün teklifi üzerine Bakan onayı ile yürürlüğe girer.

(2) Belirlenen ücret tarifesi ve uygulama tarihi İdarenin internet sitesinde ilan edilir.

(3) Ücretlerin belirlenmesinde, otoyol veya erişme kontrolünün uygulandığı karayollarında güzergâhın tamamı olabileceği gibi; çevre yolu, bağlantı yolu, köprü, tünel ve viyadükler ayrı ayrı ücretlendirilebilir.

(4) Geçiş ücretleri uygulamasında işletmecilik gereği kullanımı teşvik etmek amacıyla Bakan Onayı ile indirim yapılabilir.

(5) 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi hükümleri saklıdır.

Araç sınıfları

(1) Ücretli karayolunu, tünelleri ve köprüleri kullanacak araçlar geçiş ücreti toplamaya esas olarak aşağıdaki altı sınıfa ayrılır:

a) 1 inci sınıf araç: Aksları arasındaki mesafe 3,2 m’den kısa olan iki akslı araç.

b) 2 nci sınıf araç: Aksları arasındaki mesafe 3,2 m’den uzun veya eşit olan iki akslı araç.

c) 3 üncü sınıf araç: Üç akslı araç.

ç) 4 üncü sınıf araç: Dört ve beş akslı araç.

d) 5 inci sınıf araç: Altı ve daha fazla akslı araç.

e) 6 ncı sınıf araç: L3, L4, L5, L7 sınıfı motosiklet.

(2) Sınıfların tespitinde çeken ve çekilen araçların yere değen aksları esas alınır. Geçiş ücreti uygulaması yapılırken bu araçların dolu veya boş olması dikkate alınmaz.

Geçiş ücretlerinin hesaplanması

(1) Geçiş ücretleri, araç sınıfları, kullanılan yol mesafesi, yolun trafik yoğunlukları ve yol üzerindeki büyük sanat yapıları katsayılarının da yer aldığı Ek-1’deki tabloda belirtilen formül esas alınarak hesaplanır. Her yıl başında yıllık ÜFE değerleri ile fiyat artışı yapılır.

(2) Tehlikeli madde geçişine izin verilen köprü ve tünellerde, ayrıca ücret alınması durumunda, tehlikeli madde taşıyan 1, 2 ve 3 üncü sınıf araçlardan on katı, 4 ve 5 inci sınıf araçlardan beş katı ücret alınır.

Geçiş ücretlerinin yürürlüğe girmesi

(1) Bakanlık Makamı Olurunda ücret tarifesinin uygulama tarih ve saati belirtilir. Beklenmeyen teknik zorunlulukların oluşması halinde İdarece bu süre uzatılabilir.

Geçiş ücreti muafiyeti

(1) Ücretli karayolunun bakım ve işletmesinden sorumlu birimler ile trafik denetimi ve karayolundaki asayişten sorumlu birimlerin görev amacıyla ücretli kesime girmelerinde herhangi bir ücret alınmaz. Ücretli karayolunda meydana gelen trafik kazası, yangın ve benzeri olaylara müdahale için görevlendirilen itfaiye araçları, ambulanslar, sivil savunma araçları ve diğer görevli araçlar ücret ödemezler.

(2) 8/1/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 1 inci maddesine göre Cumhurbaşkanı Kararı ile geçiş ücreti muafiyeti verilenler hariç, tüm araçlar ücrete tabidir.

Ücret ödemeden yapılan geçişlere dair işlemler

(1) Bu Yönetmelik kapsamında geçişi ücretli olduğu halde ücret ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen araç sahiplerine 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanunun 30 uncu maddesine göre geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücretinin dört katı tutarında idari para cezası verilir.

(2) Geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapanlardan, ödemesiz geçiş tarihini izleyen on beş gün içinde yükümlü olduğu geçiş ücretini usulüne uygun olarak ödeyenlere, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen ceza uygulanmaz. Ancak 6001 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin yedinci fıkrasına tabi olmak üzere, ödemesiz geçiş tarihini izleyen kırk beş gün içinde, idari para cezasının tebliğ edilip edilmediğine bakılmaksızın, geçiş ücreti ile birlikte geçiş ücretinin bir katının idari para cezası olarak ödenmesi halinde idari para cezası bir kat verilmiş sayılır ve bu ceza için ayrıca tebligat yapılmaz. Bu takdirde idari para cezasından 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan indirim hükmü uygulanmaz. Ödemesiz geçiş ücreti bedelinin ödenmesinden araç sahibi sorumludur. Cezalı geçiş yapan gerçek kişi hüviyetindeki araç sahibinin ölmesi durumunda varislerinden sadece cezasız geçiş ücreti tahsil edilir. Bu uygulamada araç sahibinin ölüm raporu evraka eklenir.

(3) İdari para cezaları ile geçiş ücretleri, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenir. Bu sürede ödenmeyen geçiş ücretleri ve idari para cezaları, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ilgili vergi dairesi tarafından takip ve tahsil edilir.

(4) İdarenin ücret toplama sistemlerine yönelik tesis ettiği kameralarla tespit edilen görüntülerin saklanması, ücret toplama sisteminin çalıştırılmasına yöneliktir. Kamera görüntülerinin incelenmesini gerektiren itirazlar geçiş ücreti ve idari para cezasının ödemesini durdurmaz.

(5) Geçiş ücretleri ve idari para cezaları ödenmeden kabahatin işlendiği araçların fenni muayeneleri ile satış ve devirleri yapılmaz.

Geçiş ücreti sistemlerinin kullanımı

(1) Geçiş ücreti toplama sistemleri İdare tarafından belirlenir.

(2) Sürücü, İdare tarafından kurulmuş sistemlerde kendisinin kullandığı ödeme sistemine ait giriş ve çıkışta bulunan şeritleri, kurallara uygun olarak kullanmak zorundadır. Bu şeritlerin dışındaki çıkış şeritlerinden geçiş yapılması halinde cezalı geçiş ücreti tahakkuk ettirilir.

(3) Sürücüden kaynaklanan nedenlerle giriş veya çıkış bilgisinin olmadığı durumlarda en uzak mesafe ücreti uygulanır. Bu uygulamaya itiraz, geçişten itibaren 45 gün içinde Ana Kontrol Merkezine yapılabilir.

(4) Geçişi ücretli yoldan çıkış, giriş saatinden 12 saatten sonra yapılırsa, en uzun mesafe geçiş ücreti uygulanır.

(5) Geçişi ücretli karayolunda aynı noktadan giriş-çıkış yapılması (U dönüşü) durumunda en uzun mesafe geçiş ücreti uygulanır.

(6) İdarece, dağıtımı ve kredi yüklemesi yapılan kartlardan, yapılan masrafların karşılığı olarak İdare tarafından belirlenen miktarda işlem bedeli alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Karayolları Genel Müdürü yürütür.

Ekler