Petrol Piyasasında Ulusal Marker Uygulamasına İlişkin Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; yurt içinde pazarlanacak akaryakıta ulusal marker eklenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.

(2) Bu Yönetmelik; yurt içinde pazarlanacak akaryakıta eklenecek ulusal markerin Kurum adına temini ve teslimi ile akaryakıta ulusal marker eklemekle yükümlü lisans sahibi tüzel kişilerin uymaları gereken usul ve esasları kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 18 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Akaryakıt: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı, jet yakıtı, motorin türleri, fuel-oil türleri, biodizel ile sürdürülebilir havacılık yakıtını,

b) İlgili lisans sahibi tüzel kişi: İlgili mevzuat hükümleri uyarınca, yurt içinde pazarlayacakları akaryakıta ulusal marker eklemekle yükümlü rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahibi tüzel kişileri,

c) Kaçak akaryakıt: 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca kaçak olarak kabul edilen akaryakıtı,

ç) Kanun: 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununu,

d) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,

e) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,

f) Teknik düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,

g) Ulusal marker: Akaryakıta; rafineri çıkışında, gümrük girişinde, sanayide yan ürün olarak veya diğer şekillerde üretilen veya tasfiye edilmiş kaçak akaryakıttan teknik düzenlemelere uygun olan akaryakıta veya benzin türlerine harmanlanacak etanole ticari faaliyete konu edilmeden önce eklenecek ve akaryakıtın özelliklerini bozmayacak niteliği haiz kimyasal ürünü,

h) Bağımsız gözetim firması: İlgili lisans sahipleri tarafından görevlendirilecek, petrol ve petrol ürünlerinin miktar kontrolü ile numune alımı ve bu işlemler ile ulusal marker ekleme işlemlerine nezaret alanlarında Türk Akreditasyon Kurumundan veya Türk Akreditasyon Kurumu ile karşılıklı tanıma anlaşması bulunan akreditasyon kurumlarından akredite olmuş ve Kurum tarafından yetkilendirilmiş kuruluşları,

ı) Gözetim yetki belgesi: Kurum tarafından bağımsız gözetim firmalarına verilen belgeyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Ulusal Markere İlişkin Hükümler

Ulusal markerin temini ve teslimi

(1) Kurum ulusal markerin ve ulusal marker kontrol cihazlarının Kurum adına temini ve akaryakıta eklenmek üzere ilgili lisans sahibi tüzel kişilere teslimiyle ilgili ulusal marker uygulama faaliyetlerini kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlara ayrı ayrı veya bir bütün olarak yaptırabilir.

(2) Ulusal marker uygulama faaliyetleri ile ulusal markerin ilgili lisans sahibi tüzel kişilere teslimine ilişkin usul ve esaslar Kurul kararı ile belirlenir.

Ulusal marker bedeli ve teminat mektubu

(1) Ulusal marker bedeli, çalınan, kaybolan ve/veya ziyan olan ulusal marker miktarı ile işaretlenebilecek akaryakıt miktarından doğan her türlü vergiye karşılık gelen bedeldir. Ulusal marker bedeli hesaplanırken, lisans sahibinin Kuruma bildirdiği ilgili yıla ait Pazarlama Projeksiyonunda ulusal marker eklenmesi öngörülen akaryakıt türleri içerisinden Kurum internet sitesinde yayımlanan, en yüksek işlem hacmine sahip sekiz dağıtıcı şirketin bildirdiği, ortalama bayi fiyatları arasından en yüksek vergiye sahip olan akaryakıt esas alınır. Söz konusu ortalama fiyat her ayın ilk gününde güncellenir ve bir ay boyunca bu fiyat üzerinden ulusal marker teminat tutarları hesaplanır. Teslim edilen ulusal markerin çalınması, kaybolması, ziyan olması halinde, ulusal marker bedeli hesaplanırken olayın gerçekleştiği veya tespit edildiği ay içerisinde geçerli olan ortalama bayi fiyatı esas alınır. Ulusal marker bedelinin yukarıdaki yöntemle hesaplanamadığı durumlarda ulusal marker bedeli hesaplanırken, en yüksek işlem hacmine sahip sekiz dağıtıcı şirketin bildirdiği, ortalama bayi fiyatları arasından en yüksek vergiye sahip olan akaryakıt esas alınır.

(2) Ulusal marker talebinde bulunacak olan ilgili lisans sahibi, Kurum tarafından belirlenen tutarda Ek-1’e uygun olarak düzenlenecek teminat mektubunu Kuruma ibraz eder. Teminat mektubunu Kuruma ibraz etmeyen ilgili lisans sahibinin ulusal marker talepleri karşılanmaz. Kuruma ibraz edilecek teminat mektubu tutarı belirlenirken ilgili lisans sahibinin elinde bulunan ulusal marker stoku ve talep edilen ulusal marker miktarı dikkate alınır. Teminat mektubu tutarının ilgili lisans sahibinin stokunda bulunan ve talep edilen ulusal markerin bedelini karşılaması esastır. Teminat tutarı bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen ulusal marker bedeli ile aynı şekilde hesaplanır ve 50.000.000 (elli milyon) Türk Lirası’nı aşamaz.

(3) Teslim alınan ulusal markerin kullanıldığının veya iade edildiğinin belgelendirilmesi halinde ilgili lisans sahibinin talebiyle teminat mektubu iade edilir.

Ulusal markerin ekleneceği akaryakıt türleri

(1) Ulusal markerin ekleneceği akaryakıt türleri; benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı, motorin türleri ve biodizeldir. Kurumdan izin alınması ve sonrasında belgelendirilmesi kaydıyla Ar-Ge ve test amaçlı olarak yurt dışından veya yurt içi üreticilerden temin edilen ve ulusal marker uygulaması kapsamında bulunan referans test yakıtlarına ve araç ilk dolum yakıtlarına ulusal marker eklenmez.

Ulusal markerin eklenmesi

(1) Ulusal marker, yurt içinde pazarlanacak akaryakıta, rafineri çıkışında, gümrük girişinde, sanayide yan ürün olarak veya diğer şekillerde üretilen veya tasfiye edilmiş kaçak akaryakıttan teknik düzenlemelere uygun olan akaryakıta veya benzin türlerine harmanlanacak etanole ticari faaliyete konu edilmeden önce, ilgili lisans sahibi tüzel kişiler tarafından Kurumca belirlenecek şart ve özellikte ve bağımsız gözetim firması nezaretinde eklenir. Gümrük girişinde ulusal marker ekleme işlemi, ancak ithalat işlemlerini tamamlayan ilgili lisans sahibi tarafından gerçekleştirilebilir. Ancak ithalatın gerçekleşmesine rağmen, lisansın iptal edilmesi veya sona ermesi nedeniyle ulusal markerin eklenemediği durumlarda ulusal marker başvurusu yapılması halinde konu Kurul tarafından değerlendirilir.

(2) Mücbir sebep sayılan haller ile bağımsız gözetim firmasınca düzenlenecek tutanak ile tespit edilmiş olması ve ilgili lisans sahibi tarafından gerekli dikkatin gösterilmiş ve önlemlerin alınmış olması kaydıyla, tesislerinde kurulu enjeksiyon donanımlarında ulusal marker ekleme işlemi esnasında meydana gelen teknik arızalar sonucu oluşan ve geri kazanımı mümkün olmayan ulusal marker kayıpları hariç olmak üzere, teslim edilen ulusal markerin çalınması, kaybolması ve/veya ziyan olması halinde; ilgili lisans sahibi çalınan, kaybolan ve/veya ziyan olan ulusal marker bedelini Kurum hesabına yatırır. Ulusal marker bedelinin Kurum hesabına yatırıldığına dair belge Kuruma ibraz edilmeden ilgili lisans sahibine yeniden ulusal marker verilmez.

(3) İlgili lisans sahibi çalınan, kaybolan ve/veya ziyan olan ulusal marker bedelini, Kurum tarafından yapılacak bildirimi takip eden 7 iş günü içerisinde Kurum hesabına yatırır. Ulusal marker bedelini 7 iş günü içerisinde Kurum hesabına yatırmayan veya yatırdığına dair belgeyi Kuruma ibraz etmeyen ilgili lisans sahibinin teminat mektubunun ulusal marker bedeli kadarı nakde çevrilir. İlgili lisans sahibinin birden fazla teminat mektubunun Kurum nezdinde bulunması halinde ulusal marker bedelini karşılamaya yeten en eski tarihli teminat mektubu nakde çevrilir. Nakde çevrilen teminat mektubu tutarının, ulusal marker bedelini karşılamaması halinde, ilgili lisans sahibi tarafından ulusal marker bedelinin geri kalan kısmının Kurum hesabına yatırılması için 3 iş günü süre verilir. Bedelin ilgili lisans sahibi tarafından ödenmemesi halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

(4) İlgili lisans sahibi tüzel kişiler Kurumu bilgilendirmek, ilgili ve diğer mevzuata uygun olmak kaydıyla akaryakıta kendi markerlerini ekleyebilir. Ancak, bu tür markerin ulusal marker ile etkileşime girmeyecek özellikte olması zorunludur.

Yükümlülükler

(1) İlgili lisans sahibi tüzel kişiler;

a) Teslim edilen ulusal markerin çalınma veya kaybolmasına ve/veya ziyan olmasına karşı gerekli tedbirleri almak,

b) Tesislerinde kurulacak enjeksiyon donanımlarının; Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen özelliklere uygun olacak şekilde belirlenen yer ve koşullarda, doğru, hassas ve izlenebilir ölçüm sonucu alınabilecek şekilde ekleme (enjeksiyon) yapılabilecek teknik özelliklere sahip, otomatik dozaj kontrollü enjeksiyon donanımlarını temin ve tesis etmek ve işletme emniyetini sağlamak,

c) Ulusal markerin eklenmesi sırasında can ve mal güvenliği ile çevre ve insan sağlığı açısından gerekli tedbirleri almak,

ç) Enjeksiyon cihazlarını ve ulusal marker ekleme noktalarını lisanslarına derc ettirmek,

d) Enjeksiyon donanımlarına karşı yapılacak müdahalelere karşı her türlü güvenlik önlemlerini almak,

e) Enjeksiyon donanımlarının ayar ve kalibrasyon işlemlerini süresi ve izlenebilirlik zinciri içerisinde yaptırmak,

ile yükümlüdür.

(2) Tesislerinde ulusal marker ekleme işlemi yapılacak depolama lisansı sahipleri ve akaryakıt üretimi yapan işleme lisansı sahipleri, birinci fıkranın (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirlenenleri yapmakla yükümlüdür.

(3) Dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından ticari faaliyete konu edilecek olan tasfiye edilmiş kaçak petrolden teknik düzenlemelere uygun akaryakıta, depolama tesisi girişinde kurulacak enjeksiyon sitemleri vasıtasıyla Kurumca belirlenen şart ve özellikte ulusal marker eklenir. Bu kapsamdaki enjeksiyon sisteminin kurulduğu tesis sahipleri birinci fıkranın (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde yer alan yükümlülükleri yerine getirir.

Ulusal marker kontrolü

(1) İlgili lisans sahibi tüzel kişiler tarafından ulusal marker eklenmiş akaryakıt veya ulusal marker eklenmiş benzin türlerine harmanlanacak etanol içerisinde yeterli şart ve seviyede ulusal marker olup olmadığının kontrolü, Kurum personeli veya Kurum adına yetkilendirilen kişilerce yapılabilir.

Bağımsız gözetim firmaları

(1) Bağımsız gözetim firmalarının yükümlülükleri, bu firmalara gözetim yetki belgesi verilmesi ve iptal edilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurul kararı ile belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

Bazı ürünler için uygulamanın ertelenmesi

(1) Bu Yönetmelik hükümleri; nafta ve gazyağı için 1/7/2013 tarihine kadar uygulanmaz.

31/12/2008 tarihine kadar bağımsız gözetim firması sayılacaklar

Türk Akreditasyon Kurumuna müracaat eden ve akreditasyon değerlendirme süreci devam etmekte olduğunu belgeleyen bağımsız gözetim firmaları ile Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü tarafından Uluslararası Gözetim Şirketi Belgesi ile sertifikalandırılmış gözetim firmaları, 31/12/2008 tarihine kadar bağımsız gözetim firması olarak addedilir.

Yürürlükten kaldırma

(1) 17/11/2004 tarihli ve 25643 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasasında Ulusal Marker Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesi 1/1/2007 tarihini geçmemek üzere Kurul kararı ile belirlenecek tarihte, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı yürütür.

EK-1: Örnek Teminat Mektubu