Sayıştayca Bilirkişi ve Uzman Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Yönetmelik, Sayıştayın denetim ve inceleme işlemleri sırasında ihtiyaç duyulan bilirkişiler ile denetimler esnasında gerekli görülecek uzmanların görevlendirilmelerini, bunların niteliklerini, görev, yetki ve sorumluluklarını, çalıştırma şartlarına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacı ile düzenlenmiştir.

(2) Sayıştay Dairelerince bilirkişi görevlendirilmesinde 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 6 ve 47 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;

a) Başkan: Sayıştay Başkanını,

b) Başkanlık: Sayıştay Başkanlığını,

c) Bilirkişi: Sayıştayca yapılacak denetim veya inceleme safhasında ortaya çıkan ve çözümü özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilgisine başvurulan kişileri,

ç) Bilirkişi raporu: Bilirkişi tarafından hazırlanan raporu,

d) Kamu idaresi: Kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi olup olmadığına bakılmaksızın Sayıştay denetimine tabi tüm idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme, bağlı ortaklık ve şirketleri,

e) Uzman: Belirli bir alanda özel bilgi, beceri ve deneyim sahibi olan ve denetimler sırasında bu özel bilgi, beceri ve deneyiminden yararlanmak üzere görevlendirilen gerçek veya tüzel kişileri,

f) Uzman raporu: Uzman tarafından hazırlanan raporu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Bilirkişi Görevlendirilmesi

Bilirkişi görevlendirilmesini gerektiren haller

(1) Denetim veya inceleme sırasında; çözümü özel uzmanlık veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin görüşüne başvurulabilir.

(2) Mesleğin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişi çalıştırılamaz.

Bilirkişi isteminde bulunabilecekler

(1) Grup başkanı, ekip başkanının denetim veya incelemeler sırasında ihtiyaç duyduğu bilirkişi görevlendirilmesine ilişkin yetki talebini Başkanlığa sunar. Talep, Başkanlıkça on iş günü içinde sonuçlandırılır ve sonuç yazı ile bildirilir. Başkanlık tarafından bilirkişi görevlendirme yetkisi verildiğinde bundan sonraki işlemler Başkanlık adına ekip başkanı tarafından doğrudan yürütülür.

(2) Ekip başkanı talep müzekkeresinde bilirkişi incelemesine ihtiyaç duyulan konuyu, bilirkişinin çalışması gereken tahmini süreyi, bilirkişinin uzmanlık alanını, ödenecek tahmini ücreti ve diğer hususları belirtir.

Bilirkişi tespiti ve sayısı

(1) İhtiyaç duyulan bilirkişiler, bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonları ile meslek odalarınca düzenlenen bilirkişi listelerinden veya kamu idarelerinde görev yapan kişiler arasından ekip başkanı tarafından tespit edilir. İşin mahiyetine göre birden fazla bilirkişi görevlendirilebilir.

Bilirkişilere yemin verdirilmesi

(1) Bilirkişi olarak görevlendirilenlere, belirtilen gün ve saatte istenilen yerde hazır bulunarak yemin vermeleri için tebligat yapılır.

(2) Bilirkişilere yemin verdirilmesi, ekip başkanı tarafından gerçekleştirilir.

(3) Bilirkişi olarak görevlendirilenlere; “Bilirkişilik görevimi sadakat ve özenle, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine getireceğime, namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ederim.” şeklindeki sözler tekrar ettirilmek sureti ile yemin verdirilerek bu hususa ilişkin Yemin Tutanağı düzenlenir.

Bilirkişinin görev alanının belirlenmesi ve bilirkişiye bilgi verilmesi

(1) Yemin verdirilme işleminden sonra bilirkişilere, yapacağı incelemelerle ilgili hususlar yazılı olarak bildirilir ve açıkça anlatılır. Bu yazıda;

a) İncelemenin konusu ve sınırlarına,

b) Bilirkişinin cevaplaması gereken sorulara,

c) Raporun verilme süresine,

ilişkin hususlara yer verilir.

(2) Bilirkişiye gerektiğinde çalışma yeri temin edilir.

(3) Bilirkişilere inceleme konusu ile ilgili belgelerin aslı veya onaylı bir sureti dizi pusulasına bağlanarak imza karşılığı teslim edilir; ayrıca bu husus tutanağa bağlanır.

Bilirkişinin görev süresi

(1) Ekip başkanı tarafından, bilirkişinin gerekçeli istemi üzerine, işin niteliğine göre ilk görevlendirmede verilen sürenin yarısına kadar ek süre verilebilir.

(2) Belirlenen süre içinde raporunu vermeyen bilirkişi görevden alınıp, yerine bir başkası bilirkişi olarak görevlendirilebilir. Bu durumda, ekip başkanı görevden alınan bilirkişiden o ana kadar yapmış olduğu işlemler hakkında açıklama yapmasını ve kendisine incelenmek üzere dizi pusulasına bağlanarak teslim edilen dosya ve eklerinin eksiksiz olarak hemen geri verilmesini ister.

(3) Görevden alınan bilirkişilerin hukuki ve cezai sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla, ekip başkanı tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle kendilerine ücret ve masraf adı altında hiçbir ödeme yapılmamasına yönelik talep Başkanlıkça karara bağlanır. Ayrıca Başkanlık tarafından durum bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonuna, ilgili meslek odalarına veya kamu çalışanı ise kurumuna yazılır.

Bilirkişinin bildirim yükümlülüğü

(1) Görevlendirilen bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevin, uzmanlık alanına girmediğini, inceleme konusu iş ve işlemlerin açıklığa kavuşturulması için alanında uzman başka bir bilirkişi ile işbirliğine ihtiyaç duyduğunu veya varsa görevden kaçınmayı haklı kılacak bir mazeretinin bulunduğunu, görevin kendisine verilme tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde ekip başkanına yazılı olarak bildirir.

(2) Bilirkişi tarafından yapılan ön incelemede, incelemenin gerçekleştirebilmesi için bazı hususların önceden araştırılması ve tespiti ile kendisine teslim edilen dosya ve belgelere ilave olarak başka kayıt ve belgelerin görülmesine ihtiyaç duyulması halinde yedi gün içinde ekip başkanına bilgi vererek yazılı talepte bulunur.

Bilirkişinin görevini bizzat yerine getirme yükümlülüğü

(1) Bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevi bizzat yerine getirmekle yükümlü olup, görevinin icrasını kısmen yahut tamamen başka bir kimseye devredemez.

Bilirkişinin sır saklama yükümlülüğü

(1) Bilirkişi, görevi sebebiyle yahut görevini yerine getirirken öğrendiği sırları saklamak, kendisi ve başkaları yararına kullanmaktan kaçınmakla yükümlüdür.

Bilirkişinin yetkileri

(1) Bilirkişi, görev alanı veya sınırları hakkında tereddüde düşerse, bu tereddüdünün giderilmesini, ekip başkanından her aşamada talep edebilir.

(2) Bilirkişi, görevini yaparken incelediği konuyla sınırlı olmak üzere ilgililerden gerekli bilgi ve belgeleri isteyebilir.

(3) Kamu idareleri ile ilgililer bilirkişiye gerekli kolaylığı sağlamak zorundadırlar. Aksine hareket edenler hakkında 6085 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

Bilirkişi raporu

(1) Bilirkişi, kendisine verilen göreve ilişkin bilirkişi raporunu süresinde teslim eder.

(2) Bilirkişi raporunda; ilgili kamu idaresinin adı, bilirkişiyi görevlendiren ekip başkanının adı soyadı, incelemenin konusu, gerekçeli sonuç, varsa kamu zararının sebep ve miktarı, raporun düzenlenme tarihi ile bilirkişinin ad soyad, unvan ve imzasının bulunması zorunludur.

(3) Birden fazla bilirkişi görevlendirilen durumlarda; varsa farklı görüşler raporda ayrı ayrı açıklanır.

(4) Bilirkişi raporunda noksan veya anlaşılmaz hususlar görüldüğünde; ekip başkanı tarafından belirlenecek sürede yazılı açıklama istenir. İhtiyaç duyulduğu takdirde bilirkişiden sözlü açıklama yapması da istenebilir.

(5) Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında hukuki değerlendirmelerde bulunamaz.

Bilirkişi raporunun değerlendirilmesi

(1) Bilirkişi raporunu ekip başkanı değerlendirir. Ekip başkanı bilirkişi raporunun bir örneğini Başkanlığa sunar.

(2) Bilirkişi raporu esas alınarak sorgu düzenlenmesi halinde bu raporun onaylı bir örneği sorguya eklenerek sorumlulara tebliğ edilir.

Bilirkişi gider ve ücreti

(1) Sayıştayca bilirkişiye, sarf etmiş olduğu emek ve mesaiyle orantılı bir ücret ödenir.

(2) Bilirkişi ücreti, Adalet Bakanlığınca çıkarılacak tarifeler, ilgili meslek odalarının tarifeleri, emsal uygulamalar, bilirkişinin sarf ettiği emek ve zaman, incelemenin nitelik ve önemi göz önünde bulundurulmak suretiyle ekip başkanının önerisi dikkate alınarak Başkanlık tarafından belirlenir.

(3) Ulaşım, konaklama ve diğer giderler belgeleri karşılığında ayrıca ödenebilir. Konaklama giderleri Denetçiler için belirlenmiş olan konaklama bedelini aşamaz.

Bilirkişinin hukuki sorumluluğu

(1) Bilirkişinin kasten veya ağır ihmal suretiyle düzenlemiş olduğu gerçeğe aykırı raporun, hükme esas alınması sebebiyle zarar görmüş olanlar, bu zararın tazmini için Devlete karşı tazminat davası açabilirler.

(2) Devlet, ödediği tazminat için sorumlu bilirkişiye rücu eder.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Uzman Görevlendirilmesi

Uzman çalıştırılmasını gerektiren haller

(1) Denetimler esnasında incelenecek konu ile sınırlı olmak üzere özel bilgi, beceri veya deneyim isteyen hususlarda uzman çalıştırılabilir.

(2) Uzman çalıştırma ihtiyacının ekip başkanı tarafından denetimin planlaması aşamasında belirlenmesi esastır. Gerektiğinde denetimin diğer aşamalarında da uzman çalıştırılmasına ihtiyaç gösterilebilir.

(3) Ekip başkanı uzman çalıştırılmasına olan ihtiyacı belirlerken denetim yapılan alandaki risk unsurlarını, konunun önemini ve uzmanın niteliğini göz önünde bulundurur.

Uzman görevlendirilmesi

(1) Ekip başkanı, uzman çalıştırılmasına yönelik talebini gerekçesi ile birlikte yazılı olarak Başkanlığa sunar. Gerekçede çalıştırılacak uzmanın nitelikleri, görev alanı ve tahmini çalışma süresi belirtilir.

(2) Uzman çalıştırma talebi Başkan tarafından değerlendirilir ve sonucu ekip başkanına yazılı olarak bildirilir.

(3) Başkan tarafından onaylanan uzman çalıştırma talepleri ihtiyacın türüne göre;

a) Kamu idarelerinden uzman görevlendirilmesi,

b) Gerçek veya tüzel kişilerden hizmet alımı yapılması,

yolu ile karşılanır.

(4) Kamu idarelerinden yapılacak uzman görevlendirmelerinde Sayıştay Başkanının yazılı talebi üzerine ilgili kamu idaresince personel görevlendirilir ve her türlü yardım sağlanır.

Uzmanın görev kapsamı

(1) Denetimler sırasında ihtiyaç duyulan uzmanların çalışmaları incelenecek konu ile sınırlıdır.

(2) Bu çerçevede kamu idarelerinden görevlendirilen uzmanlara;

a) Çalışmanın konusu ve amacı,

b) Çalışmada kullanılacak yöntemler,

c) Çalışma sırasında elde edilen bilgi ve belgelerin gizliliği,

ç) Çalışma yeri, süresi ve saatleri,

d) Gerekli görülen diğer hususlar,

Sayıştay Başkanı tarafından görevlendirme yazısı ile bildirilir.

(3) Gerçek veya tüzel kişilerden uzman çalıştırılması durumunda ikinci fıkrada belirtilen ve diğer hususları kapsayan bir sözleşme düzenlenir.

Uzmanın yeterliliği

(1) Uzmanın yeterliliği değerlendirilirken;

a) Yetkili kuruluşlarca verilmiş diploma, lisans, sertifika veya ruhsata sahip olması,

b) Çalıştırılacağı alandaki bilgi, beceri ve tecrübesiyle mesleğinde temayüz etmiş olması,

dikkate alınır.

Uzmanın tarafsızlığı

(1) Görevlendirilecek uzmanın tarafsızlığını güvence altına almak amacıyla;

a) Denetlenen kamu idareleriyle ve bu idarelerle bağlantısı olan kuruluşlarla herhangi bir ilişkisinin bulunmadığı, bu idare ve kuruluşlarda uzman olarak görevlendirildiği tarihten önceki iki yıl içerisinde istihdam edilmediği ve çalışma süresince görev almayacağı,

b) Denetlenen kamu idareleri ve bu idarelerle bağlantılı kuruluşların yöneticilerinin eşi, evlatlığı, evlat edineni, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısmı olmadığı,

hususları göz önünde bulundurulur.

(2) Birinci fıkrada belirtilen hususlarla ilgili olarak görevlendirilecek uzmanın yazılı beyanı alınır.

Uzmanın sorumluluğu

(1) Uzman, kullandığı yöntemlerin ve yararlandığı bilgi kaynaklarının uygun ve yerinde olması ile elde ettiği sonuçlardan sorumludur.

(2) Uzman, çalışması sırasında elde ettiği her türlü bilgi ve belgeyi, görev ilişkisi sona ermiş olsa bile, hiçbir kişi ya da kuruma veremez, herhangi bir açıklamada bulunamaz ve yayınlayamaz.

(3) Uzman, söz konusu bilgi ve belgelerin muhafazası hususunda gerekli dikkat ve özeni gösterir ve kendisine teslim edilen veya çalışma sırasında elde ettiği belgeleri tutanakla ekip başkanına teslim eder.

(4) Uzmanın kasten veya ağır ihmal sureti ile düzenlemiş olduğu gerçeğe aykırı raporlar hususundaki sorumluluğu genel hükümlere tabidir.

Uzman çalıştırılmasının izlenmesi ve koordinasyonu

(1) Uzman, denetim ekibinin koordinasyonunda çalışır.

(2) Bu koordinasyonun temini için denetim ekibi;

a) Uzman çalışmasının tarafsızlığını,

b) Uzmanın kullandığı çalışma yöntemlerinin yerindeliğini,

c) Uzmanın yararlandığı bilgi kaynaklarının yeterli, uygun ve güvenilir olup olmadığını,

izler.

(3) Uzman, çalışmaları sırasında elde ettiği her türlü bilgi ve belge ile görüşlerini çalışma süresince denetim ekibine verir.

(4) Ekip başkanı, uzman çalışmasının yeterli, rasyonel ve uygun denetim kanıtı sağlamadığını veya elde ettiği diğer denetim kanıtlarıyla tutarlı olmadığını tespit eder ya da bu hususlarda ciddi kuşkuya düşerse, sorunu öncelikle uzmanla görüşerek çözümlemeye çalışır. Sorunun giderilememesi halinde ekip başkanı, uzmanın görevinin sona erdirilmesi veya yeni bir uzman görevlendirilmesi talebini ya da diğer önerilerini Başkanlığa sunar.

Uzman raporunun değerlendirilmesi

(1) Uzman, yaptığı çalışmaları yazılı bir raporla sonuçlandırır.

(2) Denetim ekibi, uzman çalışmasından denetim kanıtı olarak yararlanır ve gerekli görmesi halinde uzman görüşüne düzenlenen raporda yer verir.

(3) Uzman raporu, düzenlenecek rapora eklenir.

Uzmana yapılacak ödemeler

(1) Kamu personeli arasından uzman görevlendirilmesi durumunda 6085 sayılı Kanunun 47 nci maddesindeki ödemeler yapılır.

(2) Diğer gerçek ve tüzel kişiler arasından uzman görevlendirilmesi halinde ise sözleşmesinde öngörülen hükümler uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Hüküm bulunmayan hususlar

(1) Bilirkişinin görevlendirilmesi, yetkileri, hakları, sorumluluğu ve diğer hususlara ilişkin olarak bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 6100 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

Formlar

(1) Bilirkişi görevlendirilmesi sırasında Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4 ve Ek-5’te yer alan örnek formlar kullanılır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

(1) 6/2/2004 tarihli ve 25365 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Dışından Uzman Görevlendirilme Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sayıştay Başkanı yürütür.

Ekler