Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Disiplin Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç ve kapsam

Bu Yönetmeliğin amacı, meslek mensupları ve aday meslek mensupları hakkında, disiplin soruşturması ve kovuşturması yapılmasına karar verecek yetkili organları, disiplin cezalarını vermeye yetkili organları, disiplin cezalarına karşı yapılacak itirazların usul ve esasları ve disiplinle ilgili diğer hususları düzenlemektir.

Hukuki dayanak

Bu Yönetmelik, 3568 sayılı Kanunun 50’nci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen ;

Kanun: 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununu,

Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,

Birlik: Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğini (TÜRMOB),

Odalar : Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ile Yeminli Mali Müşavirler Odalarını,

Meslek Mensubu: Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ile Yeminli Mali Müşavirleri,

Aday Meslek Mensubu : Meslek mensubu olmak için staj yapan kimseyi,

Müşteri : İş sahibini,

Disiplin soruşturması: İhbar veya şikâyet dilekçesinin yahut istemin odaya intikalinden, dosyanın disiplin kuruluna sevkine kadar olan aşamayı,

Disiplin kovuşturması: Dosyanın disiplin kuruluna intikalinden, disiplin kurulu kararının kesinleşmesine kadar olan aşamayı,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Disiplin Cezaları

Disiplin cezası türleri

Meslek onuruna veya mesleki standartlara aykırı eylem ve davranışlarda bulunanlarla, görevlerini yapmayan veya kusurlu olarak yapan veyahut görevinin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunan meslek mensupları ve aday meslek mensupları hakkında; muhasebe ve müşavirlik hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesi amacı ile durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre Kanunda yazılı disiplin cezaları uygulanır.

Meslek mensuplarına ve aday meslek mensuplarına uygulanacak disiplin cezaları şunlardır:

a) Uyarma: Meslek mensubuna ve aday meslek mensubuna, mesleğin yürütülmesinde daha dikkatli davranması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.

b) Kınama: Meslek mensubuna ve aday meslek mensubuna, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.

c) Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma: Mesleki sıfatı saklı kalmak koşuluyla altı aydan az, bir yıldan fazla olmamak üzere, mesleki faaliyetten alıkoymadır.

d) Yeminli sıfatını kaldırma: Yeminli Mali Müşavirin yeminli sıfatının kaldırılması ve mührünün geri alınmasıdır.

e) Meslekten çıkarma: Meslek mensubunun ruhsatnamesinin geri alınarak bir daha mesleği yürütmesine izin verilmemesidir.

Uyarma cezası

Uyarma cezası aşağıdaki durumlarda uygulanır :

a) Müşterilerin işlerine karşı, kayıtsız ve ilgisiz kalınması, müşterilerle mesleki konularda yapılacak sözleşme hükümlerine aykırı davranılması, sözleşmenin taraflarca fesh edilmesi hâlinde, iş sahibinin defter ve belgelerinin otuz gün içinde devir ve teslim tutanağı düzenleyerek teslim edilmemesi (Devir ve teslim işleminin gerçekleşemediğinin meslek mensubu tarafından Odaya bildirilmesi durumu hariç.),

b) Birlikçe yayımlanan, genelge ve yönerge hükümlerine aykırı olarak, meslek disiplinini bozucu hareketlerde bulunulması,

c) Aday meslek mensubunun, mesleğin vakar ve onuru ile bağdaşmayan işler yapmasına neden olunması veya bilerek izin verilmesi veya bu eyleme göz yumulması,

d) Diğer meslek mensubu hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikayette bulunulması,

e) Mevzuata aykırı tabela kullanılması

f) Müşteri bildirim listelerinin tam ve doğru olarak Odaya süresinde verilmemesi,

g) Kanun ve Yönetmeliklerde öngörülen sosyal sorumluluk hükümlerine uyulmaması,

h) En az iki kez yazı ile istenmesine rağmen, oda aidat borçlarının haklı gerekçe olmaksızın ödenmemesi,

i) Adres değişikliklerinin, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak süresinde bildirilmemesi,

j) Mesleğin yürütülmesi esnasında; görevi ile ilgisi olmayan konularda, çıkar çatışmalarına taraf olunması,

k) Meslek mensuplarınca, Oda yönetim, denetim, disiplin kurulu tarafından görevleri ile ilgili olarak istenen her türlü belge ve bilginin verilmemesi,

l) Bir diğer meslek mensubunun çalışanlarına her türlü vasıtayla meslektaşın veya müşterilerinin iş sırlarını ele geçirmeye veya açıklamaya yöneltmesi,

m) Yukarıda sayılanlar dışında, mesleğin vakar ve onuruna aykırı davranışlarla, görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunulması.

Kınama cezası

Kınama cezası, aşağıdaki durumlarda uygulanır:

a) Üç yıllık bir dönem içinde üçüncü kez uyarma cezası gerektiren herhangi bir eylemin yinelenmesi,

b) Meslek mensuplarınca, sahip olunmayan ünvanların kullanılması,

c) Yeminli mali müşavirlerce, kendisinin, eşinin (boşanmış dahi olsa) usul ve füruundan birinin ve üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri hısımlarının veya bunların ortak veya yönetiminde oldukları firmaların işlerine bakılması veyahut bu yakınlıktaki akrabalarından olan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin baktığı işlerin, tasdik edilmesi,

d) Meslek mensuplarınca, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte öngörülen yazılı hizmet sözleşmesi yapmadan iş kabul edilmesi, mesleki hizmet sözleşmelerinin Birlikçe belirlenen süre içerisinde e-birlik yazılımına girilmemesi,

e) Meslek mensuplarınca, sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanan iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç), odalar ve Birlik tarafından ilanından sonra defterlerinin tutulması ve işlerinin görülmesi,

f) Meslek mensuplarınca, reklam yasağına uyulmaması,

g) Meslek mensuplarınca, asgari ücret tarifesinde yer alan ücretlerin altında iş kabul edilmesi, ücret yönetmeliğine aykırı olarak, ücretini tahsil etmediği hâlde daha sonraki yıllarda işin sürdürülmesi,

h) Ücret Yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve oda ve Birlikçe ismi ilan olunmuş iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç) işlerinin kabul edilmesi,

i) Çalışanlar listesine kaydolmadan ünvan kullanarak, mesleki faaliyette bulunulması,

j) Yeminli Mali Müşavirlerce, kendi defterleri hariç, defter tutulması, muhasebe bürosu açılması veya muhasebe bürosuna ortak olunması,

k) Başka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere, aynı işi yapmak için bilerek iş önerilmesi ve diğer meslek mensubu hakkında olumsuz yorumlarda bulunulması,

l) Aynı ünvan sahibi meslek mensubunun sorumluluğundaki işlerle ilgili, görev ve sorumluluk almadan, bir başka meslek mensubunun görüş bildirmesi, uygulamaları hakkında iş sahiplerine karşı olumsuz eleştiriler yapması,

m) Mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde; şubenin bağlı bulunduğu odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılması,

n) Meslek mensuplarınca, kasıt olmaksızın gerekli özen ve titizlik yeterince gösterilmeden; yasal düzenlemelere ve ilan olunmuş norm ve standartlara aykırı olarak beyanname ve bildirimlerin imzalanması, denetlenmesi ve tasdik edilmesi,

o) Oda ve birlik kurulları başkan ve üyelerinin; bu görevleri dolayısıyla kanun ve yönetmeliklere aykırı davrandıklarının tespit edilmesi,

p) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce; çalışanlar kütüğüne kayıt olmadan birden fazla beyanname imzalanması,

q) Bu Yönetmelikte yer almayan; 3568 sayılı Kanuna aykırı diğer eylemlerde bulunulması ve Birlikçe çıkarılmış diğer yönetmelik hükümlerine ve zorunlu meslek kararlarına uyulmaması.

r) Büro Tescil Belgesi alınmaması, süresinde vize ettirilmemesi,

s) Birlik Genel Kurulunca belirlenen "büro standartları"na uyulmaması, açılan işyerlerinin bağımsız büro şeklinde olmaması, başka bir serbest meslek faaliyeti veya ticari faaliyet ile iç içe olması, ev olarak kullanılan ikametgâhların aynı zamanda büro olarak kullanılması, bir meslek mensubunun (ortaklık durumu hariç) birden fazla bürosunun olması,

ş) Mesleki bürolarda bağımlı çalışmakta iken bu görevlerinden ayrılan meslek mensuplarının işten çıkış tarihinden itibaren, stajını tamamlayarak mesleği yapmaya hak kazanan meslek mensuplarının ise meslek ruhsatlarını aldıkları tarihten itibaren iki yıl geçmedikçe, ayrıldıkları yahut yanında staj yaptıkları meslek mensuplarının rızası olmadan onların müşterilerine hizmet vermeleri,

t) Meslek mensubunun, kendisi, hizmetleri ve faaliyetleri hakkında gerçekdışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunması, bir başka meslek mensubu, meslek grubu veya mesleki unvan hakkında basılı, görsel veya sosyal medya aracılığıyla hakaret içeren açıklamalar yapması,

u) Üçüncü kişilere ücret ya da herhangi bir çıkar sağlanması veya vaat edilmesi sureti ile iş alınması,

ü) Mevzuat hükümlerinin emredici kurallarına aykırı davranmak sureti ile rekabette avantaj yaratılması,

v) Diğer meslek mensubu hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikâyette bulunulması,

y) Bir diğer meslek mensubunun çalışanlarına ve vekillerine onları işlerini yerine getirirken yükümlülüklerine aykırı davranmaya yöneltebilecek çıkarlar sağlayarak veya önererek doğrudan veya dolaylı olarak menfaat sağlaması.

z) Bu Yönetmelikte yer almayan, 3568 sayılı Kanuna aykırı diğer eylemlerde bulunulması ve Birlikçe çıkarılmış diğer yönetmelik hükümlerine ve zorunlu meslek kararlarına uyulmaması.

Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası

Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası, her bir eylem için altı aydan az, bir yıldan çok olmamak üzere aşağıdaki hâllerde uygulanır.

a) Üç yıllık bir dönem içinde üçüncü kez kınama cezası gerektiren herhangi bir hâl ve eylemin yinelenmesi.

b) Çalışanlar listesinde kayıtlı bulunan meslek mensuplarınca sahip olunan unvanla Kanunun 2 nci maddesinde yer alan işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek veya tüzel kişilere bağlı ve onların işyerlerine bağımlı olarak açık veya gizli hizmet sözleşmesi ile çalışılması.

c) Meslek mensuplarınca; meslek mensubu olmayan veya mesleği yapmaları yasaklanmış kişilerle Kanun ve yönetmelik hükümlerine aykırı olarak işbirliği yapılması.

d) Müşterilerden makbuz düzenlemek veya her türlü yöntem ile topladıkları para veya para hükmündeki değerleri kendisine veya bir başkasına mal edilmesi veya emanetin inkar edilmesi.

e) Ticari faaliyet yasağına uyulmaması.

f) Meslek mensuplarınca, beyanname ve bildirimlerin imzalanması ve denetimi ile ilgili yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya beyanname imzalama ve denetim yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması.

g) Yeminli mali müşavirlerce, tasdike ilişkin yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya tasdik yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması.

h) Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası kesinleştiği hâlde, mesleki faaliyete doğrudan devam edilmesi.

4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 153/A maddesinin birinci fıkrasında sayılan haller dolayısıyla mükellefiyeti terkin edilenlerin bu fiillerine iştirak ettikleri inceleme raporuyla tespit edilen ve bu durumları kesinleşen meslek mensupları hakkında üç yıl süreyle geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası uygulanır.

Yeminli sıfatını kaldırma cezası

Yeminli Mali Müşavirlerin, mükerrer şekilde, tasdike ilişkin yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davrandıklarının veya tasdik yetkilerini mükerreren kasten gerçeğe aykırı olarak kullandıklarının anlaşılması ve bu durumun mahkeme kararı ile kesinleşmesi halinde, Yeminli sıfatını kaldırma cezası verilir ve mühürü geri alınır.

Meslekten çıkarma cezası

Meslekten çıkarma cezası aşağıdaki hallerde uygulanır:

a) Beş yıllık dönem içinde iki defa mesleki faaliyetten alıkoyma cezası ile cezalandırılmasından sonra bu cezayı gerektiren eylemin yeniden işlenmesi,

b) Mesleğin yürütülmesi sırasında, meslek dolayısıyla işlenen suçlardan dolayı ağır hapis cezası ile cezalandırılmış olunması,

c) Meslek mensuplarının kasten vergi zıyaına sebebiyet verdiklerinin mahkeme kararı ile kesinleşmesi,

d) Meslek ruhsatnamesinin bir başkasına kiraya verilmesi, herhangi bir şekilde bir başkasına kullandırılması veya meslek mensubunun mesleki konulardaki yetkilerini genel vekâletname ve/veya düzenleme şeklinde vekâletname ile veya muvazaa yoluyla yahut da başka kanunlardaki düzenlemeleri kötüye kullanarak, mesleğini bizzat yapmayıp, yetkilerini devamlı ya da geçici olarak meslek mensubu olmayan kişilere kullandırması, kendi adına müşteri kabul etmesine, resmî belgelerde mühür ya da kaşesinin kullanılmasına izin verilmesi.

e) Başka meslek mensuplarının ad ve unvanları kullanılarak, beyanname düzenlenmesi ve imzalanması,

f) Meslek mensuplarının Kanunun 4 üncü maddesindeki koşulları taşımaması veya bu koşulların sonradan kaybedilmesi.

g) Affa uğramış, ertelenmiş veya paraya çevrilmiş olsa dahi Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan suçlardan biri ile hüküm giymiş olunması.

Aday meslek mensuplarının disiplin esasları

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği uyarınca, Kanunun ve bu Yönetmeliğin meslek mensupları hakkında düzenlemiş olduğu disiplin esasları aday meslek mensuplarına da uygulanır.

Takdir Hakkı ve Tekerrür

Disiplin kurulları, gerekçesini kararda belirtmek kaydıyla bir derece ağır veya bir derece hafif disiplin cezası uygulanmasına karar verebilirler. Uyarma cezası, bir derece hafif ceza takdiri suretiyle ortadan kaldırılamaz.

Üç yıllık bir dönem içinde aynı disiplin cezasını gerektiren aynı veya farklı bir eylemde bulunan meslek mensubuna yeni suçu için bir öncekinden daha ağır ceza uygulanabilir.

6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin tatbiki için, ilk iki cezanın kesinleşip ilgiliye bildirilmesi ve buna rağmen belirtilen süre içerisinde aynı cezayı gerektiren yeni bir disiplin suçunun işlenmesi gerekmektedir.

Disiplin cezalarının uygulanması

Disiplin cezaları kesinleşme tarihinden itibaren ilgili oda yönetim kurulu başkanlığınca uygulanır. Oda disiplin kurulu kararlarının birer onaylı örneği, karar tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Birlik Disiplin Kurulu Başkanlığına gönderilir.

Uyarma ve kınama cezaları hariç diğer disiplin cezaları; Hazine ve Maliye Bakanlığı ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlara duyurulur. Duyuru yapılan ilgili kurum ve kuruluşlar gerekli önlemleri alırlar. Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma, meslekten çıkarma ve yeminli sıfatının kaldırılması cezaları; Resmî Gazete’de ve meslek mensubunun bağlı olduğu Oda ve Birlik internet sayfasında yayımlanır ve yöresinde uygun araçlarla ilan olunur. Disiplin cezaları, meslek mensubunun dosyasında saklanır.

Disiplin cezalarının uygulanmasına, disiplin cezasının kesinleştiğine ilişkin yazının ilgili oda tarafından meslek mensubuna tebliğ edildiği tarihi izleyen birinci günden itibaren başlanır. Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma ve meslekten çıkarma cezalarının uygulanması amacıyla oda tarafından Yeminli Mali Müşavire gönderilecek kesinleşme yazısında; bu yazının tebliğinden itibaren yeni iş kabul edemeyeceği, yazının tebliğ edildiği ayı izleyen ay sonu itibarıyla mührünü odaya teslim etmesi gerektiği, e-bildirim şifresinin Gelir İdaresi Başkanlığınca bu yazının tebliğ edildiği ayı izleyen ay sonu itibarıyla kapatılacağı, şifre kapatılmadan mevcut sözleşmelerinin iptal edilmesi gerektiği, mevcut işlerini Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak 60 gün içinde tasfiye etmesi gerektiği, bu zorunluluklara uymadığı takdirde Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacağı belirtilir. Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlere gönderilecek kesinleşme yazısında ise, yukarıdaki ortak hususların yanında; e-beyanname şifresinin Gelir İdaresi Başkanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yazının tebliğ edildiği ayı izleyen ay sonu itibarıyla iptal edileceği, aynı süre içinde ruhsat ve kaşenin odaya teslim edilmesi gerektiği hususlarına yer verilir.

Oda, geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma ve meslekten çıkarma cezalarının uygulanmaya başladığı günü derhal bir yazıyla; TÜRMOB’a, Gelir İdaresi Başkanlığına ve gerekli görülen diğer kurum ve kuruluşlara bildirerek, bu kuruluşların gerekli önlemleri almasını ister. Bu yazıda, cezanın hangi tarihte son bulacağı belirtilir.

Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma, meslekten çıkarma veya yeminli sıfatının kaldırılması cezasını alan meslek mensubu; elindeki işlerini, cezanın kesinleşme tarihinden itibaren 60 gün içerisinde bağlı bulunduğu odaya teslim eder. Oda bu iş veya defter ve belgeleri iş sahiplerine geri verir. İş sahiplerinin isteği halinde; Oda yönetim kurulunca görevlendirilecek bir meslek mensubuna, bu iş veya defter ve belgeler teslim edilir.

Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma, yeminli sıfatının kaldırılması ve meslekten çıkarma cezalarının, bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesine göre kesinleşmesinden sonra serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler iş kabul edemez ve mühür ya da kaşe kullanamazlar. Bu konuda Odalarca, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlara bildirim yapıldıktan sonra önlem olarak yeminli mali müşavirin mühürlerinin, serbest muhasebeci mali müşavirlerin ise ruhsatlarının ve kaşelerinin geri alınması sağlanır.

Mesleki faaliyetten alıkoyma, yeminli sıfatının kaldırılması ve meslekten çıkarma cezalarının yargı organlarınca iptal edilmesinin kesinleşmesi ve ilgilinin istemi hâlinde durum ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilerek Oda ve Birlik internet sayfasında yayımlanır.

Disiplin cezaları ile ilgili yasaklara uymama

Meslekten çıkarılanlar, yeminli sıfatı kaldırılanlar ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulanlar; bu yasakların gereklerini derhal yerine getirirler. Bu gerekleri yerine getirmeyenler hakkında odalar veya Birlik tarafından Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Disiplin Soruşturması ve Disiplin Kovuşturması

Soruşturma Yetkisi, Zamanaşımı ve Genel Hükümler

Soruşturmanın dayandığı ihbar veya şikayetin sabit olduğu veya Cumhuriyet savcısının soruşturma isteminde bulunduğu yahut soruşturmayı gerektiren eylem ve davranışın resen haber alındığı tarihte meslek mensubu hangi odanın çalışanlar listesinde veya meslek kütüğünde kayıtlı ise disiplin soruşturmasına karar verme ve soruşturmayı yürütme yetkisi de o odaya aittir.

Disiplin cezasını gerektiren eylemlerin işlenmesinden itibaren beş yıl geçmiş ise soruşturma yapılamaz. Ancak, şikâyet dilekçesinin Oda kayıtlarına girdiği tarihten itibaren zamanaşımı durur. Disiplin cezasını gerektiren eylem, aynı zamanda suç teşkil ediyorsa ve bu suç için Kanun daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüşse, bu zamanaşımı süresi uygulanır.

Disiplin soruşturma ve kovuşturmasında gizlilik esastır. Kanundan kaynaklanan istisnalar saklı kalmak kaydıyla disiplin soruşturma ve kovuşturmasında görevli olanlar ile Oda çalışanları görevlerini yerine getirmeleri sırasında edindikleri bilgileri bu konuda yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamaz. Taraflar dışında üçüncü kişilere dosya hakkında bilgi verilemez. Sadece taraflar yazılı dilekçe ile dosyanın bir örneğini talep edebilirler.

Meslek mensubunun ölümü veya akıl sağlığını sürekli kaybetmesi hallerinde soruşturma açılmaz, açılmış olan soruşturma veya kovuşturma sonlandırılır.

Meslek mensubunun meslekten ayrılması ve Odadan kaydının silinmesi, mesleği ifa sırasındaki eylem ve davranışlarından dolayı disiplin soruşturması ve kovuşturması yapılmasına veya ceza verilmesine engel değildir.

Disiplin Soruşturması Açılması

Meslek mensupları hakkında disiplin kovuşturması açılması gerekip gerekmediğini anlamak amacıyla oda yönetim kurulunca disiplin soruşturması yaptırılır. Bu soruşturma sonucunda, disiplin kovuşturması açılmasına ya da açılmamasına oda yönetim kurulunca karar verilir.

Meslek mensupları hakkında disiplin soruşturması;

a) İlgilinin ihbar veya şikayeti,

b) İlgili oda kurullarından herhangi birinin isteği,

c) Birlik Kurullarından herhangi birinin isteği,

d) Hazine ve Maliye Bakanlığının ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarının isteği,

e) Hükümlülükle sonuçlanan bir ceza davasının sonucunun odaya ulaşması,

üzerine yapılır.

İkinci fıkranın (b) ve (c) bentleri uyarınca yapılacak istem bir kurul kararına, (d) bendi uyarınca yapılacak istem ise meslek mensubu hakkındaki iddiaları içeren bir rapora veya yazıya dayanarak yapılır.

Oda ve birlik kurulu üyeleri hakkında soruşturma

Oda kurullarının başkan ve üyeleri hakkında (bu görevleri ile ilgili olarak), ilgili oda genel kurulunun disiplin soruşturmasına karar vermesi halinde; bu odanın disiplin kurulu, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine göre gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak kararını verir.

Birlik kurulları başkan ve üyeleri hakkında yapılacak soruşturma ise, Birlik Genel Kurulu’nun kararı üzerine Birlik Disiplin Kurulu’nca yapılarak karara bağlanır.

İhbar ve şikayet

İhbar veya şikayet sözlü veya yazılı olmak üzere iki türlü yapılır.

a) Sözlü ihbar veya şikayet : Herhangi bir kişinin oda veya birlik kurullarına başvurarak, hakkında ihbar veya şikayette bulunduğu meslek mensubunu belirtip iddialarını açıklaması ile yapılmış olur.

b) Yazılı ihbar veya şikayet : Odalara veya Birliğe verilecek dilekçe ile yapılır. İhbar veya şikâyette bulunanın kimliği, adresi ve imzası bulunmayan ihbar ve şikâyetler işleme konulmaz.

Her iki durumda da başvuran kişinin açık kimliği ve adresi, ihbar veya şikayet olunan meslek mensubunun kimliği, ihbar veya şikayet konusu, maddi olaylar ve ihbar gününün belirtilmesi zorunludur. Sözlü ihbar veya şikayette aynı hususlar oda veya birlik kurulları başkanları veya kurul üyelerinden biri ile ihbar veya şikayette bulunan kişi tarafından imzalanacak bir tutanakta gösterilir.

Birlik kurullarına yapılan sözlü veya yazılı ihbar ve şikayetler gerekli görülürse 30 gün içinde ilgili odaya gönderilir.

İhbar veya şikayette bulunanın kimliği, adresi ve imzası bulunmayan ihbar ve şikayetler işleme konulmaz. Şu kadar ki; Oda yönetim kurulu gerek gördüğü durumlarda, ihbar veya şikayet konusu hakkında kendiliğinden soruşturma yapabilir.

İhbar veya şikayeti alan ve değerlendiren görevliler, ihbarcı veya şikâyetçiye ilişkin bilgilerin gizli tutulmasına mümkün olduğunca özen gösterir. Ancak, bilgi istenmesiyle sınırlı olacak şekilde, hakkındaki ihbar veya şikayet konuları ile şikayet edenin veya ihbarcının kimliği meslek mensubuna bildirilebilir. Bu durum gizliliğin ihlali sayılmaz. Şu kadar ki, yapılacak soruşturma ya da kovuşturma sonucunda iddiaların asılsız çıkması halinde, talebi üzerine bu bilgiler, hakkında disiplin işlemi yapılan meslek mensubuna, şikâyetliye bildirimde bulunulduğu da şikayetçiye bildirilir.

İlk inceleme

İlgili Oda yönetim kurulu, ivedi durumlar hariç olmak üzere, ihbar, şikâyet veya istem konusunun bildirilmesinden itibaren en geç iki ay içinde ihbar, şikâyet veya istem konusunu incelemek zorundadır.

İhbar, şikâyet veya istem konusu husus meslek mevzuatından kaynaklanmıyor veya açıkça bu Yönetmelik uyarınca bir yaptırıma bağlanmıyor ise Yönetim Kurulu, gerekçesini de belirtmek suretiyle olay hakkında soruşturma açılmasına yer olmadığı kararı verebilir. Bu karar derhal başvuru sahibine bildirilir. Başvuru sahibinin bu karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Birlik Disiplin Kuruluna itiraz hakkı mevcuttur.

Disiplin Soruşturması Yapılması

İhbar, şikâyet veya istem konusu olan hususlar, ilgili oda yönetim kurulunun kendi üyeleri arasından görevlendireceği bir veya birden fazla üye ile gerektiğinde yönetim ve disiplin kurulu dışındaki oda üyeleri arasından görevlendireceği bir veya daha fazla meslek mensubu tarafından soruşturulur. 21/11/2007 tarihli ve 26707 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Mesleklerine İlişkin Haksız Rekabet ve Reklam Yasağı Yönetmeliğine aykırılıklarla ilgili şikayetler konusunda, Oda Yönetim Kurulunca Haksız Rekabetle Mücadele Kuruluna soruşturma yapılması görevi verilebilir. Soruşturma işlemlerinde gizliliğe özen gösterilir.

Soruşturma ile görevlendirilenler kanıtları toplar, hakkında disiplin soruşturması yapılan meslek mensubundan yazılı veya tutanağa geçirilmek suretiyle sözlü olarak bilgi alır, gerektiğinde ihbar veya şikâyette bulunanların da bilgisine başvurur. Hakkında soruşturma yapılan meslek mensubundan bilgi almak için verilen süre dolmasına rağmen meslek mensubunun bilgi vermemesi veya odaya bildirdiği adreslerine tebligat yapılamaması nedeniyle meslek mensubundan bilgi alınamaması durumunda, dosya üzerinden yapılan inceleme ile yetinilir. Bu fıkra uyarınca meslek mensubundan bilgi almak için verilecek süre 15 günden az olamaz. Bilgi istem yazısında soruşturma konusu hususlar açıkça belirtilir.

Soruşturma ile görevlendirilenler, disiplin soruşturması sırasında herhangi bir şekilde meslek mensubunun başka suçlarından da haberdar oldukları takdirde, hiçbir işlem yapmaksızın durumu derhal yazıyla oda yönetim kuruluna bildirir. Yönetim kurulu, gerekli görmesi halinde bu fiiller hakkında ayrıca disiplin soruşturması başlatabilir.

Görevli kişi veya kişiler, gerekli göreceği kimselerin ifadelerini alabilir, gerekli gördüğü defter ve belgeleri inceleyebilir, oda yönetimi aracılığı ile soruşturma maksadıyla her türlü adlî ve idarî mercilerden bilgi ve belge isteyebilir veya yetkili makamın izniyle ilgili dosyaları inceleyebilir ve örneklerini isteyebilir.

Soruşturma ile görevlendirilenler soruşturma sürecinde topladıkları tüm belgeleri bir soruşturma dosyasında muhafaza eder ve bu dosyayı düzenleyeceği disiplin soruşturması raporu ile birlikte oda yönetim kuruluna teslim eder.

Oda yönetim kurulu; soruşturma raporunu eksik görürse, raporu düzenleyeni veya başka kişileri eksikliği tamamlattırmak üzere görevlendirebilir. Tamamlanan soruşturma raporu yönetim kurulunda görüşülerek disiplin kovuşturması açılması veya disiplin kovuşturması açılmasına yer olmadığı kararı verilir. Yönetim kurulu üyeleri, kendileri hakkındaki soruşturmaya ilişkin görüşme ve kararlara katılamaz.

Yönetim kurulu bu madde gereğince yapmış olduğu soruşturmayı ihbar, şikâyet veya istek tarihinden itibaren en geç altı ay içinde sonuçlandırır.

Disiplin Soruşturması Sonucu Verilecek Karar

İlgili oda yönetim kurulu dosyayı ve raporu inceleyerek, hakkında şikayet veya ihbarda bulunulan meslek mensubu için disiplin kovuşturması başlatılmasına yer olmadığına ilişkin karar verebilir.

Bu kararda ihbar veya şikayette bulunanın adı ve adresi, şikayet olunan meslek mensubunun kimliği, atılı olan eylem ve kanıtlar ile gerekçe gösterilir.

Disiplin kovuşturmasına yer olmadığına ilişkin oda yönetim kurulu kararı; hakkında soruşturma açılmış meslek mensubuna ve varsa ihbar, şikayet veya istemde bulunana, soruşturma sonucu verilecek karar tarihinden itibaren en geç 3 ay içerisinde yazılı olarak bildirilir.

İlgili oda yönetim kurulunun soruşturma geçiren meslek mensubu hakkında vereceği disiplin kovuşturması açılması kararı kesindir. Bu durumda soruşturma dosyası disiplin kovuşturması yapılmak üzere oda disiplin kuruluna gönderilir.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına İlişkin Kararlara İtiraz

İlgili oda yönetim kurulunun kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararlarına karşı; bu kararların bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde şikayetçi, ihbarcı veya istemde bulunan tarafından Birlik Disiplin Kuruluna itiraz edilebilir.

Oda Yönetim Kurulunca kovuşturma açılması gerekli görülen hallerde Oda Disiplin Kurulunca soruşturmaya yer olmadığına karar verildiği takdirde, Yönetim Kurulu tarafından bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde Birlik Disiplin Kuruluna itiraz edilebilir.

Birlik Disiplin Kurulu tarafından dosya üzerinde yapılacak inceleme sonunda ihbar, şikayet veya istem konusu incelemeye değer görülürse, ilgili oda yönetim kurulunun kararı kaldırılarak, disiplin kovuşturması açılması için dosya ilgili oda disiplin kuruluna gönderilir. Birlik Disiplin Kurulu bazı hallerde soruşturmanın derinleştirilip, yeniden Oda Yönetim Kurulunca karar verilmesini isteyebilir. Birlik Disiplin Kurulunun bu kararları kesindir.

Birlik Disiplin Kurulu tarafından şikayetçinin itirazı red edilirse şikayetçi red kararına karşı idari yargı merciine başvurabilir.

Disiplin Kovuşturması Açılması

Meslek mensubu veya aday meslek mensubu hakkında disiplin cezası verilmesi gerekip gerekmediğini belirlemek amacıyla oda disiplin kurulunca disiplin kovuşturması yapılır. Bu kovuşturma sonucunda, disiplin cezası verilmesine veya verilmemesine Oda Disiplin Kurulunca karar verilir.

Meslek mensupları hakkında disiplin kovuşturması;

a) İlgili oda yönetim kurulunun disiplin kovuşturması açılması kararı,

b) İlgili oda yönetim kurulunun disiplin kovuşturması açılmaması kararının itiraz üzerine incelendiği Birlik Disiplin Kurulunca verilen disiplin kovuşturması açılması kararı,

c) Sorumlu görülen oda veya birlik kurul başkan ve üyeleri hakkında ilgili oda veya Birlik Genel Kurulunun kararı,

üzerine yapılır.

Disiplin Kovuşturması Yapılması

Disiplin kovuşturması açılması gereken hallerde, meslek mensubunun soruşturma dosyası derhal disiplin kuruluna gönderilir. Disiplin kuruluna gönderilen dosya içinde hakkında disiplin kovuşturması yapılacak meslek mensubu veya aday meslek mensubunun sicili de bulunur.

Meslek mensubunun ve aday meslek mensubunun savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Yetkili disiplin kurulunun 15 günden az olmamak üzere bildirim hükümlerine göre verdiği süre içinde savunma yapmayanlar, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Mali tatil dönemi içinde savunma istenemez ve duruşma yapılamaz.

İlgili disiplin kurulu; hakkında disiplin cezası istenilen meslek mensubunun savunmasını aldıktan veya savunma için verilen süre bittikten sonra incelemesini evrak üzerinde yapar. Şu kadar ki, meslek mensubunun istemi veya disiplin kurulunun uygun görmesi halinde inceleme duruşmalı olarak yapılır. Duruşma gün ve saati en az 15 gün önce ilgiliye bildirilir. İlgilinin çağrıya uymaması halinde hakkındaki işlemlerin mevcut bilgi ve belgeler üzerinden tamamlanacağı da bildirim yazısında belirtilir. Duruşma gizli olur.

Kovuşturmaya tabi tutulan meslek mensubu, savunma için belirtilen süre geçmiş olsa dahi oda veya birlik disiplin kurulunca karar verilmeden önce savunmasını ve delillerini dosyaya sunabilir. Bu takdirde dosyaya giren savunma ve deliller süresinde ibraz edilmiş gibi değerlendirilir.

Meslek mensubu, hakkında yapılan disiplin kovuşturması nedeniyle savunma hakkını kullanmaması veya istenen bilgi ve belgeleri vermemesi nedeniyle ayrıca disiplin kovuşturmasına tabi tutulamaz.

Oda disiplin kurulu incelemeyi ivedilikle ve her hâlde Yönetim Kurulu kararından itibaren en geç bir yıl içinde sonuçlandırmak zorundadır. Ceza davasının sonucunun beklenmesini gerektiren hâller saklıdır.

Disiplin kurulu üyeleri, kendileri ile ilgili kovuşturmaya ilişkin görüşme ve kararlara katılamazlar.

Kanıtların gösterilmesi ve incelenmesi

Disiplin kurulu; kanıtların gösterilme ve incelenme şeklini serbestçe belirler.

Tanık ve bilirkişilerin dinlenmesi

Tanık ve bilirkişilerin duruşmaya çağrılması veya yetkilendirme yolu ile dinlenmesi veyahut yazılı ifadelerin okunması ile yetinilmesi konularında ilgili disiplin kurulunun takdir hakkı mevcuttur. Ancak bir olayın kanıtı, yalnız bir tanığın şahsi bilgisinden ibaret ise; bu tanık her halde dinlenir.

Duruşma tutanağı

Duruşma tutanağı disiplin kurulu başkanının görevlendirileceği bir üye veya yazman tarafından tutulur. Duruşma dışında dinlenenlere ait tutanakların duruşmada okunması zorunludur.

Karar Verilmesi

Disiplin kurulu; çağrı yaptığı kişilerin çağrıya uymaması veya bilgi vermekten kaçınması yahut bilinen adreslerinde bulunmaması nedeniyle bilgi ve ifadelerini alamadığı hallerde mevcut kanıtlara göre karar verebilir.

Disiplin kurulu, yaptığı kovuşturma sonunda meslek mensubunun cezalandırılmasına veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verir. Kararda gerekçe belirtilir. Cezalandırma kararlarında; disiplin suçu oluşturduğu kanaatine varılan fiil veya hal, aykırılık teşkil ettiği mevzuat, Kanunun veya bu Yönetmeliğin hangi madde ve bendine göre ceza verildiği ve tekerrür mevcut ise önceki kararların bilgisi ve meslek mensubuna tebliğ tarihleri açıkça gösterilir. Takdir hakkının kullanılması halinde bu durumunun gerekçelerine de kararda ayrıca yer verilir.

Oda disiplin kurulu kararlarına itiraz

Oda disiplin kurulunun kararlarına karşı ilgililer bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili oda aracılığı ile veya doğrudan Birlik Disiplin Kuruluna itiraz edebilirler. Posta ile yapılan itirazlarda, itiraz dilekçesinin iadeli taahhütlü olarak postaya verildiği tarih esas alınır.

Birlik Disiplin Kurulu; itiraza konu olan bu kararları dosya üzerinde inceler. Ancak geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma, yeminli sıfatının kaldırılması ve meslekten çıkarma cezalarına ilişkin disiplin kurulu kararlarının incelenmesi sırasında ilgili meslek mensubunun isteği halinde veya gerek gördüğü takdirde duruşma yapılmasına karar verebilir.

Birlik Disiplin Kurulu; inceleme konusu kararın onanmasına veya kararın bozularak kovuşturmanın derinleştirilmesi için ilgili odaya dosyanın geri gönderilmesine karar verebilir. Yeniden inceleme gerektirmeyen hallerde Birlik Disiplin Kurulu; uygun görmediği kararı kaldırarak işin esası hakkında karar verebilir veya verilmiş olan kararı düzelterek onaylayabilir.

Kararların kesinleşmesi

Birlik Disiplin Kuruluna otuz gün içinde itiraz edilmeyen ilgili Oda Disiplin Kurulu kararları, itiraz süresinin geçirilmesi ile kendiliğinden kesinleşir ve gereği ilgili Oda tarafından derhâl yerine getirilir. Süresinde itiraz edilen dosyalarda ise, Birlik Disiplin Kurulunun verdiği kararlar kesindir. Ancak, Birlik Disiplin Kurulunun itirazların reddine ait kararları, Hazine ve Maliye Bakanlığının onayı ile kesinleşir. İlgililer bu kararlara karşı, kararların iş veya ikametgâh adreslerine bildirim tarihinden itibaren idarî yargıya başvurabilirler.

Şu kadar ki; uyarma ve kınama cezasına ilişkin kararlar kesin olup Maliye Bakanlığının onayına tabi değildir.

Ceza Soruşturma ve Kovuşturmasının Disiplin İşlemlerine Etkisi

Meslek mensubu hakkında başlamış olan ceza kovuşturması; disiplin işlem ve kararlarının uygulanmasına engel oluşturmaz. Şu kadar ki; disiplin işlem ve kararına konu olacak bir eylem ve işlemde bulunmuş olan meslek mensubu hakkında aynı eylemlerden dolayı Ceza Mahkemesinde dava açılmış ise; disiplin kovuşturması bu davanın sonuna kadar bekletilir.

Meslek mensubu hakkında açılan ceza davası nedeniyle disiplin kovuşturması bekletiliyorsa disiplin kurulunun 22 nci maddedeki karar verme süresi, ceza davasının sonucu kurula ulaşana kadar durur.

Fiili, ceza davasına konu olsun veya olmasın hakkında "Geçici Olarak Mesleki Faaliyetten Alıkoyma" veya "Meslekten Çıkarma" cezasını gerektirecek nitelikte bir eylemden dolayı kovuşturma yapılan meslek mensubu; ilgili oda yönetim kurulunun isteği ve bu isteğin disiplin kurulunca uygun görülmesi veya disiplin kurulunun gerekli gördüğü hallerde, son karar verilene kadar, tedbir niteliğinde geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulabilir. Ceza soruşturması sırasında da, Cumhuriyet savcılığının talebi veya oda yönetim kurulunun Cumhuriyet savcılığından isteyeceği bilgi üzerine oda disiplin kurulu kararıyla bu tedbir uygulanabilir. Disiplin kurullarının tedbir niteliğinde geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoymaya ilişkin kararları kesindir. İlgililer bu kararlara karşı idari yargı mercilerine başvurabilirler.

Oda yönetim kurulu; sonucu kendilerine ulaştırılmış olması koşuluyla hükümlülükle sonuçlanan bir ceza davasının konusunu oluşturan eylemden dolayı ayrıca disiplin soruşturması açmak zorundadır.

Aynı eylemden dolayı yeniden İnceleme

Disiplin kovuşturması açılmasına yer olmadığına ilişkin kararın konusunu oluşturan eylemlerden dolayı ilgili disiplin kurulunca yeniden inceleme yapılabilmesi için, yeni kanıtların elde edilmesi gereklidir.

Disiplin kurulu üyelerinin reddi ve çekilme

Disiplin kurulu üyeleri; Ceza Muhakemeleri Kanununda yazılı sebeplerle reddedilebilir veya duruşmadan çekilebilirler. Bunların yerine yedek üyeler kurullara katılırlar. Red istemi reddi istenen üyenin dışındaki üyelerin toplanması suretiyle incelenir. Red veya çekilme sebebiyle disiplin kurulunun toplanamaması halinde yetkili disiplin kurulunu Birlik belirler.

Kovuşturma yetkisi ve zamanaşımı

Kovuşturmanın dayandığı ihbar veya şikayetin sabit olduğu veya Cumhuriyet Savcısının kovuşturma isteminde bulunduğu yahut kovuşturmayı oluşturan eylem ve davranışın re’sen haber alındığı tarihte meslek mensubu hangi odanın çalışanlar listesinde veya meslek kütüğünde kayıtlı ise; disiplin kovuşturmasına karar verme ve kovuşturmayı yürütme yetkisi ilgili odaya aittir.

Oda başkanları, yönetim ve disiplin kurulu üyeleri; kendileri hakkında başlatılan kovuşturmalarla ilgili görüşme ve kararlara katılamazlar.

Disiplin cezasını gerektiren eylemlerin işlenmesinden itibaren beş yıl geçmiş ise kovuşturma yapılamaz. Ancak, şikâyet dilekçesinin Oda kayıtlarına girdiği tarihten itibaren zamanaşımı durur.

Disiplin cezasını gerektiren eylem, aynı zamanda suç teşkil ediyorsa ve bu suç için Kanun daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüşse, bu zamanaşımı süresi uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Bildirim hükümleri

Bu Yönetmelik hükümlerine göre ilgiliye yapılması gereken her türlü bildirim yazılı olarak ilgilinin bizzat kendisine veya bilinen en son adresine posta, kurye, memur veya noter aracılığı ile yapılır. Savunma istem yazısının ve disiplin kurulu kararının bildiriminde, ilgilinin bilinen adresinin yanlış ve değişmiş olması veya bilinmemesi veyahut başkaca sebeplerden dolayı bildirim yapılma olanağı bulunmaması halinde, bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılması gereken bildirim aşağıdaki şekilde yapılır.

a) Bildirimi yapacak olan odanın bulunduğu ilin belediye sınırları içinde çıkan en az bir gazetede yayınlanır.

b) İlan yazısı, bildirim yapacak odanın ilan koymaya uygun görülebilecek bir yere asılır. Ayrıca, varsa internet sayfasında ilan edilir.

c) Gazete ilanı üzerine ilgili, ilan tarihinden itibaren 15 gün içerisinde bildirimi almak için ilgili odaya bizzat başvurmamış ise bildirim yapılmış sayılır.

Bildirimle ilgili bu maddede belirtilmeyen hususlarda Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.

Kaldırılan yönetmelik

22/6/1990 tarihli ve 20556 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Disiplin Yönetmeliği" yürürlükten kaldırılmıştır.

Devam eden disiplin soruşturmaları

Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce odalarda 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (b), (f) ve (g) bentleri uyarınca başlatılan ve devam eden disiplin soruşturma ve kovuşturmaları kapatılır. Bu dosyalar çalışanlar listesinden ve meslek kütüğünden silmeyi gerektiren hallerin oluşup oluşmadığı yönünden, oda yönetim kurullarınca incelenir ve karara bağlanır.

Serbest muhasebecilere ilişkin geçiş hükümleri

Serbest Muhasebeci unvanıyla görev yapanlar ile Serbest Muhasebecilik stajına devam edenler, bu Yönetmelikte yer alan hükümlere tabidirler.

Yürürlük

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Birlik Yönetim Kurulu Başkanı yürütür.