4/11635 Sivil Müdafaada Vekâletler Arası İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Nizamnamesi

7126 sayılı kanunun 4 üncü maddesine göre Dahiliye Vekâletince hazırlanmış ve Devlet Şûrasınca tetkik edilmiş olan ilişik «Sivil Müdafaada Vekâletlerarası İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Nizamnamesi» nin mer’iyete konulması; İcra Vekilleri Heyetince 16/5/1059 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Sivil Müdafaada Vekâletlerarası İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Nizamnamesi

7126 sayılı Sivil Müdafaa Kanununun şümulüne giren bütün hizmet ve faaliyetlerin Dahiliye Vekâletince plânlanması ve icrası sırasında alınacak karar ve tedbirlere mütaallik Vekâletlerarası İşbirliği ve Karşılıklı Yardım hususlarında bu nizamname hükümleri tatbik olunur.

Bu nizamnamenin şümulüne giren işbirliği ve karşılıklı yardım hususları: Dahiliye Vekâleti «Sivil Müdafaa İdaresi Reisliği» tarafından ifa olunur.

Vekâletlerin hava korunmasına ait işleri, 5593 sayılı kanunun 3 üncü maddesine tevfikan «Yüksek Hava Korunma Komisyonu» tarafından yurdun topyekün müdafaası prensiplerine uygun olarak verilecek eseslara göre tanzim olunur.

Tabii âfetler sahaları haricinde kalan hassas bölgeler, Dahiliye ve Millî Müdafaa Vekâletlerince müştereken tesbit olunur. Bu tesbitte; bölgelerin, siyâsi, sınai, kültürel, ekonomik, maddî, manevi ve askerî ehemmiyetleriyle mevki ve vaziyetleri, nüfus kesafetleri ve her bölge içerisinde bulunan resmî vc hususi müessese ve teşekküllerin harb gücüne tesir dereceleri gibi hususlar nazarı dikkate alınır.

Millî Müdafaa Vekâleti;

a) Aktif müdafaa, erken ihbar, patlamayan bomba ve mermilerin (Güdümlüler dâhil) kaldırılması ve zararsız hale getirilmesi hususlarını kendi mesuliyeti altında sağlar.

b) Hangi bölgelerin ve tesislerin düşman faaliyetine daha çok mâruz kalabileceği hakkında bilgi verir.

c) Taarruz vasıtalara, şekilleri ve muhtelif bölge ve tesislere karşı kullanılabilecek bomba cins ve çaplariyle sığınak mukavemetleri hakkında malûmat verir.

d) Çeşitli düşman faaliyetlerine karşı yapılacak müdafaa için teknik tavsiyelerde bulunur. Nükleer, biyolojik ve kimyevi silâhların hususi tesirlerinden korunma çareleri ve diğer sıhhi ve tıbbi tedbirler hakkında malûmat verir,

e) Sivil müdafaa merkez ve mahallî hizmet teşkilâtı personeli ile resmi veya hususi daire, müessese ve teşekküller ile fabrikalar personelinin ve bütün halkın yetiştirilmesi için lüzumlu eğitim programlarının tanziminde: kurs, konferans ve tatbikatlarda Dahiliye Vekâletinin yardım isteklerini yerine getirir ve icabında vazifeli personelin kendi müesseselerinde yetiştirilmesini temin eder.

f) Kıyı ve sınır bölgeleriyle harekât bölgelerindeki korunma prensipleri hakkında teklif ve tavsiyelerde bulunur.

g) Kendi vekâletine ait sabit tesislerin sivil müdafaa plânlarını hazırlar ve Dahiliye Vekâletiyle anlaşmak suretiyle tatbik eder.

h) Harbin sebep olduğu felâketlerin giderilmesi hususunda imkân dahilinde sivil müdafaa makamlarına yardımda bulunur.

Maarif Vekâleti;

a) Sivil müdafaa merkez ve mahalli hizmet teşkilâtı personeli ile resmi veya hususi daire, müessese VB teşekküllerle fabrikalar personelinin, gençliğin vs bütün halkın yetiştirilmesi için Dahiliye Vekâletinden bildirilecek esasları, eğitim ve öğretim müesseselerinde tatbik eder. Lüzumunda, vazifeli personelin ve halkın kendi müesseselerinde yetiştirilmesini temin veya Sivil Müdafaa idaresi tarafından açılacak okul, kolej, enstitü, kurs ve konferanslara öğretmen verir, kanunun 23 üncü maddesinde derpiş olunan eğitim, öğretim, neşriyat ve propaganda hizmet ve faaliyetlerinin tahakkuk ettirilmesi maksadiyle Dahiliye Vekâletinden yapılacak her çeşit yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

b) Bozguncu tesirlere karşı millî morali ayakta tutmak, içtimai sarsıntılara, panik ve kargaşalıklara mâni olmak için millî bünyeyi takviye edici ve maneviyatı yükseltici tedbirler alır veya Sivil Müdafaa idaresi makamlarınca bu yolda alınacak tedbir ve tertiplerin tahakkukuna yardım eder.

c) Her derecede milli eğitim müesseselerinin, müze ve kütüphanelerin ve lüzum görülen anıtların ve eski eserlerin tabiat âfetlerinden, sabotajdan ve her türlü hava taarruzlarından korunması ve taşınabilir kıymetlerin icabında tahliye veya seyrekleştirilmesine mütaallik hususi sivil müdafaa tedbir ve tertiplerini alır ve aldırır.

Nafıa Vekâleti;

a) Hassas bölgeler dâhilindeki şehirlerden yapılacak intikallerde ve umumi tahliyede takip olunacak kara yollarının her an trafiğe açık bulundurulmasını temine ve icabında yeni yollar ve köprüler ve âmme idarelerine lüzumlu bina ve tesisler vücude getirmeğe mâtuf plânları; Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle hazırlar ve tatbik eder.

b) Yurda şâmil umumi ve hassas bölgelere ait mahalli sivil müdafaa plânlarında derpiş olunan nafıa hizmetlerinin ifasına mütaaliik tertip ve tedbirleri alır ve aldırır.

c) Fevkalâde halin devamı müddetince işletilmesi zaruri ve hayati ehemmiyeti haiz âmme tesislerinin teknik onarımlarında ilgili idarelere gerekli yardımlarda bulunur.

d) Sivil müdafaa merkez ve mahalli hizmet teşkilâtı personeli ile resmi veya hususi daire, müessese ve teşekküllerle fabrikalar vazifeli personelinin teknik eğitimi için kurslar ve konferanslar tertip ve idare eder; Sivil Müdafaa idaresi tarafından açılacak okul, kolej, enstitü, kurs ve konferanslara öğretmen verir ve sivil müdafaa mevzularında Dahiliye Vekâletinden yapılacak yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

e) Kendisine ait tesislerle hususi idare ve belediyelere ve hususi şirket ve şahıslara ait tesislerde; harbin muhtemel tesirlerinden mütevellit hasarların izalesi için ilgililerle müştereken gerekli tedbir ve tertipleri alır ve aldırır.

f) Kendi vekâletine ait nafıa tesislerinin yangından, tabii âfetlerden, sabotajlardan ve her türlü hava taarruzlarından korunmasına mütaallik hususi sivil müdafaa tedbirlerini alır ve aldırır.

Ticaret Vekâleti;

a) Yurda şâmil umumi ve hassas bölgelere ait mahallî sivil müdafaa plânlarında derpiş olunan iaşe hizmetleri için lüzumlu teşkil ve tesisleri, iaşe ve zaruri ihtiyaç maddeleri stoklarını vücude getirir, ikmâl işlerini sağlar.

b) Hayati ve en lüzumlu istihlâk maddeleri için mevzuat hükümleri dairesinde resmi ve hususi müesseselere, barıştan itibaren stoklar yaptırır ve bunların muhafazası, yurdun lüzum görülen yerlerine nakli ve tevzii için gerekli tedbirleri alır ve aldırır.

c) (Sağlık ve Emniyet Bölgeleri) ile umumi tehlikede sivil halkın yerleştirileceği (Kabul Bölgeleri) »de ve hassas bölgelere dâhil şehirler civarındaki emniyetli yerlerde; umumi iaşe hizmetlerinin ifasına kifayetli teşkilâtın kurulmasına ve işletilmesine, gıda maddelerinden başlamak suretiyle zaruri ihtiyaç maddeleri stoklarının yapılmasına ve ikmaline, tahsis ve tevzi sistemlerine mütaallik plânları, Dahiliye Vekâletinin mütalâası dâhilinde hazırlar ve tatbik eder.

d) Mühim ticari müesseselerin, gıda maddeleri, akaryakıt ve hububat stoklarının yangından, tabiat âfetlerinden, sabotajdan ve her türlü düşman taarruzlarından korunması ve taşınabilir kıymetlerin icabında tahliye veya seyrekleştirilmesine mütaallik hususi sivil müdafaa tedbir ve tertiplerini alır ve aldırır.

Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti:

a) Nükleer, biyolojik ve kimyevî silâhların hususi tesirlerinden korunma çareleri ve diğer sıhhi ve tıbbi tedbirler hakkında malûmat verir.

b) 6020 sayılı kanunla kabul edilen (Harb zamanında sivillerin korunması) na dair 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri hükümlerine tevfikan Millî Müdafaa, Dahiliye, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletlerince müştereken tesbit edilecek '(Sağlık ve Emniyet Bölgeleri) dâhilinde sağlık müessese ve teşekküllerini kurar, teçhiz eder ve işletir.

c) Hassas bölgeler dâhilindeki şehirlerden yapılacak intikallerle umumi tahliyenin her safhasında sağlık kontrolünün ifasında kifayetli teşkilâtın ve sağlık müesseselerinln kurulmasını, işletilmesini, tıbbi malzeme, ilâç, teçhizat ve personel ikmâli işlerini Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle plânlar ve tatbik eder.

d) Yurda şâmil umumi ve hassas bölgelere ait mahallî sivil müdafaa plânlarında derpiş olunan sağlık hizmetleri için lüzumlu personeli yetiştirir. Sağlık müessese ve teşekküllerini ve tıbbi malzeme, ilâç, teçhizat stoklarını vücuda getirir, ikmâl işlerini sağlar.

e) Her çeşit harb silâh ve vasıtalarının tesirlerinden korunma çareleri, musabların ve yaralıların kurtarılmaları, sıhhi hizmetlerin ifa tarz ve şekilleri hususlarında sivil müdafaa merkez ve mahalli hizmet teşkilâtı personeli ile resmî veya hususi daire, müessese ve teşekküllerle fabrikalar personelinin ve halkın; sağlık müesseslerinde tertipleyeceği kurs ve konferanslarla yetiştirilmesini temin eder; Sivil Müdafaa İdaresi tarafından açılacak okul, kolej, enstitü, kurs ve konferanslara öğretmen verir. Topyekûn. sivil müdafaa hizmet ve faaliyetlerinin, kendi vekâletini alâkadar eden konuları ile eğitim ve öğretim mevzularında Dahiliye Vekâletinin yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

f) Kendisine bağlı veya murakabesi altında bulunan sağlık teşekküllerinin işbirliği ile sıhhi tesislerin yangından, tabiat âfetlerinden, sabotajdan ve her türlü hava taarruzlarından korunmasına, icabında tahliye veya seyrekleştirilin elerine nıütaallik hususi sivil müdafaa tedbir ve tertiplerini alır ve aldırır.

Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti;

a) Fevkalâde halin devamı müddetince halk ihtiyacı olarak temini zaruri inhisar maddeleri stoklarının yapılmasına, ikmâline, tahsis ve tevzi sistemlerine mütaallik plânları; Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle hazırlar ve tatbik eder.

b) Sivil müdafaa hizmet ve faaliyetlerinin gerektiği şekilde yürütülmesini temin maksadiyle kendi vekâletini ilgilendiren mevzularda Dahiliye Vekâletinden yapılacak yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

c) Kendi vekâletine ait sabit tesislerle depo ve antrepoların yangından, tabii âfetlerden, sabotajlardan ve her türlü hava taarruzlarından korunmasına ve taşınabilir kıymetlerin icabında tahliye veya seyrekleştirilmesine mütaallik hususi sivil müdafaa tedbir ve tertiplerini alır ve aldırır.

Ziraat Vekâleti;

a) Fevkalâde halin devamı müddetince istihsalin sekteye uğramaması için; tohumluk, damızlık ve kereste depolan tesisini memletkette mevcut ziraat alet ve makinelerinin işler halde bulunmasını temine, lüzumlu madde, malzeme ve yedek parça stokları vucüde getirmeğe, teknik personel yetiştirmeğe, tamir atelyeleri ve ikmal merkezleri açmağa mütaallik plânlan Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle hazırlar ve tatbik eder.

b) Yurda şamil umumi ve hassas bölgelere ait hususi sivil müdafaa plânlarında sivil müdafaa kuvvetleriyle halk ihtiyacı olarak tesbit edilen ziraat maddeleri istihsalini teşvik ve takip eder ve mümkün olanları kendi çiftliklerinde yetiştirir.

c) İstihsalin azalmaması için fevkalâde hallerde yapılacak ziraat usul ve şekilleri hakkında yetiştirici neşriyat ve propaganda yapar ve kendi vasıtalariyle muhitindeki ziraat işlerine yardım eder.

d) Kendi vekâletine bağlı tesislerde; yangından, tabiat âfetlerinden ve harbin muhtemel tesirlerinden mütevellit zirai hasar ve kayıpların önlenmesi için gerekli sivil müdafaa tedbirlerini alır ve aldırır.

Münakalât Vekâleti;

a) Tehlike haberlerinin sivil müdafaa idare merkezlerine ulaşması ve buralardan hassas bölgeler halkına, İstihsal ve ulaştırma merkezlerine yayılması maksadiyle gereken emin ve seri, telli ve telsiz muhabere ve irtibat sistemini Dahiliye Vekâleti Sivil Müdafaa İdaresiyle müştereken kurar ve işletir.

b) Talep vukuunda ikaz ve âlarm haberlerinin yayılması maksadiyle mevcut PTT şebekesini fevkalâde halin icaplarına da cevap verebilecek şekilde tevsi ve islâh eder ve her an işler halde bulundurur.

c) Fevkalâde halin devamı müddetince bütün yurtla arızasız işletilmesi zaruri münakale, muhabere ve mürasele sisteminin kurulmasına ve işletilmesine, personel yetiştirilmesine, yedek parça, madde ve malzeme stoklan tesis ve ikmaline, hassas bölgeler civarındaki emin yerler ile umumi tahliyede kabul bölgelerinin, yurdun her bölgesiyle irtibatlandırılmasının teminine mütaallik plânları; Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle hazırlar ve tatbik eder.

d) Yurda şamil umumi ve hassas bölgelere ait hususi sivil müdafaa plânlarında derpiş olunan münakale, muhabere ve mürasele hizmet ve faaliyetleri için lüzumlu tesis ve teşkilleri tevsi ve ikmal eder ve icabında yenilerini vücuda getirir.

e) Sivil müdafaa merkez ve mahalli hizmet teşkilâtı personeli ile resmi veya hususi daire, müessese ve teşekküllerle fabrikalar personelinin teknik eğilimi için kendi imkânlarına göre kurslar ve konferanslar tertip ve idare eder; Sivil Müdafaa İdaresi tarafından açılacak okul, kolej, enstitü, kurs ve konferanslara öğretmen verir ve kendi vekâletini ilgilendiren mevzularda Dahiliye Vekâletinden yapılacak yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir,

f) Alâkalı vekâletlerle işbirliği yapmak suretiyle demiryolu müteharrik malzemesiyle deniz taşıtlarında ve demir yolu, deniz ve kara nakil vasıtaları fabrika ve atölyelerinde, büyük köprüler, limanlar ve hava meydanlarında harbin muhtemel tesirlerinden mütevellit hasarların süratle giderilmesi için gerekli tedbirleri alır ve tatbik eder.

g) Münakale, muhabere ve mürasele tesis ve vasıtalarının yangından, tabiat âfetlerinden, sabotajdan ve her türlü hava taarruzlarından korunmasına, icabında yer değiştirmesine mütaallik sivil müdafaa tedbir ve tertiplerini alır ve aldırır.

Sanayi Vekâleti;

a) Yurda şamil umumi ve hassas bölgelere alt hususi sivil müdafa plânlarında yer alan, harb zamanına mahsus sanayi maddeleri ihtiyacını temin eder.

b) Harbin devamı müddetince işletilmesi zaruri âmme tesislerinin ve doğrudan doğruya harb gücünü destekliyen ana sanayiin yedek parça, madde ve malzeme stoklarının yapılmasına, ikmaline ve hasara uğrayanların eski hale getirilmesine ve halk ihtiyacı sanayi maddelerinin teminine mütaallik plânları, Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle hazırlar ve tatbik eder.

c) Devlet Sektörüne ve hususi sektöre alt fabrika ve müesseselerin, korunma prensiplerinin tespitine esas olmak üzere, kapasiteleri ve teknik hususiyetleri hakkında Sivil Müdafaa İdaresi makamlarına malûmat verir.

d) Sivil müdafaa merkez ve mahalli hizmet teşkilâtı personeli ile fabrika ve müesseseler ve kendi vekâletine bağlı sınai müessese ve kurumlar sivil müdafaa personelinin teknik eğitimi için kurslar ve konferanslar tertip ve idare eder; Sivil Müdafaa İdaresi tarafından açılacak okul, kolej, enstitü, kurs ve konferanslara öğretmen verir ve bu mevzularda Dahiliye Vekâletinden yapılacak yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

e) Devlet ve hususi sanayi tesislerinin yangından, tabiat âfetlerinden, sabotajından ve her türlü hava taarruzlarından korunmalarına ve icabında tahliye ve seyrekleştirilmelerine mütaallik hususi sivil müdafaa tertip ve tedbirlerini alır ve aldırır.

Basın-Yayın ve Turizm Vekâleti;

a) Sivil müdafaa idare merkezlerinden veya doğruca radar kontrol merkezlerinden bildirilecek âlarm haberlerini Devlet radyoları ile derhal neşrettirir.

b) Sivil müdafaa personelinin ve halkın yetiştirilmesi maksadiyle Sivil Müdafaa İdaresi tarafından hazırlanacak eğitim proğramlarını mevcut yayın vasıtaları ve Devlet radyolariyle yayınlatır.

c) Fevkalâde hallerde halkın maneviyatının yükseltilmesi ve paniklerin önlenmesi maksadiyle Sivil Müdafaa İdaresi tarafından verilecek haberleri ve tavsiye olunacak tedbirleri radyolarda ve bültenlerde vaktinde neşrettirir.

d) Eğitim, öğretim, neşriyat ve propaganda hizmet ve faaliyetlerinin tahakkuk ettirilmesi maksadiyle Dahiliye Vekâletinden yapılacak her çeşit yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

e) Fevkalâde hallerde, düşman tarafından, memleket aleyhine yapılacak her türlü maksatlı neşriyat ve propagandanın önlenmesine veya tesirsiz hale getirilmesine mütaallik tedbirleri ilgili vekâletlerle müştereken alır ve tatbik ettirir.

f) Kendisine bağlı tesislerde ve Devlet radyolarında harbin, muhtemel tesirlerinden mütevellit hasarların izalesine, sabotajlardan ve her türlü hava taarruzlarından korunmasına mütaallik hususi sivil müdafaa tertip ve tedbirlerini alır ve aldırır.

İmar ve İskân Vekâleti;

a) Sağlık ve emniyet bölgeleriyle kabul bölgelerine nakledilecek sivil halkın iskânına, müstahsil hale getirilmelerine mütaallik plânlan; Dahiliye Vekâletinin mütalâası alınmak suretiyle- hazırlar ve tatbik eder.

b) Sivil müdafaa, hizmet ve faaliyetlerinin tahakkuk ettirilmesi mevzuunda Dahiliye Vekâletince vuku bulacak yardım ve işbirliği isteklerini yerine getirir.

Bu nizamnamede zikredilmiyen vekâletlerin sivil müdafaa hizmet ve faaliyetlerine mütaallik vazifeleri; alâkalı vekâletle Dahiliye Vekâleti arasında müştereken tertip ve tanzim olunur.

Vekâletler, yukarıki maddelerde tasrih olunmamakla beraber kanunun şümulüne dâhil ve kendi ihtisas şubeleriyle alâkalı her mevzuda Dahiliye Vekâletince vâki yardım ve işbirliği taleplerini yerine getirmekle mükelleftirler. Acil hallerde şifahen yapılan talepler, yazı ile de teyit edilir.

Vekâletlere bağlı veya murakabelerine tabi mülhak bütçeli idarelerle iktisadi devlet teşekkülleri ve müstakil umum müdürlükler, işbirliği ve karşılıklı yardım mevzularında alâkalı vekâletlerle birlikte mütalâa olunur.

7126 sayılı Sivil Müdafaa Kanununun 4 üncü maddesine istinaden hazırlanmış ve Devlet Şûrasınca tetkik edilmiş olan bu nizamname hükümleri, Resmî Gazete ile neşri tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

Bu nizamname hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür.