Süs Bitkileri ve Çoğaltım Materyallerinin Üretimi ve Pazarlamasına Dair Yönetmelik

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı, süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin üretimi ve pazarlaması ile ilgili kuralları belirleyerek, kayıt altına alınmış süs bitkileri sektörünün oluşturulmasını ve sektörde etkin ve doğru planlamaların yapılmasını sağlamaktır.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin üretim ve pazarlama kurallarını, üreticilerinin yükümlülüklerini ve yapılan üretimlerin kontrol ve denetimlerini kapsar.

(2) Araştırma ve geliştirme, bilimsel amaçlı ve genetik çeşitliliğin korunmasına yönelik çalışmalarda kullanılan süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri, ticarete konu olmamak kaydıyla kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla üretim yapan üreticiler ile bu kapsamda üretilen süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri ve nihai tüketicilere süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri satışı yapanlar ile Devlet fidanlıklarında üretilen her nevi süs bitkisi ve çoğaltım materyali, Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı fidanlıklarda satışa sunulan süs bitkileri ile ilgili işlemler, herhangi bir ıslah yöntemiyle ıslah edilmiş ve doğal türlerinden farklılaştırılmış olan türler hariç, CITES Sözleşmesi kapsamına giren türler için uygulamalar ve doğal çiçek soğanları ile ilgili işlemler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanunu, 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 7 nci ve 8 inci maddesi, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15, 17, 31, 32 ve 38 inci maddeleri, 18/3/2010 tarihli ve 5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu, 8/1/2004 tarihli ve 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun, 27/4/1996 tarihli ve 96/8125 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) ve 21/12/1967 tarihli ve 969 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Merkez ve Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,

b) Başvuru kuruluşu: Üretimin yapıldığı ildeki Bakanlık il/ilçe müdürlüğü veya Bakanlık tarafından beyanname kabulü ve parsel kontrolleri için yetkilendirilen kuruluşları,

c) Bitki sağlığı kontrol kuruluşu: Zirai mücadele araştırma kurumları veya Bakanlık tarafından sertifikasyona tabi zararlı organizmaların kontrolü için yetkilendirilen kuruluşları,

ç) Çoğaltım: Herhangi bir bitkinin vejetatif, generatif ya da diğer yöntemler kullanılarak üretilmesi ve sayısının artırılması,

d) Çoğaltım materyali: Süs bitkilerinin çoğaltılması ve üretilmesi amacıyla kullanılan her türlü bitki, tohum, bitkicik ve bitki kısımlarını,

e) Genel Müdürlük: Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünü,

f) Kontrolör: 8/8/2010 tarihli ve 27666 sayılı Resmȋ Gazete’de yayımlanan Tohumluk Kontrolör Yönetmeliği hükümlerine göre; tohumluk kontrolörü olarak veya 12/1/2011 tarihli ve 27813 sayılı Resmȋ Gazete’de yayımlanan Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre bitki sağlığı kontrolörü olarak yetkilendirilen kişileri,

g) Müdürlük: Bakanlık il ve ilçe müdürlükleri ile zirai karantina müdürlüklerini,

ğ) Parti: Süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin tür bazında aynı orijinden geldiği ve homojen olduğu ayırt edilebilen birim miktarı,

h) Pazarlama: Süs bitkileri ve çoğaltım materyallerini kullanmaya hazır olarak stokta bulundurma, satış için teşhir veya teklif etme veya diğer kişiye satış ve teslimat işlemlerini,

ı) Süs bitkisi: Doku kültürü de dâhil olmak üzere farklı yöntemler kullanılarak estetik, fonksiyonel ve ekonomik amaçlarla üretilen/çoğaltılan/büyütülen bitkiyi,

i) Süs bitkisi üreticisi: 15/5/2009 tarihli ve 27229 sayılı Resmȋ Gazete’de yayımlanan Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliğinin 15 inci maddesine göre verilen “Süs Bitkisi Üretici Belgesi”ne sahip olan gerçek ve tüzel kişileri,

j) UPOV Sözleşmesi: Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmeyi,

k) Üretim: Süs bitkilerini üretme, çoğaltma ve büyütme faaliyetlerini,

ifade eder.

Süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri ile ilgili esaslar

(1) Süs bitkilerinin ve çoğaltım materyallerinin üretimi süs bitkisi üreticisi tarafından yapılır.

(2) Süs bitkilerinin ve çoğaltım materyallerinin üretim ve pazarlama aşamasında 5996 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatında yer alan bitki sağlığı koşulları karşılanır.

(3) Üretilen ve pazarlanan süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinde;

a) Gözle yapılan kontrollerde zararlı organizmaları ve bunların işaret ve belirtilerini taşımamalıdır.

b) Çoğaltım materyali olarak kaliteyi düşürebilecek herhangi bir kusuru bulunmamalıdır.

c) Kullanım amacına göre canlılığı ve boyutları yeterli olmalıdır.

ç) Tohumların çimlenme kapasitesi yeterli olmalıdır.

(4) Kayıt altına alınmış, korunan, genel olarak bilinen veya UPOV Sözleşmesi hükümlerine göre tanımlanmış olan çeşitlere ait süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri çeşit ismi ile pazarlanabilir. Bu şekilde pazarlanacak olan süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin çeşit kimliği ve safiyeti yeterli olmalıdır.

(5) Pazarlamaya konu olan çeşide verilecek isim, çeşidin ait olduğu cins içerisinde yer alan diğer çeşit isimleri ile karıştırılmayacak biçimde olmalıdır.

(6) Süs bitkisi olarak kullanılan meyve fidanlarında, üçüncü fıkra hükümlerine ilave olarak;

a) Çoğaltım materyalinin alındığı damızlık ünitesi kontrol edilmiş olmalı ve herhangi bir virüs, virüs benzeri organizma veya hastalık belirtisi bulunmamış,

b) Son vejetasyon döneminin başından itibaren kontrol edilmiş ve herhangi bir virüs, virüs benzeri organizma veya hastalıktan arî olduğu tespit edilmiş olmalıdır.

c) Aşılama yoluyla üretilmişse, kullanılan anaçlar viroidlere duyarlı anaçlar olmamalıdır.

(7) Çiçek soğanlarının elde edildiği üretim materyali vejetasyon evresinde üçüncü fıkra hükümlerine ilave olarak herhangi bir zararlı organizma ve semptomlarından ari olmalıdır.

Süs bitkileri ve çoğaltım materyali üreticisi ile ilgili esaslar

(1) Süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri üreticileri;

a) Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliğinin 15 inci maddesine göre verilen “Süs Bitkisi Üretici Belgesi”ne sahip olmak,

b) Bitki Pasaportu ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkındaki Yönetmeliğin 5 inci maddesi gereği ilgili Müdürlüğe başvurarak kayıtlarını yaptırmış olmak,

c) Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliğine üye olmak,

ç) Bu Yönetmelik ve Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak üretim ve pazarlama yapmak,

d) Üretim yapacakları materyaller için her yeni üretim döneminde üretimin yapıldığı yerdeki başvuru kuruluşuna beyanname vermek,

e) Üretim süreci içinde süs bitkileri ve çoğaltım materyallerini kalite ve bitki sağlığı açısından vejetasyon kontrollerini yapmak, gerektiğinde numuneler alarak yetkili laboratuara analiz yaptırmak,

f) Üretim ve pazarlama aşamalarında süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin partilerini oluşturup ayrı ayrı tanımlanabilecek durumda olmasını sağlamak,

g) Süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin üretim ve pazarlama ile ilgili kayıtlarını beş yıl süreyle saklamak ve Genel Müdürlük/başvuru kuruluşlarınca talep edilmesi halinde beyan etmek,

ğ) Süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinde ve üretim alanlarında karantinaya tabi bir hastalık etmeni tespit etmesi durumunda bitki sağlığı kontrol kuruluşuna bilgi vermek, bu kuruluş tarafından gerekli görülen önlemleri almak ve kendisine verilen yükümlülükleri eksiksiz yerine getirmek,

h) Bakanlıkça davet edildiği eğitim ve toplantılara katılmakla yükümlüdür.

Etiketleme ve pazarlama esasları

(1) Süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri partiler halinde ve etiketli olarak pazarlanır. Ancak, süs bitkisi üreticisi tarafından her partinin içeriği ve orijiniyle ilgili kayıtlar tutulması şartıyla, farklı partiler halindeki süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri tek bir sevkiyat içinde pazarlanabilir.

(2) Pazarlama sırasında kullanılacak etiketler, süs bitkileri ve çoğaltım materyali üreticisi tarafından düzenlenir.

(3) Süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri için kullanılan etiket turuncu renkte, yapıştırılabilir veya bağlanabilir özellikte olmalı ve aşağıdaki bilgileri içermelidir.

a) Ülke kodu,

b) Etiketi düzenleyen kuruluşun adı ve logosu,

c) Üretim yılı,

ç) Tür adı,

d) Varsa çeşit veya bitki grubu ismi,

e) Üretici firmanın adı ve adresi,

f) Miktarı,

g) Parti numarası.

(4) Sevkiyatın en küçük birimini temsil eden bitkiye, ambalajlarına veya bunları taşıyan araçların her birine bir adet etiket kullanılır.

(5) Etiketler tekrar kullanılmaz.

(6) Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmeliğin ek-1 listesinde yer alan süs bitkileri için “bitki pasaportu” ve/veya “ikame bitki pasaportu” düzenlenmiş ise; bu pasaportlar “etiket” olarak kabul edilir. Ancak, söz konusu pasaportlar 4 üncü fıkrada belirtildiği şekilde kullanılır.

İthalat ve ihracat esasları

(1) İthalat ve ihracat işlemleri her yıl Bakanlık tarafından düzenlenir.

(2) İthal edilen süs bitkileri ve çoğaltım materyalleri bu Yönetmelikte belirtilen şartları karşılamak zorundadır.

Koruma altına alınan çeşitlerin ithalatı

(1) 5042 sayılı Kanun hükümlerine göre, koruma altına alınan bir çeşidin tohumluklarının ithalatında korunan çeşidin hak sahibi yetkilidir. Bu tür tohumlukların hak sahibi dışındaki kişi ve kuruluşlar tarafından ithal edilebilmesi için hak sahibinin izni gerekir.

(2) Yurt dışındaki hak sahiplerinin temsilcisi olarak ıslahçı hakkı başvurusunda bulunan kuruluşlar; bitki çeşitleri bülteninde ilan edilen çeşitlerin teknik inceleme miktarları için, deneme miktarı kadar tohumluğu yetkilendirilmiş tohumculuk kuruluşu olmadan ithal edebilir.

Denetim ve idari yaptırımlar

(1) Süs bitkisi üreticileri ile süs bitkileri ve çoğaltım materyallerinin bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığının kontrolü, denetimi ve alınacak önlemlere ilişkin uygulamalar 5996 sayılı Kanun ile 5553 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlükçe belirlenen esaslara göre başvuru kuruluşu ve bitki sağlığı kontrol kuruluşu tarafından yürütülür.

(2) Kontrol ve denetimlerle ilgili görev alan kontrolörlere süs bitkileri ve çoğaltım materyali üreticisi tarafından her türlü kolaylık sağlanır ve kontrolörün talep ettiği bilgi ve belgeler beyan edilir.

(3) Kontrolör gerektiğinde süs bitkileri ve çoğaltım materyali üreticisinin tesislerinden numuneler alarak testler için en yakın bitki sağlığı kontrol kuruluşuna gönderir.

(4) Kontrol ve denetimlerle ilgili görev alan kontrolör süs bitkisi üreticisi ile süs bitkileri ve çoğaltım materyallerini örnekleme metoduyla kontrol eder.

(5) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 5553 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde ve yapılan kontrol ve denetimlerde zararlı organizmalardan temiz olmadığı anlaşılan süs bitkileri ve çoğaltım materyallerine 5996 sayılı Kanunun 38 inci maddesine göre işlem yapılır.

İtiraz

(1) Üreticiler, başvuru kuruluşu tarafından verilen kontrol raporlarına itirazlarını, kontrol raporunun düzenleme tarihinden itibaren on beş iş günü içinde Bakanlığın ilgili birimine yaparlar.

Düzenleme ve önlem alma yetkisi

(1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.

(2) Bakanlık, süs bitkileri ve çoğaltım materyallerine ilişkin geçici sıkıntıların ortaya çıkması durumunda her türlü önlemi almaya yetkilidir.

Ücretler

(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki belgeler ve kontrol hizmetleri ücrete tabidir. Ücretler, 31/1/2015 tarihli ve 29253 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre, hizmeti veren kuruluşun döner sermaye işletmesi hesabına peşin olarak yatırılır. Bu ücretler, Bakanlık tarafından yeniden değerleme oranında arttırılarak her yıl Ocak ayında belirlenir.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.