Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Ana Statüsü (mülga)

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

Amaç ve Kapsam

Bu Ana Statünün amacı, 8.06.1984 tarih ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabı ve söz konusu Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde faaliyette bulunmak üzere Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) adı altında teşkil olunan İktisadi Devlet Teşekkülünün hukuki bünye, amaç ve faaliyet konuları, organları, teşkilat yapısı ve iştirakleri ile bunlar arasındaki ilişkileri ve ilgili diğer hususları düzenlemektir.

Tanımlar ve Kısaltmalar

Bu Ana Statüde geçen;

İlgili Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

YPK: 19 06 1994 tarih ve 540 Sayılı Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnamenin 4’uncü maddesi ile kurulan Yüksek Planlama Kurulu'nu,

KHK: 08 6 1984 tarih ve 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile bunu değiştiren diğer kanun hükmündeki kararnamelerini,

Teşebbüs: İktisadi Devlet Teşekkülü ile Kamu İktisadi Kuruluşunun ortak adını,

Teşekkül: Sermayesinin tamamı Devlete ait, İktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan Kamu İktisadi Teşebbüsünü,

Kuruluş: Sermayesini tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri Kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu Kamu hizmeti dolayısı ile ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan Kamu iktisadi Teşebbüsünü,

Müessese: Sermayesinin tamamı İktisadi Devlet Teşekkülüne veya Kamu İktisadi Kuruluşuna ait olup ona bağlı İşletme ve İşletmeler topluluğunu,

Bağlı Ortaklık: Sermayesinin %50'sinden fazlası İktisadi Devlet Teşekkülüne veya kamu İktisadi Kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerini,

İştirak: İktisadi Devlet Teşekküllerinin veya Kamu İktisadi Kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az %15’ine, en çok %50'sine sahip bulundukları anonim şirketlerini,

TİGEM: Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünü,

İşletme: TİGEM’in mal ve hizmet üreten Tarım İşletmeleri ve diğer birimlerini,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Kuruluş, Amaç ve Faaliyet Konuları

TİGEM’in Kuruluşu

Bu Ana Statü ile teşkil olunan TİGEM;

a) Tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir İktisadi Devlet teşekkülüdür.

b) 26.05 1927 tarih ve 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu ile 08.09.1983 tarih ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve Sayıştay denetimine tabi değildir

c) Merkezi Ankara'dadır.

d) 20 Trilyon Türk Lirası olan sermayesi, ilgili Bakanlığın teklifi üzerine Yüksek Planlama Kurulu kararı ile değiştirilebilir.

e) İlgili Bakanlık, Başbakanlığın teklifi ve Cumhurbaşkanlığının onayı ile değiştirilebilir.

TİGEM’in Amacı

TİGEM; tarım ve tarıma dayalı sanayiinin ihtiyacı olan her türlü mal ve hizmetleri üretmek amacı ile kurulmuştur.

TİGEM’in Faaliyet Konuları

TİGEM’in faaliyet konuları şunlardır:

a) Ülkenin bitkisel ve hayvansal üretimini artırmak, çeşitlendirmek ve ürün kalitesini iyileştirmek amacıyla yetiştirdiği tohumluk, fidan, fide ve benzeri mallar ile ürettiği damızlık hayvan ve spermaları yetiştiricilere intikal ettirir.

b) İşletmelerde elde edilecek hayvansal ve bitkisel ürünlerle birlikte, çiftçilerden alacağı ürünleri kıymetlendirmek için tesisler kurar, kurdurur, kurulanlara iştirak eder.

c) Bitkisel ve hayvansal üretim, yetiştirme, ıslah konularında araştırmalar yapar, yaptırır ve gerektiğinde diğer ıslah ve araştırma kuruluşları ile işbirliği yapar.

d) Ürettiği her türlü urun ve hizmet konuları ile ilgili olarak çevre çiftçisi ve çiftçi örgütleri ile üretim ve tanıtım amaçlı işbirliğine girer.

e) Amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu her türlü mal ve hizmeti yurt içi ve yurt dışından temin eder.

f) Yurt içi ve yurt dışındaki kişi ve kuruluşlarla işbirliği yaparak her türlü mal ve hizmeti temin eder, bunları pazara hazırlayarak iç ve dış pazarlarda değerlendirir.

g) Üretim ve işletme faaliyetlerinde bulunmak ve tesislerini kurmak üzere özel ve tüzel kişilerden yer kiralar, kiraya verir

h) İşletme ünitelerinde zaman içinde fonksiyonunu yitirmiş kümes, ahır, depo, sundurma ve benzeri binaların yıpranmaya terk edilmemesi ve ekonomiye kazandırılması için, İşletme bütünlüğüne zarar vermemek kaydıyla özel veya tüzel kişilere kiraya verir.

i) Faaliyet konuları ile ilgili üretim ve işleme tesisleri kurmak üzere yurt içi ve yurt dışı özel ve tüzel kişi ve firmalarla işbirliği yapar, ortaklık kurar ve faaliyete geçmesini sağlar.

j) Yurt içi ve yurt dışı firmalarla patent, lisans, teknik beceri ve benzeri anlaşmaları yapar, bilgi ve teknolojiyi mer'i mevzuata göre satar ve satın alır.

k) İşletme yönetimi, proje, araştırma, fizibilite ve benzen mühendislik hizmetlerini yapar ve yaptırır.

l) Çalışma konuları ile ilgili beceri kazandırma seminerleri ve kurslar düzenler veya düzenletir.

Genel Müdürlük, amaç ve faaliyetlerini, doğrudan kendisi, işletmeleri ve diğer birimleri eliyle yerine getirir.

TİGEM’in amaç ve faaliyet konuları, Yüksek Planlama Kurulu kararı ile değiştirilebilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

TİGEM’in Organları

TİGEM'in organları, Yönetim Kurulu ve Genel Müdürlüktür.

Yönetim Kurulu

TİGEM’in Yönetim Kurulunun teşkili, görev ve yetkileri ile Yönetim Kurulu üyelerinin atanmaları, nitelikleri, şartları, görev sureleri hakkında ve diğer ilgili hususlar da KHK hükümleri uygulanır.

Yönetim Kurulu, TİGEM’in amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirilmesi ve yönetimi ile ilgili gerekli her turlu kararı alır

Genel Müdür, Yönetim Kurulunun Başkanıdır. Genel Müdürün bulunmadığı hallerde, Genel Müdürün Yönetim Kurulu Üyeleri arasından görevlendireceği, Genel Müdür Vekili Yönetim kuruluna Başkanlık yapar.

Kamu görevi sıfatı uhdesinde kalmak üzere Genel Müdürlüğün Yönetim Kurulu Üyeliğine atananlar, başka teşebbüs, bağlı ortaklık veya iştirakte Yönetim ve Denetim Kurulu Üyesi olarak görev alamazlar.

Yönetim Kurulunun Toplanması ve Karar Yeter Sayısı

Genel Müdürlük Yönetim Kurulunun toplanması ve toplantılarda karar yeter.

sayısı,

a) Yönetim Kurulundan karar istihsali, Genel Müdür tarafından istenir. Toplantı günü ve saatini gösteren gündem Yönetim Kurulu Başkanı tarafından tesbit edilerek en az yirmi dört saat önce üyelere dağıtılır. Yönetim Kurulu kararı ile gündemde değişiklik yapılabilir.

b) Yönetim Kurulu Üyeleri de Kurul kararı alınmasına gerek görülen konuların görüşülmesi ve karara bağlanmasıyla ilgili olarak önerge verebilirler. Yönetim Kurulunca uygun görülmesi halinde bu önerge gelecek ilk Yönetim Kurulu toplantısının gündemine alınır.

c) Yönetim Kurulu, TlGEM’in işleri gerektirdikçe ve ayda en az iki defa olmak üzere toplanır. Toplantı yapılması Başkanın isteği veya en az iki üyenin ortaklaşa yazılı önergelerinin varlığına bağlıdır.

d) Toplantı yeri TİGEM’in merkezidir. Yönetim Kurulu önceden karar almak şartı ile başka bir yerde de toplanabilir.

e) Yönetim Kurulu, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanırken az dört kışı ile) Ve kararlarını üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alır. Oylarda eşitlik olması halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

f) Yönetim Kurulu'nda oylar kabül ve red şeklinde kullanılır. Çekimser oy kullanılmaz Red oyu kullanan üye kararının altında red gerekçesini yazarak imzalar.

g- Toplantıya katılmayan üyeler yazılı olarak veya vekil tayin etmek suretiyle oy kullanamazlar.

h) Yönetim Kurulu Başkan ve üyelerinin bütün toplantılara katılmaları asildir. Yönetim Kurulu üyelerinden mazereti olanların toplantıdan evvel, mazeretlerini Yönetim Kurulu Başkanlığına bildirmeleri gerekir. Arka arkaya dört toplantıya veya bir yıl içinde toplam on toplantıya mazeretsiz olarak katılmayan üyeler istifa etmiş sayılırlar. Yerlerine KHK’de yazılı usulle başkaları atanır.

i) Yönetim kurulu Kararları, TİGEM’in bulunduğu yer noterliğince onaylı karar defterine veya kalamozaya tarih ve sıra numarası altında yazılır. Karar defterinin her sayfası toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır.

j) Kararların en geç bir ay içinde karar defterine yazılıp imza işleminin tamamlanması gereklidir.

k) Yönetim Kurulu, olağan üstü hallerde, yukarıdaki bentlerde anılan toplantı ve gündem şartlarına bakılmaksızın Genel Müdürün daveti üzerine toplanabilir.

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

TİGEM; Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcıları ve bağlı birimlerden oluşur.

Tarım İşletmeleri Genel Müdürü

Tarım İşletmeleri Genel Müdürünün atanması, nitelik ve şartları, görev, yetki ve sorumlulukları ile diğer hususlarda 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır.

TİGEM Genel Müdürü, Yönetim Kurulunun alt mercilere devredilemeyeceğini belirterek verdiği yetkiler hariç, sınırlarını açıkça belirtmek şartıyla, yetkilerinden bir kısmını astlarına ve daha alttaki mercilere devredebilir. Ancak, yetki devri Genel Müdürün sorumluluğunu kaldırmaz.

Mevzuat hükümlerine göre, belirli mercilerden izin alınmasını gerektiren konularla ilgili yetki devri, bu iznin alınmasından sonra yapılır.

Tarım İşletmeleri Genel Müdür Yardımcıları

TİGEM Genel Müdür Yardımcılarının atanmaları, nitelikleri, şartları, görevleri, yetkileri, sorumlulukları ile diğer hususlarda 233 ve 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır.

Genel Müdür Yardımcıları arasındaki iş bölümü, TİGEM Genel Müdürü tarafından belirlenir.

Genel Müdür Yardımcılarının sayıları, YPK kararı ile değiştirilebilir.

TİGEM’in Birimleri

Kuruluş, K.H.K.’ler ve bu Ana Statü hükümleri dairesinde amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere, Kuruluş ana organizasyon şemasında; Genel Müdür Yardımcılarından sonraki birinci ve ikinci kademede yer alan görevlere kadar,

Genel Müdürlük Üst Birimleri, Kuruluş Genel Müdürünün teklifi üzerine Yönetim Kurulu Kararı ile kurulur.

Kuruluşun diğer birimleri ile müessese ve işletmelerdeki birimlerinin kurulması, gerektiğinde değiştirilmesi veya kaldırılması, ilgili üst birimin teklifi üzerine, Kuruluş Genel Müdürünün onayı ile olur.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Müesseseler, Bağlı Ortaklıklar ve İştirakler

Müesseselerin Kurulması ve Nitelikleri

Müesseselerin kurulması ve niteliklerinin belirlenmesi KHK Hükümlerine göre yapılır.

Müesseselerin kurulması, kaldırılması, statülerinin değiştirilmesi, çalışma konuları, çalışma konularının arttırılması veya azaltılması, sermayesinin arttırılması veya azalması, diğer müesseselerle birleştirilmesi TİGEM Yönetim Kurulu Kararı ile yapılır.

Bu kararlardan amaç ve ölçü; tasarruf, kârlılık, verimlilik ve daha fazla yatırım kaynağı yaratmaktır.

Müessese Organları

Müesseselerin organları, müessese yönetim komitesi ve müessese müdürüdür.

Müessese Yönetim Komitesi

Müesseselerin Yönetim komitesinin teşkili, görev ve yetkileri ile üyelerinin atanmaları, nitelikleri şartları ve görev süreleri KHK hükümlerine göre yapılır.

Yönetim komitesinin başkanı müessese müdürüdür. Müdürün bulunmadığı hallerde TİGEM Genel Müdürünün Yönetim Komitesi arasından görevlendireceği kişi veya Yönetim Komitesinin üyeleri arasından uygun gördüğü üye, Müessese Müdür Vekili olarak Yönetim Komitesine başkanlık eder.

Müessese Yönetim Komitesi Toplanması ve Karar Yeter Sayısı.

Müessese Yönetim Komitesinin toplanması ve karar yeter sayısı;

a) Yönetim Komitesi önceden belli edilecek günde ve en az ayda iki defa toplanır. Başkanın isteği veya en az iki üyenin, görüşme konularını gösteren, yazılı önergesi üzerine, belli günler dışında da toplantı yapılabilir.

b) Toplantı yeri müessese merkezidir TİGEM Genel Müdürünün izni ile müessese ile ilgili başka bir yerde de toplanabilir.

c) Yönetim Komitesi Başkan ve üyelerinin bütün toplantılara katılmaları asildir. Mazereti olanların durumları toplantıya ait tutanaklarla belirlenir.

d) Yönetim Komitesinde karar alınmasını gerektiren konulara ait teklifler müessese müdürü tarafından komiteye getirilir ve gündeme alınır.

e) Yönetim Komitesi toplantı gündemi, Başkan tarafından tespit edilir ve toplantıdan en az yirmi dört saat önce üyelere dağıtılır. Yönetim Komitesi kararı ile gündemde değişiklik olabilir.

f) Yönetim Komitesi üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını çoğunlukla alır. Oylarda eşitlik halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış olur.

g) Müessese Müdürü herhangi bir yönetim komitesi kararının uygulanmasında ciddi sakıncalar gördüğü ve bu kararda komitece ısrar edildiği takdirde, konunun önce TİGEM Genel Müdürü tarafından Yönetim Kurulunca incelenerek kesin çözüme kavuşturulmasını ister Bu hususta TİGEM Genel Müdürünün talimatı veya TİGEM Yönetim Kurulu kararına uyulması zorunludur.

h) Olağanüstü hallerde (e) fıkrasında belirtilen hususlara uyulmaz.

Müessese Müdürü

Müessese Müdürünün atanması, nitelik ve şartları, görev ve yetkileri hakkında KHK hükümleri uygulanır.

Bağlı Ortaklıklar

Bağlı ortaklıkların kuruluşu, bağlı ortaklık Yönetim Kurulunun teşkili, Yönetim ve Denetim Kurulları üyelerinin, Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcılarının atanmaları veya seçilmeleri, nitelik ve şartları, Yönetim ve Denetim Kurullarının ibrası ve diğer konularda KHK ve bu Ana Statü ve bunlarda bir hüküm bulunmayan durumlarda 29.06.1956 tarih ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri uygulanır.

Bağlı Ortaklıklara Uygulanacak Hükümler

Bağlı ortaklıklara uygulanacak hükümler şunlardır:

a) Bağlı ortaklıklardan, özel kesimin hisse oranı % 20 ila % 40 oranında ise Yönetim Kurulunda bir üye, % 40 tan daha fazla ise Yönetim Kurulunda iki üye bulundurma hakkına sahip olurlar

b) Bağlı ortaklıklar Genel Müdürü hariç TİGEM'in payını temsil etmek üzere atanmış olan bütün Yönetim Kurulu üyeleri ile Denetçiler başka bir bağlı ortaklık veya iştirakte Yönetim, Denetim ve Tasfiye Kurulu üyesi olamazlar.

c) TİGEM'i temsilen bağlı ortaklık Yönetim Kurulu üyesi olarak görev alacakların hisse senedi verme yükümlülüğü, TİGEM tarafından yerine getirilir.

d) Yönetim Kurulunun toplanması ve diğer hususlarda ana sözleşme ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanır.

e) Bağlı ortaklık Genel Müdürü, TİGEM ve bağlı ortaklık Yönetim Kurulunca alınan kararların uygulanması ve bağlı ortaklığın yönetiminde gereken gayret ve basireti göstermekle yükümlü ve aksine davranışlardan sorumludur.

f) Bağlı ortaklık TİGEM Yönetim Kurulu tarafından tespit edilen yatırım, planlama ve pazarlama ana hedeflerine göre hareket eder

İştirakler

TİGEM'in sermayesinin en az % 15, en çok % 50 sine sahip bulunduğu anonim şirketlerdir.

İştiraklere Uygulanacak Hükümler

İştiraklere uygulanacak hükümler şunlardır.

a) İştiraklerin teşkili, nitelikleri, yönetimi ve diğer hususlarda KHK, bu Ana Statü ile Şirket Ana Sözleşmesinin ve bunlarda hüküm olmayan konularda Türk Ticaret kanunu Hükümleri uygulanır.

b) TİGEM iştiraklerinin Yönetim Kurullarında TİGEM’i temsilen her % 15 hisse için en az bir üye bulundurur.

c) TİGEM’in iştirakindeki hisse oranı % 20 ve daha az ise en az bir, % 20 den fazla ise en az iki denetçi bulundurulur.

Yönetim Kurulu Üyelerinin Rapor Vermesi

TİGEM’in temsilcileri yönetim kurulu üyesi olduktan anonim şirketin faaliyetleri ve mali durumu hakkında mevzuatta belirtilen usullere göre, TİGEM Yönetim Kuruluna rapor verirler.

BEŞİNCİ KISIM

Mali Hükümler

TİGEM’in Plan, Program ve Bütçesi

Plan, Program ve bütçeler, yatırım projelerinin hazırlanması, yatırım ve finansman programları, küçük tamamlama, idame ve yenileme yatırımları fiyat ve tarifeler, muhasebe sistemleri, bilançolar, netice hesapları ve faaliyet raporları, kar dağıtımı, tasfiye ve denetim konularında ilgili Kanun Hükümleri uygulanır.

TİGEM yatırım ve işletme faaliyetlerini plan, Program ve bütçelere dayalı olarak yürütmek ve bağlı ortaklıklarının da aynı esaslara uymasını sağlamakla yükümlüdür.

TİGEM’in yıllık genel yatırım ve finansman programı, takvim yılı başından en az yetmişbeş gün önce Bakanlar Kurulunca karara bağlanır.

TİGEM’in işletme bütçeleri her hesap dönemi için yıllık genel yatırım ve finansman programındaki hedefler esas alınarak hazırlanır ve Yönetim Kurullarınca onaylanır.

Yıllık yatırım ve finansman programında değişiklik yapılması halinde bu değişikliğe uygun olarak işletme bütçelerinde gerekli düzeltmeler yapılır.

TİGEM, ve bağlı ortaklıkların kesinleşen yıllık genel yatırım ve finansman programlarının birer örneği, Hazine Müsteşarlığına, Devlet Planlama Teşkilatına, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kuruluna ve ilgili Bakanlığa gönderilir.

TİGEM; Kalkınma Planına göre, kendisi tarafından yapılması gereken yatırımlara ait malı, ekonomik ve teknik çalışmaları zamanında yaparak projeleri hazırlar ve takvim yılı başından yedi ay önce ilgili Bakanlığa ve Devlet Planlama Teşkilatına gönderir.

İlgili Bakanlık TİGEM ve bağlı ortaklıkların projeleri üzerinde gerekli incelemeleri yaparak, bunları yıllık genel yatırım ve finansman programına dahil edilmek üzere aynı yılın Haziran ayı sonuna kadar Devlet Planlama Teşkilatına ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlığa gönderilir.

Projesi hazır olmayan yatırıma başlanamaz.

ALTINCI KISIM

Çeşitli Hükümler

Personele İlişkin Hükümler

TİGEM personelinin istihdam şekilleri, atama, göreve son verme, yükümlülük ve sorumlulukları, kadro tespiti, ücret, prim, ikramiyeler, yurtdışına gönderme, siyasi faaliyet yasağı, vekalet ücretlerinin dağıtımı ile yönetim kurulu üyesi, denetçi ve tasfiye kurulu üyelerinin ücret ve hakları konusunda 233 ve 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır.

Diğer Haklar ve Görevler

TİGEM'in amaç ve faaliyet alanı, Hazineye intikal eden hisse senetleri, Devlet malı sayılma, diğer haklar, tahvil çıkarma ile diğer konularda KHK hükümleri uygulanır.

YEDİNCİ KISIM

Son Hükümler

Uygulama

Bu Ana Statüde bulunmayan hususlarda ilgili Kanun ve Kanun Hükmündeki Kararnamelerin hükümleri uygulanır.

Yürürlükten Kaldırma

Bu Ana Statünün yürürlüğe girmesi ile, 14 Aralık 1984 gün ve 18605 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Ana Statü yürürlükten kalkar.

Yürürlük

Bu Ana Statü Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.