Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Deniz Vasıtaları Kiralama İşlemleri Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Yönetmelik, Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketinin mülkiyet ve tasarrufunda bulunan gemi ve diğer deniz vasıtalarından, Şirket tarafından hizmette kullanılmayanların veya kiralanması halinde tasarruf sağlanabileceği belirlenenlerin üçüncü şahıslara kiraya verilme işlemleri ile Şirket ihtiyacı için deniz vasıtası kiralanması işlemlerini düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Deniz Vasıtaları: Şirket mülkiyetinde bulunan her türlü motorlu ve motorsuz deniz araçlarını,

b) Genel Müdür: Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Genel Müdürünü,

c) Genel Müdürlük: Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünü,

ç) Kiracı: Bu Yönetmelikte belirtilen deniz vasıtalarının işletilmesi hakkını alan gerçek veya tüzel kişileri,

d) Şirket: Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketini,

e) Ünite: Genel Müdürlük birimleri ile İşletme Müdürlüklerini

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kiraya Verilecek Deniz Vasıtalarının Tespiti, Kiraya Verme İşlemleri, Kiraların Tahsili, İzlenmesi ve Deniz Vasıtası Kiralanması

Kiraya verilecek deniz vasıtasının tespit edilmesi

(1) Her ünite, hizmette kullanmadığı ve ileride de kullanılmasını mümkün görmediği veya kiralanması halinde tasarruf sağlanabileceği deniz vasıtasının; vasfını ve diğer niteliklerini, mevcut durumunu ve kiraya verilmesi halinde nasıl bir amaçla kullanılabileceğini ayrıntılı bir raporla Limanlar Dairesi Başkanlığına bildirir ve kiralanmasını teklif eder. Bu kapsamda;

a) İlgili ünite tarafından kiraya verilmesi teklif edilen deniz vasıtalarından Limanlar Dairesi Başkanlığınca da incelenerek kiraya verilmesinde bir sakınca bulunmayanların durumu, ilgili Genel Müdür Yardımcısına sunulur, kiralanmasına izin verildiği takdirde, kiraya verme işlemine başlanır.

b) Kiralama talebinin, ilgili ünitenin dışından üçüncü kişiler veya Şirketin diğer ünitelerinden gelmesi halinde ise Limanlar Dairesi Başkanlığı görüşünü belirtilerek ilgili Genel Müdür Yardımcısının onayına sunulur.

İşlemlerinin yürütülmesi

(1) Şirkete ait deniz vasıtalarının kiraya verilmesi, süre uzatımı, kira bedeli artışı, sözleşmeye uygun kullanılıp kullanılmadığının takibi ve ilgili diğer işlemler, Limanlar Dairesi Başkanlığınca; kiraların tahsili ve gecikenlerin kanuni takibe intikali ise Mali İşler Dairesi Başkanlığınca yürütülür. İstanbul dışındaki işletmelere ait deniz vasıtalarının kiraya verilmesi ve diğer takip işlemleri de Limanlar Dairesi Başkanlığınca yapılır, ancak Başkanlık, gerekli görmesi halinde ünitesince yürütülmesini sağlayabilir.

Kira bedelinin tespiti

(1) Kiraya verilmesine karar verilen deniz vasıtaları için tahmini kira bedelini ve kiralanması devam eden deniz vasıtaları için ise yeni dönemde geçerli olacak kira bedelini tespit etmek amacıyla, Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonu oluşturulur. Komisyonun çalışma şekli;

a) Limanlar Dairesi Başkanı Başkanlığında, Teknik Hizmetler Dairesi Başkanlığından bir teknik personel, Mali İşler Dairesi Başkanlığından bir yetkili personel, Hukuk Başmüşavirliğinden bir hukukçu ve deniz vasıtasının bağlı bulunduğu ünitece görevlendirilecek ilgili bir personelin iştiraki ile oluşur, beş üyenin katılımı ile toplanılır ve oy çokluğuyla karar alınır.

b) İstanbul dışındaki işletmelerde bulunan deniz vasıtalarının kiralanması işlemleri de, Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonunca değerlendirilir. Ancak, ilgili işletme müdürü başkanlığında üç kişilik bir heyet tarafından oluşturulacak ön değerlendirme raporunun Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonu Başkanlığına gönderilmesi halinde, deniz vasıtasının bağlı bulunduğu ünitece görevlendirilecek ilgili bir personelin komisyon toplantısına katılma şartı aranmaz. Bu durumda dört üyenin katılımı ile toplanılır ve oy çokluğuyla karar alınır. Oyların eşit olması halinde başkanın kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış sayılır.

c) Kira bedelini; Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonu gerekli incelemeyi yaptıktan sonra, piyasa koşullarına ve kanuni mevzuata uygun olarak bir tutanakla tespit eder.

Kiraya verme işlemi

(1) Kiraya verme işlemleri; Limanlar Dairesi Başkanlığınca yürütülür. Bu konuda kiraya vermeye yetkili organ, Yönetim Kurulunun belirlediği mali yetki limitleri içinde Genel Müdür Yardımcıları, Genel Müdür ve yetki limitlerinin aşılması halinde Yönetim Kuruludur.

(2) Kiraya verme işlemi, isteklinin var olması halinde Kira Takdir Komisyonunca belirlenen kira bedeli ile mali yetki limitleri dahilinde onayı alınarak Limanlar Dairesi Başkanlığınca kiraya verilebilir.

(3) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve mahalli idareler, kamu iktisadi kuruluşları ve iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların iştirakleri ile yapılacak kiraya verme işlemlerinde, ihale yoluna başvurulmadan anlaşma usulü uygulanabilir.

(4) Şirkette hizmette kullanılmayan ve tasarruf amacıyla kiraya verilmek üzere tespit edilmiş olan deniz vasıtaları, ihale yoluyla kapalı zarf usulü teklif alınarak kiraya verilir.

(5) Kiraya verilmesi uygun görülen deniz vasıtaları için Limanlar Dairesi Başkanlığınca "Deniz Vasıtaları Kira Sözleşmesi" ve "Şartname" hazırlanır.

(6) Şartnamenin düzenlenmesini takiben, tespit edilen ihale gününden en az 10 gün önce, kiraya verilecek deniz vasıtası, Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi internet sayfasında ayrıca yüksek tirajlı ulusal, bir ya da iki gazetede bir ya da birden fazla defa ilan edilir.

(7) Kira Sözleşmesi/şartnamede kiraya verilecek deniz vasıtasının vasfı, kiraya verme şekli, hangi amaçlar için kullanılabileceği, sicile tescili yapılacaksa tescil zamanı ve tescil masraflarının ödenme şartları, denize elverişlilikle ilgili maddelerin sörvey vs. kiraya veriliş anındaki ve kira bitimindeki konumu, teslim yeri, kiralama süresi sonunda teslim alma şartları, sigortalama ve sigorta primleri ödenme şartları, kondisyon ve değer tespit şartları, işletimden doğacak cezalar hakkındaki şartlar, aylık ve yıllık tahmini kirası, kiradan ayrı olarak alınması gerekli teminatlar, tamir bakım masrafları ile kiralama süresi ve uzatma süreleri, kiranın nasıl ödeneceği, kira bedelinin geç ödenmesi halinde tahakkuk ettirilecek gecikme faizi, kiraya verme ihalesine iştirak şartları, teklif mektupları ve benzeri durumlar belirtilir.

(8) Şirketin 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa tabi olmadığı, ihaleyi yapıp yapmamakta ve dilediğine vermekte serbest olduğu ve gerekli görülecek diğer ön şartlar açık ve anlaşılır bir ifade ile mutlaka belirtilir.

İhale komisyonu

(1) Kiraya verme ihalesi ilgili Genel Müdür Yardımcısının görevlendireceği Daire Başkanı veya Müdür başkanlığında, en az beş asil ve iki yedek üyeden kurulan bir komisyonca yürütülür. Komisyon Mali İşler Dairesi Başkanlığından bir yetkili personel, Hukuk Başmüşavirliğinden bir hukukçu, emrine tahsisli ünitesinden bir personel, Teknik Hizmetler Dairesi Başkanlığından bir teknik personelden oluşur. Kira Takdir Komisyonunda görev alanlar bu komisyonda görev alamazlar.

(2) Genel Müdür gerekli hallerde, komisyonun bir Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında kurulmasını onaylayabilir. Komisyon onayının bir örneği, komisyon üyelerine bildirilmek üzere ilgili ünitesine gönderilir.

(3) İhale Komisyonu, kendilerine önceden tebliğ edilmiş ihale günü, belirtilen yer ve saatte hazır bulunur.

Tekliflerin sunulması ve alınması

(1) Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak şartname ile istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi deniz vasıtası kiralama ihalesine ait olduğu yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır. İhale taliplisi şirket statüsünde ise zarf ayrıca kaşelenir. Daha sonra;

a) Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar, sıra numaralı alındılar karşılığında, tekliflerin sunulacağı yere teslim edilir. İlan olunan saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmadan istekliye iade edilir.

b) İhale şartnamesinde posta ile teklif kabul edileceği yazılı ise, posta ile gönderilecek tekliflerin ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar Şirkete ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir ve değerlendirmeye alınmaz. Teklifler, şartnamede belirtilen ihale gün ve saatine kadar tekliflerin sunulacağı yere verilir.

c) İhale Komisyonu, teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. Zarflar alınış sırasına göre açılır. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir.

Tekliflerin değerlendirilmesi

(1) Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olan veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı tespit edilen isteklilerin, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Bu kapsamda;

a) Teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerin eksik olması veya belgelerde önemsiz bilgi eksikliği bulunması halinde; Komisyonca belirlenen sürede isteklilerden bu eksik belge veya bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede eksik belge veya bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır.

b) Değerlendirme açık ihale usulü ile yapılarak, düzenlenen tutanak, komisyon üyelerince imzalandıktan sonra ihale evrakı ile birlikte, Limanlar Dairesi Başkanlığı yetkilisine teslim edilir.

c) İhale tespit tutanağı ve ekleri, Limanlar Dairesi Başkanlığınca 10 iş günü içinde Genel Müdür Yardımcısının onayına sunulur. İhalenin Genel Müdür Yardımcısı tarafından onaylanmasından sonra deniz vasıtası kira sözleşmesi imzalanır. Yetki limitleri aşıldığı durumlarda, bu işlemler Genel Müdür veya Yönetim Kurulunun onayı ile yapılır.

ç) Sözleşme tutarından başka herhangi bir nedenle eksik kalacak borçları karşılamak üzere, sözleşmedeki toplam kira bedelinin KDV dahil % 25'i oranından aşağı olmamak şartıyla YTL, USD veya Euro cinsi nakit; devlet tahvili ve hazine bonosu ile Türkiye'de faaliyet gösteren banka veya katılım bankalarının kesin ve süresiz banka teminat mektubu alınabilir. Ancak, teminat olarak devlet tahvili verilmek istendiğinde, verilen tahvilin üzerinde yazılı nominal değere itibar edilmeyip kabul tarihindeki rayiç bedel nominal değerin altında ise, rayiç bedel; aksi halde nominal bedel esas alınır. Şirketçe tahvilin nakde çevrilmesi gerektiğinde, nakde çevirme tarihindeki rayiç bedel üzerinden hesaplama yapılır. Bu işlemden dolayı kiracı herhangi bir hak talebinde bulunamaz. Daha önce mukavele akdedilip kiracılığı devam edenlere de bu hüküm uygulanır. Bu hükümler şartnamede belirtilir. Teminat ile ilgili olarak;

1) Teminat, kiracılığın devamı süresince ve deniz vasıtasının tesliminden sonra kiracı ibra oluncaya kadar muhafaza edilir.

2) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve mahalli idareler, Kamu İktisadi Kuruluşları ve İktisadi Devlet Teşekkülleri ve bunların % 51 veya daha fazla hissesine sahip olduğu iştiraklerinden teminat alınmaz.

Kira sözleşmeleri

(1) Deniz Vasıtaları Kira Sözleşmeleri, kira şartnamesindeki özel şartları da içerecek şekilde, üç nüsha olarak düzenlenir. Sözleşmenin bir nüshası, Limanlar Dairesi Başkanlığındaki dosyasında, diğeri Mali İşler Dairesi Başkanlığına, bir nüsha da kiracıya verilir. Kira sözleşmesinin bir sureti, emrine tahsisli ünitesindeki dosyasında muhafaza edilir. Kira Sözleşmesini hazırlama aşamasında Hukuk Başmüşavirliğinden görüş alınabilir.

(2) Kiracı isterse harç, resim ve diğer harcamaları kendine ait olmak üzere damga resmi ödenmiş ikinci bir kopyası düzenlenerek kendisine verilir.

(3) Düzenlenen "Deniz Vasıtaları Kira Sözleşmesi"ni imzaya yetki limitleri içinde Genel Müdür Yardımcısı, Genel Müdür veya Yönetim Kurulu yetkilidir.

Teslim tutanağı

(1) Kiraya verilen deniz vasıtası; tahsisli ünitesince düzenlenecek bir tutanakla, kiracıya teslim edilir. Üç suret olarak hazırlanan tutanak, deniz vasıtasını teslim eden görevli personel ve kiracı tarafından imzalanır. Asıl nüsha, Limanlar Dairesi Başkanlığındaki dosyasında, suretlerden biri emrine tahsisli ünitesindeki dosyasında muhafaza edilir, diğeri kiracıya verilir.

Kiraların tahsili

(1) Kira bedeli yıllık peşin olarak tahsil edilir. Her kira süresi başlangıcında Limanlar Dairesi Başkanlığınca, Mali İşler Dairesi Başkanlığına ve ilgili üniteye tahakkuk yazısı gönderilir. Kiracıya kira ve diğer borçları bildirilerek, süresi içinde ödenmesi hususu yazılı olarak tebliğ edilir. Kiracıya yapılan tebligatta; kiranın en geç bir haftalık süre içinde ödenmesi, zamanında ödenmediği takdirde gecikme faizi alınacağı, tahsil edilmezse kanuni yollara başvurulacağı belirtilir.

(2) İstanbul dışındaki işletmelere ait kiraların tahakkuk ve tahsili ünitelerin kendileri tarafından yapılır.

İzlenme usulü

(1) Süresi içinde borçlarını ödemeyen kiracıların borçları, Mali İşler Dairesi Başkanlığınca, İstanbul dışındaki işletmelerde ilgili ünitesince kanuni yollardan tahsil edilmek üzere Hukuk Başmüşavirliğine intikal ettirilir. Dava konusu ve davanın seyri hakkında Limanlar Dairesi Başkanlığına bilgi verilir. İstanbul dışındaki üniteler süresi içinde ödenmeyen kira borçlarını derhal Limanlar Dairesi Başkanlığına bildirir. Bu kapsamda;

a) Kira süreleri sona erecek olan deniz vasıtalarının, Limanlar Dairesi Başkanlığınca kira sözleşmesinin uzatılması için, Genel Müdür Yardımcısı veya Genel Müdürden alınacak olurdan ve Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonunca tespit edilen yeni kira bedeli, ek teminat tutarı, v.b. noter yoluyla kiracıya tebliğ edilir. Kendine tebliğ edilen kira bedeli, kiracı tarafından yazılı beyanla kabul edildiği takdirde bu Yönetmelikte belirtilen şartlarla yeniden kira sözleşmesi yapılır. Diğer taraftan,

1) Kiracı kendisine tebliğ edilen kira bedelini kabul etmediği takdirde kira sözleşmesinden doğan alacaklar tahsil edilir.

2) Kiracı, Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonunca tespit edilen kira bedelini kabul etmediği takdirde deniz vasıtasını teslim eder. Teslim etmediği takdirde Kira sözleşmesi 6 aydan kısa süreli ise yeniden Kira Takdir Komisyonu toplanmadan belirlenmiş kira bedeli üzerinden ecrimisil talep edilir. Her halde de kira sözleşmesinin başlangıcından itibaren 1 yıl geçmekle eski ecrimisil bedelinin yerine yeni bedeli tespit etmek üzere Kira Takdir Komisyonu toplanır.

3) Kira sözleşmesi 1 yıl veya daha uzun süreli ise sözleşme süresi bitiminde teslim edilmeyen deniz vasıtası için yeniden Kira Takdir Komisyonu toplanarak ecrimisil bedeli tespit eder. Ecrimisil tespiti kiracıya herhangi bir hak vermez.

4) Kiracı borçlarını ödemediği takdirde sözleşmenin bitim tarihinden itibaren Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonu tarafından tespit edilen kira bedeli üzerinden yasal yollara başvurulmak üzere, Limanlar Dairesi Başkanlığınca Hukuk Başmüşavirliğine iletilir.

5) Mahkeme sonucunda alınan kararlar doğrultusunda, deniz vasıtası/alacaklar kiracıdan tahsil edilir.

b) Deniz vasıtasının kira sözleşmesinde yazılı şekil, amaç ve adına sözleşme düzenlenen kişi/firma tarafından kullanılıp kullanılmadığı, Limanlar Dairesi Başkanlığı’nca oluşturulacak bir heyet tarafından incelenerek, durum bir tutanakla tespit edilir, Hukuk Başmüşavirliğine intikal ettirilir. Bu konuda;

1) Kiraya verilen deniz vasıtasının sözleşmede yazılı şekil, amaç ve adına sözleşme düzenlenen kişi/firma dışında kullanılması halinde, kanuni işlem uygulanır.

2) İstanbul dışındaki işletmelerde ise heyet, ünite müdürünce tespit edilir. Kanuni işlem uygulanmak üzere Hukuk Başmüşavirliğine intikal ettirilir. Limanlar Dairesi Başkanlığına bilgi verilir.

c) Kira sözleşmesinin devam ettiği süreçte kiracıdan gelmesi muhtemel, tamir ve tadilat, deniz vasıtası kira sözleşmesi haklarının devir ve temliki, kiracının yanına ortak alarak faaliyetini sürdürmesi, alt kiracı alması gibi talepler; İstanbul dışındaki işletmelerde ilgili işletme yetkililerince tetkik edilerek, bu taleplere ilişkin görüşlerle birlikte konu, Limanlar Dairesi Başkanlığı’na gönderilir. Limanlar Dairesi Başkanlığı’nca; İstanbul içi ve dışındaki uygun bulunan talepler Deniz Vasıtaları Kira Takdir Komisyonu tarafından değerlendirilerek; kira bedelinde artış yapılmasının gerekli olup olmadığı veya ne kadar artış yapılmasının uygun olacağı ve diğer değerlendirmeleri ile birlikte Genel Müdür Yardımcısı veya Genel Müdüre sunulur. Bu talepleri kabul etme yetkisi de Genel Müdür Yardımcısı veya Genel Müdüre aittir.

Kiralanan deniz vasıtasının teslim alınması

(1) Kira sözleşme süresi bitmeden, kiracının teslim talebinin kabulü halinde veya sözleşme süresi sonunda deniz vasıtası tahliye edildiğinde, sözleşmede belirlenen şartlarda tutanakla teslim alınır. Teslim tutanağı kiracı ile teslim alan görevliler tarafından birlikte düzenlenip imza edilir. Bir sureti kiracıya bir sureti Mali İşler Dairesi Başkanlığına verilir, bir sureti de Limanlar Dairesi Başkanlığındaki dosyasında saklanır. İstanbul dışındaki üniteler teslim tutanağını kendi birimlerinde muhafaza ederler. Bu konudaki diğer uygulamalar aşağıda belirtilmiştir.

a) Kira sözleşmesi süresi bitmeden kiracının, kiralanan deniz vasıtasının teslim talebinin kabulüne Genel Müdür Yardımcısı veya Genel Müdür yetkilidir. Ancak sözleşme süresi bitmeden teslim edilmek istenen deniz vasıtası için, alınan kira bedelinden iade yapılmaz.

b) Dava konusu olup icra yoluyla teslim alınan deniz vasıtaları için de teslim anında tutanak düzenlenir.

Şirket ihtiyacı için deniz vasıtası kiralanması

Şirket ihtiyacı için deniz vasıtası kiralanması işlemleri, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yürütülür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yürürlük ve Yürütme

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Genel Müdürü yürütür.