BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Kısaltmalar, Tanımlar, Eklerin Arşivlenmesi ve Prosedürler
Amaç
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili ulusal mevzuatta yer alan iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümlere ek olarak, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) sorumluluğunda bulunan işyerlerinde yürütülen çalışmalara yönelik iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili uyulması gereken kuralları ve alınması gereken asgari tedbirler ile bunlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
(1) Bu Yönetmelik TEİAŞ sorumluluğunda bulunan işyerleri ve eklentilerinde çalışma yapan; memur, sözleşmeli personel ve işçi statüsündeki TEİAŞ personelini, hizmet alımı yapılan yüklenici firma çalışanlarını, kullanıcıları, anahtar teslim götürü bedel yöntemi ile ihale almış olan yüklenici firmaların çalışanlarını, geçici iş ilişkisi kurulan yüklenici firma çalışanlarını, diğer çalışanlar, bu çalışanların işverenlerini, stajyerler ve ziyaretçileri kapsar. Ayrıca TEİAŞ personelinin görevlendirildiği diğer işyerlerindeki TEİAŞ’a ait çalışmalar da bu Yönetmelik kapsamındadır.
(2) 154 kV ve üstü iletim tesislerinde yapılan canlı bakım çalışmalarında, fiili çalışma öncesi ve sonrasında yapılan çalışmalar bu Yönetmelik kapsamında olup, fiili çalışma “154 kV ve Üstü Gerilim Seviyesindeki İletim Tesislerinde Gerilim Altında (Canlı) Bakım Çalışmaları Uygulama Koşulları Yönergesi” kapsamındadır.
Dayanak
(1) Bu Yönetmelik; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve alt mevzuatı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler, TEİAŞ Ana Statüsü, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği, Elektrik Şebeke Yönetmeliği ile ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre hazırlanmıştır.
Kısaltmalar
(1) Bu Yönetmelikte geçen kısaltmalar;
a) BYTİM: Bölgesel Yük Tevzi İşletme Müdürlüğünü,
b) EDH: Enerji dağıtım hattını,
c) EİH: Enerji İletim Hattı
ç) EİK: Enerji İletim Kablosu
d) EİS: Elektronik imza sistemini (EYS, Belgenet vb.),
e) EKAT: Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri
f) GBF: Güvenlik Bilgi Formları
g) İSG: İş sağlığı ve güvenliğini,
ğ) İSGB: İşyeri sağlık ve güvenlik birimini,
h) KKD: Kişisel koruyucu donanımı,
ı) MYTİM: Milli Yük Tevzi İşletme Müdürlüğünü,
i) OG: Orta gerilim
j) OSGB: Ortak sağlık ve güvenlik birimini,
k) OYS: Operasyonel yönetim sistemi yazılımını,
l) SMS: Kısa Mesaj Servisi
m) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
n) TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketini,
o) TM: Transformatör Merkezi
ö) TYD (BIL): Temel Yalıtkanlık Düzeyini,
p) YG: Yüksek gerilim, şeklindedir.
Tanımlar
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Acil Bildirimli Çalışma: YG tesislerinde veya diğer kullanıcı OG tesislerinde Bölge Müdürlüğü yetkililerince 72 saat içerisinde müdahale edilmez ise arızaya sebebiyet verebileceği değerlendirilen gerilim altındaki teçhizatlar için, MYTİM/BYTİM ile mutabık kalınarak gerçekleştirilen bildirimli çalışmaları,
b) Açık TM: YG hücrelerin açık alanda olduğu tesisi,
c) Arıza halleri manevraları: Arıza hallerinde, sistemi normal çalışma durumuna getirmek için yapılan işlemleri,
ç) Ayırıcı: Yüksüz elektrik devrelerinde veya paralelinde bulunan devreyle birlikte yüklü olan devrelerde açma ve kapama yapan teçhizatı,
d) Bara: Aynı gerilimdeki elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtıldığı düzeneği,
e) Bildirimli çalışma: Kullanıcının geriliminin kesilmesine neden olan çalışmalarda en az beş gün önceden, olmayacak çalışmalarda en az 72 saat önceden bildirilen veya herhangi bir arıza çıkmamasına rağmen arıza yapabileceği değerlendirilen YG tesislerinde veya diğer kullanıcı OG tesislerinden kaynaklı yapılan çalışmaları,
f) Bildirimsiz çalışma: YG tesislerinde veya diğer kullanıcı OG tesislerinden kaynaklı bir arıza sinyali ile kesicinin açması sonucu başlayan çalışmaları,
g) Çalışma izni gerektiren çalışmalar: İletim Sisteminde 36 kV üzeri teçhizatta yapılacak her türlü manevra ve bir TM müşterilerin tamamını etkileyecek manevraları,
ğ) Çalışma izni istemeye yetkili kişiler: Enterkonnekte sistemi etkileyen çalışmaları istemeye yetkili; Bölge Müdürlüğü ve ilgili kullanıcı tarafından BYTİM’ye liste ile bildirilen personeli,
h) Çalışma postası: Bir iş emri ile görevlendirilmiş, aynı uzmanlık alanındaki bir ya da birden fazla çalışan ya da çalışan grubunu,
ı) Çalışma sorumlusu: Yapılacak bir çalışmadan önce çalışma mahallinde; iş emrinin ekinde bulunan kontrol listelerinin incelenerek doldurulmasından, iş emrinin ekindeki çizelgeye göre çalışma alanının işaretlenmesinin doğru yapıldığının kontrolünden, iş emrinin ekindeki krokiye uygun olarak mahalli topraklamaların yaptırılmasından, sorumluluğu altındaki çalışanların KKD ve İSG malzemelerini doğru kullanıp kullanmadığından sorumlu olan, çalışma mahallinde gerekli güvenlik önlemlerini alan veya aldırtan, teçhizat üzerinde yapılacak olan çalışmaları yürüten, çalışmanın bitiminde de tesisin işletmeye uygun hale getirilmesini sağlayan, üzerinde çalışma yapılan teçhizatın servise alınabileceğini ilgili birimlere bildiren, koordineli çalışmalarda, koordinasyon sorumlusuna bağlı çalışıp kendi postasının güvenliğinden sorumlu personeli,
i) Çok devreli hatlar: Aynı gerilimli birden fazla hattın aynı direk üzerinde bulunduğu hatları,
j) Dış fens: İşletme ve bakımı TEİAŞ’a ait olan şaltta, mülkiyeti TEİAŞ’a ait olsun ya da olmasın en dıştaki, duvar, çit ya da sınırı belirleyen başka bir unsuru,
k) Ekip: Aynı uzmanlık alanında birden fazla personelin bulunduğu birimi,
l) Ekip şefi: Ekipteki her türlü donanım, araç-gereç, iş güvenliği malzemesi ve KKD’lerin periyodik kontrollerinin yapılmasını, korunmasını ve talebi ile ilgili birim amirliği ile koordinasyonu sağlayan ve ekipte toplu sözleşmede belirlenen Ekip Şefi kadrosu bulunmaması durumunda baş teknisyenler arasından görevlendirilen teknisyen personeli,
m) EKAT: İnsanlar, diğer canlılar ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini, özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesisleri,
n) EİH: YG enerji iletiminde kullanılan havai hatları,
o) EİK: YG enerji iletiminde kullanılan güç kablolarını,
ö) Etki değerlendirmesi: Elektrik kesintisi yapılmadan çalışma yürütülen işlerde; ark, patlama, yüksekten malzeme düşmesi, iklim şartları vs. durumların kontrol listelerinde değerlendirilmesi sonucu çalışma yöntemi hakkında karar verme işlemini,
p) Fider: Bir EİH'yi, bir EİK'yi, bir transformatörü, bir senkron grubunu, bir barayı, bir reaktör ya da kapasitörü, bir bara grubuna bağlayan irtibatların ve cihazların tümünü,
r) YTİM-1 formu: Yük Tevzi İşletme Müdürlüğü Çalışma İzni İsteği Formunu,
s) YTİM-2 formu: Yük Tevzi İşletme Müdürlüğü manevra formunu,
ş) Güvenlik kartları: Balcım, tamirat, arıza gibi nedenlerle servis dışı edilmiş teçhizat üzerinde çalışacak personelin güvenliğini sağlamak, yanlış manevrayı önlemek ve teçhizatı korumak için TM’lerde kullanılması zorunlu olan kartları,
t) İç fens: TM’lerde açıkta olan tüm YG tesislerine yetkisiz kişilerin girişini engelleyecek şekilde çevreleyip kapatan unsurları,
u) İletim sistemi: Elektrik iletim tesisleri ve şebekesini,
ü) İletim tesisi: Üretim ve/veya tüketim tesislerinin 36 kY üstü gerilim seviyesinden bağlı olduğu üretim veya tüketim tesisi şalt sahasından sonraki nihayet direğinden itibaren, iletim şalt sahalarının orta gerilim fiderleri de dahil olmak üzere dağıtım tesislerinin bağlantı noktalarına kadar olan tesisleri,
v) İş güvenliği formu (İGF-1): TM işletme teknisyeni tarafından düzenlenen ve işi yapacak Çalışma Sorumlusu veya Koordinasyon Sorumlusuna çalışma yapılacak teçhizatta alınacak önlemleri belirten ve bu durumu karşılıklı olarak doğrulayan formu,
y) İş bitirme beyanı formu (İGF-2): Teçhizat üzerindeki çalışmayı yapan çalışma sorumlusu veya koordinasyon sorumlusu tarafından TM işletme teknisyenine hitaben düzenlenen ve çalışmanın bittiğini belirten ve bu durumu karşılıklı olarak doğrulayan formu,
z) İşletme: TEİAŞ’ın mal ve hizmet üreten bütün birimlerini,
aa) Kapalı TM: YG hücrelerin bina içerisinde olduğu tesisi,
bb) Kesici: Kısa devre akımı dâhil olmak üzere şalt tesislerinde yük altında açma ve kapama yapan teçhizatı,
cc) Koordineli Çalışma: Arıza durumlarında ya da aynı çalışma izin formu ile belirlenen çalışma alanında (aynı fider, aynı bara, aynı EİH’de) primer ve/veya sekonder teçhizatta aynı zaman dilimi içerisinde birden fazla çalışma postasının çalışmasını,
çç) Koordinasyon sorumlusu: Koordineli çalışmalardan önce çalışma mahallinde; iş emrinin ekinde bulunan kontrol listelerinin incelenerek doldurulmasından, iş emrinin ekindeki çizelgeye göre çalışma alanının işaretlenmesinin doğru yapıldığının kontrolünden, iş emrinin ekindeki krokiye uygun olarak mahalli topraklamaların yaptırılmasından, çalışmanın sonuna kadar koordinasyondan sorumlu Elektrik/Elektrik-Elektronik Mühendisi unvanına haiz personeli,
dd) Kullanıcı: İletim veya dağıtım sistemine bağlanan ya da bu sistemleri veya enterkonneksiyon hatlarını kullanan gerçek veya tüzel kişiyi,
ee) Mahalli topraklama yapmak: Gerilimsiz hale getirilmiş teçhizatı gerilim dedektörü ile kontrol edildikten sonra topraklama stankası kullanılarak ilgili teçhizatın toprakla irtibatlandırılmasını,
ff) Manevra: Şalt sahalarında bir tesis bölümünü kesiciler ve ayırıcılar vasıtası ile gerilim altına almak ya da gerilimsiz bırakmak için TM işletme teknisyeni veya yük tevzi operatörü tarafından yapılan işlemleri,
gg) Metal muhafazalı tip hücreler: İşletme gerilimi 36 kV’a kadar (36 kV dâhil) olan bütün bölümleri metal muhafaza içine alınmış, bu yöntemle dokunmaya karşı korunmuş fiderleri (Metal Clad, RMU, MMU vb.),
ğğ) Müstakil çalışmalar: Tek bir ekibin bir çalışma sahasında bağımsız olarak yaptığı çalışmayı,
hh) Müşterek hatlar: Farklı gerilimli hatların aynı direkler üzerinde bulunduğu hatları,
ıı) OG: Etkin değeri 1000 Voltun üstünde 36000 Volta kadar olan (36000 V dâhil) gerilim seviyesini,
jj) OG çalışma: Etkin değeri 1000 Voltun üzerinde 36000 Voltun altında olan, tesislerdeki çalışmaları,
kk) Reaktör: Bağlı bulunduğu hat, transformatör veya baradan reaktif güç çeken (tüketen) ve gerilim düşürmek için kullanılan bobini,
ll) Röle: Sistemde oluşan arıza, aşırı yük, ısınma ve düşük frekans gibi durumlarda kesicilere açma, kapama ve sinyal kumandası veren cihazı,
mm) Ses Kayıt Sistemi: Sistem işletmesi için yük tevzi operatörü ile yapılan tüm telefon, kuranportör, paks ve telsiz görüşmelerinin sürekli olarak kaydedildiği sistemi,
nn) Sigorta: Elektrik akımının öngörülen bir sınır değerini aşması durumunda devreyi açan aygıt ve düzeneği,
oo) Şalt sahası: YG/OG elektrik bağlantı elemanlarının ve ekipmanların bulunduğu sahayı,
öö) Tehlikeli gerilim: Etkin değeri, alçak gerilimde 50 Voltun üstünde olan, YG’de hata süresine bağlı olarak değişen gerilimi,
pp) Toprak ayırıcısı: Gerilimsiz duruma getirilmiş elektrik devrelerini toprakla irtibatlamak için kullanılan teçhizatı,
rr) Topraklama yapmak: Gerilimsiz hale getirilmiş teçhizatı toprak ayırıcısını kapatarak ilgili teçhizatın toprakla irtibatlandırılmasını,
ss) Transfer ayırıcısı: EİH’yi veya transformatörü transfer baraya bağlayan ayırıcıyı,
şş) Transformatör: Elektrik enerjisinin güç ve frekansı sabit kalmak şartıyla gerilim ve akımın değerini belli oran dâhilinde değiştiren teçhizatı,
tt) TM: İletim tesislerinde YG/OG teçhizattan ve bunların koruma, kumanda, haberleşme ve ölçme sistemlerinden oluşan açık, kapalı tipleri olan anahtarlama tesisini,
uu) TM işletme teknisyeni: Görevli bulunduğu vardiyasında görev tanımında ve bu Yönetmelikte belirtilen hususlar çerçevesinde TM’nin işletilmesi ile ilgili işleri yürüten personeli,
üü) YG çalışma: 36000 Voltun üzerindeki gerilim seviyesindeki çalışmaları,
vv) Yük tevzi: Çalışma izni gerektiren çalışmalarda izinlerin alındığı, YG manevralarında TM işletme teknisyenine gerekli talimatları veren ve her türlü YG arızasının bildirildiği iletim sistemi operatörünü,
yy) Yük Tevzi Operatörü: Yük tevzi işletme müdürlüklerinde sistem işletmesini sağlamakla görevli elektrik/elektrik-elektronik mühendisi veya yük tevzi operatörü sertifikası bulunan TEİAŞ Yük Tevzi İşletme müdürlüğü personelini,
zz) YG: Etkin değeri 36000 voltun üstünde olan fazlar arası gerilimi,
aaa) YG Tesisleri: İletim tesisleri / kullanıcı mülkiyetinde olan tesisler ve bunların koruma, kumanda, haberleşme ve ölçme sistemlerinin bulunduğu kısımları,
bbb)Yönetici Bölgesel Özet Denetim Raporu: Bölge Müdürlüklerine ait tüm denetimlerin özetinin bulunduğu raporu,
ccc) Yönetici Genel Özet Denetim Raporu: TEİAŞ geneli tüm denetimlerin yöneticilere özel özetinin bulunduğu raporu,
ççç) Yüksekte Çalışma: TEİAŞ iş yerlerinde çalışan personelin bel seviyesinden fazla kot farkı bulunan yerlerde üst kottaki çalışmaları ifade eder.
Eklerin arşivlenmesi
(1) Bu Yönetmelik ve Prosedürlerde yer alan bütün ek ve formlar (İş Emri, İGF, YTİM Formları, kontrol listeleri, kartlar, krokiler vb.); ilgili birimler tarafından ek doldurma talimatına (Ek-20) göre doldurularak kayıt altına alınır ve işveren tarafından 10 yıl süre ile saklanır. Ancak elektronik ortamda imzalanan ek ve formların ayrıca matbu olarak saklanmasına gerek yoktur.
(2) Yönetmelik kapsamındaki ek ve formlar bir yazılım programı ile beraber kullanıldığında ek ve formların üzerindeki bilgiye dair alanlar değiştirilmemek kaydıyla ilave bilgilere dair alanlara yer verilebilir.
(3) Güvenlik kartlamaları, PR-10 TEİAŞ’a Ait Araç ve Taşınmazlarda İSG İle İlgili Güvenlik, Uyarı Ve Bilgilendirme Levhaları Prosedürü’ne göre yapılır.
Prosedürler
(1) Bu Yönetmeliğe bağlı prosedürler;
a) PR-01 Depolama ve İstifleme Faaliyetlerinde İSG Prosedürü
b) PR-02 KKD ve İSG Malzemeleri Prosedürü
c) PR-03 Saha Çalışmaları Prosedürü
ç) PR-04 Kimyasallarla Çalışma Prosedürü
d) PR-05 Yüksekte Çalışma Prosedürü
e) PR-06 İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimleri Prosedürü
f) PR-07 Periyodik Sağlık Muayeneleri Prosedürü
g) PR-08 Üçüncü Şahıslarca TEİAŞ’ta Yapılan Çalışmalar Prosedürü
ğ) PR-09 İş Kazaları ve İSG Kurulları Prosedürü
h) PR-10 TEİAŞ’a ait araç ve taşınmazlarda İSG ile ilgili Güvenlik, Uyarı ve Bilgilendirme Levhaları Prosedürüdür.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Kurallar
Projelendirme
(1) Tip projeler hazırlanırken projenin İSG açısından uygunluğu incelenerek Merkez İSG Birimi tarafından onay verilir.
Risk değerlendirmesi ve acil durum eylem planı
(1) TEİAŞ sorumluluğunda yapılacak Tehlikeli ya da Çok Tehlikeli sınıftaki bütün çalışmalarda “Risk Değerlendirmesi” ve “Acil Durum Eylem Planı” olmadan çalışmaya başlanılmaz. Çalışma Yüklenici/Alt Yüklenici Firma tarafından yapılacak ise ilgili belgeler TEİAŞ’a sunulmadan çalışma başlatılmaz.
Çalışanların mesleki eğitimleri, İSG eğitimleri ve sağlık raporları
(1) TEİAŞ sorumluluğunda yapılacak Tehlikeli ya da Çok Tehlikeli sınıftaki bütün çalışmalarda çalışanların “Mesleki Eğitimi”, “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi” ve “Sağlık Raporu” olmadan çalışma yapılamaz. Bu eğitimler 6331 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile EKAT Yönetmeliği uyarınca “TEİAŞ Hizmet İçi Eğitim Yönetmeliği” çerçevesinde yapılır. Çalışanlar; Yüklenici/Alt Yüklenici Firma sorumluluğunda ise ilgili belgeler TEİAŞ’a sunulmadan çalışmaya başlatılamaz.
TEİAŞ güvenli çalışma mesafeleri
(1) Bu Yönetmelik kapsamında yapılan bütün çalışmalarda TEİAŞ/Yüklenici/Alt Yüklenici çalışanları için gerilim altındaki teçhizatlara (iletkenler dâhil) azami yaklaşım mesafeleri gerilim değerine göre aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Verilen aralıklar dışındaki gerilimlerde işletilen YG teçhizatları için bir üst değer kullanılır.
İşletme Gerilimi (Faz-Faz) Mesafe (cm)
1.000 - 15.000 volt arası 66
15.001 - 36.000 volt arası 82
59.000 - 72.500 volt arası 110
140.000 - 170.000 volt arası 155
200.000 - 250.000 volt arası 213
340.000 - 420.000 volt arası 352
(2) Çalışma sahasının sınırlandırılmasında cihazların boyutları, iş makine ve araçlarının manevra kabiliyetlerine göre gerilimli bölümlere yaklaşma ihtimali göz önünde bulundurulur.
(3) TEİAŞ ve Yüklenici/Alt Yükleniciler tarafından yapılan çalışmalar haricinde gerilim altındaki Elektrik İletim Tesisleri yakınında yapılacak çalışmalarda azami yaklaşma mesafeleri; 170 kV için 313 cm ve 420 kV için 500 cm’dir.
(4) OG seviyesinde çalışma yapılırken, gerilimli bölge ile çalışma alanı arasında yeterli faz-toprak izolasyon seviyesini sağlayacak, o seviyedeki TYD testinden geçmiş izole seperatörlerle çalışma yapılabilir.
Çalışanın kendi sorumluluğu
(1) Çalışan her eleman çalıştığı görevde gerekli olan tüm güvenlik tedbirlerinin, görevin devamı süresince titizlikle uygulanmasından öncelikle kendisi sorumludur.
İş emri
(1) TEİAŞ sorumluluğunda yapılacak Tehlikeli ya da Çok Tehlikeli sınıftaki bütün çalışmalarda iş emri formu (Ek-1) düzenlenir. Çalışanlardan iş emrinde tanımlanmayan hiçbir iş istenmez. Çalışanlar da iş emrinde tanımlanmayan hiçbir işi yapmaz. Çalışma alanında ilave bir iş çıkması durumunda iş emrinde imzası olan amire bilgi verilir ve yeni bir iş emri hazırlanarak OYS, telefon, faks, SMS, e-posta, mobil imza gibi bir sistemle gönderilir.
(2) Bir iş emrinde birden fazla iş tanımlanması gerektiği zaman bu işlerin hepsinin aynı bölümde (kapalı TM, açık TM, kablo galerisi, akümülatör odası) olması esastır. Belirtilen bölümlerde işlerin yer alması durumunda çalışma postasındaki personel bölümlere dağıtılarak çalıştırılamaz. Çalışma sorumlusunun kontrol alanı içinde (Ek-1 Formunun 1 nci eki) kalması zorunludur (aynı anda ilişkili primer ve/veya sekonder teçhizatta çalışma yapılabilir). Bir bölümdeki işler toplu olarak bitirildikten sonra diğer bölümdeki işlere başlanılır veya her bölüm için ayrı ayrı iş emri düzenlenir. Bu durumda her bir bölüm için ayrı İGF (Ek-2, Ek-3) düzenlenir. Eğer çalışma postasının yapacağı işler için farklı bölümlerde şerit ve işaretleme yapılması gerekiyor ise bu durumda iş yapış sırasına göre, her bir iş için ayrı İGF düzenlenir.
(3) Üçüncü şahısların gerçekleştireceği ve PR-08 Üçüncü Şahıslarca TEİAŞ’ta Yapılan Çalışmalar Prosedürü kapsamında yer alan çalışmalarda yüklenicilerden günlük asgari yapılan işler ve daha önce İSGB’ce teyit edilmiş çalışacak kişilerin isim listesinin olduğu bir iş emri istenir. Yüklenici iş emrini şantiye dosyasında saklayacak olup; günlük olarak SMS, faks, e-posta veya mobil imza yoluyla ilgili kontrol mühendisine iletir.
(4) Görevi gereği 24 saat vardiya esasına göre TM’de genellikle tek başına çalışan işletme teknisyeni “TEİAŞ Yük Tevzi İşletme Usulleri Yönergesi” çerçevesinde kendisine Yük Tevzi İşletme Müdürlüğü yetkilisi ya da Bölge Müdürlüğü yetkilisi tarafından verilen diğer (kuranportör, faks, sms, e-posta, telefon ya da yüzyüze sözlü olarak verilen) talimatlara göre hareket eder. Yapacağı iş ve işlemler için işletme teknisyenine “İş Emri” düzenlenmez.
(5) İş emri formunun kullanılması ile ilgili bu maddenin ilk üç bendinde belirtilen kuralların yanında PR-03 Saha Çalışmaları Prosedüründe belirtilen kurallara uyulur.
İş güvenliği önceliği
(1) Maddi kayıpların önlenmesi veya iş süresinin kısalması için olsa bile gerekli her türlü güvenlik tedbirleri alınmadan herhangi bir işe girişmek kesinlikle yasaktır.
KKD ve iş güvenliği malzemeleri
(1) Çalışanlara teslim edilen KKD'lerin çalışan tarafından her an kullanılmaya hazır bulundurulması ve çalışma esnasında kullanılması zorunludur.
(2) TEİAŞ sorumluluğunda yapılacak Tehlikeli ya da Çok Tehlikeli sınıftaki bütün çalışmalarda kullanılan KKD ve İSG malzemelerinin özellikleri, kullanım ömrü, temini, kullanılması, miktarı ve kontrolleri “PR-02 KKD ve İSG Malzemeleri Prosedürü"ne ve “Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik”e uygun olmak zorundadır.
(a) Yönetmelik kapsamında KKD ve İSG Malzemelerinin kullanımı ve seçiminde TEİAŞ ve hizmet alımı çalışanları "Ekipman ve Malzeme Matrisi”, “KKD ve İSG Malzemeleri Kullanım Yeri Matrisi”, “Ekipman ve Malzeme Kullanım ve Bakım Talimatları” hükümlerinin tamamına uymak zorundadır.
(b) Yönetmelik kapsamında KKD ve İSG Malzemelerinin kullanımı ve seçiminde kullanıcılar, anahtar teslim götürü bedel yöntemi ile ihale almış olan yüklenici firmaların çalışanları, geçici iş ilişkisi kurulan yüklenici firma çalışanları ve diğer çalışanlar ve bu çalışanların işverenleri sadece KKD ve İSG Malzemeleriyle ilgili; “Ekipman ve Malzeme Matrisi”, “KKD ve İSG Malzemeleri Kullanım Yeri Matrisi”, “Ekipman ve Malzeme Kullanım ve Bakım Talimatları” hükümlerine uymak zorundadır.
(3) Kişiye ve ekibe, işinde gerek duyulacak her türlü koruyucu malzeme ve teçhizatın tutanakla verilmesi ve bu teçhizatın kullanılması zorunludur. Ekipman ve teçhizatın kullanımına ilişkin personele eğitim verilir. Verilmiş ve kullanımı öğretilmiş koruyucu teçhizatın kullanılmasından, temizlenmesinden ve korunmasından kullanan çalışanın kendisi ve Ekip Şefi/Mesul TM Teknisyeni sorumludur.
(4) Kullanım süresi dolmadan hasara uğrayan, deforme olan ya da acil ihtiyaç duyulan KKD malzemeleri ivedi olarak çalışanın görev yaptığı ünite/yüklenici tarafından temin edilir. Diğer durumlardaki alımlar İSG Müdürlüğü tarafından merkezi olarak yapılır.
İşyerinde bulunma sorumluluğu
(1) Personel görev yerini izinsiz terk etmez. İş emrinde adı geçen personelin iş bitmeden işyerinden ayrılmaması esastır. Ayrılmasını gerektirecek önemli durumlarda bu husus çalışma sorumlusuna aktarılarak iş emrini imzalayan yetkiliden izin alınır ve değişiklik çalışma sorumlusu tarafından iş emrine işlenir.
Yazdı, sözlü ve görsel kurallara uyulması
(1) Bütün çalışmalarda, iş emrinde ve eklerinde belirtilen güvenlik talimatlarına, TEİAŞ işyerlerine yönelik risk değerlendirmelerine, üretici dokümanlarındaki ve tüm teknik şartnamelerdeki güvenlikle ilgili uyarı, ikaz ve talimatlara uyulur.
Çalışmadan önce elektriğin kesilmesi
(1) YG/OG tesis kısımlarında çalışmalara başlamadan önce, üzerinde çalışılacak teçhizatın elektriksiz olduğundan emin olunur ve çalışma süresince bu durumu koruyacak önlemler alınır. Gerilimli teçhizat yakınında elektrik kesilmesi gerekmiyorsa bu Yönetmelikteki yaklaşma mesafelerine uyulmak ve yapılan işin niteliğine göre etki değerlendirmesi yapılmak suretiyle ilgili kontrol listesinde belirtilerek çalışma yapılır.
Üçüncü şahıslar ve kullanıcıların TEİAŞ’ta yapacağı çalışmalar
(1) Kullanıcılar;
a) TEİAŞ dış fens alanı içerisinde bulunan, mülkiyeti kendilerine ait tesislerde yapacakları çalışmaları elektrik kesilmesi ve verilmesi isteği formunu (EKV) imzalayarak gerçekleştirebilir. Bu çalışmalarda “Ekipman ve Malzeme Matrisi”, “KKD ve İSG Malzemeleri Kullanım Yeri Matrisi”, “Ekipman ve Malzeme Kullanım ve Bakım Talimatları” hükümlerine uymak zorunda değildir.
b) TEİAŞ dış fens alanı içerisinde bulunan ve mülkiyeti TEİAŞ’a ait olup işletme ve bakımı kullanıcıya ait olan veya işletme ve bakım sorumluluğu birleşim sınırında bulunan tesislerde yapacakları çalışmalarda sadece KKD ve İSG Malzemeleriyle ilgili “Ekipman ve Malzeme Matrisi”, “KKD ve İSG Malzemeleri Kullanım Yeri Matrisi”, “Ekipman ve Malzeme Kullanım ve Bakım Talimatları” hükümlerine uymak zorundadır.
(2) Üçüncü şahısların TEİAŞ tesislerinde yapacağı çalışmalar, “PR-08 Üçüncü Şahıslarca TEİAŞ’ta Yapılan Çalışmalar Prosedürü”ne göre yapılır.
İş güvenliği protokolü ve elektrik/elektrik-elektronik mühendisi bulundurma
(1) TM ve EİH'lerde yapılacak tevsiat, tadilat ve inşaat bakım/onarım çalışmalarında, işi yapacak olan üçüncü şahıslar (yükleniciler) ilgili İşletme birimine yazılı müracaat etmeden ve TEİAŞ İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğine uygun çalışma yapılacağına dair “İş Güvenliği Protokolü” (Ek-7) düzenlemeden hiçbir şekilde çalışma yapamazlar.
(2) Çalışmalarda yüklenici, çalışmadan sorumlu ve iş bitene kadar işin başında duracak bir elektrik/elektrik-elektronik mühendisi bulundurur. Yapılacak çalışma İşletme ve Bakım Müdürlüğü harici bir birim çalışması ise (Tesis, Test, Elektronik vb.) protokol; ilgili birim, İşletme ve Bakım Müdürlüğü ve yüklenici firma elektrik/elektrik-elektronik mühendisi tarafından, işletme tadilat çalışması ise; işletme birimi ve yüklenici firma elektrik/elektrik- elektronik mühendisi tarafından imzalanır. Çalışmayla ilgili düzenlenecek YTİM-1 Formunda yüklenici elektrik/elektrik-elektronik mühendisinin ismi çalışma sorumlusu olarak BYTİM'ye bildirilir. TEİAŞ’a ait TM ve EİH'lerde TEİAŞ harici üçüncü şahısların ve/veya firmaların yapacağı tüm çalışmalarda, işin devamı süresince yüklenici tarafından elektrik/elektrik- elektronik mühendisi işin başında bulundurulur.
İGF-1 ve İGF-2 formlarının kullanımı
(1) TM’lerde yapılacak bütün çalışmalar ile ilgili çalışma/koordinasyon sorumlusu ve işletme teknisyeni tarafından İGF-1 formu doldurulmadan çalışmaya başlanılmaz. İş bitiminde de İGF-2 formu doldurularak TM işletme teknisyenine sunulur.
Haberleşme araçları
(1) Yük Tevzi İşletme Müdürlüklerinin ve diğer birimlerin sistemdeki haberleşmeleri kuranportör, telsiz, paks sistemi, telefon, EİS ve faks teyidi alınarak sağlanabilir. Yük Tevzi İşletme Müdürlükleri / Yük Tevzi Operatörü ile yapılan bütün görüşmeler ses kayıt sistemi kullanılarak yapılacak olup muhabere, Yük Tevzi İşletme Usulleri Yönergesine göre gerçekleştirilir.
Arızalı durum çalışmaları
(1) Sistemdeki herhangi bir teçhizat, arıza sebebiyle servisten çıkmış veya çıkartılmış ise söz konusu teçhizat üzerinde yapılacak çalışmalar arızalı durum çalışmalarıdır. Bu çalışmalar için “Çalışma İzni İsteği"ne ihtiyaç yoktur.
Merkez İSG birimine yapılacak bildirimler
(1) TEİAŞ iş yerlerinde “iş kazası” ve “ramak kala olay” ile “çalışma ile ilgili olmayan üçüncü şahıslarla ilintili kazalar” yaşanması durumunda yapılacaklar ve bu durumda yapılacak bildirimler ile ilgili olarak “PR-09 İş Kazaları ve İSG Kurulları Prosedürü” hükümleri uygulanır.
(2) TEİAŞ iş yerlerine ait İSG Kurulları ve Yönetici Bölgesel Özet Denetim Raporları aylık olarak, ilgili mevzuat kapsamındaki Yıllık Değerlendirme Raporu ise yıllık olarak İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğüne yazılı olarak gönderilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İletim Tesislerinde Yapılan Çalışmalar
Çalışma planlaması ve koordineli çalışmalar
(1) EİH'ler ve TM’lerde yapılacak çalışmalar “PR-03 Saha Çalışmaları Prosedürü”ne göre yapılır. Manevra gerektiren çalışmalarda “Yük Tevzi İşletme Usulleri Yönergesi”nde belirtilen hükümlere uyulur.
(2) Bakım, onarım çalışmaları en az iki kişilik çalışma postaları ile yapılır. Ancak ünitenin uygun görmesi halinde gözlem, denetleme, kontrollük, ölçü alma gibi çalışmalarda bir kişi görevlendirilebilir. Koordineli çalışmalarda her çalışma postası kendi güvenliğinden sorumlu olup Bölge Müdür Yardımcısı (İşletme) tarafından bir koordinasyon sorumlusu belirlenir.
(3) Yüklenici firma personeli olan elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri, yüklenici ve üçüncü şahıs çalışmalarında koordinasyon sorumlusu olarak görevlendirilebilir. Ancak TEİAŞ personelinin olduğu çalışmalarda koordinasyon sorumluluğu görevini üstlenemezler.
TM'lerde yürütülen çalışmalar
(1) Transformatör Merkezinin sorumlusu TM işletme teknisyenidir. İş emri olmayan TEİAŞ çalışanları veya iş güvenliği protokolünde adı geçmeyen hiçbir yüklenici firma çalışanı YG tesislerine giremez. İş emri olması durumunda dahi transformatör merkezlerine her giriş ve çıkışlarda TM işletme teknisyenine sahanın durumu ile ilgili bilgilendirme yapılır. Ziyaretçi statüsünde gelenler, “Ziyaretçi Bilgilendirme Formu” doldurmadan YG tesislerine giremez.
(2) 36 kV gerilim seviyesinin üzerinde Yük Tevzi Talimatları olmadan YG tesislerinde manevra yapılamaz. Acil hallerde, Yük Tevzi İşletme Usulleri Yönergesi hükümlerine uyulur.
(3) Tüm kesici açmalarında (manevra, arıza) üç faz akım ve gerilim yokluğu (komütatör, analizör, dedektör) uygun metotla kontrol edilir.
(4) Uzaktan kesici manevralarında manevra yapılan şalt tesisinde hiç kimse bulunamaz.
(5) Ayırıcı manevralarında vardiyadaki işletme teknisyeninden başka hiç kimse manevra yapılan şalt tesisinde bulunamaz. Tespit veya inceleme amaçlı manevranın gözetlenmesi gerekiyorsa sadece çalışma sorumlusu / ekip şefi TM işletme teknisyeninden uzak güvenli bir şekilde konuşlanarak manevrayı takip edebilir.
(6) 154 kV ve 400 kV ayırıcılarda bir kontakta gerilim varken diğer kontak üzerinde çalışma yapılamaz. Ancak çalışılmasının zorunlu olduğu durumlarda “154kV ve Üstü Gerilim Seviyesindeki İletim Tesislerinde Gerilim Altında (Canlı) Bakım Çalışmaları Uygulama Koşulları Yönergesi" hükümlerine riayet edilerek çalışma yapılabilir.
(7) Bel seviyesinden fazla kot farkı olan yüksekliklerde yapılan tüm çalışmalar, “PR-05 Yüksekte Çalışma Prosedürü”ne uygun bir metod ile yapılır.
EİH’lerde yapılan çalışmalar
(1) Direk üzerinde yapılan tüm çalışmalar, “PR-05 Yüksekte Çalışma Prosedürü”ne uygun olarak yapılır.
(2) Geçici kabulü yapılmış ve YG tesisi hükmünde EİH’lerde (tırmanma maniası üstü) direk üzerindeki tüm çalışmalarda ısı ve aleve dayanıklı elbise kullanılır.
(3) Üzerinde gerilim bulunan direklere tırmanma maniasından yukarı çıkılmaz.
(4) EİH’lerde çalışmak için hat karşılıklı olarak açılmış, karşılıklı olarak topraklanmış, çalışma mahallinde üzerinde çalışılacak devrede gerilim yokluğu gerilim dedektörü ile kontrol edilmiş ve çalışılacak fazda mahalli topraklama yapılmış olmalıdır. Çok devreli ve müşterek direklerde çalışma yapılmayacak devrelerin de elektriğinin kesilmesi zorunludur. Ancak çalışmanın zorunlu olduğu durumlarda “154kV ve Üstü Gerilim Seviyesindeki İletim Tesislerinde Gerilim Altında (Canlı) Bakım Çalışmaları Uygulama Koşulları Yönergesi” hükümlerine riayet edilerek çalışma yapılabilir.
(5) Gergi altına alınmış iletkenlerin (kılavuz ve koruma teli dâhil) gergi yükü uygun şekilde kaldırılmadan kesme işlemi yapılmaz. Gergi altındaki her türlü tellere çırpma mesafesi dışında emniyetli bir şekilde konuşlanılır.
(6) EİH yakınındaki ağaçların kesilmesi sırasında, kesilen ağaçların EİH’nin üzerine düşmemesi için gerekli emniyet tedbirleri alınır. Kesilecek ağacın EİH üzerine düşme tehlikesi var ise ağaç kesilmeden önce EİH’nin gerilimi de kesilir. Yol kenarında ağaç kesilmesi halinde ise trafiğin uzun müddet aksamasını önleyecek tedbirler alınır, kesilen ağaç parçaları hattın altından mümkün olan en kısa sürede temizlenir. EİH'lerde ağaç kesim işleri, ağaç kesimi konusunda eğitim almış personelce yapılır.
Akümülatör odalarının dizaynı ve yapılacak çalışmalar
(1) Akümülatör odalarının dizaynı ve yapılacak çalışmalarda EKAT Yönetmeliğinin 31, 32, 33 ve 34 üncü maddeleri hükümlerine riayet edilir, çalışmalarda akümülatör odalarında “PR-04 Kimyasallarla Çalışma Prosedürü"nde TM’ler için belirtilen KKD ve İSG Malzemeleri kullanılır.
Yer altı kablolarıyla ilgili çalışmalar
(1) Yer altı kabloları üzerinde kablonun kendisine müdahale gerektiren çalışmalarda çalışmaya başlamadan önce karşılıklı olarak kablo elektriksiz ve topraklı hale getirilir.
(2) Kablonun yerleşim güzergahında üçüncü şahıslarca yapılacak kazı çalışmalarında TEİAŞ’ın öngördüğü şekilde çalışma yaptırılacak olup, kabloda hasar ve müdahaleyi gerektiren bir durum olmaması durumunda elektrik kesintisi yapılması zorunlu değildir.
Makineler, araçlar ve iş ekipmanlarıyla yapılan çalışmalar
(1) TEİAŞ iş yerlerinde bulunan iş makineleri, taşıtlar, kaldırma iletme ekipmanları ve takım tezgâhlarının kullanımı muhafazası ve periyodik bakımları, “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ve “Makine Emniyeti Yönetmeliği”ne uygun olarak yapılır.
(2) TEİAŞ iş yerlerinde bulunan basınçlı kaplar ile ilgili yapılacak çalışmalarda “Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği” ve “Taşınabilir Basınçlı Kaplar Yönetmeliği”ne uygun hareket edilir. İş yerlerinde lüzumsuz ve gereğinden fazla araç, gereç bulundurulamaz ve çalışma alanları depolama alanları olarak kullanılamaz.
Kimyasallar ve atıklarla ilgili çalışmalar
(1) TEİAŞ sorumluluğundaki işyerlerinde, kimyasal malzemeler, Güvenlik Bilgi Formları incelenmeden kullanılmaz.
(2) Kimyasallarla yapılacak çalışmalarda; “PR-04 Kimyasallarla Çalışma Prosedürüne” ve “Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğe” uygun olarak hareket edilir.
(3) İşin yapılması sırasında ortaya çıkan malzeme, inşaat ve hafriyat atığı, atık izolasyon yağı, varil, SF6 gazı atığı, pil, akü benzeri kimyasal ve tehlikeli atık işlemleri ile ilgili tüm süreçler Çevre Kanunu ve atıklar ile ilgili mevzuata uygun şekilde yürütülür.
Ambarlar ve depolama alanları
(1) TEİAŞ’a ait kapalı ve açık ambar ve depolardaki fiziksel güvenlik önlemlerinin belirlenmesi ile ilgili yapılan çalışmalarda “PR-01 Depolama ve İstifleme Faaliyetlerinde İSG Prosedürü” hükümlerine riayet edilir.
(2) Yüklerin kaldırılması taşınması ve depolanması, “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ve “Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği"nin ilgili hükümlerine göre yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İletim Tesislerinde Fiziki Güvenlik Şartları
İletim tesislerinde uyarı levhaları ve işaretlemeler
(1) Elektrik iletim sistemi ve TEİAŞ iş yerlerindeki sağlık ve güvenlik işaretleri “PR-10 TEİAŞ’a Ait Araç ve Taşınmazlarda İSG ile ilgili Güvenlik, Uyarı ve Bilgilendirme Levhaları Prosedürü”ne göre yapılır.
(2) YG ve OG fider isimlendirmeleri “TEİAŞ Transformatör Merkezi ve Fider İsimlendirme Yönergesi"ne göre yapılır.
Transformatör merkezlerinde fiziki güvenlik şartları
(1) TM kumanda odası ve eklentilerinde en az 250 lüks, kapalı TM, GIS bölümü ve şalt holünde en az 150 lüks, açık TM sahasında ise en az 60 lüks aydınlık seviyesi sağlanır. Yeni tesis edilen tüm OG fiderlerde indikatör (gerilim göstergesi) bulunur.
(2) Tüm transformatör merkezlerinde YG tesisleri, TM işletme teknisyeninin bilgisi dışında giriş çıkışları engelleyecek şekilde kilitli tutulur. Ayrıca tüm açık hava izoleli YG tesisleri; kesintisiz bir şekilde iç fens teli ile çevrelenir. Bu hususta “PR-10 TEİAŞ’a Ait Araç ve Taşınmazlarda İSG ile ilgili Güvenlik, Uyarı ve Bilgilendirme Levhaları Prosedürü"ne göre uygulama yapılır.
YG tesislerinde kabul işlemleri
(1) YG tesislerinde İş Sağlığı ve Güvenliğiyle ilgili tesisin dizaynına ilişkin asgari güvenlik şartlarında (klerans, topraklama direncinin uygun olmaması vb.) eksik bulunması durumunda geçici kabul işlemi gerçekleştirilmez.
(2) Geçici kabul komisyonu oluşturulmasında komisyonda ilgili İSGB’den bir personel bulundurulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Ziyaret
(1) TEİAŞ’a ait YG tesislerine görevlilerin dışındaki şahısların girmesi yasaktır. Ancak gezi, gözlem ve araştırma amacı ile gelen ziyaretçilere, ortamdaki tehlike ve riskler konusunda bilgi verildikten sonra “Ziyaretçi Bilgilendirme Formu (Ek-12)” imzalatılarak bir elektrik/elektrik-elektronik mühendisi gözetiminde izin verilebilir. Bu ziyaret esnasında “PR-02 KKD ve İSG Malzemeleri Prosedürü”nde yer alan KKD'ler verilir ve kullanmaları sağlanır. Farklı Bölge Müdürlüklerinden ya da merkez teşkilatından gelen TEİAŞ çalışanları da bu kapsamda değerlendirilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimleri
(1) İSG denetimleri “PR-06 İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimleri Prosedürü”ne uygun olarak yapılır.
Yangın
(1) Yangınlarda “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak, “TEİAŞ Acil Durum Eylem Planı” çerçevesinde hareket edilir.
Sağlık
(1) TEİAŞ işyerlerinde görev yapan İş Yeri Hekimleri ve Diğer Sağlık Personeli; “İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” ile “Meslek Hastalıkları Rehberi” ve “PR-07 Periyodik Sağlık Muayeneleri Prosedürü”ne göre çalışma yürütülür.
(2) TEİAŞ iş yerlerinde içme ve kullanma suları “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik”e göre isinin ve kontrol edilir. İçme ve kullanma suları Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Halk Bağlığı Müdürlüğü ve mahalli idare tarafından belirlenmiş olan kontrol izlemesi ve denetleme izlemesine tabi tutulur. Bu işlemlerin takibini İSGB yapar.
(3) TEİAŞ iş yerlerinde yiyecek ve içeceklerin üretimi, tüketilmesi veya depolanması ile ilgili olarak “Umumi Hıfzıssıhha Kanununa” ve Gıda Mevzuatı hükümleri uygulanır. Periyodik olarak kontrolleri İSGB yapar veya yaptırır.
Yönetmeliğin üçüncü şahıslara tebliği
(1) TEİAŞ sorumluluğunda bulunan işyerlerinde çalışma yapan; hizmet alımı yapılan yüklenici firma çalışanlarına, anahtar teslim götürü bedel yöntemi ile ihale almış olan yüklenici firmaların çalışanlarına, kullanıcılara, geçici iş ilişkisi kurulan yüklenici firma çalışanlarına ve diğer çalışanlara; bu çalışanların işverenlerince imza karşılığı verilir. Tebliğ edildi belgesi, TEİAŞ’ın sözleşmeyi takip eden birimine söz konusu firma tarafından teslim edilir.
Yürürlükten kaldırma
(1) TEİAŞ Yönetim Kurulunun 14.11.2018 tarih ve 31-424 sayılı kararı ile onaylanan TEİAŞ İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
(1) Bu Yönetmelik TEİAŞ Yönetim Kurulu tarafından onaylandığı tarihten bir ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürü yürütür.