Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Temel Kavram ve İlkeler

Amaç

Bu Yönetmeliğin amacı, ticaret ve sanayi odası, ticaret odası, sanayi odası, deniz ticaret odası, ticaret borsası ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin; gelir ve gider bütçelerinin hazırlanması, kesin hesabın çıkarılması, hesap ve kayıt düzeninde şeffaflık ve tekdüzenin sağlanması, bütün işlemlerin kayıt altına alınması, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tabloların muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası standartlara uygun zamanında ve doğru olarak hazırlanması ve raporlanmasına ilişkin ilke, usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

Bu Yönetmelik, ticaret ve sanayi odasını, ticaret odasını, sanayi odasını, deniz ticaret odasını, ticaret borsasını ve bunların şube ve temsilcilikleri ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini kapsar.

Dayanak

Bu Yönetmelik, 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (h) bentleri ile 66 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen;

Kanun: 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununu,

Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,

Birlik: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,

Oda: Ticaret ve sanayi odasını, ticaret odasını, sanayi odasını ve deniz ticaret odasını,

Borsa: Ticaret borsasını,

Kuruluş: Odalar ve borsalar ile bunların şubelerini ve Birliği,

Şube: Oda veya borsa şubesini,

Genel Kurul: Birlik Genel Kurulunu,

Meclis: Oda ve borsa meclisini,

Yönetim kurulu: Oda ve borsa yönetim kurulunu,

Bütçe: Oda, borsa ve Birlik bütçesini,

Hesap dönemi: Takvim yılını,

Mali yıl: Takvim yılını,

ifade eder.

Temel kavramlar

Muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan kavramlar aşağıda açıklanmıştır. Kuruluşların bütçe ve muhasebe işlemleri bu esaslara göre yürütülür:

a) Sosyal sorumluluk: Bütçe ve muhasebe sisteminin kurulmasında, muhasebe işlemlerinin yürütülmesinde, mali tabloların düzenlenmesinde ve sunulmasında ve bilgi üretiminde gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması esastır.

b) Kişilik: Bütçe ve muhasebe işlemleri, muhasebe birimince kuruluşun tüzel kişiliği adına yürütülür.

c) Süreklilik: Faaliyetlerin herhangi bir zaman sınırlamasına tabi olmaksızın sürdürüleceğini ifade eder.

d) Dönemsellik: Süreklilik içeren kuruluş faaliyetlerinin, belirli dönemlerde raporlanması ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanması gereğini ifade eder.

Mali tablolar, tahakkuk esasına göre hazırlanır. Bu esasa göre tahsilat veya ödeme yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın gelir ve giderler gerçekleştiğinde muhasebe kayıtlarına alınır ve ilgili oldukları dönemin mali tablolarına yansıtılır.

e) Parayla ölçülme: Ekonomik olaylar ve işlemler muhasebe kayıtlarına ortak bir ölçü olarak ulusal para birimi ile yansıtılır.

f) Maliyet esası: Para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan kalemler hariç, edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde bunların maliyet bedelleri esas alınır.

g) Tarafsızlık ve belgelendirme: Muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılması ve bu kayıtların oluşturulmasında esas alınacak yöntemin belirlenmesinde tarafsız ve ön yargısız hareket edilmesi esastır.

h) Tutarlılık: Muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının, bütçe ve mali tabloların ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilirliğinin sağlanması bakımından, birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder.

Tutarlılık ilkesi benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenlerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tekdüzeni öngörür. Geçerli nedenlerin bulunduğu durumlarda, uygulanan muhasebe politikaları değiştirilebilir.

i) Tam açıklama: Düzenlenen mali tabloların, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olması esastır.

j) Özün önceliği: İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerden çok özleri esas alınır.

k) Önemlilik: Muhasebede, bir hesap kaleminin veya mali bir olayın nispi ağırlık ve değerinin, mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararları etkileyebilecek düzeyde olması esastır.

l) İhtiyatlılık: Muhasebede, muhtemel risklere ve olaylara karşı ihtiyatlı olunur ve gerekli durumlarda karşılık ayrılır. Ancak, bu kavram gereğinden fazla karşılık ayrılmasına gerekçe oluşturmaz.

Mali tablolar ile bütçe ilke ve teknikleri

Muhasebede mali tablolar ile bütçe ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır:

a) Kuruluşların faaliyetlerine ilişkin işlemleri tahakkuk esasına dayalı olarak gelir ve gider hesaplarında izlenir.

b) Gelir ve gider hesapları, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri gereği tahakkuk eden her türlü gelir ve giderin kaydına mahsustur.

c) Gerçekleşmemiş gelirler ile giderler gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşen gelirler ile giderler gerçek tutarından farklı gösterilemez. Belli bir dönem ya da dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem ya da dönemlerin başında ve sonunda hesap kesimi işlemleri yapılır.

d) Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip gelir ve giderler meydana geldikleri dönemde tahakkuk ettirilir, ancak normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilir.

Bilanço ilkeleri

Kuruluşların bilançosu bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre hazırlanıp sunulur.

Bilanço ilkelerinin amacı; oda, borsa ve Birliğin tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde edilen varlıklar ve yapılan hizmetlere ilişkin işlemlerin muhasebe kayıtlarının yapılması, hesaplara aktarılması, mali tabloların hazırlanması ve raporlanması yoluyla, belli bir tarihte kuruluşun mali durumunu saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.

Varlıklara ilişkin ilkeler

Bilanço varlıklarına ilişkin ilkeler:

a) Varlıklar, likidite durumlarına göre dönen ve duran varlıklar ana hesap gruplarına ayrılır.

b) Bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüştürülebilecek veya kullanılarak tüketilecek varlık ve alacaklar bilançoda dönen varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir.

c) Bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşemeyecek ve hizmetlerinden bir hesap döneminden daha uzun süre yararlanılacak varlık ve alacaklar bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir. Dönem sonunda, vadeleri bir yılın altında kalanlar bu grupta yer alan hesaplardan dönen varlıklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.

d) Dönem sonu bilanço gününde varlık hesaplarında kayıtlı olup yabancı para cinsinden takip edilen tutarlar, işlem bazında veya günlük olarak değerlenmemişse, değerlemeye tabi tutulur.

e) Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari dönemde tahakkuk eden ancak gelecek dönemlerde tahsil edilebilecek olan gelirler muhasebeleştirilir ve bilançoda gösterilir.

f) Tutarları net olarak hesaplanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk kaydı yapılmaz.

g) Mal ve hizmet karşılığı teminat veya depozito olarak verilen ön ödemeler varlıklar içinde gösterilir.

Yükümlülüklere ilişkin ilkeler

Bilanço yükümlülüklerine ilişkin ilkeler:

a) Yükümlülükler vade yapılarına göre kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu ve uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap gruplarına ayrılır.

b) Bir yıl ya da normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelecek olan yükümlülükler, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içinde gösterilir.

c) Vadesi bir yılı veya normal faaliyet dönemini aşan borçlar bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içinde gösterilir. Dönem sonunda bu grupta yer alan borçlardan vadeleri bir yılın altına inenler kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki hesaplara aktarılır.

d) Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat ile cari dönemde tahakkuk eden ancak gelecek dönemlerde ödenecek olan giderler tahakkuk tarihinde kaydedilir ve bilançoda gösterilir.

e) Bilinen ve tutarları tahmin ve hesap edilebilen bütün yükümlülükler kaydedilir ve bilançoda gösterilir.

f) Dönem sonunda yükümlülük hesaplarında kayıtlı olup, yabancı para cinsinden takip ve ödemesi yapılan tutarlar, işlem bazında veya günlük olarak değerlenmemişse, değerlemeye tabi tutulur ve raporlama tarihindeki gerçek değerleri ile mali raporlarda gösterilir.

g) Mal ve hizmet karşılığı teminat veya depozito olarak alınan ön tahsilatlar yükümlülükler içinde gösterilir.

Öz kaynaklara ilişkin ilkeler

Öz kaynaklara ilişkin ilkeler:

a) Öz kaynak, varlıklar ile yabancı kaynaklar arasındaki farktır.

b) İlk açılış bilançosuna dahil edilememiş bulunan varlıklar, envanteri yapıldıkça ilgili varlık hesabına ve net değere ilave edilir.

c) Faaliyet hesaplarının raporlama dönemi faaliyet sonucu ile önceki yıl/yıllar faaliyet sonuçları bu grupta yer alır.

Nazım hesaplara ilişkin ilkeler

Nazım hesaplara ilişkin ilkeler:

a) Varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin sadece bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemler, kuruluşun muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülükleri izlemek üzere nazım hesaplar kullanılır.

b) Nazım hesaplar birbiri ile karşılıklı borç ve alacak çalışan hesaplardan oluşur. Bu hesaplar mizan ve bilançoda diğer hesap gruplarının altında ayrı bir bölümde gösterilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Bütçe

Bütçe

Kuruluşun bütçesi, yıl başından sonuna kadar bir yıla ait gelir ve gider tahminlerini gösteren, gelirlerin toplanmasına, hizmetlerin yapılmasına ve harcamalara izin veren bir meclis veya Genel Kurul kararıdır. Bütçe; oda, borsa ve Birliğin plan ve programlarının gerekleri ile fayda ve maliyet unsurları göz önünde tutularak verimlilik, tutumluluk ilkelerine ve hesap dönemine göre hazırlanır ve uygulanır.

Bütçenin bölümleri

Bütçe, gelir ve gider olmak üzere iki kısımdan meydana gelir. Oda, borsa ve Birliğin gelir ve gider bütçeleri bu Yönetmeliğin 14 üncü ve 15 inci maddelerinde belirtilen fasıllara göre düzenlenir.

Gider bütçesi

Oda, borsa ve Birliğin gider bütçesi aşağıdaki fasıllardan meydana gelir.

a) Oda gider bütçesinin fasılları şunlardır:

1) Personel giderleri.

2) Huzur hakkı giderleri.

3) Genel yönetim giderleri.

4) Seyahat ve yol giderleri.

5) Eğitim ve fuar giderleri.

6) Basın ve yayın giderleri.

7) Bağış ve yardımlar.

8) Birlik aidatı, kanuni aidat, pay ve fonlar.

9) Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler.

10) Vergi, resim ve harçlar.

11) Faiz giderleri.

12) Kira giderleri.

13) Kambiyo giderleri.

14) Menkul kıymet satış giderleri.

15) Finansman giderleri.

16) Sabit kıymetler gideri.

17) Şube ve temsilcilik giderleri.

18) Sair giderler.

b) Borsa gider bütçesinin fasılları şunlardır:

1) Personel giderleri.

2) Huzur hakkı giderleri.

3) Genel yönetim giderleri.

4) Seyahat ve yol giderleri.

5) Eğitim ve fuar giderleri.

6) Basın ve yayın giderleri.

7) Bağış ve yardımlar.

8) Birlik aidatı, kanuni aidat, pay ve fonlar.

9) Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler.

10) Vergi, resim ve harçlar.

11) Faiz giderleri.

12) Kira giderleri.

13) Kambiyo giderleri.

14) Menkul kıymet satış giderleri.

15) Finansman giderleri.

16) Sabit kıymetler gideri.

17) Şube ve temsilcilik giderleri.

18) Sair giderler.

c) Birlik gider bütçesinin fasılları şunlardır:

1) Personel giderleri.

2) Huzur hakkı giderleri.

3) Genel yönetim giderleri.

4) Seyahat ve yol giderleri.

5) Eğitim ve fuar giderleri.

6) Basın ve yayın giderleri.

7) Bağış ve yardımlar.

8) Kanuni aidat, pay ve fonlar.

9) Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler.

10) Vergi, resim ve harçlar.

11) Faiz giderleri.

12) Kira giderleri.

13) Kambiyo giderleri.

14) Menkul kıymet satış giderleri.

15) Finansman giderleri.

16) Sabit kıymetler gideri.

17) Temsilcilik giderleri.

18) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi giderleri.

19) Sair giderler.

Şubelerin gider bütçesi fasılları bağlı bulunduğu oda veya borsanın gider bütçesi fasıllarına göre düzenlenir.

Gelir bütçesi

Oda, borsa ve Birliğin gelir bütçesi aşağıdaki fasıllardan meydana gelir.

a) Oda gelir bütçesinin fasılları şunlardır:

1) Kayıt ücreti.

2) Yıllık aidat.

3) Munzam aidat.

4) Yapılan hizmetler karşılığı alınan ücretler.

5) Belge bedelleri.

6) Yayın gelirleri.

7) Bağış ve yardımlar.

8) Para cezaları.

9) Gemilerden alınacak ücretler.

10) Misil zamları.

11) Faiz gelirleri.

12) Kira gelirleri.

13) Kambiyo gelirleri.

14) Menkul kıymet satış gelirleri.

15) Finansman gelirleri.

16) Tarife tasdik ücreti.

17) Şube ve temsilcilik gelirleri.

18) Sair gelirler.

b) Borsa gelir bütçesinin fasılları şunlardır:

1) Kayıt ücreti.

2) Yıllık aidat.

3) Muamele tescil ücreti.

4) Yapılan hizmetler karşılığı alınan ücretler.

5) Belge bedelleri.

6) Yayın gelirleri.

7) Bağış ve yardımlar.

8) Para cezaları.

9) Misil zamları.

10) Faiz gelirleri.

11) Kira gelirleri.

12) Kambiyo gelirleri.

13) Menkul kıymet satış gelirleri.

14) Finansman gelirleri.

15) Şube ve tescil bürosu gelirleri.

16) Sair gelirler.

c) Birlik gelir bütçesinin fasılları şunlardır:

1) Aidat gelirleri.

2) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi gelirleri.

3) Yapılan hizmetler karşılığı alınan ücretler.

4) Belge bedelleri.

5) Fuar düzenleme yetki belgesi gelirleri.

6) Basılı evrak, belge ve defter gelirleri.

7) Tahkim hizmetleri gelirleri.

8) Yayın gelirleri.

9) Faiz gelirleri.

10) Kira gelirleri.

11) Kambiyo gelirleri.

12) Menkul kıymet satış gelirleri.

13) Finansman gelirleri.

14) Bağış ve yardımlar.

15) Sair gelirler.

Şubelerin gelir bütçesi fasılları bağlı bulunduğu oda veya borsanın gelir bütçesi fasıllarına göre düzenlenir.

Gider tahmini

Bütçenin gider kısmı, bir önceki yıl giderleri ile bütçenin uygulanacağı mali yıl içinde yapılması düşünülen işler esas alınarak yapılır.

Temsil, gezi, konaklama, seyahat ve yol, yevmiye, huzur hakkı ve gerektiğinde Bakanlıkça belirlenecek benzeri giderler için ayrılacak ödenek bütçenin gider kısmının yüzde yirmisini, personel giderleri için ayrılacak ödenek ise bütçenin gider kısmının yüzde kırkını geçemez. Ticaret sicili müdürlüğü kurulan odalarda, ticaret sicili müdürlüğü personeli için yapılan harcamaların yarısı personel payının hesaplanmasında dikkate alınmaz.

Temsil giderlerinin içeriği, Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla Genel Kurul tarafından belirlenir.

Gelir tahmini

Bütçenin gelir tahmini, kesin sonucu alınmış son üç yılın gelir artış oranları esas alınarak yapılır. Ayrıca, bütçenin uygulanacağı mali yıl içinde kanunlarla aidat veya ücret oranlarında değişiklik yapılmışsa veya yapılan yatırımlardan gelir elde edinmeye başlanılmışsa ya da herhangi bir nedenle gelirlerde artış meydana gelecekse bu ve benzeri hususlar ile tahakkuk ettirildiği yıl içinde tahsil edilemeyen ve sonraki yıllara devreden alacaklardan, cari yıl içinde tahsili tahmin edilenler gelir tahminlerinde dikkate alınır.

Gelirlerin dayanakları

Kuruluşun gelirleri kanunla konulur, değiştirilir ve kaldırılır. Kanunlarda öngörülen gelirler dışında hangi ad altında olursa olsun başkaca gelir elde edilemez ve gelirlerin artırılmasına yönelik herhangi bir işlem yapılamaz.

Gelirlerin toplanması sorumluluğu

Kuruluş gelirlerinin tahakkuk ve tahsil iş ve işlemlerinden sorumlu olanlar bu işlemlerin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.

Bağış ve yardımlar

Herhangi bir gerçek veya tüzel kişiden kuruluşça verilen hizmetin karşılığı olarak veya bu hizmetlerle ilişkilendirilerek bağış ve yardım toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamaz.

Kuruluşa yapılan her türlü bağış ve yardımlar bütçeye gelir kaydedilir. Nakdi olmayan bağış ve yardımlar ilgili mevzuatına göre değerlendirmeye tabi tutulur ve kayıt altına alınır.

Üyelerinin yararına kullanılmak üzere yapılan şartlı bağış ve yardımlar ile dış finansman kaynağından sağlananlar 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bütçedeki bağış ve yardımlar faslına gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere yine bütçedeki bağış ve yardımlar faslına ödenek kaydedilir. Bu ödenekten amaç dışında başka bir fasla aktarma yapılamaz.

Bu ödeneklerden malî yıl sonuna kadar harcanmamış olan tutarlar, bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarlar, tahsis amacının gerçekleştirilmesi bakımından yetersiz olanlar ile yılı bütçesinde belirlenen tutarı aşmayan ve iki yıl devrettiği halde harcanmayan ödenekleri iptal etmeye meclis/Genel Kurul yetkilidir.

Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verilir. Şartlı bağış ve yardımın zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamaların sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bütçelerin Hazırlanması ve Kabulü

Bütçe çağrısı

Oda ve borsa genel sekreterleri her yılın Eylül ayının son haftasında, Birlik Genel Sekreteri ise her yılın Aralık ayının son haftasında bu Yönetmelikte belirtilen ilke, usul ve esaslara uygun olarak gider tekliflerini hazırlamaları için kendi birimlerine ve temsilciliklerine çağrı yapar. Oda veya borsa genel sekreteri, ayrıca şubelerinden bütçe tasarılarını hazırlamalarını ister.

Hazırlık bütçesi

Oda ve borsa hizmet birimleri ve temsilcilikleri Ekim ayının sonuna kadar, Birlik birimleri ve temsilcilikleri de Ocak ayının sonuna kadar kendi gider tahminlerini yapar ve muhasebe birimine verir. Muhasebe birimi, diğer birim ve temsilciliklerden gelen gider tekliflerini inceler, bunları konsolide eder ve gider bütçesi ile gelir bütçesini hazırlayarak hazırlık bütçesini düzenler.

Muhasebe birimi, düzenlediği hazırlık bütçesini oda ve borsalarda Kasım ayının sonuna kadar, Birlikte ise Şubat ayının sonuna kadar genel sekreterliğin görüşüne sunar. Oda ve borsa genel sekreterleri Aralık ayının ilk haftasındaki toplantıda, Birlik Genel Sekreteri de Nisan ayındaki toplantı da görüşülmek üzere incelediği ve aynen veya gerekli değişiklikleri yaparak düzenlediği hazırlık bütçesini yönetim kuruluna/Birlik Yönetim Kuruluna sunar.

Bütçe denkliğinin sağlanması

Bütçe denkliğinin sağlanmasında bütçe gelirleri esas alınır. Gelirlerin giderleri karşılamaması halinde aradaki fark, gider bütçesinde öngörülen tertiplerden indirim yapılmak veya yeni gelir kaynakları bulmak suretiyle giderilmeye çalışılır.

Cari giderlerde kullanılmamak üzere hizmet binası, tarım ürünlerine yönelik depo, alım satım salonu, laboratuvar yapımı ve bunların tefrişatı ile tadilatında, personele ödenecek ayrılma tazminatı ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca ödenecek tazminatlarda doğrudan veya Bakanlıkça uygun görülmesi kaydıyla benzeri hususlarda ihtiyatlardan harcama yapılabilir. Tarihi varlıkların korunması, Avrupa Birliği ve kalkınma ajansı destekli projelerin finansmanı, kuruluşlarca doğrudan ya da kurdukları vakıflar marifetiyle eğitim tesislerinin yapımı, organize sanayi bölgesi kuruluşu katılım payı ödemesi, kurulan/kurulacak şirketlerin sermaye taahhütleri ve vakfa özgülenecek mal varlığının karşılanması ile yangın, sel, deprem gibi doğal afet ve benzeri olağanüstü durumlarda da Bakanlığın izni ile ihtiyatlardan harcama yapılabilir. Sermaye taahhütlerinin karşılanmasında ihtiyatlardan harcama yapılabilmesi, şirket hisselerinin yüzde yetmiş beşinden fazlasının kamu kurumu, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu veya üniversitelere ait olmasına bağlıdır. Laboratuvar veya tarım ürünleri lisanslı depoculuk faaliyetinde bulunmak üzere kurulan/kurulacak şirketlerin sermaye taahhütlerinin karşılanmasında bu şart aranmaz.

İhtiyatlardan harcama, oda ve borsalarda meclis, Birlikte Genel Kurul kararıyla yapılır. Genel Kurul, bu yetkisini Birlik Yönetim Kuruluna devredebilir.

Hazırlık bütçesinin yönetim kurulunda görüşülmesi

Yönetim kurulu/Birlik Yönetim Kurulu, kendisine sunulan hazırlık bütçesini inceler ve aynen veya gerekli değişikleri yaparak kabul eder.

Oda ve borsa bütçe tasarıları ile bunların şubelerine ait bütçe tasarıları Aralık ayı meclis toplantısında görüşülmek üzere yönetim kurulu başkanı tarafından toplantı gününden en az iki hafta önce meclise, Birlik bütçe tasarısı ise Mayıs ayı Genel Kurul toplantısında görüşülmek üzere Birlik Başkanı tarafından toplantı gününden en az iki hafta önce Genel Kurula sunulur. Sunulma işlemi, bütçenin meclis/Genel Kurul başkanlığına bir yazıyla verilmesi suretiyle yapılır.

Bütçe tasarısı ve bütçeyi oluşturan cetveller

Bütçe tasarısı metninde;

a) Gelir tahminleri toplamı,

b) Gider tahminleri toplamı,

c) Verilen hizmetler ile onaylanan ve düzenlenen belgeler karşılığında alınacak ücretleri gösterir tarifeler ile oda ve borsa üyelerinden alınacak aidat ve ücretleri gösterir tarifeler,

d) Bütçe yılına ait ve o yılın gelir ve giderlerini ilgilendiren diğer hükümler

yer alır.

Bütçeyi oluşturan cetveller şunlardır;

a) Bütçe tasarısı,

b) Organ üyelerine, personele ve kuruluş dışından görevlendirileceklere ödenecek harcırahları gösterir cetvel,

c) Verilecek bursun miktarını ve sayısını gösterir cetvel,

d) Boş ve dolu personel kadrolarını gösterir cetvel,

e) Bütçe talimatnamesi,

f) İhtiyaç duyulan diğer cetveller.

Bütçe tasarısına ve bütçeye mevzuata aykırı hükümler konulamaz.

Bütçe tasarısının görüşülmesi ve bütçenin onaylanması

Meclise/Genel Kurula sunulan bütçe tasarısı incelenmek üzere hesapları inceleme komisyonuna havale edilir. Komisyon, kendisine sunulan bütçe tasarısını meclis/Genel Kurul başkanının belirleyeceği süre içinde inceleyerek görüşünü bir rapor halinde düzenler ve meclise/Genel Kurula sunar.

Komisyon, çalışmalarında genel sekreter veya hizmet birimi yetkililerinin görüşüne başvurabilir. Genel sekreter veya hizmet birimi yetkilileri komisyona yardımcı olmakla yükümlüdür.

Meclis/Genel Kurul, komisyonun hazırladığı raporu da dikkate alarak bütçe tasarısını aynen veya tadilen onaylar. Aynı usulle şube bütçesi meclis tarafından onaylanır. Meclis/Genel Kurul, bütçe denkliğini bozacak şekilde gider artırıcı veya gelir azaltıcı değişiklikler yapamaz.

Meclisçe onaylanarak kesinleşen oda ve borsa bütçeleri bilgi için Birliğe gönderilir.

Geçen yıl bütçesinin uygulanması

Herhangi bir sebeple bütçe kesinleşmemiş ise, bütçenin kesinleşmesine kadar geçecek süre içinde mevcut bütçenin uygulanmasına devam olunur.

Bütçenin kabulüne kadar yapılan işlemler yeni yıl bütçesine göre yapılmış sayılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Bütçede Yapılacak Değişiklikler ve Kesin Hesap

Aktarma

Bütçenin herhangi bir faslında veya fasıl maddesinde bulunan ve o hesap döneminde kullanılmayacağı anlaşılan ödeneklerden alınarak, ödenek ihtiyacı olan diğer gider fasıllarına ve fasıl maddelerine yapılan eklemeye aktarma denir.

Oda ve borsa bütçesinde; fasıllar arasındaki aktarmalar yönetim kurulunun teklifi ve meclisin kararıyla, fasıl maddeleri arasındaki aktarmalar ise yönetim kurulunun kararıyla yapılır. Şube bütçesinde, fasıllar arasındaki aktarmalar şube yönetim kurulunun teklifi, şube meclisinin kararı ve meclisin onayıyla, fasıl maddeleri arasındaki aktarmalar ise şube yönetim kurulunun kararıyla yapılır.

Birlik bütçesinde; fasıllar arasındaki aktarmalar Birlik Yönetim Kurulunun teklifi ve Genel Kurulun kararıyla, fasıl maddeleri arasındaki aktarmalar ise Birlik Yönetim Kurulunun kararıyla yapılır. Ancak Genel Kurul, fasıllar arasında aktarma yetkisini Birlik Yönetim Kuruluna devredebilir.

Ek ve olağanüstü ödenek

Bütçenin herhangi bir faslında veya fasıl maddesinde tertibi bulunduğu halde ihtiyaca yetmeyeceği anlaşılan ödeneğe, bütçenin diğer tertiplerindeki ödeneklere dokunmadan yapılan ilaveye "ek ödenek" denir.

Bütçenin herhangi bir faslında veya fasıl maddesinde tertibi bulunmadığı halde, yapılmasında zorunluluk bulunan bir harcama için bütçeye konulan ödeneğe "olağanüstü ödenek" denir.

Ek ve olağanüstü ödenek ancak bütçe yılı içerisinde ilave edilebilir veya konulabilir.

Ek ödeneğin ilave edilmesi veya olağanüstü ödeneğin konulması oda ve borsalarda yönetim kurulunun, şubelerde şube meclisinin, Birlikte ise Birlik Yönetim Kurulunun teklifi üzerine meclisin/Genel Kurulun onayı üzerine yapılır. Genel Kurul bu yetkisini Birlik Yönetim Kuruluna devredebilir. Ek ödeneğin ilave edilmesi veya olağanüstü ödeneğin konulması için yeni bir gelir kaynağı bulunması zorunludur.

Kesin hesabın görüşülmesi ve onaylanması

Kesin hesap; mizan, bilanço, bütçe giderleri ve bütçe gelirleri kesin hesap cetvelleri ile ihtiyaç duyulan diğer cetvellerden oluşur.

Oda ve borsalarda kesin hesap, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç iki ay içinde yönetim kurulu tarafından meclise sunulur. Meclise sunulan kesin hesap incelenmek üzere hesapları inceleme komisyonuna havale edilir. Komisyon, kendisine havale edilen kesin hesabı meclis başkanının belirleyeceği süre içinde inceleyerek görüşünü bir rapor halinde düzenler ve meclise sunar. Meclis, komisyonun hazırladığı raporu da dikkate alarak kesin hesabı ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç üç ay içinde onaylar veya reddeder. Red oyu veren üyelerin gerekçe içeren şerhlerinin bulunması gerekir. Aylık mizanlar ile gelir ve gider gerçekleşmelerinin, hesapları inceleme komisyonunca tetkik edilmiş ve rapora bağlanmış olması kaydıyla, her ay meclis tarafından uygun görülmüş olması durumunda kesin hesap onaylanmış kabul edilir. Kesin hesabın onaylanması halinde yönetim kurulu ibra edilmiş sayılır.

Birlikte kesin hesap, ilgili olduğu mali yılından sonra yapılacak ilk Genel Kurul toplantısından en geç bir ay önce Birlik Yönetim Kurulu tarafından Genel Kurula sunulur. Genel Kurula sunulan kesip hesap incelenmek üzere hesapları inceleme komisyonuna havale edilir. Komisyon, kendisine havale edilen kesin hesabı Genel Kurul Başkanının belirleyeceği süre içinde inceleyerek görüşünü bir rapor halinde düzenler ve Genel Kurula sunar. Genel Kurul, komisyonun hazırladığı raporu da dikkate alarak kesin hesabı yeni yıl bütçe tasarısıyla birlikte onaylar veya reddeder. Kesin hesabın onaylanması halinde Birlik Yönetim Kurulu ibra edilmiş sayılır.

Şubelerde kesin hesap, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç iki ay içinde şube yönetim kurulu tarafından şube meclisine sunulur. Şube meclisine sunulan kesip hesap incelenmek üzere hesapları inceleme komisyonuna havale edilir. Komisyon, kendisine havale edilen kesin hesabı şube meclisi başkanının belirleyeceği süre içinde inceleyerek görüşünü bir rapor halinde düzenler ve şube meclisine sunar. Şube meclisi, kesin hesabı, komisyonun hazırladığı raporla birlikte ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç üç ay içinde bağlı bulunduğu oda veya borsa meclisinin onayına sunar. Meclis, şubenin kesin hesabını onaylar veya reddeder. Red oyu veren üyelerin gerekçe içeren şerhlerinin bulunması gerekir. Aylık mizanlar ile gelir ve gider gerçekleşmelerinin, hesapları inceleme komisyonunca tetkik edilmiş ve rapora bağlanmış olması kaydıyla, her ay şube meclisi tarafından uygun görülmüş olması durumunda kesin hesap onaylanmış kabul edilir. Kesin hesabın onaylanması halinde şube yönetim kurulu şube meclisi tarafından ibra edilmiş sayılır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Yevmiye Sistemi, Defterler ve Bunların Kayıt Usulü

Yevmiye sistemi

İşlemler, yevmiye tarih ve sıra numarasına göre ve maddeler halinde yevmiye defterine kaydedilir, buradan da usulüne göre defteri kebir hesaplarına ve yardımcı defterlere sistemli bir şekilde dağıtılır. Kayıtlar mazeretsiz ve sebepsiz olarak on günden fazla geciktirilemez.

İşlemler muhasebeleştirme belgeleriyle kaydedilir. Belge olmadan kayıt yapılmaz. Nakden yapılan işlemlerde tahsil veya tediye fişi, mahsuben yapılan işlemlerde ise mahsup fişi kullanılır. Fişler türlerine göre ayrıma tabi tutulduktan sonra yevmiye defterine tahsil, tediye ve mahsup fişi sırasına göre kaydedilir. Bir hesabın borcuna kaydedilen tutar mutlaka başka bir hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir. Her bir yevmiye maddesi ile yevmiye defterinin borç ve alacak toplamlarının birbirine eşit olması gerekir.

Her mali yılın sonunda kesin mizanın çıkarılmasını müteakip kesin mizan bakiyeleri esas alınmak ve borç bakiyesi veren hesaplar alacak, alacak bakiyesi veren hesaplar borç kaydedilmek üzere bir mahsup fişi düzenlenerek yevmiye defterinin sonuna kapanış maddesi kaydedilir. Her mali yılın başında ise yevmiye defterinin ilk maddesine kesin mizan bakiyeleri açılış maddesi kaydedilir.

Tutulacak defterler

Muhasebeye ilişkin aşağıda belirtilen defterler tutulur:

a) Yevmiye defteri,

b) Defteri kebir,

c) Sabit kıymetler defteri,

d) Kıymetli evrak defteri,

e) Tahakkuk ve takip defteri,

f) İhtiyaca göre yardımcı defterler.

Defterler ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur. Defterler, elektronik ortamda da tutulabilir. Bu takdirde bunların çıktıları ay sonunda tasdikli müteharrik yapraklar kullanılarak alınır. Defter çıktıları, yıl sonunda ciltlenerek muhafaza olunur.

Birlik, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak defterlerin içeriğini ve şeklini belirlemeye yetkilidir.

Yevmiye defteri

Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin yevmiye tarih ve numarasıyla ve maddeler halinde düzenli olarak yazıldığı müteselsil sıra numaralı defterdir.

Defteri kebir

Defteri kebir, yevmiye defterine kaydedilmiş olan işlemleri usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir. Karşılıklı iki sayfası bir hesaba tahsis edilir. İlk sayfaya ilgili hesabın borç işlemleri, ikinci sayfaya alacak işlemleri kaydolunur.

Sabit kıymetler defteri

Sabit kıymetler defteri, arazi ve arsalar, binalar, her türlü makine, tesis, cihaz ve aletler, taşıtlar, demirbaşlar ve diğer maddi duran varlıkların alım tarihini, cinsini, maliyet bedellerini ve adetlerini gösteren defterdir.

Deftere kaydedilen her sabit kıymete bir numara verilir. Sabit kıymet numaraları sırayla teselsül eder. Her serviste veya odada kullanılan sabit kıymetlerin bir listesi çıkarılarak ilgili servis veya odanın görünür bir tarafına asılır ve bunlar personele zimmet karşılığında teslim edilir. Kullanılan demirbaşların bulunduğu yerin defter kayıtlarında belirtilmesi halinde, bu demirbaşlara ilişkin liste oluşturulması ve ilgili yerlere asılması yükümlülüğü aranmaz.

Muhasebe kayıtlarından düşürülen sabit kıymetlerin karşısına gerekli açıklamalar yapılır.

Kıymetli evrak defteri

Kıymetli evrak defteri, alınan çeklerin, iştiraki bulunduğu şirketlere ait tahvil ve hisse senedinin yanı sıra kıymetli ayniyat, banka teminat ve garanti mektubu ile şahsi kefaletlerin kaydına mahsus defterdir. Bu deftere, yönetim kurulu/Birlik Yönetim Kurulu kararıyla devlet tahvili, hazine bonosu gibi menkul kıymet ve varlıklar da kaydedilebilir.

Kıymetli evrakın muhasebe kayıtlarında ayrı ayrı gösterilmesi ve bu evraka ilişkin detaylı hesap dökümünün anlık olarak alınabilmesi halinde, birinci fıkrada öngörülen defterin tutulması ihtiyaridir.

Tahakkuk ve takip defteri

Tahakkuk ve takip defteri, kayıt ücreti, yıllık aidat ve munzam aidatların tahakkukunu ve tahsilatını gösteren defterdir.

Bu defterin, her üyenin kayıt ücreti, yıllık ve munzam aidatına ait tahakkuk ve tahsilatın ayrıntılı olarak muhasebe kayıtlarında tutulması halinde kullanılması ihtiyaridir.

Yardımcı defterler

Yardımcı defterler, hesap planındaki her hesap için ayrı olarak tutulan ve bu hesaplara ait bilgilerin ayrıntı bazında kaydına mahsus defterlerdir. İhtiyaç duyulacak yardımcı defterler, yönetim kurulunun/Birlik Yönetim Kurulunun kararıyla kullanılabilir. Ancak, tutulması Bakanlıkça gerekli görülecek yardımcı defterlerin kullanılması zorunludur.

Defterlere kayıt usulü

Muhasebeye ilişkin defter ve kayıtların; Türkçe olarak tutulması ve mürekkeple veya elektronik cihazlarla yazılması zorunludur.

Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlıklar ancak muhasebe usulüne göre düzeltilir. Diğer defter ve kayıtlara rakam ve yazılar yanlış yazıldığı takdirde, düzeltmeler ancak yanlış rakam ve yazı okunacak şekilde çizilmek, üste veya yan tarafına veyahut ilgili bulunduğu hesaba doğrusu yazılmak suretiyle yapılır.

Defterlere geçirilen bir kayıt kazınmak, çizilmek veya silinmek suretiyle okunamaz bir hale getirilemez. Defterlerde, kayıtlar arasında usulen yazılmaya mahsus olan satırlar, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Ciltli defterlerde, defter sayfaları koparılamaz. Tasdikli müteharrik yapraklarda bu yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.

Defterlerin tasdiki

Yevmiye defteri, kullanılmaya başlanmadan önce notere tasdik ettirilir. Ayrıca, ertesi yılda kullanılmak istenen yevmiye defterleri her mali yılın ilk ayı içinde notere ibraz edilerek tasdiki yeniletilir.

Yevmiye defteri dışında kalan diğer defterler, kullanılmaya başlanmadan önce sayfa numaraları verilmek ve kaç sayfadan ibaret olduğu belirtilmek suretiyle oda ve borsalarda yönetim kurulu, şubelerde şube yönetim kurulu ve Birlikte ise Birlik Yönetim Kurulu tarafından onaylanır. Bu defterlerin her sayfası mühürlenerek genel sekreter/şube müdürü tarafından paraflanır. Bu defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde kullanılacak müteharrik yapraklarda aynı usulle tasdik olunur.

Yevmiye dışında kalan defterlerin de notere tasdik ettirilerek kullanılması mümkündür.

Yevmiye defteri kapanış onayına tabidir. Kapanış tasdiki, izleyen yılın Haziran ayının sonuna kadar noterce veya oda ve borsalarda yönetim kurulu, şubelerde şube yönetim kurulu ve Birlikte ise Birlik Yönetim Kurulu tarafından yapılır.

ALTINCI BÖLÜM

Muhasebeyle İlgili Belgeler

Mali tablo, makbuz, fiş ve belgeler

Muhasebeyle ilgili aşağıda belirtilen mali tablo, makbuz, fiş ve belgeler kullanılır:

a) Mizan.

b) Bütçe izleme raporu.

c) Bilanço.

d) Gelir tablosu.

e) Alındı makbuzu.

f) Ödeme makbuzu.

g) Çek giriş bordrosu.

h) Çek çıkış bordrosu.

ı) Kasa raporu.

j) Tahsil fişi.

k) Tediye fişi.

l) Mahsup fişi.

m) Gider pusulası.

n) İhtiyaca göre diğer belgeler.

Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen mali tablo, makbuz, fiş ve belgeler, gerekli bilgileri kapsamak kaydıyla adedine bağlı kalınmaksızın elektronik ortamda da tutulabilir. Birlik, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen mali tablo, fiş ve belgelerin içeriğini ve şeklini belirlemeye yetkilidir.

Mizan

Mizan; yevmiye defteri ve defteri kebir ile yardımcı defterlerden yararlanılarak ayrıntılı olarak ve ana hesap bazında her ayın ve hesap döneminin sonunda düzenlenen tablodur. Mizanda, her hesabın borç ve alacak sütunlarının toplamı, defteri kebir ve diğer yardımcı defterlerdeki borç ve alacak toplamlarına ve borç sütunu toplamı ile alacak sütunu toplamının birbirine eşit olması gerekir.

Dönem sonu işlemleri yapılmadan önce bir geçici mizan çıkarılır ve bunu takiben dönem sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri yapıldıktan sonra kesin mizan düzenlenir. Kesin mizanda, gelir ve gider hesapları bakiye vermez.

Bütçe izleme raporu

Bütçe izleme raporu, gerçekleşen gelir ve giderler ile bütçede öngörülen gelir ve giderlerin karşılaştırmalı ve ayrıntılı olarak izlenmesi amacıyla her ayın sonunda düzenlenen rapordur.

Bilanço

Bilanço, kuruluşun belli bir tarihteki varlıklarını, yükümlülüklerini ve öz kaynaklarını gösteren tasnifli tablodur.

Kesin mizanda yer alan hesapların borç bakiyesi bilançonun aktif hesaplarını, alacak bakiyeleri de bilançonun pasif hesaplarını oluşturur. Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir.

Gelir tablosu

Gelir tablosu, kuruluşun belli bir hesap döneminde elde ettiği tüm hasılat ve gelirler ile katlandığı tüm maliyet ve giderleri tasnifli bir şekilde gösteren ve dönem faaliyet sonucunu özetleyen tablodur.

Gelir tablosu sonuç hesaplarını bünyesinde toplar. Sonuç hesapları ertesi hesap dönemine kalan bakiye vermez.

Alındı makbuzu

Alındı makbuzu, veznedar, tahsildar veya tahsilat ile görevlendirilmiş personel tarafından yapılan tahsilatlar için kullanılır. Bankadaki hesaplara yatırılan paralar karşılığında bankalarca verilen makbuz veya dekontlar alındı makbuzu hükmündedir.

Alındı makbuzları üç nüsha olarak düzenlenir. Makbuzlar, seri itibarıyla cilt ve sıra numarası taşır. İlk nüsha ilgili kişiye verilir. İkinci nüsha tahsil fişine eklenir. Sabit nüshası dip koçan olarak saklanır. Makbuz üzerinde paranın niçin alındığı, parayı verenin adı veya unvanı, alınan paranın yazı ve rakamla miktarı, makbuzu yazanın imzası ve tarih bulunur.

Her tahsilat karşılığında bir makbuz verilir. Makbuzsuz veya adi bir senet ya da tutanakla tahsilat yapılamaz.

Her akşam yapılan tahsilatlar vezneye yatırılır. Veznedar, kendisi veya tahsildar ya da tahsilat ile görevlendirilmiş personel tarafından yapılan tahsilatları günü gününe ve sırayla kasa raporuna kaydeder.

Ödeme makbuzu

Ödeme makbuzu, kasadan çıkan paralar için kullanılır. Ödemeler, müsbit evraka dayanılarak yapılır.

Ödeme makbuzları iki nüsha olarak düzenlenir. Makbuzlar, seri itibarıyla cilt ve sıra numarası taşır. İlk nüsha müsbit evraklarla birlikte tediye fişine eklenir. Sabit nüshası dip koçan olarak saklanır. Makbuz üzerinde paranın niçin verildiği, parayı alanın adı/unvanı ve imzası, verilen paranın yazı ve rakamla miktarı, makbuzu yazanın ve ayrıca yetkililerin imzası ile tarih bulunur.

Her ödeme karşılığında bir makbuz verilir. Makbuzsuz veya adi bir senet ya da tutanakla ödeme yapılamaz. Müsbit evraka dayanmadan veya makbuz düzenlenmeden ödeme yapılması halinde, bundan doğacak kuruluş zararını harcama belgelerini düzenleyen personel ile bunları tetkik ve imza edenler sorumludur.

Çek giriş bordrosu

Çek giriş bordrosu, çekle yapılan tahsilatlar için kullanılır. Çek giriş bordrosu üzerinde, çekin niçin alındığı, çeki verenin adı veya unvanı, çekin numarası, tutarı, vadesi ve ait olduğu banka ile bordroyu yazanın imzası ve tarih bulunur.

Çek giriş bordrosu iki nüsha olarak düzenlenir. İlk nüsha ilgili kişiye verilir. İkinci nüsha mahsup fişine eklenir.

Çek çıkış bordrosu

Çek çıkış bordrosu, çekle yapılan ödemeler için kullanılır. Çek çıkış bordrosu üzerinde, çekin niçin verildiği, çeki alanın adı veya unvanı, çekin numarası, tutarı, vadesi ve ait olduğu banka ile bordroyu yazanın imzası ve tarih bulunur.

Çekler ilgili bankalardan temin edilir. Kullanılan çeklerin dip koçanları saklanır. Çekler harcamaya yetkili kişiler tarafından imza edilir.

Kasa raporu

Kasa raporu, günlük alındı ve ödeme makbuzlarının kaydına ve kasa mevcudunun kontrolüne yarayan rapordur. Tahsil edilen paralar bu raporun borç kısmına, nakden yapılan ödemeler de alacak kısmına kaydedilir. Bu raporun borç bakiyesi kasa mevcudunu gösterir.

Tahsil fişi

Tahsil fişi, alındı makbuzlarıyla yapılan tahsilatların muhasebeleştirilmesi için kullanılır.

Tahsil fişi iki nüsha olarak düzenlenir. Fişler, seri itibarıyla cilt ve sıra numarası taşır. İlk nüsha, alındı makbuzlarıyla birlikte muhafaza olunur. Sabit nüshası dip koçan olarak saklanır. Fişin üzerinde borçlu ve alacaklı hesapların numara ve isimleri, tahsilatın yapıldığı alındı makbuzlarının seri numarası, tahsil edilen paranın yazı ve rakamla miktarı, fişi yazanın ve ayrıca muhasebe yetkilisinin imzası ile tarih bulunur.

Tahsil fişleri ve ekleri, diğer fiş ve makbuzlardan ayrı olarak ve her ay için ayrı ayrı düzenlenecek dosyalarda muhafaza olunur.