Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanma Esaslarına Dair Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Yapılan Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşmasının uygulanmasıyla ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik, Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Yapılan Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşmasının uygulanmasıyla ilgili olarak anlaşma kapsamı dâhilindeki bir suçun tespit edilmesi durumunda yapılacak müdahale işlemlerini kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 23/2/2011 tarihli ve 6164 sayılı Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Yapılan Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanuna, 22/11/1995 tarihli ve 4136 sayılı Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanuna ve 16/7/2012 tarihli ve 2012/3403 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Yapılan Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşmasına dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;

a) Anlaşma: Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Yapılan Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşmasını,

b) Gemi: Bir tekne veya hoverkraftlar ve su altına dalabilen araçlar da dâhil olmak üzere yüzebilen her türlü aracı,

c) İlgili kurum: Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Adalet Bakanlığının iş birliğine ve eşgüdümüne ihtiyaç duyabileceği kamu kurum ve kuruluşlarını,

ç) Kanun: 6164 sayılı Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin 17 nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Deniz Yoluyla Yapılan Kaçakçılıkla Mücadele Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanunu,

d) Kapsam dâhilinde olan suç: Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Viyana Sözleşmesinin 3 üncü maddesinin birinci paragrafında tanımlanan türde uyuşturucu ve psikotrop madde kaçakçılığı suçunu,

e) Milliyetsiz gemi: Uluslararası hukuk çerçevesinde milliyetsiz olarak kabul edilen gemiyi,

f) Müdahil devlet: Anlaşmaya taraf bir devletin bayrağını veya kaydını gösteren emareleri taşıyan bir gemiye ilişkin olarak bu Yönetmelik çerçevesinde işlem gerçekleştirmek için söz konusu diğer taraf devletten izin talebinde bulunmuş veya bulunmayı öngören bir taraf devleti,

g) Öncelikli yargılama yetkisi: Kapsam dâhilindeki bir suç konusunda bir başka devlet ile aynı anda yargılama yetkisine sahip bir bayrak devletinin söz konusu suça ilişkin olarak diğer devletin yargılama yetkisini dışlayacak şekilde kendi yargılama yetkisini öncelikli olarak kullanmasını,

ğ) Yetkili makam: İçişleri Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığını ve Adalet Bakanlığını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İzin İşlemleri, İşlemin İcrası, Tayin Edilen Yetkili Makamlar Arasındaki İletişim ve Yardımlaşma

Genel ilkeler

(1) Anlaşmanın hiçbir hükmü, ulusal hukukta uygulanan bir suçtan iki kere yargılama olmaz ilkesine halel getirecek şekilde yorumlanamaz.

(2) Anlaşmanın hiçbir hükmü uyarınca, savaş gemilerinin ve ticari amaçlar dışında kullanılan diğer devlet gemilerinin bağışıklıklarına halel getirilemez.

Müdahil devletin izin talebine ilişkin yapılacak işlemler

(1) Türkiye Cumhuriyeti bayrağını taşıyan, kaydını gösteren ya da milliyetini işaret eden herhangi bir başka emareye sahip geminin kapsam dâhilinde olan suçun işlenmesine iştirak etmesi veya bu amaçla kullanılmasından makul sebeplerle şüphe duyulması halinde, söz konusu müdahil devlet gemiyi herhangi bir tarafın karasularının dışında durdurarak gemiye çıkmak için Türkiye Cumhuriyetinden izin talebinde bulunur.

(2) Taraflar arasında kapsam dâhilinde işlenen suçlarla ilgili olarak bilgi değişimi sağlamak amacıyla kurulan iletişim kanalı üzerinden gelen izin talebine ilişkin yapılacak işlemler aşağıda belirtilmiştir:

a) Sahil Güvenlik Komutanlığı yapılan bir izin talebini aldığını vakit geçirmeksizin teyit edip, kararını mümkün olan en kısa sürede ve imkânlar ölçüsünde talebin alınmasını takip eden dört saat içinde iletir.

b) Yapılan talep doğrultusunda gerekli izin verildikten sonra müdahil devletin aşağıdaki işlemleri gerçekleştirebileceği göz önünde bulundurulur:

1) Gemiyi durdurmak ve gemiye çıkmak.

2) Gemiyi ve gemide bulunan şahısları etkin bir biçimde kontrol altına almak.

3) Kapsam dâhilinde olan bir suçun işlenip işlenmediğinin tespit edilmesi ve buna ilişkin delillerin güvenliğinin sağlanması.

4) Gemiyi ve gemi üzerinde bulunan herhangi bir şahsı müdahil devlet ülkesine götürmek ve gemiyi ilave soruşturma için burada alıkoymak.

5) Yük de dâhil olmak üzere gemiyi ve üzerindeki herkesi ve her şeyi aramak.

6) Tüm konteynerleri açmak veya açılmasını talep etmek ve gemi üzerindeki her şeyden numune alarak tahlil etmek.

7) Gemide bulunan herhangi bir şahıstan kendisine veya gemi üzerindeki herhangi bir şeye ilişkin bilgi vermesini talep etmek.

8) Gemiye, gemide bulunan şahıslara ya da malzemelere ilişkin belge, kitap veya kayıtların ibraz edilmesini talep etmek ve yetkili makamların ibrazını isteme hakkına sahip olduğu herhangi bir şeyin fotoğraf veya kopyalarını almak.

9) Gemide ortaya çıkarılan herhangi bir delile veya malzemeye el koymak, bunların emniyetini sağlamak ve koruma altına almak.

(3) Türkiye Cumhuriyetinin izni olmaksızın Anlaşmaya istinaden açık denizde gemiye müdahale edilemez.

Türkiye’nin müdahil devlet olarak izin talebine ilişkin yapılacak işlemler

(1) Sahil Güvenlik Komutanlığı; taraf devletin bayrağını taşıyan, kaydını gösteren ya da milliyetini işaret eden herhangi bir başka emareye sahip geminin herhangi bir tarafın karasuları dışında kapsam dâhilinde olan suçu işlemesi veya bu amaçla kullanıldığından makul sebeplerle şüphe duyması halinde;

a) Gemiyi durdurmak ve gemiye çıkmak,

b) Gemiyi ve gemide bulunan şahısları etkin bir biçimde kontrol altına almak,

c) Kapsam dâhilinde olan bir suçun işlenip işlenmediğini tespit etmek ve buna ilişkin delillerin güvenliğini sağlamak,

ç) Gemiyi ve gemi üzerinde bulunan herhangi bir şahsı gözetim altına almak ve gemiyi ilave soruşturma için alıkoymak,

d) Yük de dâhil olmak üzere gemiyi ve üzerindeki herkesi ve her şeyi aramak,

e) Tüm konteynerleri açmak veya açılmasını talep etmek ve uygun olarak gemi üzerindeki her şeyden numune alarak tahlil etmek veya akredite laboratuvarlarında tahlil ettirmek,

f) Gemide bulunan herhangi bir şahıstan kendisine veya gemi üzerindeki herhangi bir şeye ilişkin bilgi vermesini talep etmek,

g) Gemiye, gemide bulunan şahıslara ya da malzemelere ilişkin belge, kitap veya kayıtların ibraz edilmesini talep etmek ve yetkili makamların ibrazını isteme hakkına sahip olduğu herhangi bir şeyin fotoğraf veya kopyalarını almak,

ğ) Gemide ortaya çıkarılan herhangi bir delile veya malzemeye el koymak, bunların emniyetini sağlamak ve koruma altına almak,

için bayrak devletinden izin talebinde bulunur. Türkiye Cumhuriyeti adına bu talep, Sahil Güvenlik Komutanlığınca ulusal ve uluslararası hukuktan kaynaklanan yetkiler çerçevesinde gerçekleştirilir.

(2) Bayrak devletinin izni olmaksızın Anlaşmaya istinaden açık denizde gemiye müdahale edilemez.

(3) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen işlemler; sadece Türkiye Cumhuriyeti devletine ait Sahil Güvenlik gemileri, savaş gemileri, askeri uçaklar veya devlet hizmetinde olduklarının ve bu amaçla yetkilendirildiklerinin işaretlerini açık ve tespit edilebilir bir biçimde taşıyan diğer gemi ve uçaklarca yerine getirilir.

(4) Gemi, kapsam dâhilinde olan suçlara dair soruşturmanın tamamlanması için mutlak surette gerekli olan süreden daha fazla alıkonulamaz. Kapsam dâhilinde olan herhangi bir suçla ilgisi bulunduğundan şüphelenilmeyen şahıslar ile kanıt olarak ihtiyaç duyulmayan malzemeler serbest bırakılır.

(5) Anlaşma uyarınca üzerine çıkılan bir geminin kaptanı, gemiye çıkıldığını bildirmek amacıyla bayrak devleti makamları ile gemi sahipleri veya işletmecileriyle temas kurma hakkına sahip olur. Ancak Türkiye Cumhuriyeti devletine ait Sahil Güvenlik gemileri, savaş gemileri, askeri uçaklar veya devlet hizmetinde olduklarının ve bu amaçla yetkilendirildiklerinin işaretlerini açık ve tespit edilebilir bir biçimde taşıyan diğer gemi ve uçaklar, böyle bir temasın, kapsam dâhilinde olan bir suça ilişkin soruşturmaları engelleyeceğine makul sebeplerle kanaat getirirlerse, gemi sahipleri veya işletmecileriyle temas engellenebilir veya geciktirebilir.

(6) Gemiye veya gemi üzerinde ateşli silah kullanımına karşı, gemi üzerindeki herhangi bir şahsın ölümü veya yaralanması, şahısların tutuklanması veya geminin alıkonulması veya her iki işlemin birden yapılması durumunda bu tedbirler vakit geçirilmeksizin mümkün olan en kısa sürede Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından bayrak devletine bildirilir.

(7) Türkiye Cumhuriyeti devletine ait Sahil Güvenlik gemileri, savaş gemileri, askeri uçaklar veya devlet hizmetinde olduklarının ve bu amaçla yetkilendirildiklerinin işaretlerini açık ve tespit edilebilir bir biçimde taşıyan diğer gemiler ve uçaklarında görev alan bir kamu görevlisi, görevin ifası sırasında gerçekleştirilen herhangi bir işlemden dolayı bu işleminin bir suça sebebiyet vermesi durumunda söz konusu suçu oluşturan unsurların müdahil devletin yetki alanı içinde işlenmiş olduğu değerlendirilerek Türk makamlarınca kovuşturmaya uğrayacaktır.

(8) Bayrak devletinde açılan herhangi bir kovuşturmada gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak Sahil Güvenlik Komutanlığının bir görevlisine karşı işlenen suçlar, bayrak devletinin bir görevlisine karşı işlenmiş olduğu anlayışıyla muamele görecektir.

(9) Sahil Güvenlik Komutanlığı bayrak devletinden izin talebinde bulunurken Adalet Bakanlığıda, müdahalesini, Anlaşmanın 15 inci madde hükümleri gereğince bayrak devletine teslim edilen ve burada ilgili bir suçtan dolayı hüküm giyen Türk uyruğundaki şahısların, cezalarını çekmek üzere Türkiye’ye nakledilme imkânına sahip olmaları şartına bağlanması konusunda gerekli tedbirleri alır.

Milliyetsiz gemiler ile ilgili yapılacak işlemler

(1) Milliyetsiz olan ya da uluslararası hukuk çerçevesinde milliyetsiz olarak kabul edilen geminin kapsam dâhilindeki suçun işlenmesine iştirak etmesinden veya bu amaçla kullanılmasından makul sebeplerle şüphe duyulması halinde Türkiye Cumhuriyeti adına Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından, durumdan en yakın biçimde etkilendiği görülen Anlaşmaya taraf devletler haberdar edilir, yardım talep edilebilir, gemiye veya gemideki herhangi bir şahsa ilişkin olarak gerçekleştirilen herhangi bir işlemin sonuçları bilgi sağlayan veya yardım talebinde bulunan tarafa mümkün olan en kısa sürede bildirilir.

Yardım talebi

(1) Sahil Güvenlik Komutanlığı Türk bayrağı taşıyan bir geminin, kapsam dâhilinde olan suçun işlenmesine iştirak etmesi veya bu amaçla kullanılmasından makul sebeplerle şüphe duyması halinde, söz konusu geminin suç işlemesini önlemek maksadıyla diğer taraf devletten yardım talep edebilir. Taraf devletlerden herhangi birisinin Türkiye Cumhuriyetinden yardım talebinde bulunması durumunda mevcut imkânlar doğrultusunda yardımda bulunulur. Yardımın kapsamı ve boyutu Türkiye Cumhuriyeti adına Sahil Güvenlik Komutanlığı koordinesinde yürütülür.

(2) Türkiye Cumhuriyeti talebini iletirken, diğer hususlar meyanında, talepte bulunulan tarafı, Anlaşmada zikredilen işlemlerin tümünü veya bazılarını, konulabilecek herhangi bir şart veya sınırlandırmaya tabi olarak gerçekleştirilmesi konusunda yetkilendirebilir.

(3) Talepte bulunulan devlet, Türkiye Cumhuriyetinin, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kendisine verdiği yetki doğrultusunda hareket etmeyi kabul ettiği takdirde, Anlaşma hükümlerinin sırasıyla bayrak devletine ve müdahil devlete tanıdığı hak ve yükümlülükler uygulanır.

Tayin edilen yetkili makamlar ve ilgili kurumlar arasındaki iletişim

(1) Alınan/alınacak kararların en kısa sürede iletilmesini sağlamak amacıyla; gereken işlemleri yapmak üzere bu Yönetmelikte yetkili ve ilgili olarak belirtilen makam/kurumların yedi gün yirmi dört saat esasına göre görev yapacak irtibat numaralarının paylaşılması ve güncel tutulması sağlanır. Bu yetkililere ilişkin bilgilerde sonradan meydana gelecek herhangi bir değişiklik mümkün olan en kısa sürede öncelikle Sahil Güvenlik Komutanlığı olmak üzere bu Yönetmelikte zikredilen yetkili makamlar ile ilgili kurumlara bildirilir.

(2) Yetkili makamlar ve ilgili kurumlar bu Yönetmelikte yer alan hususlara ilişkin birbirleriyle doğrudan temas kurabilir.

(3) Taraf devletler ile gerçekleştirilecek tüm temaslar yazılı olup telefaks ve elektronik posta gibi iletişim araçları da kullanılabilir. Taraf devletlerden alınan talep, bildirim ve ilave belgelerin Türkçe, İngilizce veya Fransızca olarak veya bu dillerden birinde tercümesiyle birlikte olmasına dikkat edilir; Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından taraf devletlerin temas noktaları bu konuda bilgilendirilir.

(4) Sahil Güvenlik Komutanlığı bilgi istediğinde yetkili makamlar ile ilgili kurumların temas noktaları en geç dört saat içinde görüş verir. Gelen görüşler dikkate alınarak yetkili makamlar tarafından taraf devlete gönderilecek nihai karar/görüş oluşturulur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yargılama Yetkisinin Kullanılmasına, Uluslararası İş Birliğine ve Usule İlişkin Kurallar

Yargılama yetkisinin kullanılması

(1) Müdahil devlet tarafından kapsam dâhilinde olan suçlara yönelik Türk bayraklı gemilere uygulanan işlemler sonucunda; bayrak devleti olarak Anlaşmanın 14 üncü maddesi çerçevesinde öncelikli yargılama yetkisinin kullanılması için Adalet Bakanlığı gerekli olabilecek tedbirleri alır ve öncelikli yargılama yetkisini kullanma isteğini müdahil devlete en kısa sürede ve en geç Anlaşmanın 10 uncu maddesi ve delillere ilişkin özetin alınmasını takip eden on dört gün içinde iletir. Aksi takdirde Anlaşma gereğince öncelikli yargılama yetkisi hakkından feragat etmiş sayılır. Öncelikli yargılama yetkisi kullanılması halinde Adalet Bakanlığı tarafından gerektiğinde gözaltına alınan şahısların ve geminin teslimini talep etmek yerine derhal serbest bırakılması istenebilir.

(2) Müdahil devlet olarak işlemler uygulandığında:

a) Geminin bayrak devleti tarafından öncelikli yargılama yetkisinin kullanılacağının bildirilmesi halinde soruşturma ve yargılama işlemleri askıya alınır; işlem yapılan gemi ve yükü, yakalanan şahıslar, toplanan bilgi ve deliller Adalet Bakanlığı tarafından alınacak tedbirler çerçevesinde bayrak devleti yetkililerine teslim edilir.

b) Bayrak devletinin gözaltına alınan şahıs/şahıslar ve/veya geminin teslim edilmesi yerine serbest bırakılmasını talep etmesi durumunda gözaltına alınan şahıs/şahıslar ve/veya gemi zaman geçirilmeksizin serbest bırakılır.

c) Elde edilen bilgi ve deliller kapsam dâhilinde olan suçlara ilişkin soruşturma ve kovuşturmadan başka soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde kullanılamaz.

Uluslararası iş birliği

(1) Bu Yönetmeliğin ifasında yapılan herhangi bir işlem, uluslararası deniz hukuku uyarınca diğer kıyı devletlerinin haklarına ve yükümlülüklerine ve yetkilerinin icrasına müdahalede bulunmamalı veya bunları etkilememelidir.

Gemi sahipleri ve kaptanlarına bilgi

(1) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, gemi sahipleri ve kaptanlarına, kara suları dışında bulunan gemilere Anlaşmada belirtilen maksatlarla çıkma yetkisinin Anlaşmaya taraf devletlere verilebileceğini ve bu yetkiyi kullanmak üzere gemiye çıkan müdahil devletin yetkililerinin talimatlarına uyma mecburiyetinde olduklarını bildirmek üzere gerekli önlemleri alır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Masraflar ve zararlar

(1) Anlaşma uyarınca öncelikli yargılama yetkisini Türkiye Cumhuriyetinin kullanması halinde geminin geri getirilmesi ve şüpheli şahıslar ile delillerin nakledilmesine ilişkin masraflar bayrak devleti tarafından karşılanır. Müdahil devlete atfedilebilecek ihmal veya diğer hatalar sonucu gerçek kişinin kayıp, zarar ve yaralanmaya; tüzel kişinin kayıp ve zarara maruz kalması halinde müdahil devlet bunun için tazminat ödemekle yükümlüdür.

(2) Kapsam dâhilinde olan suçlara yönelik gerçekleştirilen işlemler sonucunda oluşan masraf ve zararlar hazine bütçesinden karşılanır.

(3) Bu anlaşma hükümleri çerçevesinde haklı kılınamayacak bir işlemin gerçekleştirilmesi halinde, müdahil devlet meydana gelecek herhangi bir kayıp, zarar veya yaralanma için tazminat ödemekle yükümlü olur. Müdahil devlet ayrıca, şüphelerin mesnetsiz olduğunun anlaşılması ve çıkılan geminin, işletmecinin veya mürettebatın bu şüpheleri haklı gösterecek bir fiilde bulunmadıklarının tespit edilmesi veya bu işlemlerden dolayı zarar gördüklerinin ispat edilmesi halinde oluşan herhangi bir kayıp, zarar veya yaralanmalar için tazminat ödemekle yükümlü olur.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı ve Adalet Bakanı yürütür.