8510 Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliği

24/5/1990 tarihli ve 90/500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü”nün yürürlükten kaldırılmasına ve ekli “Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliği”nin yürürlüğe konulmasına, 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanununun 19 uncu maddesi ile 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanununun 57 nci maddesi gereğince karar verilmiştir.

Seferberlik ve Savaş Hâli Yönetmeliği

BİRİNCİ KISIM

Genel Esaslar

BİRİNCİ BÖLÜM

Başlangıç Hükümleri

Amaç

(1) Bu Yönetmeliğin amacı;

a) Devletin tüm güç ve kaynaklarını, barış hâlinden seferberlik ve/veya savaş hâline veya bunların henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerine süratle ve etkin bir şekilde geçirebilmek için hazırlıkların yürütülmesine,

b) Barıştan itibaren, 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu ile ilgili diğer kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde yer alan seferberlik ve savaş hâli hükümlerinin uygulanma esaslarının, hazırlık ve teşkilatlanmaya ilişkin hususların, tüm kamu idarelerine, kurum ve kuruluşlara, buralardaki personele, gerçek ve tüzel kişilere verilecek görevlerin, yetkilerin, sorumlulukların ve yükümlülüklerin belirlenmesi, yerine getirilmesinin takip edilmesi ve hazırlıkların tatbikatlarda veya eğitimlerde uygulanarak denenmesine,

c) Seferberlik ve savaş hâllerinin ilan ve kaldırılmasına yönelik duyuru işlemlerine,

ç) Seferberlik ve savaş hâli planlaması kapsamındaki personel ve araç erteleme işlemlerine,

ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

(1) Bu Yönetmelik, tüm kamu idareleri ile bu kamu idarelerine bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları, bunların koordine kurum ve kuruluşlarını, seferberlik ve savaş hâli planlamasına tabi özel kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik, 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanununun 19 uncu maddesi ile 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanununun 57 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;

a) Araç: Motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlarla, iş makinelerini, lastik tekerlekli traktörleri ve her çeşit kara, deniz, su yolu ve hava araçlarını,

b) Araç görevlendirme belgesi: Kamu kurum ve kuruluşlarının seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamındaki araç ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla sefer görev emri verilmeyen araçlardan gerekli görülenlere verilen yükümlüğü gösteren belgeyi,

c) Bakanlık kontrolü: Bakanlıkların görev alanına giren ve özel kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulmuş birlik, işletme, kurum ve teşebbüslerle, bütün özel kuruluş ve iş yerlerinde seferberlik ve savaş hâli hazırlık ve uygulamalarıyla ilgili konularda bilgi toplama, ihtiyaç, üretim ve üretilen mal ve hizmetlerin kullanılmasının planlanmasını ve gerektiğinde planların uygulanmasını,

ç) Bakanlık kuruluşları: Bakanlıkların merkez teşkilatı, bağlı, ilgili, ilişkili ve koordine kurum ve kuruluşları ile bunların taşra ve yurt dışı teşkilatını,

d) Bakanlıkların koordine kurum ve kuruluşları: Faaliyet gösterdiği sektör itibarıyla ilgili bakanlığın görev ve sorumluluk alanında bulunan kurum ve kuruluşları,

e) Birliğine tertip esası: Yedek personelin muvazzaflık hizmetlerini yaparak terhis oldukları birlik ve kurumlara sefer görevli olarak görevlendirilmesini,

f) Bölgeden seferberlik usulü: Muvazzaflık hizmetini yaptığı birliğe sefer görevli olarak tertip edilmeyen yedek personelin, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre birlik ve kurumlara sefer görevli olarak görevlendirilmesini,

g) Buhran dönemi: Millî menfaatleri doğrudan veya dolaylı olarak tehdit eden veya etmesi muhtemel olan iç veya dış olay ya da olayların, ayrı ayrı veya birlikte vuku bulduğu ve bir çatışmaya ve/veya savaşa dönüşebilecek seviyeye gelmesiyle ortaya çıkan kriz hâllerini,

ğ) Çerçeve protokol: Bakanlık, kamu kurum veya kuruluşları arasında karşılıklı olarak yerine getirmeyi kabul ettikleri iş ve işlemlerle ilgili ana esasların belirlendiği belgeyi,

h) Detay protokol: Bakanlık, kamu kurum veya kuruluşlarının çerçeve protokol kapsamında yapılacak iş ve işlemlerinin alt unsurlar tarafından detaylandırılarak uygulama usullerinin belirlendiği belgeyi,

ı) Diğer ihtiyaç makamları: Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ile seferberlik ve savaş hâli planlamasına tabi kamu ve özel kurum ve kuruluşlar, bakanlıkların bağlı, ilgili, ilişkili ve koordine kurum ve kuruluşları ile halkın ihtiyaçlarının karşılanması kapsamında valilikleri,

i) Emre girme: Bir birliğin kuruluşunda bulunduğu komutanlıktan alınıp geçici olarak bir başka komutanlığa verilmesini, emrine birlik verilen komutanlığın bu birlik üzerinde tam komuta yetkisini haiz olduğunu, bu yetkiyi alan komutanın, emir ve komutası altındaki birliklerin muharebe hizmet desteğinin sağlanması dâhil bütün faaliyetlerini sevk ve idare edeceğini,

j) Erteleme: Seferberlik ve savaş hâllerinde Türk Silahlı Kuvvetlerini destekleyen millî harp gücünü ve genel hayatı olumsuz yönde etkilememesi amacıyla, kamu ve özel kurum ve kuruluşlarının çalışmalarını aksatmadan sürdürmesi için, bu yerlerde çalışan bazı personelin silahaltına alınmasının veya lojistik yükümlülük uygulanmasının geçici olarak geri bırakılmasını,

k) Ferdî seferberlik eğitimi: Yedek personele, seferberlik ve savaş hâlinde görev alacağı ihtisası ile ilgili yenilikler hakkında bilgi vermek, yeni silah ve teçhizatları tanıtmak, yedek personelin ihtisası açısından zafiyeti tespit edilen hususlarda bilgi ve beceri yönünden geliştirilmesini sağlamak maksadıyla belirli bir süre silahaltına alınarak uygulanan eğitimi,

l) Genel seferberlik: Ülkeye yönelik bir tehdidin karşılanması, bütün güç ve kaynakların kullanılabilmesi için ülkenin bütününde uygulanan seferberliği,

m) Gerginlik dönemi: Millî menfaatleri içte ve dışta olumsuz yönde etkileyecek olayların, ülkeyi bir buhran durumuna götürebilecek tarzda tırmanması hâlini,

n) Harekât komutası: Bir komutanın, muhabere hizmet desteğinin sağlanması hariç, tahsis edilen firmaları iş ve hizmetlerin yapılması sırasında sevk ve kontrol yetkisini,

o) Harekât kontrolü: Zaman ve bölge olarak sınırlı özel görevlerin başarılabilmesi için Türk Silahlı Kuvvetlerine tahsis edilen kamu kurum ve kuruluşları veya bunlara ait birimlerin idari ve lojistik sorumluluklar kendi teşkilatına ait olmak üzere kullanılmasında ilgili komutana verilen yetkiyi,

ö) İş makineleri: Yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, millî savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, kara yolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçları,

p) Kayıt numaralı yedek personel: Yükümlülük esaslarına göre askerlik hizmetini tamamlamış, ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırları içerisinde sefer görev emri verilme niteliklerini haiz yedek subay, yedek astsubay ve yedek erbaş ve erleri,

r) Kaynak: Yedek personel ile kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla gerçek kişilere ait tesisler, araçlar, insan gücü ve bunlar tarafından üretilen her türlü mal ve hizmetleri,

s) Kısmi seferberlik: Ülkenin bir veya birden çok bölgesinde uygulanan ve bütün güç ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberliği,

ş) Kurum ve kuruluş: Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarını, özel kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile kamu ve özel tüzel kişilikleri,

t) Mahallî planlama: İhtiyaçların, il veya ilçelere bırakılmış olan kaynaklardan karşılanması amacıyla mülki idare amirliği tarafından yapılan planlamayı,

u) Mal ve hizmet: Gerçek veya tüzel kişilerin; mülkiyetinde veya kontrolünde bulunan, ihtiyaç sahibi makamların ihtiyacını karşılamaya matuf varlıkların bütünü ile ihtiyaçların karşılanması için belirli bir süre içerisinde çalışmayla gerçekleştirilen üretim, bakım, onarım, ulaştırma, konaklama, sağlık, depolama, inşaat, düzenleme, kullanmaya hazır hâle getirme, bir görevi sevk ve idare etme ve benzeri faaliyetlerle elde edilen belirli bir etki ve sonuç ile sahip oldukları seferberlik ve savaş hâli planlamasına konu olabilecek her türlü imkânı,

ü) Merkezî planlama: İhtiyaçların, bakanlıkların kuruluş veya kontrolünde bulunan yurt içi kaynaklardan karşılanması amacıyla bakanlıklar tarafından ve ülke genelinde yapılan planlamayı,

v) Millî Alarm Sistemi: Millî güvenliğin tehdit altında olduğu, yakın çatışma ihtimalini de içeren tehditlere mukabele etmek, süratli ve düzenli bir şekilde barış durumundan seferberlik ve savaş hâline geçmek amacıyla ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği tarafından hazırlanan ve Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerine göre barıştan itibaren icra edilecek sivil ve askerî tedbirler bütününü,

y) Millî müdafaa mükellefiyeti: Seferberlik ve savaş hâli ile bu hâllerin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde yapılacak seferberlik hazırlıkları ile kıtaların toplanması esnasında alelade vasıtalarla temin edilemeyen askerî ihtiyaç veya hizmetlerin 7/6/1939 tarihli ve 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu kapsamında gerçek ve tüzel kişiler tarafından karşılanması veya yerine getirilmesi yükümlülüğünü,

z) Millî Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonu: 3634 sayılı Kanunun 8 inci ve 9 uncu maddeleri kapsamında il ve ilçelerde millî müdafaa mükellefiyetlerinin tatbikini sağlayan komisyonu,

aa) Mülki idare amirleri: İllerde valiyi, ilçelerde kaymakamı,

bb) Olağanüstü hâl: Savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, tabii afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hâllerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere Cumhurbaşkanınca ilan edilen durumu,

cc) Özel çağrı: Türk Silahlı Kuvvetlerinin bu maksatla belirlenen nitelikli birlik ve kurumlarının tamamının veya bir kısmının, gerginlik ve buhran dönemlerinde seferî teşkilat ve kadro seviyesine çıkarılması ve harekât süresince bu seviyeyi korumaları için gerekli personel ve lojistik desteği sağlamak üzere gizli veya açık olarak yapılacak çağrıyı,

çç) Özel ihtiyaç: Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamında planlanmayan ancak Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hâlinde özel olarak ihtiyaç duyacağı araç, mal ve hizmetleri,

dd) Protokol: En az iki kamu kurum veya kuruluşunun seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları ile bunların uygulanmasında karşılıklı olarak yerine getirmeyi kabul ettikleri yükümlülükleri gösteren belgeyi,

ee) Savaş: Devletin bekasını temin etmek, millî menfaatleri sağlamak ve millî hedefleri elde etmek amacıyla, başta askerî güç olmak üzere Devletin maddi ve manevi tüm güç ve kaynaklarının hiçbir sınırlamaya tabi tutulmadan kullanılmasını gerektiren silahlı mücadeleyi,

ff) Savaş hâli: Savaş ilanına karar verilmesinden, bu hâlin kaldırıldığının ilan edilmesine kadar devam eden süre içinde hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen durdurulabildiği hâli,

gg) Sefer görev emri: Seferi yükümlülük verilen personel ve araçlar için, gideceği yerin ve katılacağı birliğin seferberlik numarası ile gerekli diğer bilgilerin yazılı olduğu belgeyi,

ğğ) Seferberlik: Devletin bütün güç ve kaynaklarının başta askerî güç olmak üzere, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin faaliyetlerin uygulandığı, hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen durdurulabildiği hâli,

hh) Seferberlik hâli: Seferberlik uygulamasının başlatıldığı gün ve saatten kaldırıldığı gün ve saate kadar devam eden durumu,

ıı) Seferberlik tatbikatı: Seferberlik ve savaş hâliyle ilgili personel, insan gücü, araç, mal ve hizmet hazırlıklarının uygulanması, sivil ve askerî makamların çağrı bildirimi eğitimlerinin geliştirilmesi, yedek personelin eğitimlerinin tazelenmesi ve yenilikler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak maksadıyla uygulanan tatbikatı,

ii) Seferberlik tatbikatı veya ferdî seferberlik eğitimi bakayası: Seferberlik tatbikatı veya ferdî seferberlik eğitimine planlanıp birliğine katılmayanları,

jj) Seferberlik ve savaş hâli ödeneği: Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamlarının seferberlik ve savaş hâllerinin ilk safhasında etkinliğinin muhafaza edilmesi amacıyla, birliklerin ilk harekâtında bir aylık süre dikkate alınarak belirlenen acil ve zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere planlanan ve sefer durumunda merkezî yönetim bütçesinden aktarım yapılarak kullanılacak olan ödeneği,

kk) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları planlama ve koordinasyon kurulu: Bakanlık, kurum, kuruluş ve iller tarafından yürütülen seferberlik ve savaş hâli planlama ve hazırlıklarının koordinasyonunu sağlamak üzere oluşturulan kurulu,

ll) Sicil numaralı yedek personel: Türk Silahlı Kuvvetlerine, muvazzaf veya sözleşmeli olarak nasbedilmiş subay ve astsubaylar ile sözleşmeli olarak nasbedilmiş uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erlerden çeşitli nedenlerle ayrılan, terhis olan veya çıkarılan, ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırları içerisinde sefer görev emri verilme niteliklerini haiz personeli,

mm) Silahaltı davetiyesi: Barışta manevra, tatbikat, atış ve konferanslar gibi öğretim ve eğitim amacıyla silahaltına alınacak yedek personel ile araçların çağrılmalarına ilişkin belgeyi,

nn) Sözleşme: Bir kamu kurum, kuruluş veya yetki verilen komutanlıklarla gerçek ve tüzel kişilerin seferberlik ve savaş hâli hazırlık ve uygulamasında karşılıklı olarak yerine getirmeyi kabul ettikleri her türlü işlemleri gösteren belgeyi,

oo) Tahsis: Bakanlıkların kuruluş ve kontrolünde bulunan personel, insan gücü, araç, ürün, tesis, mal ve hizmetler ile ilgi alanına giren kamu ve özel sektör kurum, kuruluş ve iş yerlerine ait kaynakların; öncelikle Türk Silahlı Kuvvetleri, kamu kurum ve kuruluşları ile halkın seferberlik ve savaş hâli ihtiyaçlarını karşılamak üzere planlandığı hâliyle ayrılması işlemini,

öö) Topyekûn savunma: Ülkenin maddi ve manevi tüm millî güç unsurları ile bir bütün hâlinde savunulmasını,

pp) Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamları: Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleri ile kuvvet komutanlıkları emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının birlik ve kurumlarını,

rr) Yedek personel: Muvazzaflık hizmetini tamamlamış, ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırı içerisindeki personeli,

ss) Yedek personel yaş sınırı: 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ve 28/5/1988 tarihli ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununda belirtilen yaş hadleri ile 7179 sayılı Kanun hükümleriyle belirlenen askerlik çağının sonunu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Teşkilat, Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Teşkilat

(1) Beşinci ve altıncı fıkralarda belirtilen hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Yönetmelik kapsamındaki tüm kamu kurum ve kuruluşları; seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev, yetki ve sorumlulukların yerine getirilmesi, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının yapılması, geliştirilmesi, süratle uygulanması, faaliyetlerin yönlendirilmesi, koordinasyonu, kontrolü ve denetiminin sağlanması amacıyla, uzmanlık alanları ve teşkilat yapılarına uygun olarak gerekli düzenlemeleri yaparlar.

(2) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev ve hizmetleri yürütecek personel, mesleki yeterliliklerinin sürekliliğini ve geliştirilmesini sağlamak üzere mesleki eğitime tabi tutulur. Mesleki eğitim programlarının muhtevası, süresi, icrası ile eğitim faaliyetlerine ilişkin diğer hususlar ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ile yakın iş birliği ve koordinasyon içerisinde yürütülür. Bu personelin deneyimlerini artırabilmesi ve güncel gelişmelerin takibi için ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşların düzenleyeceği eğitim ve seminerlere katılımı sağlanır.

(3) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev ve hizmetleri yürütecek birimler;

a) Bu Yönetmelik ile Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifinde yer alan seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev, yetki ve sorumlulukları yerine getirmekle,

b) Seferberlik ve savaş hâli planlarını yapmak, geliştirilmesine yönelik çalışmalarda bulunmak ve gerektiğinde seferberlik ve savaş hâli planlarını süratle uygulamakla,

c) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına yönelik gerekli faaliyetlerin yapılması, yürütülmesi, yönlendirilmesi, koordinasyonu, kontrolü ve denetimini sağlamakla,

sorumludur. Birim yöneticileri; verilen görevlerin sürat ve intizamla yapılmasından adli ve askerî teşkilat hariç olmak üzere merkez teşkilatındaki birimler için üst yöneticisine, taşra teşkilatındaki birimler için illerde valiye, ilçelerde kaymakama karşı sorumludur.

(4) İhtiyaç hâlinde üçüncü fıkrada belirtilen görev ve hizmetlerin hızlı, verimli ve güvenli bir biçimde yerine getirilmesi amacıyla bakanlar, kamu kurum ve kuruluşlarının en üst yöneticileri ve mülki idare amirleri, bünyelerindeki diğer birimlerde çalışan personeli, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev ve hizmetleri yürütecek birimlerde görev yapan personel ile birlikte çalıştırabilir.

(5) Türk Silahlı Kuvvetlerinde seferberlik işlemleriyle ilgili kadro ve teşkilatlanma Genelkurmay Başkanlığınca belirlenir ve Millî Savunma Bakanlığınca onaylanır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin koordinasyon, kontrol ve denetim hizmetlerini, Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıkları kendi bağlıları ve emrindeki birlikler için ayrı ayrı yerine getirir.

(6) Millî Savunma Bakanlığı, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev ve hizmetleri bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarıyla sorumluluk ve uzmanlık alanlarına göre uyumlu olarak yerine getirebilmek için bu Yönetmelik esaslarına göre gerekli düzenlemeleri yapar.

Koordinatörlük görevi

(1) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının en üst düzeyde yapılmasında ve uygulanmasında;

a) Millî Savunma Bakanlığı;

1) Türk Silahlı Kuvvetlerine ilişkin işlemlerde,

2) Seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlıklarının emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birliklerine ilişkin işlemlerde,

b) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği; Türk Silahlı Kuvvetlerinin görev alanı dışında kalan işlemlerde,

c) Cumhurbaşkanlığı; (a) ve (b) bentlerinde belirtilen işlemlerin ortaklaşa yürütülmesinde,

koordinatörlük görevini yerine getirir.

Cumhurbaşkanlığının görev ve yetkileri

(1) Cumhurbaşkanlığının görev ve yetkileri şunlardır:

a) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları ile seferberlik ve savaş hâlinde tüm çalışmaların koordineli olarak yapılmasını sağlamak.

b) Mevzuatla verilen görevleri yapmak.

c) Cumhurbaşkanı tarafından verilen diğer görevleri yapmak.

Millî Savunma Bakanlığının görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Millî Savunma Bakanlığının görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Seferberlik ve savaş hâlinde ihtiyaç duyulan önlemlerin alınması için Cumhurbaşkanına görüş vermek ve teklifte bulunmak.

b) Seferberlik ilanını gerektirecek durumlarda, bu hâlin ilanı için Millî Güvenlik Kuruluna görüş bildirmek.

c) Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları ile ilgili faaliyetlerini diğer bakanlıklarla koordine etmek.

ç) Genelkurmay Başkanlığının teklifiyle acil ihtiyaç duyulan yedek personelin, Cumhurbaşkanının muvafakatiyle süresi yedi günü geçmemek üzere silahaltına alınmasını sağlamak.

d) Seferberlik ve savaş hâlinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde, kısa zamanda hazırlıkların tamamlanabilmesi ve noksansız olarak üst düzeyde harbe hazır olunması amacıyla, ihtiyaç duyulacak araç, mal ve hizmetlere ilişkin olarak, seferberlik ve savaş hâlinde Türk Silahlı Kuvvetleri harekât kontrolüne girecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının imkânlarından Cumhurbaşkanı kararı ile yararlanmak ve Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenen kamu kurum ve kuruluşlarının bağlı bulunduğu bakanlık ile barıştan itibaren çerçeve protokol yapmak.

e) Seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlıkları emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birliklerinin, İçişleri Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı arasında yapılacak protokol hükümleri doğrultusunda, sefer stokları dâhil olmak üzere her türlü ihtiyacını, emrine gireceği kuvvet komutanlıklarının standartlarına uygun olarak sağlamak.

f) Kaynaklar hakkında Türk Silahlı Kuvvetleri için gerekli bilgileri temin etmek, meydana gelen değişiklik ve gelişmeleri izleyerek değerlendirmek ve kaynak bilgilerinin güncel durumda bulundurulmasını sağlamak.

g) Bakanlıklar tarafından hazırlanan mal ve hizmet üretimine ilişkin kaynak bilgilerinin Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamlarına gönderilmesini sağlamak.

ğ) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerinin bakanlıklar kanalıyla tedarik edilecek ihtiyaçlarını onaylayarak kaynağı kontrol eden bakanlığa bildirmek ve Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla kaynak sahibi bakanlıklar ile çerçeve protokol yapmak.

h) Personel ve araç seferberliği hazırlıkları kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamlarına tahsis yapmak.

ı) Türk Silahlı Kuvvetlerinin personel ihtiyaçlarına yapılan tahsislerin tebliğini sağlamak.

i) Türk Silahlı Kuvvetlerinin araç ihtiyaçlarına yapılan tahsisleri, ilgili mevzuatında belirtilen işlemlerin yapılması amacıyla valiliklere göndermek.

j) Seferberlik ve savaş hâllerinde ihtiyaçların karşılanması konusunda Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, diğer ilgili makamlar ve özel kuruluşlarla iş birliği yapmak ve üretim kaynaklarında yapılması gereken düzenlemeleri ve üretilecek mal ve hizmetleri belirleyerek üretimin seferberlik ve savaş hâli ihtiyaçlarını karşılayacak hâle getirilmesi için gerekli önlemleri aldırtmak.

k) İhtiyaçların yerinde, zamanında, yeterli ve sürekli olarak karşılanması amacıyla Cumhurbaşkanlığı, ilgili bakanlık ve kuruluşlarla iş birliği hâlinde gerekli görülen malların ve yurt dışından tedarik yoluyla karşılanacak ihtiyaçların barıştan itibaren tedarik edilerek stoklanması için çalışmalar yapmak ve ilgililerince gerekli önlemin alınmasını teklif etmek.

l) Kaynağı kontrol eden bakanlıklarca yapılan tahsislerin Genelkurmay Başkanlığınca tespit olunan ve Millî Savunma Bakanı tarafından onaylanan ilke ve önceliklere göre Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamlarına dağıtımını düzenlemek ve yapılan tahsisleri onaylayarak ihtiyaç makamlarına göndermek.

m) Seferberlik ve savaş hâli, seferberlik ve savaş hâlinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemleri ile barış şartlarında tatbikat ve eğitim için Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamlarına yedek personel görevlendirmesi yapmak, insan gücü ihtiyacını kaynak sahibi makamlara bildirmek ve yapılan tahsislerin takibini sağlamak.

n) Barıştan itibaren araç ve yedek personel için erteleme işlemlerini yürütmek.

o) Türk Silahlı Kuvvetleri seferberlik ve savaş hâli ödeneği ihtiyaçlarının tespiti, planlanması, protokole bağlanması ve ödeme işlemlerinin zamanında gerçekleştirilmesini sağlayacak önlemleri almak ve seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının tatbikatlarda denenmesiyle ilgili ödeneklerin bütçeye tahsisi için gerekli planlamaları yapmak.

ö) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamında yapılacak olan seferberlik tatbikatları ve ferdî seferberlik eğitimlerine dair her yıl Cumhurbaşkanı kararı alınmasını teklif etmek ve alınan Cumhurbaşkanı kararının uygulanmasına ilişkin genelge yayımlamak.

р) Millî Savunma Bakanlığı bağlısı birlik ve kurumların seferberlik numaralarını belirlemek.

r) Bakanlıklarla, kamu kurum ve kuruluşlarının seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları planlama ve koordinasyon kurullarında temsilci bulundurmak.

s) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği koordinatörlüğünde yapılan denetlemelerde gerektiğinde temsilci bulundurmak.

ş) Seferberlik ve savaş hâllerinde, barış döneminde yapılan hazırlıkların süratle uygulamaya konulması için gerekli işlemleri yapmak.

t) Seferberlik ve savaş ilanında ve bu hâller süresince 3634 sayılı Kanunun uygulanmasıyla ilgili işlemleri yapmak.

u) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

Diğer bakanlıkların görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Diğer bakanlıkların görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev ve hizmetleri yürütecek birimleri çalıştırmak ve denetlemek.

b) Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifinde yer alan planları, bu direktifle belirlenen esas ve usullere uygun olarak ilgili makamlarla uyumlu biçimde hazırlamak, geliştirmek, denenmesini ve gerektiğinde uygulanmasını sağlamak.

с) Bakanlık kuruluşları ile bunlara bağlı ve bunların kurdukları veya özel kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulmuş birlik, işletme, müessese, teşebbüsler ve bakanlık görev alanına giren özel kuruluşların seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına yönelik ilgili mevzuatta yer alan görevlerini gerginlik ve buhran dönemleri ile seferberlik ve savaş hâllerinde de etkin olarak yerine getirmek ve bunun için gerekli olan düzenlemeleri yapmak.

ç) Bakanlıklarının bünyesinde, kontrolünde ve denetiminde bulunan kaynakları belirlemek, kaynak bilgilerinin güncel hâlde bulunmasını sağlamak ve ilgili makamlara göndermek.

d) Bakanlıklarının bünyesinde, kontrolünde ve denetiminde bulunan kurum ve kuruluşlar ile bunlara ait kaynaklarla, Türk Silahlı Kuvvetleri öncelikli olmak üzere diğer bakanlıklar ve valilikler tarafından bildirilen seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin ihtiyaçların karşılanması için tahsis yapmak.

e) Bakanlık teşkilatına ve seferberlik ve savaş hâli planlamasına dâhil edilecek bakanlıklarının kontrolünde ve denetiminde bulunan özel kurum ve kuruluşlara bu konuda görevler vermek.

f) Seferberlik veya savaş hâli ilan edildiğinde yapılan hazırlıkların noksansız olarak uygulanmasını başlatmak ve yürütmek.

g) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları hakkında Cumhurbaşkanı kararları ve millî güvenlik siyaseti çerçevesinde belirlenen görevlerin yerine getirilmesi için uzun vadeli planlar, kalkınma planları, orta vadeli programlar ve yıllık programlarda öncelikle yer alması gerekli görülen önlemleri almak ve uygulamak.

ğ) Topyekûn savunma, seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları için alınan önlemlere ilişkin plan ve programlarla yıllık çalışma ve uygulama programlarının yürütülmesinde, kuruluşlarında ortaya çıkan güçlüklerin, aksaklıkların ve tıkanıklıkların, bakanlıkları düzeyinde veya bakanlıklar arası düzeyde giderilmesini sağlamak.

h) Topyekûn savunma, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin hizmet ve faaliyetlerin ekonomik ve etkin biçimde yerine getirilmesi için personel, ödenek ve malzeme gibi mevcut kaynakların uygun ve verimli kullanılmasını sağlamak.

ı) Topyekûn savunma, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının geliştirilmesini ve tatbikatlarda denenmesini sağlayacak biçimde bütçelerinde gerekli ödenekleri ayırmak.

i) Bakanlıkları ile ilgili seferberlik ve savaş hâli ödeneği ihtiyaçlarının tespiti, planlanması, protokole bağlanması ve ödeme işlemlerinin zamanında gerçekleştirilmesini sağlayacak önlemleri almak.

j) Planlama ve uygulamada, yürürlükteki mevzuatın yeterli olmadığı durumlarda ihtiyacı karşılayacak yeni yasal düzenlemeler için hazırlık çalışmaları yapmak.

k) Bakanlıkları bünyesindeki kuruluşlarda topyekûn savunma, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarıyla görevli personelin eğitimi için planlar hazırlamak ve uygulamak.

l) Bakanlıkları bünyesindeki kuruluşlarda görevli kritik yedek personel ile araç erteleme işlemlerini Millî Savunma Bakanlığı ile koordineli olarak yürütmek.

m) Topyekûn savunma, seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin konularda bakanlıkları teşkilatıyla kontrolünde ve denetiminde bulunan, planlamaya dâhil özel kurum ve kuruluşların kontrol ve denetimini yapmak, gerektiğinde sürekli çalışmayı sağlayacak önlemleri almak.

n) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

(2) Bakanlıklar; bakanlık kuruluşlarına ait imkânlarını, seferberlik ve savaş hâlinde veya seferberlik ve savaş hâlinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde Cumhurbaşkanı kararı ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekât kontrolüne vermek, harekât kontrolüne verilen kurum ve kuruluşlarla ilgili olarak barıştan itibaren Millî Savunma Bakanlığı ile çerçeve protokol yapmak ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin yetkili komutanlıkları ile koordineli şekilde yürütülecek planlama çalışmalarına ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılmasını sağlamak, bu kapsamda yapılan hazırlıkları takip etmek ve denetlemekle yükümlüdür.

Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Bakanlıklar ile kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarının ve illerin, seferberlik ve savaş hâline ilişkin planlama ve hazırlıklarının etkin ve süratli şekilde yürütülmesi ve askerî hazırlıkların sivil kaynaklarla desteklenmesi için bakanlıklar ile kurum ve kuruluşlar arasında iş birliğini, uyumu ve hazırlıkların geliştirilmesini sağlamak.

b) Kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları ve iller tarafından gerginlik ve buhran durumu ile seferberlik ve savaş hâline ilişkin olarak yapılacak planları, kaynak planlama faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin esasları ve seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamındaki iş ve işlemleri belirlemek ve yönlendirmek amacıyla Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifinin hazırlanmasına ilişkin çalışmaları yürütmek.

c) Kamu kurum ve kuruluşları ve illerin seferberlik ve savaş hâline ilişkin planlarının yapılmasını ve geliştirilmesini sağlamak.

ç) Kamu kurum ve kuruluşlarının plan taslaklarını incelemek, değerlendirmek ve plana nihai hâlini vermek üzere icra edilen seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları planlama ve koordinasyon kurulu toplantılarına iştirak etmek.

d) Seferberlik ve savaş hâli planlamasına dâhil edilen kaynakların bilgilerinin bir araya getirilmesine ve bunların Cumhurbaşkanlığına, bakanlıklara, Türk Silahlı Kuvvetlerine, kurum ve kuruluşlara, illere ve halkın ihtiyaçlarına tahsisinin yapılmasına ilişkin işlemlerin bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda sorumlu makamlar tarafından elektronik bilgi sistemi üzerinde yerine getirilmesini takip ve koordine etmek.

e) Cumhurbaşkanınca alınan seferberlik ilanı kararını bakanlıklara duyurmak.

f) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin olarak bakanlıklar ile kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarının bu hususta görevli personeline eğitim vermek.

g) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarını adli ve askerî teşkilat hariç olmak üzere ülke çapında denetlemek.

ğ) Kamu kurum ve kuruluşları ve illerin seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin durum, denetleme ile tatbikat raporlarını değerlendirmek ve ilgili makamlara göndermek.

h) Kamu kurum ve kuruluşlarının ve illerin seferberlik ve savaş hâline ilişkin insan gücü ihtiyacının belirlenmesine ve bu ihtiyacın karşılanmasına ilişkin çalışmalara katkıda bulunmak.

ı) Bakanlık kuruluşlarında veya kontrolünde bulunan fabrika ve iş yerlerinden hangilerinin harp sanayiine dönüşerek ihtiyaçların nasıl ve ne miktarda karşılanacağı hususunda icra edilecek koordinasyon faaliyetlerine iştirak etmek ve görüş bildirmek.

i) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

Genelkurmay Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Genelkurmay Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamında barıştan itibaren yurt içi ve yurt dışında konvansiyonel ve konvansiyonel olmayan harekât tedbirlerine yönelik istenilen ihtiyaçların karşılanması için gerekli teşkilatı kurmak ve çalıştırmak, seferberlik kadrolarında görevli personelin asli görevlerinde çalışmalarını sağlamak.

b) Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarının tedariki için kuvvet komutanlıkları ile seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlıkları emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birliklerince yapılacak hazırlıklarla ilgili faaliyetleri yürütmek ve geliştirmek.

c) Kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen veya satın alınan mal ve hizmetlerden, seferberlik ve savaş hâllerinde askerî maksatlarla kullanılabilecek olanların, Türk Silahlı Kuvvetleri ile diğer ihtiyaç makamlarının taleplerini karşılayabilecek hâle getirilmesi için Millî Savunma Bakanlığına teklifte bulunmak.

ç) Bakanlıklarla, kamu kurum ve kuruluşlarının seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları planlama ve koordinasyon kurullarında temsilci bulundurmak suretiyle hazırlıkların iş birliği içerisinde geliştirilmesini sağlamak.

d) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği koordinatörlüğünde yapılan denetlemelerde gerektiğinde temsilci bulundurmak.

e) Tahsis planlarına rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda eksik kalan ihtiyacın 3634 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde karşılanması için gerekli hazırlıkların barıştan itibaren yapılmasını sağlamak.

f) Seferberlik ve savaş hâline yönelik barış döneminde yapılan hazırlıkların Cumhurbaşkanının oluruyla tatbikatlarda denenmesini sağlamak ve bu maksatla seferberlik tatbikatı ve ferdî seferberlik eğitimi icra edilecek birlik, personel, araç, mal ve hizmetlerin kuvvet komutanlıkları aracılığıyla belirlenerek, Cumhurbaşkanı kararının alınması için Millî Savunma Bakanlığına gönderilmesini sağlamak.

g) Seferberlik ve savaş hâlinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde, kısa zamanda hazırlıkların tamamlanabilmesi ve noksansız olarak üst düzeyde harbe hazır olunması amacıyla, ihtiyaç duyulacak araç, mal ve hizmetlere ilişkin olarak, seferberlik ve savaş hâlinde Türk Silahlı Kuvvetleri harekât kontrolüne girecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının imkânlarından Cumhurbaşkanı kararı ile yararlanabilmek için Millî Savunma Bakanlığına talepte bulunmak.

ğ) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

Kuvvet komutanlıklarının görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Kuvvet komutanlıklarının görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları kapsamında istenilen ihtiyaçların karşılanması için gerekli teşkilatı kurmak ve çalıştırmak, seferberlik kadrolarında görevli personelin asli görevlerinde çalışmalarını sağlamak.

b) Seferberlik ve savaş hâline yönelik planları Genelkurmay Başkanlığı ile koordineli olarak geliştirmek ve güncel hâlde bulundurmak.

c) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin ihtiyaçları tespit etmek, söz konusu ihtiyaçları ve ihtiyaçlarda meydana gelen değişiklikleri Genelkurmay Başkanlığı ile koordine ederek Millî Savunma Bakanlığına bildirmek.

ç) Kuvvet komutanlıklarına bağlı birlik ve kurumların seferberlik numaralarını belirlemek ve çeşitli nedenlerle bu numaralarda meydana gelen değişiklikleri Genelkurmay Başkanlığı ile koordine ederek Millî Savunma Bakanlığına bildirmek.

d) Millî Savunma Bakanlığı tarafından bakanlıklar ile yapılmış olan çerçeve protokole göre ilgili bakanlık, kamu veya özel kurum ve kuruluşlarla koordinasyon, iş birliği ve yazışmalar yapmak ve Millî Savunma Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığına bilgi vermek.

e) Millî Savunma Bakanlığıyla ilgili bakanlık arasında yapılan çerçeve protokole göre kamu veya özel kurum ve kuruluşlarıyla detay protokol veya sözleşme tanzim edilmesini sağlamak.

f) Seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlıkları emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birliklerinin seferberlik ve savaş hâline yönelik insan gücü, araç, mal ve hizmet ihtiyacını sefer stokları dâhil olmak üzere kendi standartlarına uygun olarak Millî Savunma Bakanlığına göndermek,

g) Kuvvet bünyesinde tutulması gereken tüm stokların üst seviye ve müşterek düzenlemelere uygun ölçekte belirlenmesi, korunması, geliştirilmesi ve gerektiğinde harbe hazır tutulmasını sağlamak.

ğ) Yedek personel yakın sınıf/ihtisas tablosunu ve araç ikame cetvellerini Genelkurmay Başkanlığı ile koordineli olarak belirlemek ve Millî Savunma Bakanlığına bildirmek.

h) Askerlik hizmetini yerine getiren yükümlüler ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden çeşitli nedenlerle ayrılan veya çıkarılan personelin kaynak bilgilerini Millî Savunma Bakanlığına bildirmek.

ı) Kayıt numaralı yedek personele ait sefer görev emrinin terhisinden önce tebliğ edilmesini sağlamak.

i) Tahsis planlarına rağmen tedarikin yetersiz kalması, aksaması, acil ve zorunlu durumlar ortaya çıkması hâlinde 3634 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli hazırlıkların yapılmasını sağlamak.

j) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 8 inci maddesi ile 9/7/1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununun 2 nci maddesi gereğince seferberlik ve savaş hâlinde Cumhurbaşkanı kararı ile kuvvet komutanlıkları emrine girecek olan bölümlerinin barıştan itibaren İçişleri Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı arasında yapılan protokole göre belirlenmesi için gerekli koordineyi yapmak.

b) Seferberlik ve savaş hâlinde Cumhurbaşkanı kararı ile kuvvet komutanlıkları emrine girecek bölümlerinin personel, insan gücü, araç, mal ve hizmet ihtiyacını belirlemek.

c) Belirlenen personel ihtiyaçlarını Millî Savunma Bakanlığına, insan gücü, araç, mal ve hizmet ihtiyaçlarını ise emrine gireceği kuvvet komutanlığı ile Genelkurmay Başkanlığına bildirmek.

ç) Askerlik hizmetini yerine getiren yükümlüler ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesindeki 35 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen personelin kaynak bilgilerini Millî Savunma Bakanlığına bildirmek.

d) Kayıt numaralı yedek personele ait sefer görev emrinin terhisinden önce tebliğ edilmesini sağlamak.

e) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

Mülki idare amirlerinin görev, yetki ve sorumlulukları

(1) Mülki idare amirlerinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin görev ve hizmetleri yürütecek birimleri çalıştırmak ve denetlemek.

b) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına yönelik çalışmaları yaptırmak ve ilgili kamu veya özel kurum ve kuruluşların koordinasyonunu sağlamak.

c) Bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre duyuru ve tebliğ işlemlerini gerçekleştirmek maksadıyla seferberlik duyuru planını barıştan itibaren yaptırmak.

ç) Sefer görev emirli personelin ve bu personeli birliklerine ulaştırmakla görevlendirilen araçların ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik seferberlik sevk planını barıştan itibaren yaptırmak.

d) Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifinde belirtilen planları hazırlatmak, takip ve koordinesini sağlamak.

e) 3634 sayılı Kanunun 8 inci maddesine uygun olarak Millî Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonunun kurulmasını, kararların alınmasını ve bu kararların mükelleflere tebliğini sağlamak.

f) İl ve ilçe kaynak sayım cetvellerinin hazırlanmasını ve güncel hâlde bulundurulmasını sağlamak.

g) Seferberlik ve savaş hâline yönelik verilen diğer görevleri yapmak.

Gerçek ve tüzel kişilerin görev ve sorumlulukları

(1) Gerçek ve tüzel kişiler; 2941 sayılı Kanunda, 3634 sayılı Kanunda, ilgili diğer kanunlarda ve bu Yönetmelikte seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin olarak kendilerine verilen görev ve yükümlülükleri yerine getirmek, mülki ve askerî makamlar tarafından istenilen her türlü bilgileri zamanında vermek zorundadırlar. Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları için sağlanan bilgiler, seferberlik ve savaş hâli planlaması dışında başka amaçlarla kullanılamaz.

(2) Seferberlik ve savaş hâli veya bu hâlin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde;

a) Sefer görevi verilen yedek personel ile araç sahip veya sürücüleri, bu Yönetmelikte kendilerine verilen,

b) Mal ve hizmet yükümlülüğü tahsis edilen kamu ve özel kurum, kuruluş ve iş yerleri, bu Yönetmelikte ve ihtiyaç sahibi makamlar ile yapılan protokol veya sözleşme kapsamında kendisine verilen,

görev ve yükümlülükleri yerine getirir.

(3) Seferberlik tatbikat ve eğitimlerinde görevlendirilen yedek personel, araç sahip veya sürücüleri ile mal ve hizmet seferberliği kapsamında görev verilen kurum ve kuruluşlar, bu tatbikat ve eğitimlere katılarak kendilerine verilen görev ve yükümlülükleri yerine getirir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları

Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarına ilişkin esaslar

(1) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları, barış döneminde başlatılan planlama ve hazırlık faaliyetlerinin, gerginlik ve buhran dönemleri ile seferberlik ve savaş hâlinde uygulanmasına mütealliktir.

(2) Kaynaklar, öncelikle Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarına yönelik olmak üzere; öncelik sırasına göre kamu kurum ve kuruluşlarına, seferberlik ve savaş hâli planlamasında Türk Silahlı Kuvvetlerini desteklemek üzere görev verilen özel kurum ve kuruluşlarla halkın zorunlu ihtiyaçlarına tahsis edilir.

Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifi

(1) Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifi; Bakanlıklar, kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları tarafından barış, gerginlik ve buhran dönemi ile seferberlik ve savaş hâline ilişkin olarak yapılacak planlarla, bu konuda yapılacak diğer işlemleri açıklamak ve uygulanmasını sağlamak üzere Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği tarafından bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordineli olarak hazırlanır, Millî Güvenlik Kurulunda görüşüldükten sonra Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulur ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğince ilgililerine duyurulur.

(2) Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifinde;

a) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının bir program çerçevesinde yapılması ve geliştirilmesi için kamu ve özel kurum ve kuruluşlarca yapılacak planlara, hazırlıklara, bunlara ilişkin esaslara ve bunların kapsayacağı süreye,

b) Politik, ekonomik, askerî ve psikososyal konular başta olmak üzere millî gücün seferberlik ve savaş hâllerinde yönlendirilmesi, sevk ve idaresi, koordinasyonu ile seferberlik ve savaş hâllerinde veya seferberlik ve savaş hâlinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde, ihtiyaç duyulacak araç, mal ve hizmetlerin, Genelkurmay Başkanlığının talebi Millî Savunma Bakanlığının teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekât kontrolüne verilmesine ilişkin esaslara ve benzeri hususlara,

yer verilir.

(3) Bakanlıkların, kamu kurum ve kuruluşlarının ve illerin seferberlik ve savaş hâline ilişkin planlarının yapılmasına, geliştirilmesine ve uygulanmasına ilişkin iş ve işlemler, söz konusu makamlar tarafından Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği koordinesinde ve Seferberlik ve Savaş Hâli Hazırlıkları Direktifinde belirtilen usul ve esaslara göre yürütülür.

Seferberlik ve savaş hâli planları

(1) Seferberlik ve savaş hâli planları, Devletin tüm güç ve kaynaklarının en kısa sürede seferberlik ve savaş durumuna getirilmesi amacını güder ve sistemin kapsadığı her faaliyet gereklilik, sadelik, esneklik ve sürat ilkelerine dayanır.

(2) Seferberlik ve savaş hâli planları; barış döneminden itibaren gerginlik ve buhran dönemleri ile kısmi seferberlik veya özel çağrı durumlarında da uygulanabilecek ve genel seferberlik ile savaş hâli ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde yapılır.

(3) Bakanlıklarca yapılacak seferberlik ve savaş hâli planları; öncelikle Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı olan her türlü araç, mal ve hizmetlerle, daha sonra sırasıyla kamu kurum ve kuruluşları ile halkın seferberlik ve savaş hâli ihtiyaçlarını yeterli ve sürekli olarak sağlayacak plan ve projeleri kapsayacak biçimde ilgili makam ve kuruluşlar arasında iş birliği yapılarak hazırlanır.

(4) Ülke kaynaklarını kapsayacak şekilde ve topyekûn savunmanın gerekeceği hâller de dikkate alınarak yapılacak planların;

a) Barış döneminden itibaren yapılması,

b) Ayrıntılı ve birbiriyle uyumlu olması,

c) Tatbikatlarda denenmesi ve geliştirilmesi,

ç) Gerektiğinde çok kısa sürede uygulanmasına başlanması,

esastır. Planlamaların uygulanmasında, hizmet ve faaliyetlerin kesintisiz sürdürülmesine ve ihtiyaçların eksiksiz ve azaltılmadan karşılanmasına yönelik gerekli tedbirler alınır.

(5) Hazırlanan plan ve projelerde, verilecek hasar ve zayiatla savaşın devam süresi dikkate alınarak, barış döneminde çeşitli nedenlerle sağlanamayan, barışta gerekli olmadığı hâlde seferberlik ve savaş hâllerinde ihtiyaç duyulacak malzeme, hizmet, tesis ve kolaylıkların ve millî sanayiinin harp sanayiine dönüştürülmesiyle sağlanabilecek imkânların, seferberlik ve savaş hâllerinde yurt içi veya gerektiğinde yurt dışı kaynaklardan ne zaman, nasıl, nereden, ne miktarda sağlanacağı gösterilir.

(6) Düşman saldırıları veya sabotajlar sonucunda hasar görecek kritik askerî altyapı ve tesisler ile Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit edilecek olan sivil sektöre dâhil resmî ve/veya özel altyapı ve tesisler ile birlikte sivil olağanüstü hâl planlaması ile ilgili hayati önemi haiz görülen sivil altyapı ve tesislerin en kısa sürede işler hâle getirilmesi için yapılacak planlamalara ilişkin esaslar, Millî Savunma Bakanlığınca belirlenir.

(7) Personel, insan gücü, araç, mal ve hizmet ile harp sanayii seferberliğine ilişkin planlama faaliyetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi esastır. Bu kapsamda;

a) İnsan gücü, araç, mal ve hizmet ile harp sanayii seferberliğine ilişkin kaynak ve ihtiyaç bilgilerinin toplanması, kaynağın ihtiyaca tahsis işlemleri, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğince tesis edilen elektronik bilgi sistemi vasıtasıyla ilgili makamlar tarafından yürütülür.

b) Türk Silahlı Kuvvetlerinin personel seferberliğine yönelik ihtiyaç bilgilerinin toplanması ve kaynağın ihtiyaca tahsis işlemleri, Millî Savunma Bakanlığı tarafından tesis edilen elektronik bilgi sistemi vasıtasıyla yürütülür.

Koordinasyon ve iş birliği

(1) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarında koordinasyon ve iş birliği; Millî Savunma Bakanlığı ve diğer bakanlıklarca belirlenen ilke ve öncelikler çerçevesinde, planların geliştirilmesi için bakanlıklar, kamu tüzel kişiliğini haiz kurum ve kuruluşlar ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili birimleri arasında yapılır.

(2) Her yıl nisan ayında illerde valilerin, ilçelerde kaymakamların başkanlığında, bölgedeki askerî makamların ve seferberlik ve savaş hâli planlamasında görev verilen kamu ve özel kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin katılacağı seferberlik ve savaş hâli hazırlık toplantıları yapılır. Tugay, eşiti ve daha üst düzeydeki askerî birliklerin bulunduğu yerlerde garnizon komutanlıklarının talebi üzerine mülki idare amirlerinin kararı ile diğer zamanlarda da Türk Silahlı Kuvvetleri seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarıyla ilgili toplantılar düzenlenir. Bu toplantılarda konuya ilişkin hazırlıkların durumu değerlendirilir ve bu hazırlıkların geliştirilmesi için alınması gereken önlemler kararlaştırılır. Yapılan çalışmalar hakkında sıralı üst makamlara ve mülki idare amirine bilgi verilir.

(3) Kuvvet komutanlıkları ile bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları arasında üst makam bilgide olacak şekilde doğrudan yazışma yapılabilir. Ayrıca kuvvet komutanlıkları tarafından yetki verilen komutanlıklar ile bakanlıkların taşra birimleri arasında da doğrudan yazışma yapılabilir.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin özel ihtiyaçlarının karşılanması

(1) Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hâlinde özel olarak ihtiyaç duyacağı araç, mal ve hizmetlerin karşılanmasına ilişkin düzenlemeler barıştan itibaren yapılır. Bu ihtiyaçların karşılanması için gerekli sanayi tesisleri ve hizmet kuruluşları Millî Savunma Bakanlığı koordinesinde ilgili bakanlıklarca belirlenir.

(2) Özel kurum ve kuruluşlarda gerekli mali destek ve diğer özendirici önlemler alınarak seferberlik ve savaş hâli ihtiyaçlarının da karşılanması sağlanır.

(3) Kamu kurum ve kuruluşlarında bu tür istek ve ihtiyaçlar, ilgili makamlara bildirilir ve yapılacak alımlar seferberlik ve savaş hâli ihtiyaçlarını da karşılayacak biçimde planlanır.

(4) Bakanlıklarca yapılacak planlamalarda ve yatırımlarda Millî Savunma Bakanlığınca yapılacak istekler dikkate alınır.

(5) Türk Standartları Enstitüsü, askerî amaçlarla da kullanılabilecek malzeme standartlarının belirlenmesinde İçişleri Bakanlığının ve Millî Savunma Bakanlığının görüşünü alır.

Kamu kurum ve kuruluşlarının harekât kontrolüne alınması

(1) Seferberlik ve savaş hâllerinde veya seferberlik ve savaş hâlinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde, ihtiyaç duyulacak araç, mal ve hizmetlere ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarına ait imkânlardan harekât kontrolüne alınması gerekli görülenler, Genelkurmay Başkanlığının talebi Millî Savunma Bakanlığının teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile bağlı bulunduğu bakanlık tarafından Türk Silahlı Kuvvetlerine tahsis edilir.

(2) Türk Silahlı Kuvvetleri harekât kontrolüne girecek kamu kurum ve kuruluşlarına ait imkânların, harekât kontrolüne alınacağı zaman, yerine getirilecek görevler ve bu görevlerin yapılmasıyla ilgili esaslar, barış döneminden itibaren Millî Savunma Bakanlığı ile kuruluşun bağlı veya ilgili bulunduğu bakanlık arasında yapılan çerçeve protokollerle belirlenir. Yerine getirecekleri görevlerin ayrıntıları, yetkili komutanlık koordinatörlüğünde yapılacak planlarda gösterilir.

Tedarik planları

(1) Stokların durumu dikkate alınarak seferberlik ve savaş hâli ihtiyaçlarını karşılayacak kritik ikmal maddeleri barış döneminden itibaren ilgili kuruluşlarca tedarik edilerek depolanır.

(2) Seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları için yurt dışından tedarik edilmesi gereken kritik ikmal maddeleri, bakanlıklar tarafından Millî Savunma Bakanlığının uygun görüşü alınarak tespit edilir. Ticaret Bakanlığına bildirilir ve bir program çerçevesinde ithalat rejimine uygun olarak karşılanmasını sağlayacak planlar, Ticaret Bakanlığınca hazırlanarak Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır.

Denetlemeler ve raporlar

(1) Seferberlik ve savaş hâline ilişkin planlama ve hazırlıklar;

a) Ülke genelinde, illerde ve ilçelerde, gerektiğinde bakanlıklar, seferberlik ve savaş hâli hazırlıkları planlamasına tabi kurum ve kuruluşlar ile tesislerde Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği,

b) Bakanlıklarda, bakan adına teftiş ve denetim hizmetlerini yerine getiren birimler ile kamu kurum ve kuruluşların üst yöneticileri veya bunların görevlendirecekleri memurlar,

c) Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlarda, bakan adına teftiş ve denetim hizmetlerini yerine getiren birimler ile bakanlık bağlısı birim amirleri veya bunların görevlendirecekleri personel,

ç) Genelkurmay Başkanlığında, Genelkurmay Başkanı adına teftiş ve denetim hizmetlerini yerine getiren birimler ile Genelkurmay Başkanlığı bağlısı birlik/birim amirleri veya bunların görevlendirecekleri personel,

d) Kuvvet komutanlıklarında, Kuvvet Komutanı adına teftiş ve denetim hizmetlerini yerine getiren birimler ile kuvvet komutanlığı bağlısı birlik/birim amirleri veya bunların görevlendirecekleri personel,

e) Kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatında mülki idare amirleri ile bu kurum ve kuruluşların amirleri,

f) Özel kurum ve kuruluşlarda sorumlu yönetici veya görevlendirecekleri personel,

tarafından denetlenir.

(2) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği koordinatörlüğünde yapılacak denetlemelere, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı temsilcisi ile gerektiğinde Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı temsilcileri de katılır.

(3) Bakanlıkların seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının durumuyla bu hazırlıklara ilişkin yıl içinde yapılan denetlemelerle ilgili raporlar her yıl ocak ayında, tatbikat sonuç raporları tatbikatın tamamlanmasından sonra en geç bir ay içerisinde Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine gönderilir.

(4) İllerin seferberlik ve savaş hâli hazırlıklarının durumuyla bu hazırlıklara ilişkin yıl içinde yapılan denetlemelerle ilgili raporlar her yıl ocak ayında, icra ve iştirak edilen tatbikatlara ait sonuç raporları tatbikatın tamamlanmasından sonra en geç bir ay içerisinde Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına gönderilir. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca bu raporlara ilişkin olarak yapılacak değerlendirme sonuçları Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine bildirilir.

(5) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğince yapılacak değerlendirme sonuçları, Cumhurbaşkanlığına, Millî Savunma Bakanlığına, Genelkurmay Başkanlığına, ilgisine göre İçişleri Bakanlığına ve gerek görülen diğer makamlara bildirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Seferberlik ve Savaş Hâli

Seferberlik ilanı

(1) Cumhurbaşkanı, aşağıda belirtilen hâllerde genel veya kısmi seferberlik ilanına karar verir:

a) Savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi.

b) Ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten ve/veya dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması.

(2) Seferberlik ilanı kararında, seferberliğin genel veya kısmi oluşu, kısmi seferberlikte kapsayacağı yerler, seferberliğin yürürlüğe gireceği tarih ve saat belirtilir.

(3) Seferberlik ilanı kararı, derhâl Resmî Gazete’de yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplantı hâlinde değilse hemen toplantıya çağırılır.

(4) Seferberlik ilanının duyurulmasında duyuru işlemlerinden sorumlu makamlarca her türlü iletişim vasıtalarından yararlanılır. Seferberlik veya savaş hâli ilanı duyurusunda kaymakamlıklar, belediyeler, muhtarlıklar bütün olanaklarını kullanarak her türlü iletişim vasıtalarıyla seferberlik ilanını bütün köy, mahalle ve en küçük yerleşim birimlerine kadar duyururlar.

Seferberlik ilanının uygulanma esasları ve tedbirlerin duyurulması

(1) Seferberlik ilanı kararının uygulanmasına ilişkin olarak Cumhurbaşkanı tarafından;

a) Seferberlik ilan edilen bölgelerde görevlendirilen komutanlara ve bunların sorumluluk bölgelerindeki yetkilerine,

b) Olağanüstü hâl ilan edilecekse uygulanacak bölgelere ve görevlendirilecek makamlara,

c) Personel, insan gücü, araç, mal ve hizmet yükümlülüklerinin uygulanmasıyla ilgili esaslara,

ç) Kısmi seferberlik ilanında, seferberlik ilan edilen bölgeler dışında uygulanacak yükümlülüklere ilişkin esaslara,

d) Sivil savunma, yurt içi düşmana karşı silahlı savunma yükümlülüğü ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin esaslara,

e) Tahliye ve seyrekleştirmeyle ilgili esaslara,

f) Seferberlik ilanının uygulanma esasları ve tedbirlerinin duyurulma şekline,

g) Kuvvet komutanlıklarının emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı birliklerine,

ğ) Gerekli görülen diğer esaslara,

karar verilebilir.

(2) Kısmi seferberlik ilanı hâlinde, seferberlik ilan edilen bölgeler dışında görev verilecek personel, mal ve hizmetlere de yükümlülük uygulanabilir.

(3) Seferberliğe ilişkin tedbirler Millî Alarm Sistemi usul ve esaslarına uygun olarak;

a) Millî Savunma Bakanlığınca Türk Silahlı Kuvvetlerine,

b) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğince bakanlıklara,

c) İçişleri Bakanlığınca valiliklere,

ç) Valiliklerce kaymakamlıklara,

d) Bakanlıklar tarafından bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlara,

duyurulur.

(4) Cumhurbaşkanınca seferberlik ilanının uygulanma esasları ve tedbirlerin duyurulmasına ilişkin işlemlerin gizli tutulmasına karar verildiğinde duyurular, “gizli” gizlilik dereceli olarak yapılır. Bu durumda, ilgili kamu kuruluşlarının amirlerine, uygulamada görev alması planlanan yetkili kişilere, yükümlülük uygulanacak personel, insan gücü, araç, mal ve hizmetlerle ilgili olarak görev verilecek kişilere, duyuruların gizli olarak yapılması için önlemler alınır, hazırlıkların uygulanmasına başlanır. Gizli tebligat sırasında, seferberlik ilanı kararının uygulanmasına ilişkin işlemlerin gizliliğine uymayanlar hakkında ilgili Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.

(5) Sefer görev emrinde belirtilen bilgileri ile duyurudaki bilgileri aynı olan yedek personel, hazırlıklarını en kısa sürede tamamlayarak, sefer görev emirlerinde belirtilen yerlere, kendi imkânları ile gidebilecekleri gibi sevk edilmek üzere askerlik şubesine de müracaat edebilirler. Sefer görev emirli araç sahip ve sürücüleri ise araçları ile birlikte Millî Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonlarına başvururlar.

(6) Seferberlik duyurusu üzerine o bölgede ikamet eden sefer görev emirli yedek personel kimlik listeleri, askerlik şubesi başkanlıklarınca konuşlu bulundukları yerdeki mülki idare amirliğine teslim edilir. Listeler mülki idare amirliğince seferberlik duyuru planlarına göre köy veya mahalle muhtarlarına ulaştırılır ve muhtarlarca ilgililere tebliği sağlanır. Sefer görev emirli yedek personele duyurunun tebliğ edildiğini gösteren listeler muhtarlar tarafından askerlik şubesi başkanlıklarına teslim edilir.

(7) Mülki idare amirliği tarafından, seferberlik ve savaş hâli ilanıyla bu hâllerin devamında alınacak önlemleri ayrıntılı olarak açıklayan il ve ilçe seferberlik planları hazırlanır. Hazırlanan planlarda özel çağrı uygulanması hâlinde duyuru işlemlerinin açık veya gizli olarak ne şekilde yerine getirileceğine dair hususlara da yer verilir.

(8) Açık duyurularda Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından yapılan son duyurunun tarih ve saati, yükümlülerin çağrılması için yapılan ilanın tarih ve saatidir. Bu duyuru yükümlülere tebliğ mahiyetindedir.

(9) Gizli duyurularda tebligat, alınacak gizlilik tedbirlerine riayet edilerek 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu ile 25/4/2022 tarihli ve 5529 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Gizlilik Dereceli Belgelerde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.

(10) Sefer görev emri verilmiş yükümlülerden yabancı memleketlerde bulunanların çağrılması için dış temsilciliklerin resmî internet sitelerinde ilan yayımlanır. Çağrılmaları için yapılan ilanın tarih ve saati, ilanın yayımlanmasını takip eden günün ilk saatidir. Bu duyuru yükümlülere tebliğ mahiyetindedir.

(11) Yukarıda belirtilen esaslar özel çağrı uygulamasında da geçerlidir.

Seferberliğin kaldırılması

(1) Seferberliğin kaldırılması hakkında da ilanına ilişkin usuller uygulanır. Seferberliğin kaldırılması kararının verildiği günün son saatinde seferberlik uygulamasına son verilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ödenek ve Ödeme İşlemleri

Ödenek ihtiyacı

(1) Seferberlik ve savaş hâllerinde, silahaltına alınacak personel, istihdam edilecek insan gücü ile tedarik edilecek araç, mal ve hizmetler için ödenek ihtiyacı, barışta plan ve programlara bağlanır. Hazırlanan plan ve programlar, ortaya çıkacak yeni durumlara göre ek ödenek ihtiyaçları da dâhil edilerek gerekli değişiklikler yapılmak suretiyle geliştirilir.

(2) Ödeme işlemlerinin süratle yapılabilmesi için gerekli idari, mali ve ekonomik önlemler barış döneminden itibaren belirlenir.

Ödeneklerin protokolle belirlenmesi

(1) Seferberlik ve savaş hâllerinde Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli olan seferberlik ve savaş hâli ödeneği miktarı, Millî Savunma Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından birlikte hazırlanacak protokolle belirlenir.

(2) Bakanlıkların, Türk Silahlı Kuvvetlerine yapılan tahsisler dışında kalan ödenek ihtiyaçları Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığına bildirilir.

(3) İhtiyaçların yerinde ve zamanında karşılanması için ödenekler ve nakit ihtiyaçlar ile ilgili olarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından gerekli önlemler alınır.

Ödeneklerin kullanılması

(1) Araç, mal ve hizmet bedelleriyle personel giderleri, ilgili mevzuata göre ödenir. Ödeme sırasında birlik ve kurumlarda bulunan Millî Savunma Bakanlığına ait bütün ödeneklerin program ve alt programlarına bakılmaksızın harcanması suretiyle ihtiyaçlar karşılanır.

(2) Ödenek ihtiyacının belirlenmesinde idarece uygulanan cari fiyatlar kullanılır. Seferberlik ve savaş hâlinde kaynak tahsisine ilişkin detay protokol/sözleşmelere göre yapılacak alımlarda, hangi fiyatların uygulanacağı ilgili mevzuat dâhilinde kaynağı temin eden bakanlık, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından belirlenir.

(3) Nakit yokluğunda ödeme yapılamadığı hâllerde 3634 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

(4) Seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlıkları emrine girecek Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığının mevcut bütçe ödeneklerinin Millî Savunma Bakanlığının mevcut bütçe ödenekleri ile birleştirilerek kullanılması hususunda 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi hükümleri uygulanır.

İKİNCİ KISIM

Personel Seferberliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Seferberliği

Personel seferberliğine ilişkin esaslar

(1) Türk Silahlı Kuvvetleri personel seferberliğine ilişkin ilke ve esaslar şunlardır:

a) Türk Silahlı Kuvvetleri birlik ve kurumlarına, tazeleme eğitimine ihtiyaç göstermeyen yedek personelle tamamlanması suretiyle seferberliğin ilk günü muharebe gücünün kazandırılması esastır.

b) Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaçlarının tespit edilmesinde, birlik ve kurumların bir kademede seferi kadro seviyesine çıkarılması esas alınır.

c) Birlik ve kurumların seferberlik hazırlıkları, kısmi seferberlik veya özel çağrı durumlarında da uygulanabilecek genel seferberlik ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde yapılır.

ç) Personel ihtiyaçları birliğine tertip esasına veya bölgeden seferberlik usulüne göre karşılanır. Bölge kaynağının yetersizliği hâlinde ihtiyaçlar diğer bölgelerden de karşılanabilir. Bu usullerin; kurulu, seferde kurulacak ve bütünleme birliklerinde uygulama usul ve esasları, Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

d) Askerlik şubelerinin kaynağını, sorumlu olduğu bölgedeki nüfusa kayıtlı askerlik çağı ve ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırı içindeki personel oluşturur.

e) Yedek personele muvazzaflık döneminde yetiştirildiği sınıf ve branşlarıyla ilgili niteliklerine uygun sefer görevi verilmesi göz önünde bulundurulur. İhtiyaç duyulduğunda yedek personele sivil hayattaki mesleklerine ve/veya tahsillerine göre de sefer görevi verilebilir. İhtiyaçların öncelikle istenilen nitelikteki personelle karşılanması esastır. Ancak kaynak yetersizliği nedeniyle giderilemeyen yedek personel ihtiyaçları, Genelkurmay Başkanlığınca tespit olunan ve Millî Savunma Bakanı tarafından onaylanan ilke ve önceliklere göre karşılanır.

f) Birliklerin personel ihtiyacını karşılamak üzere yapılan dağıtımda, yeni terhis olmuş ve daha genç doğumlulara sefer görev emri verilmesi göz önünde bulundurulur.

g) İhtiyacın karşılanması amacıyla terhis sonrası da sefer görevlendirmesi yapılabilir.

ğ) İhtiyaç duyulması hâlinde sefer görev emirleri süreli olarak verilebilir.

h) Öncelikle kurulu birlikler ile bunların bünyesinde seferde kurulacak birliklerin, müteakiben seferde kurulacak ve bütünleme birliklerinin yedek personel ihtiyaçları karşılanır. Yedek personelin dağıtımında kullanılmak üzere birlik ve kurumların seferberlik öncelik dereceleri tespit edilir. Öncelik derecesinin belirlenmesi ve bildirilmesine ilişkin usul ve esaslar Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

Personel seferberliğine ilişkin faaliyetler

(1) Türk Silahlı Kuvvetleri personel seferberlik faaliyetleri;

a) Seferberlik duyurusunda ve özel çağrı durumunda, Türk Silahlı Kuvvetlerinin tamamının veya bir kısmının, seferî teşkilat ve kadro seviyesine çıkarılması,

b) Seferberlik ve savaş hâli süresince oluşacak personel zayiatını karşılamak üzere, bütünleme personelinin sağlanması,

c) Gerekli görülen birlik ve kurumların tamamının veya bir kısmının, özel nitelikli personel ihtiyaçlarının karşılanması,

ç) Yedek personelin silahaltına alınma usullerinin denenmesi ve yedek personelin eğitimlerinin tazelenmesi ve geliştirilmesi,

hususlarını kapsar.

Personel seferberlik planları

(1) Personel seferberlik planlarında, Türk Silahlı Kuvvetlerinin en kısa sürede sefer durumuna getirilmesi amaçlanır. Planlamadaki her faaliyet; gereklilik, sadelik ve sürat ilkelerine uygun olarak yapılır.

(2) Personel seferberlik ve personel bütünleme planları;

a) Türk Silahlı Kuvvetlerini seferî teşkilat ve kadro seviyesine çıkarmak,

b) Seferde kurulacak birlik ve kurumları oluşturmak,

c) Seferberlik ve savaş hâli süresince meydana gelecek zayiatı karşılamak,

üzere barıştan itibaren 30 uncu maddedeki esaslar çerçevesinde Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarınca hazırlanır ve geliştirilir.

Personel seferberliği hazırlık işlemleri

(1) Türk Silahlı Kuvvetlerinin tamamının veya bir kısmının süratle seferî kadro seviyesine getirilmesini veya ihtiyaç duyulan personelin silahaltına alınabilmesini sağlayacak seferberlik planı için yapılacak hazırlıklar;

a) Kaynaktaki yedek personelin belirlenmesini,

b) Birlik ve kurumların personel ihtiyaçlarının tespit edilmesini,

c) Kaynakların ihtiyaçlara uygun biçimde dağıtımı ve erteleme işlemleri de dikkate alınarak yedek personelin birlik ve kurumlara ismen görevlendirilmesini,

ç) Görevlendirilen yedek personele sefer görev emirlerinin bildirilmesini, geçerlilik süresi dolan veya sefer görevinden çıkarılan personelin sefer görev emrinin kaldırılmasını,

d) Yedek personelin çağırılmasını, birlik ve kurumlara sevkiyle birlik ve kurumlarca teslim alınmasını,

e) Seferberlik sisteminin denenmesini ve yedek personelin eğitimini,

kapsar.

Birlik ve kurumların personel ihtiyaçlarının tespit edilmesi

(1) Kurulu, seferde kurulacak ve bütünleme birlikleri ile kurumların personel ihtiyaçları, bağımsız takım ve bölük seviyesinde subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er ile erbaş ve er olmak üzere ayrı ayrı tespit edilir. İhtiyaçlar, sıralı komutanlıklar yoluyla kuvvet komutanlıklarına gönderilir.

(2) Birlik ve kurumların personel ihtiyaçları, Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaç makamları tarafından Millî Savunma Bakanlığına bildirilir.

(3) Seferberlik ve savaş hâllerinde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek bölümleriyle kuvvet komutanlıkları emrine girecek olan Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birlik ve unsurlarına ilişkin personel ihtiyaçları tespit edilerek Millî Savunma Bakanlığına bildirilir.

(4) Birlik ve kurumların personel ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve bildirilmesine ilişkin usul ve esaslar, gerektiğinde ilgili bakanlık görüşü alınarak Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

Yedek personel kaynağının tespit edilmesi

(1) Türk Silahlı Kuvvetleri ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından çeşitli nedenlerle ayrılan, terhis olan veya çıkarılan subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er ile erbaş ve erlerin muvazzaflık dönemine ait bilgileri, ilgili kurumlar tarafından Millî Savunma Bakanlığına bildirilir. Çeşitli gerekçelerle bildirimi yapılmayan personel, nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi tarafından terhis belgesine uygun olarak kaynağa alınır.

(2) Kayıt numaralı yedek personelin kaynak bilgileri muvazzaflık döneminde tespit edilir.

(3) Türk Silahlı Kuvvetlerine, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına özel kanunlarla katılan muvazzaf/sözleşmeli subay ve astsubaylar, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler, aşağıda belirtilen hâllerde görevleriyle ilişikleri kesildiklerinde, ayrıldıklarında veya sözleşmeleri feshedildiklerinde yedek er kaynağına alınırlar:

a) 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ve 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen suçlardan hükümlülük nedeniyle ayırma işlemi yapılan muvazzaf subay ve astsubaylar.

b) 926 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince disiplinsizlik ve ahlaki durumları sebebiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinde kalmaları uygun görülmeyerek sicil yolu ile çıkarılan muvazzaf astsubaylar.

c) 31/1/2013 tarihli ve 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası alanlar.

ç) 13/6/2001 tarihli ve 4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (a) ila (h) bentleri gereğince idarece sözleşmesi feshedilen sözleşmeli subay ve astsubaylar.

d) 3466 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince yetersizlikten ve aynı Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen nedenlerden dolayı ilişiği kesilen uzman jandarmalar.

e) 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 12 nci maddesinde belirtilen nedenlerle ilişiği kesilen uzman erbaşlar.

f) 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun 6 ncı maddesi gereğince sözleşmesi idarece feshedilen sözleşmeli erbaş ve erler.

g) 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Askeri Ceza Kanununun 30 uncu maddesinde belirtilen suçlardan hükümlü veya hapis cezası ile hükümlü olan subay, astsubay, uzman jandarmalar ve özel kanunlarında bu cezanın uygulanacağı belirtilen asker kişiler.

ğ) Olağanüstü hâl dönemlerinde çıkarılan olağanüstü hâl kanun hükmünde kararnameleri veya 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 35 inci maddesinde belirtilen nedenlerle Türk Silahlı Kuvvetlerinden, kamu görevinden veya meslekten çıkarılanlar.

(4) Yedek personel kaynağının tespit edilmesi ve bildirilmesine ilişkin usul ve esaslar, gerektiğinde ilgili bakanlık görüşü alınarak Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

Yedek personel dağıtımının yapılması ve sefer görev emri verilmesi

(1) Yedek personel dağıtımları Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve mevcut kaynağa bağlı olarak Millî Savunma Bakanlığınca ismen yapılır.

(2) Subay ve astsubayların dağıtımında, yedek personelin sınıf, rütbe, branş, ihtisas veya uzmanlık alanı ile ihtiyaç bildiren komutanlıkların önerileri göz önünde bulundurulur.

(3) Uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er ile erbaş ve er dağıtımı, birliğine tertip esasına veya bölgeden seferberlik usulüne göre yapılır. Uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve er ihtiyacı gerektiğinde erbaş ve erler ile tamamlanabilir.

(4) Yedek personele gerektiğinde, kuvvet komutanlıklarınca belirlenen yakın sınıf/branş/ihtisas esasına veya mesleğine göre sefer görev emri verilebilir.

(5) Kayıt numaralı yedek personelin dağıtımı öncelikle muvazzaflık döneminde yapılır. Bu durumda olanların sefer görev emirleri terhislerini müteakip yürürlüğe girer.

(6) Sefer görevlendirmesi yapılan personelin genel ve kısmi seferberlikle özel çağrı duyurularında gidecekleri yer ve katılacakları birliğin birlik seferberlik numarası sefer görev emrinde belirtilir.

(7) Yedek personel dağıtımının yapılması ve sefer görev emri verilmesine ilişkin usul ve esaslar Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

Sefer görev emirlerinin yedek personele tebliği

(1) Sefer görev emirlerinin,

a) Kayıt numaralı yedek personele terhis olmadan önce birlik ve kurumlarınca,

b) Sicil numaralı yedek personele cep telefonlarına veya e-Devlet hesaplarına bilgilendirme mesajı gönderilmesini müteakip askerlik şubelerince,

tebliği esastır.

(2) Yedek personele çeşitli nedenlerle tebliğ edilemeyen sefer görev emirlerinin tebliğinin askerlik şubelerince yapılacağına yönelik bilgilendirme mesajı ilgililerin cep telefonu veya e-Devlet hesaplarına gönderilir.

(3) Yapılan bilgilendirmeyi müteakip askerlik şubelerine müracaat edenlerin sefer görev emirlerinin tebliğ işlemi yapılır. Askerlik şubelerine müracaat etmeyenlere nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi tarafından 7201 sayılı Kanun esaslarına göre tebliğ işlemi yapılır.

General, amiral ve yurt dışı kadrolarına verilecek yedek personel

(1) General, amiral ve yurt dışı kadrolarına verilecek yedek personelin görevlendirmesine ilişkin usul ve esaslar, Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

Sefer görev emirlerinin kaldırılması

(1) Askerliğe elverişsiz hâle gelen, ertelenen, çok vatandaşlık hakkına sahip olan, ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırı dışına çıkan, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkan veya çıkarılanlar, yasal ikamet izniyle yurt dışında bulunanlardan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü kayıtlarında resmî ikamet adresi yurt dışı olanlar, barış döneminde taksirli suçlar hariç bir yıldan çok şahsi hürriyeti bağlayıcı ceza alanlar, seferberlik ve savaş hâllerinde beş yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm olanların sefer görev emirleri kaldırılır.

(2) İhtiyaç duyulması hâlinde 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ikinci kitap, dördüncü kısmında yer alan; Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından kesinleşmiş mahkûmiyet kararı olanlar hariç olmak üzere birinci fıkrada yazılı hâllerde sefer görev emri verilebilir.

(3) Sefer görev emri kaldırılan yedek personelin cep telefonları veya e-Devlet hesabına bilgilendirme mesajı gönderilir. Sefer görev emri, yapılan bilgilendirmeyi müteakip bir ay sonra iade edilmiş sayılır.

(4) Sefer görev emrinin süreli olarak verilmesi hâlinde, süre bitiminde başka bir işleme gerek kalmaksızın sefer görev emri iptal edilmiş sayılır.

Çağrıya uyma ve sevk işlemleri

(1) Genel seferberlik, kısmi seferberlik veya özel çağrı duyurularını öğrenen sefer görev emirli personel, duyurudaki çağrı işareti ve birlik seferberlik numarası ile kendi sefer görevlendirmesinin kontrolünü yapar. Çağrı işareti aynı ve birlik seferberlik numarası duyuruda belirtilenlere uyanlar başkaca bir uyarı beklemeden, çağrı için yapılan ilan saatinden itibaren en geç altı saat içerisinde yola çıkar ve kırk sekiz saat içerisinde birliklerine veya yönlendirilmesi hâlinde toplanma merkezine katılırlar.

(2) Yurt içinde bulunanlar doğrudan birliklerine veya en yakın askerlik şubesine, yurt dışında bulunanlar ise büyükelçilik veya konsolosluklara başvururlar.

(3) Birliğine kendi olanakları ile katılamayacak olanlar, en yakın askerlik şubesine başvurarak birliklerine yollanmalarını talep ederler.

Çağrıya uymayanların izlenmesi

(1) Seferberlik ve savaş hâlinde muhtarlar, çağrıya uymayanların durumlarını yakından izlemekle görevlidirler. Askerlik şubesince bildirilenlerden muhtarlık bölgesinde bulundukları hâlde çağrıya uymadığı anlaşılanlar, kolluk kuvvetlerine bildirilir. Kolluk kuvvetlerince ele geçirilenler, birliklerine sevk edilmek üzere askerlik şubesi başkanlıklarına teslim edilir.

Araçlardan yararlanma ve yol ücreti

(1) Seferberlik ve savaş hâlinde, sefer görevli personelin gideceği güzergâhta seyreden araç sürücüleri veya firma sahipleri, kendilerine sefer görev emri ibraz edildiğinde bu personeli öncelikle araca almak ve yer vermek zorundadırlar. Sefer görevli personeli aracına almayan araç sahipleri hakkında ilgili Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.

(2) Araca alınan sefer görevli yedek personel, sefer görev emrinin ekinde bulunan bilet bölümünü imzalayarak araç sürücüsüne verir. Bileti ibraz eden sürücüye yol ücretinin askerlik şubesi başkanlıklarınca ödenmesi sağlanır. Yol ücreti;

a) Yedek erbaş ve erler için 22/7/2020 tarihli ve 31193 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Askeralma Yönetmeliğinin 102 nci maddesine göre,

b) Yedek subay/astsubay, yedek uzman jandarma, yedek uzman erbaş, yedek sözleşmeli erbaş ve erler için 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre,

ödenir.

(3) Seferberlik hâlinde kendiliğinden birliğine katılanlara, bilet veya nakil aracı sürücüsünden alınmış imzalı belgenin ibraz edilmesi hâlinde, katılmış oldukları birlik, karargâh veya kurumlarca yol ücreti ödenir. İmzalı belge ibraz edemeyenler için taşıma ücretinin tespiti ikinci fıkraya göre yapılır.

Birliğini bulamayan yedek personel

(1) Birliğini bulamayan yedek personel, en yakın askerî birlik veya kuruma başvurur. Bu durumda olan yedek personelin, birlik yerleri araştırılır ve tespit edilmesini müteakip birliğine yollanır. Gecikme sebebi sefer görev emirlerine yazılır.

Seferberlik duyuru ve sevk planı kapsamında mülki idare amirlerinin görevleri

(1) Seferberlik ve savaş hâli ilanında yürürlüğe konulmak üzere barıştan itibaren seferberlik duyuru planları hazırlanır ve bu planlar her yıl ocak ayında gözden geçirilerek güncellenir.

(2) Seferberliğin ilanı üzerine askerlik şubesi başkanlıkları tarafından mülki idare amirliğine teslim edilen o bölgede ikamet eden sefer görev emirli yedek personel kimlik listeleri, köy veya mahalle muhtarlarına ulaştırılır ve muhtarlarca ilgililere tebliği sağlanır.

(3) Mülki idare amirleri, bölgesinde ikamet eden veya bölgesinden geçerken zorunlu nedenlerle bölgesinde kalacak sefer görev emirli personelin, seferberlik ve savaş hâlinde birliklerine taşıma, geçici olarak yerleşme, beslenme ve sağlıkla ilgili ihtiyaçlarının giderilmesinden, planlanmasından ve gerekli tedbirlerin barıştan itibaren alınmasından sorumludurlar. Bu kapsamda seferberlik ve savaş hâli ilanında yürürlüğe konulmak üzere barıştan itibaren seferberlik sevk planları hazırlanır. Her yıl kaynak sayım cetvellerinin güncellenmesini müteakip ocak ayında seferberlik sevk planları gözden geçirilerek güncellenir.

(4) Seferberlik sevk ve duyuru planlarının uygunluğu ve güncelliği, her yıl performans değerlendirmelerinde dikkate alınarak denetlenir.

(5) Seferberlik sevk ve duyuru planları kapsamında, millî müdafaa mükellefiyeti uygulanacak taşıtların kontrol, bakım, onarım ve bütünleme işleri için öncelikle kamu kurum ve kuruluşlarından olmak üzere mahallî kaynak ve olanaklardan yararlanılarak ihtiyaçların karşılanması sağlanır.

Seferberlik duyuru ve sevk planı kapsamında askerlik şubesi başkanlıklarının görevleri

(1) Askerlik şubesi başkanlıkları, sefer görev emirli personelden bölgesinde ikamet edenlerin sayılarını, ikamet ettikleri köy/mahalle bilgilerini ve görevlendirildikleri il/ilçeleri, duyuru ve sevk planlarının hazırlanmasında dikkate alınmak üzere her yıl aralık ayında mülki idare amirliğine bildirilir. Seferberliğin ilanında personel kimlikleri ve ikamet adresleri ayrıca bildirilir.

(2) Birliklerine gitmek için askerlik şubesi başkanlıklarına başvuran sefer görev emirli personel, mülki idare amirliğine bildirilir.

Yedek personelin birlik ve kurumlarca teslim alınması

(1) Birlik ve kurumlar, sefer görev çağrısı üzerine teslim alma kurullarını kurarak, kendiliğinden veya yollama suretiyle katılan yedek personeli karşılamak, sağlık muayenelerini yapmak, temizlik, giydirme, donatma işlerini yürütmek ve tertip edildikleri ast birliklere yollamaktan sorumludurlar. Birden çok kıta veya askerî kurum bulunan garnizonlarda, garnizon komutanlıklarınca yeterli sayıda teslim alma kurulları oluşturulur.

(2) Teslim alma kurulları, ihtiyaç çizelgelerinde ve sefer görev emirlerinde birliğin yeri olarak belirtilen yerde bulunur. Havaalanı, istasyon, iskele, liman ve otobüs terminallerinde irtibat ekipleri bulundurularak garnizona gelen yedek personelin, teslim alma kurullarının bulunduğu yerlere gönderilmesi sağlanır.

(3) Sefer görev emirlerinde birliklerin açık adı yerine birlik seferberlik numarası ve katılış yeri yazılır. Katılan personelin birlik ve kurumlarına doğru olarak yollanabilmesi için o yerdeki birlik ve kurumların seferberlik numaraları ile katılacakların isim listesi, teslim alma kurullarına ve irtibat ekiplerine verilir.

(4) Birlik veya kurumun konuş değişikliği veya sefer görev yerine intikali nedeniyle yerinin değişmiş olması hâlinde, bildirim yapılan konuş yerine gelecek personeli karşılamak ve bunların yeni konuş yerlerine yollanmalarını sağlamak için gerekli önlemler alınır.

(5) Yedek personelin birlik ve kurumlarınca teslim alınmasına ilişkin faaliyetler, Genelkurmay Başkanlığınca belirlenir.

Yedek personelin terhis edilmesi

(1) Seferberlik ve savaş hâllerinde görevlendirilen yedek personel, seferberliğin kaldırılmasına karar verildiği tarih itibarıyla birliklerince terhis edilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Yedek Personel Erteleme İşlemleri

Erteleme işlemlerinin ilke ve esasları

(1) Yedek personel erteleme işlemleri barıştan itibaren Millî Savunma Bakanlığınca yapılır.

(2) İlgili kanunlarda belirtilen yaş sınırı içerisindeki yedek personel, barış döneminde yapılacak hazırlıklar ile sefer ve savaş hizmetlerinden muaf tutulamaz. Ancak aşağıda belirtilenlerin varsa sefer görevi ertelenmiş sayılır:

a) Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar.

b) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri.

c) Yüksek yargı organları başkanları, başkanvekilleri ve üyeleri.

ç) Hâkimler ve Savcılar Kurulu başkanvekili, daire başkanları ve üyeleri.

d) Anayasa veya kanunlarla başkan ve üye seçiminin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılacağı düzenlenmiş olan kamu, kurum ve kuruluşlarının başkan ve üyeleri.

e) 3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli 1 sayılı cetvelde yer alan görevlere atananlar.

f) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesi kapsamında mülki idare amirliği hizmet sınıfı ve millî istihbarat hizmetleri sınıfında görev yapanlar.

g) Hâkimler ve Cumhuriyet savcıları.

ğ) Cumhurbaşkanı kararıyla yurt dışında daimi görevlere atanan kamu personeli.

h) Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlarda çalışan personel.

(3) Erteleme işlemlerinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı ilk planda düşünülür.

(4) Seferberlik ve savaş hâllerinde Türk Silahlı Kuvvetleriyle halkın ihtiyaçlarını karşılayacak ve faaliyetlerinin aksaması genel hayatı olumsuz yönde etkileyecek kamu ve özel kurum ve kuruluşlarında çalışan yedek personelden sefer görev emirli olanların erteleme işlemleri, bağlı, ilgili, ilişkili veya koordineli olduğu bakanlık tarafından teklif edilmesi hâlinde Millî Savunma Bakanlığınca yapılır. Seferberlik ve savaş hâlinde; Türk Silahlı Kuvvetleri, kamu kurum ve kuruluşları ile halkın ihtiyaçları için mal ve hizmetlerine ihtiyaç duyulmayacak kurum ve kuruluşların personel erteleme işlemi yapılmaz.

(5) Bakanlıklar ve mülki idare amirleri tarafından, merkezî ve mahallî olarak seferberlik ve savaş hâli planlamalarında görev verilen kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personelin erteleme teklifleri yapılır.

(6) Kurum ve kuruluşlarda ertelenecek görevli uzman veya kilit personel tespit edilirken, faaliyetin devamı için gereken en az sayıda personel teklif edilir. Aynı görevi yapabilecek birden fazla personel bulunan görev yerleri için erteleme teklifi yapılmaz.

(7) Ertelemeli personel, görevinden ayrıldığında erteleme iptal işlemi sonuçlanmadan, ilgili kurum ve kuruluşlarca aynı görev yeri için başka bir yedek personel hakkında erteleme teklifi yapılmaz.

(8) Seferberlik ve savaş hâlinde yedek personel ertelemesi en çok iki aya kadar geçerlidir. Ancak bu sürenin içinde veya sonunda, Millî Savunma Bakanlığının teklifiyle Cumhurbaşkanınca ertelemeler kısıtlanabilir, kaldırılabilir veya uzatılabilir.

(9) Ertelemesi yapılan personelin sefer görev emirleri Millî Savunma Bakanlığı tarafından iptal edilir.

(10) Herhangi bir sebeple geçici veya devamlı olarak faaliyeti durdurulan kurum ve kuruluşlar; bağlı, ilgili, ilişkili veya koordineli olduğu bakanlıklar tarafından Millî Savunma Bakanlığına bildirilir. Bu kurum ve kuruluşlarda görevli personelden ertelemesi yapılmış olanların ertelemeleri iptal edilir.

Erteleme işlemlerinde usul

(1) Kurum ve kuruluşlar, barış döneminde yapacakları hazırlıklar kapsamında, ertelemesi teklif edilecek sefer görev emirli personelin yerine, aynı görevi yapabilecek; öncelikle kadın, askerliğe elverişli olmayan, ilgili kanunlarda belirtilen yaş sınırı dışına çıkan ve yaş sınırı içinde olmakla birlikte sefer görev emri olmayan personel temin etmekten sorumludur. Bu gibi personelin bulunmaması hâlinde erteleme teklifi yapılır.

(2) Yedek personel erteleme teklifleri, kurum ve kuruluşun faaliyet gösterdiği sektör itibarıyla hangi bakanlığın görev ve sorumluluk alanında ise o bakanlık tarafından yapılır. Herhangi bir bakanlığın sektör itibarıyla görev ve sorumluluk alanında olmayan özel kurum ve kuruluşlar doğrudan Millî Savunma Bakanlığına erteleme teklifinde bulunur.

(3) Kurum ve kuruluşlar yedek personel erteleme tekliflerini bağlı, ilgili, ilişkili veya koordineli olduğu bakanlığa bildirir. Bakanlıklar erteleme tekliflerini inceleyip, uygun olanları Millî Savunma Bakanlığına bildirir.

(4) Millî Savunma Bakanlığı, personel erteleme tekliflerinden uygun olanları onaylar ve uygun olmayanlarla birlikte ilgili bakanlık veya kuruma bilgi verir.

(5) 48 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilenlere sefer görev emri verilmesi hâlinde, bağlı, ilgili, ilişkili veya koordineli olduğu bakanlık tarafından ertelemeye esas bilgileri Millî Savunma Bakanlığına gönderilir. Bu görevlerinden herhangi bir nedenle ayrılmaları hâlinde değişiklikler de aynı şekilde gönderilir.

(6) 48 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilenler hariç, erteleme işlemi teklif edilen personel hakkında, tatbikat veya ferdî seferberlik eğitimine katılımı planlandıktan sonra erteleme işlemi yapılmaz. Ancak tatbikat ve ferdî seferberlik eğitimi bittikten sonra uygun olanlar, teklif edildiği takdirde ertelenir.

(7) Yedek personel erteleme işlemlerine ilişkin diğer usul ve esaslar, Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.

Özel kurum ve kuruluşlarda çalışan yedek personelin erteleme işlemleri

(1) Özel kurum ve kuruluşlarda çalışan yedek personelin erteleme işlemleri hakkında da 48 inci ve 49 uncu maddelerde yer alan hususlar uygulanır. Bunun yanı sıra;

a) Türk Silahlı Kuvvetlerinin yiyecek, elbise, silah ve teçhizat ile mühimmatının tedarik ve ikmali konusunda istifade edileceği değerlendirilen özel kurum ve kuruluşlarda çalışan yedek personelin,

b) Harp sanayii seferberliği kapsamında yer alan özel kuruluşlarda çalışan personelin,

c) Merkezî planlama ile mal ve hizmet, özel nakliyat (kara, deniz ve hava yolu), özel inşaat, iş makineleri, kara, deniz ve hava araçları seferberliği kapsamında, sefer görevlendirmesi yapılan özel kuruluşlarda görevli personelin,

ç) Mülki idare amirliğince Millî Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonu kararı ile mahallî olarak seferberlik ve savaş hâli planlamasında sefer görevlendirmesi yapılan özel kuruluşlarda görevli personelin,

ertelemesi, ilgili kurum veya kuruluş tarafından bağlı, ilgili, ilişkili veya koordineli olduğu bakanlığa bildirilmesi ve ilgili bakanlık tarafından onaylanarak Millî Savunma Bakanlığına teklif edilmesi hâlinde yapılabilir.

Erteleme faaliyetlerinin kontrolü

(1) Kurum veya kuruluşlar, personel erteleme teklif ve iptal teklif belgelerini istenildiği zamanda yetkililere bildirmek veya göstermekle sorumludur.

(2) Kurum ve kuruluşların erteleme işlemleri, bu kurum ve kuruluşların erteleme işlemlerinden sorumlu birim amirleri tarafından her yıl bir kez denetlenir ve denetlemeyi müteakip bir ay içinde denetleme sonuç raporu, erteleme teklif ve iptal teklif belgeleri silsile takip etmek suretiyle ilgili bakanlık veya kuruma gönderilir. İlgili bakanlık veya kurum denetleme sonuç raporunu inceleyerek aksayan hususlarla ilgili gerekli tedbirleri alır.

(3) Kurum ve kuruluşlar, yedek personelin ertelemesine esas görevine devam edip etmediğini araştırır, görevinden ayrılmış olanların ertelemesinin iptali için bağlı, ilgili, ilişkili veya koordineli olduğu bakanlık veya kurum aracılığıyla her yıl kasım ayında Millî Savunma Bakanlığına bildirir.