31.5.2018 Tarihli Sermaye Hareketleri Genelgesi Değişikliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Genelgenin amacı; sermaye hareketleri kapsamında, sermaye ve menkul kıymetlerin Türkiye’ye ithaline ve Türkiye’den ihracına, gayrimenkul kıymetlere ilişkin gelir ve satış bedellerinin transferine, yurt dışından ve yurt içinden döviz kredisi kullanımlarına ilişkin bankalar ve finansal kuruluşlarca takip edilecek usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

(1) Bu Genelge, 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile 28/2/2008 tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in 16 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

(1) Bu Genelgede geçen;

a) 2017/4 sayılı Tebliğ: 18/5/2017 tarihli ve 30070 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ (İhracat: 2017/4)’i,

b) 32 sayılı Karar: Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararı,

c) Bakanlık: Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığı,

ç) Banka: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,

d) DAB: Döviz Alım Belgesini,

e) DİİB: Dâhilde İşleme İzin Belgesini,

f) Finansal kuruluşlar: 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerini,

g) Hazine Müsteşarlığı: T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığını,

ğ) İstatistik Genel Müdürlüğü: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğünü,

h) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,

ı) Risk Merkezi: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezini,

i) SMMM: Serbest Muhasebeci Mali Müşavirleri,

j) VRHİB: Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesini,

k) YMM: Yeminli Mali Müşavirleri,

l) YTB: Yatırım Teşvik Belgesini ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Sermaye İthali ve İhracı

Türkiye’ye yabancı sermaye ithali

(1) Yabancı yatırımcıların Türkiye’de yeni şirket kurmak, şube açmak, mevcut bir şirkete doğrudan veya dolaylı iştirak etmek, sermaye artışında bulunmak ya da ortaklık payını devralmak suretiyle yatırım yapmaları 5/6/2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu, uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe serbesttir.

(2) Türkiye’ye gelen yabancı sermayeye ilişkin bilgiler, işlemi yapan bankalarca Merkez Bankasının konuya ilişkin talimatlarına göre İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

Şirkete kurucu olarak iştirak edilmesinde sermaye payının ödenmesi

(1) Şirkete kurucu ortak olarak iştirak edilmesi sırasında sermaye pay bedeline ilişkin ödeme yükümlülüğünün gerçekleştirilmesinde aşağıda açıklanan şekilde işlem yapılır. Gerek anonim şirket ve gerekse limited şirket kuruluşunda, kuruluş yazılı bir sözleşme ile yapılır. Anonim şirketlerde kurucuların imzaları noterce onaylanır veya esas sözleşme ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanır. Limited şirketlerde ise şirket sözleşmesi ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personelin huzurunda imzalanır.

a) Anonim şirket kuruluşunda nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde yirmi beşi tescilden önce, Türkiye’de yerleşik bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılır.

b) Taahhüt edilen payların, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan ve bu Kanunda yazılı olandan daha yüksek tutarların ödendiğini gösteren bankadan alınacak bir yazı, mevzuatın öngördüğü diğer belgelerle birlikte ticaret sicili müdürlüğüne ibraz edilir ve şirket kuruluşu tescil ettirilir.

c) Şirketin tüzel kişilik kazandığını bildiren ticaret sicili müdürlüğünden alınacak bir yazı bankaya sunulur ve söz konusu tutarlar banka tarafından sadece şirkete ödenir.

ç) Kurucu ortakların imzalarının noterce onaylandığı veya sözleşmenin ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalandığı tarihten itibaren, üç ay içinde kuruluşa ilişkin tescil işleminin yapılmaması durumunda ise bu hususu doğrulayan ticaret sicili müdürlüğünden alınacak bir yazının bankaya sunulması üzerine, söz konusu bedeller banka tarafından sahiplerine geri verilir.

(2) Yabancı ortağa geri verilecek bloke hesaptaki tutarlar kredi olarak değerlendirilmez.

(3) Nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin tescilden önce şirketin banka hesabına yatırılmayan kısmı şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde birinci fıkrada belirtilen işlem sürecine tabi olmaksızın ödenir. Bu tutar bankaya yatırıldığı andan itibaren şirket tarafından serbestçe kullanılabilir.

Sermaye artırımında pay bedellerinin ödenmesi

(1) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 459 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına göre yabancı ortaklı şirketin sermaye artırımı bedellerinin ödenmesinde, 5 inci maddenin birinci fıkrası hükümleri doğrultusunda işlem yapılır.

(2) Mevcut ortakların yeni pay alma hakkını (rüçhan hakkı) kullanması veya mevcut ortaklar dışındaki gerçek veya tüzel kişilerin şirkete iştirak etmesi yoluyla sermaye artırımında bulunulabilir. Sermaye artırımında aşağıda açıklanan şekilde işlem yapılır:

a) Sermaye artırımına katılım sağlayan gerçek veya tüzel kişilerce anonim şirketlerde nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde yirmi beşi tescilden önce şirket adına açılmış olan banka hesabına, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılır.

b) Söz konusu tutarların ödendiğini gösteren bankadan alınacak bir yazı, mevzuatın öngördüğü diğer belgelerle birlikte ticaret sicili müdürlüğüne ibraz edilerek sermaye artırımı tescil ettirilir.

c) Sermaye artırımının tescil edildiğini bildiren ticaret sicili müdürlüğünden alınacak yazının bankaya sunulması üzerine, söz konusu tutarlar banka tarafından sadece şirkete ödenir.

ç) Genel kurulun sermaye artırımı kararından veya kayıtlı sermaye sistemini benimseyen şirketlerde yönetim kurulunun sermaye artırımı kararından itibaren üç ay içinde sermaye artırımına ilişkin tescil işleminin yapılmaması durumunda, bu hususu doğrulayan ticaret sicili müdürlüğünden alınacak yazının bankaya sunulması üzerine, söz konusu bedeller banka tarafından sahiplerine geri verilir.

(3) Yabancı ortağa geri verilecek bloke hesaptaki tutarlar kredi olarak değerlendirilmez.

(4) Yurt dışından bankalar aracılığıyla sermaye artırım beyanıyla getirilen dövizin sermayeye eklenmesi ve sermaye artırımının belgelenmesi işleminin en geç üç ay içinde gerçekleştirilmesi gerekir. Bu süre zarfında getirilen dövizin sermayeye eklenmemesi ve sermaye artırımının belgelendirilmemesi halinde gelen döviz kambiyo mevzuatına göre kredi işlemine tabi tutulur.

(5) Bu maddenin ikinci fıkrasına uygun olarak şirket sermayesine ilave edilmeyen tutarlar, yabancı ortak yönünden alacağın sermayeye ilavesi, şirket yönünden ise yurt dışındaki ortaktan alınan krediye dönüşür.

(6) Sermaye artırımlarında da nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin tescilden önce şirketin banka hesabına yatırılmayan kısmı, sermaye artırımına ilişkin sözleşme değişikliğinin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde birinci fıkrada belirtilen işlem sürecine tabi olmaksızın ödenir. Bu tutar bankaya yatırıldığı andan itibaren şirket tarafından serbestçe kullanılabilir.

(7) Krediye dönüşen tutar için bu Genelgenin 14 üncü maddesinde belirtilen kurallara uygunluk kontrolü aracı bankaca yapılır. Krediye dönüşen tutarın bahse konu kurallara uygun olmaması durumunda Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur ve bu tutar firma kredi bakiyesine eklenerek Risk Merkezine bildirilir. Mevzuata aykırılık tespiti halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. Ayrıca söz konusu krediye dönüşen tutar İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

(8) Bir şirketin yabancı ortağından aldığı kredi yurt dışına geri ödenmeyip, yabancı sermaye pay bedeli olarak, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şekilde sermayeye dâhil edilebilir. Bu durumda sermayeye dâhil edilen tutar krediye aracılık edilen banka tarafından firmanın kredi bakiyesinden düşülür.

(9) Yabancı ortaktan sağlanan kredinin geri ödenmeyerek sermayeye eklendiği hususu İstatistik Genel Müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir.

Ortaklık payının devralınmasında pay bedellerinin ödenmesi

(1) Bir şirket ortağına ait payların tamamının veya bir kısmının, pay sahibinden devralınması yoluyla şirkete iştirak edilebilir.

(2) Devir işlemine konu olan bedelin ödenmesi, kuruluş ve sermaye artırımındaki pay bedellerinin ödenmesi için öngörülen işlem sürecine tabi değildir. Pay devrine konu bedeller şirketin banka hesaplarına yatırılmaz.

(3) Devralınan paylara ilişkin olarak şirketin kuruluşu veya sermaye artırımı sırasında taahhüt edilen bedellerin şirkete ödenmemiş olması halinde, söz konusu yükümlülük payı devralan kişiye ait olur.

Yabancı sermaye payının ödenmesi

(1) Yurt dışında yerleşik yabancı ortak tarafından sermaye pay bedeli olarak ödenen nakdî sermaye Türkiye’de yerleşik bir bankaya yatırılır.

(2) Yabancı sermaye bedelleri Türk lirası olarak da ödenebilir.

(3) Sermaye bedelinin yatırıldığı banka, bu bedelin yurt dışındaki yabancı ortaktan gelip gelmediğini tespit eder. Sermaye bedeli olduğu tespit edilen tutarlar için 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddelerde belirtilen şekilde işlem yapılır.

(4) Serbest bölgelerden Türkiye’ye gönderilen yurt dışı kaynaklı sermaye bedelleri yabancı sermaye olarak kabul edilir.

(5) Efektif olarak getirilen yabancı sermaye bedelleri gümrük idarelerine beyan edilir ve bu bedeller için gümrük idareleri tarafından nakit beyan formu düzenlenir.

(6) Yabancı sermaye pay bedeli olarak getirilen efektiflerin, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 344 üncü maddesi çerçevesinde bir bankaya yatırılabilmesi ve ilgili banka tarafından söz konusu nakdin yabancı sermaye bedeli olarak alışının yapılabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:

a) Nakit beyan formunun “Geliş Sebebi” bölümünde, getirilme amacının “yabancı sermaye payı” olduğunun açıkça belirtilmesi.

b) Nakit beyan formunu ibraz eden şahsın kimlik tespitinin yapılması.

c) Yabancı sermaye payını nakit getiren kişinin yazılı beyanının alınması.

(7) Yabancı sermaye pay bedeli olarak gelen dövizlerin veya efektiflerin Türk lirasına çevrilerek DAB veya makbuz düzenlenmesinin talep edilmesi halinde DAB veya makbuz üzerinde aşağıdaki bilgilerin yer alması gereklidir:

a) Yabancı sermayeli kuruluşun adı.

b) Yabancı ortağın adı.

c) Yabancı sermayenin geldiği ülke.

ç) Yabancı sermayenin geliş şekli (havale veya efektif).

d) Yabancı sermaye tutarı.

e) Yabancı sermaye tutarının ABD doları karşılığı (aracı banka çapraz kuru).

f) Yabancı sermaye tutarının Türk lirası karşılığı (aracı banka döviz alış kuru).

g) Yabancı sermaye payının transfer sebebi. ğ) Yabancı sermaye payının geldiği sektör.

Yabancı sermaye ile ilgili transferler

(1) Yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’deki sermaye paylarının kısmen veya tamamen transferi, ilgililerce vergi ve benzeri yükümlülüklerinin yerine getirildiğinin tevsiki kaydıyla bankalar tarafından yapılır.

(2) Yabancı sermayeli kuruluşların Türkiye’deki faaliyetlerinden elde etmiş oldukları kârlar ile ortaklıkların kâr paylarının transferi, bankalar tarafından 13 Ocak 2000 tarih ve YB-4 sayılı Görünmeyen İşlemler Genelgesinde belirtilen esaslara göre yapılır.

(3) İrtibat büroları kapanış ve tasfiye dışında yurt dışına para transferi yapamazlar.

(4) 30/5/2013 tarihli ve 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu kapsamındaki transferler anılan Kanun hükümlerine göre gerçekleştirilir.

Türkiye’den sermaye ihracı

(1) Türkiye’de yerleşik kişiler, yurt dışında veya Türkiye’deki serbest bölgelerde şirket kurmak, ortaklığa katılmak veya şube açmak için nakdi sermayeyi bankalar aracılığı ile ayni sermayeyi ise gümrük mevzuatı çerçevesinde ihraç edebilir.

(2) Yurt dışına sermaye transferi yapan bankaların genel müdürlükleri tarafından bu transferlere ilişkin bilgiler "Türkiye'den Sermaye İhracı Formu" (Ek: 1) doldurulmak suretiyle her bir işlem tarihinden itibaren 30 gün içinde Hazine Müsteşarlığına gönderilir. Ayrıca, Merkez Bankasının konuya ilişkin talimatlarına göre İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

(3) Sermaye ihracının vekâleten yapıldığı durumda, vekilden yurt dışındaki şirketle ilgili işleri de kapsayan vekâlet sözleşmesinin ibrazı istenir. Vekâlet ilişkisinin bulunmadığı durumlarda, yalnızca sermaye taahhüdünü yerine getiren kişilere ilişkin bilgiler bildirilir.

(4) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında irtibat bürosu, temsilcilik ve benzerlerini kurmaları serbesttir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Menkul ve Gayrimenkul Kıymetler

Menkul kıymetlerin Türkiye’ye girişi ve Türkiye’den çıkışı

(1) Menkul kıymetlerin ve diğer sermaye piyasası araçlarının Türkiye’ye giriş ve çıkışı serbesttir.

(2) Türkiye’de yerleşik kişilerin, yurt dışındaki mali piyasalarda işlem gören her türlü menkul kıymetleri bankalar ve sermaye piyasası mevzuatına göre yetkili bulunan aracı kurumlar vasıtasıyla satın almaları, satmaları ve bu kıymetlerin alış bedellerini bankalar aracılığı ile yurt dışına transfer ettirmeleri serbesttir.

(3) Türkiye’de yerleşik kişilerin, kaldıraçlı işlemler ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araçlarını yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla almaları ve satmaları serbesttir.

(4) Ayrıca kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere, Türkiye’de yerleşik tüzel kişilerce ihraç veya halka arz olunacak sermaye piyasası araçlarının, sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde Sermaye Piyasası Kuruluna kaydettirilmesi koşuluyla yurt dışında satışı serbesttir.

(5) Kamu kurum ve kuruluşları (kamu bankaları hariç) ile belediyelerin, uluslararası sermaye piyasalarında tahvil ve diğer borçlanma aracı ihraç etmesi Hazine Müsteşarlığının ön iznine bağlıdır.

Yurt dışında yerleşik kişilerce yapılabilecek işlemler

(1) Yurt dışında yerleşik kişilerin (yurt dışındaki yatırım ortaklıkları ve yatırım fonları dâhil) her türlü menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarını sermaye piyasası mevzuatına göre yetkili bulunan bankalar ve aracı kurumlar vasıtasıyla satın almaları, satmaları, bu kıymetler ve araçlara ait gelirler ile bunların satış bedellerini (vergi ve benzeri yükümlülüklerin indirilmesi suretiyle) bankalar aracılığı ile yurt dışına transfer ettirmeleri serbesttir.

(2) Yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’de satın aldıkları menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının gelirleri (temettü, kâr payı ve faiz) 13 Ocak 2000 tarih ve 2000/YB-4 Sayılı Görünmeyen İşlemler Genelgesine göre bankalar tarafından yurt dışına transfer edilebilir.

(3) Yurt dışında yerleşik kişiler sermaye piyasası mevzuatı hükümleri çerçevesinde Türkiye’de menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarını ihraç edebilir ve halka arz ve satışını yapabilir.

(4) Bu işlemlere ilişkin bilgiler, bankalarca İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

Gayrimenkul kıymetler

(1) Yurt dışında yerleşik kişilerin, Türkiye’de satın aldıkları veya sahip oldukları gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı ayni hakların gelirleri ve satış bedellerinin vergi ve benzeri yükümlülükler düşüldükten sonra kalan net tutarının bankalar tarafından yurt dışına transfer edilmesi serbesttir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Döviz Kredilerine İlişkin Ortak Hükümler

Döviz kredisi kullanımının genel kuralları

(1) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin altıncı fıkrası ile 17/A maddesinin altıncı fıkrası uyarınca Türkiye’de yerleşik gerçek kişiler yurt dışından ve yurt içinden döviz kredisi kullanamaz.

(2) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin yedinci fıkrası ile 17/A maddesinin yedinci fıkrası uyarınca Türkiye’de yerleşik kişiler yurt içinden ve yurt dışından dövize endeksli kredi kullanamaz.

(3) Döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler bu Genelgenin 21 inci ve 40 ıncı maddelerinde yer alan istisnalar dışında döviz kredisi kullanamaz.

(4) Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerden kredi kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında olanlar, kullanmak istedikleri kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamının son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aşmaması kaydıyla döviz kredisi kullanabilirler.

(5) Döviz kredisi kullanılması için VRHİB veya DİİB bulunması zorunlu değildir. İlgili mevzuat hükümleri uyarınca vergi, resim ve harç istisnasından yararlanabilmek için VRHİB veya DİİB alması gerekli olan firmaların, bu belgeler olmadan kullanacakları krediler için vergi, resim ve harç istisnası uygulanmaz.

(6) 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun yeniden yapılandırma işlemleri yalnızca geri ödeme sıkıntısı çeken bir borçluya tanınacak olan imtiyazları kapsaması nedeniyle 32 sayılı Kararın uygulanması kapsamında yenileme olarak değerlendirilmez. Ancak dövize endeksli kredilerin yapılandırılması tekrar dövize endeksli olarak yapılamaz.

(7) Temerrüde düşen kredilerde kredi hesabının kapatılarak kanuni takip için kredi bakiyesinin yeni açılacak tahsili gecikmiş alacak hesabına aktarılması işlemi yeni bir döviz kredisi tesisi olarak değerlendirilmez.

(8) İhracat taahhütlü kullanılan kredilerin ihracat taahhütleri, 2017/4 sayılı Tebliğ hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir.

(9) Katılım bankalarının kullandırdığı kredilerin bildirim tarihi siparişle yapılan işlemlerde sipariş tarihi; vekâletle yapılan işlemlerde kredinin kullandırıldığı tarihtir.

(10) Finansal kiralama ve finansman şirketlerinin kullandırdığı kredinin kullanım tarihi, finansal kiralama veya finansman sözleşmesinin imzalandığı tarihtir.

(11) Döviz kredileri doğrudan döviz olarak veya kredi tutarının Türk lirasına dönüştürülmesi suretiyle kullanılabilir.

Döviz gelirlerinin kapsamı

(1) 32 sayılı Kararın 2 nci maddesinin (y) bendi uyarınca ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirler firmanın döviz gelirleri olarak kabul edilir.

(2) Bu Genelge kapsamında döviz geliri olarak kabul edilen ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyet gelirleri; 2017/4 sayılı Tebliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında sayılan işlemlerden elde edilen gelirler ile yurt dışı yerleşiklerden tahsil edildiğinin tevsiki kaydıyla Bakanlıkça uygun görülen diğer ticari faaliyetlerden elde edilen gelirlerdir.

(3) 2017/4 sayılı Tebliğ kapsamında yer alan ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirler hariç olmak üzere yurt içinde yerleşiklerden elde edilen dövizler bu Genelge kapsamında döviz geliri olarak kabul edilmez.

(4) Aracı ihracatçı, acente, yurt dışında yerleşik firma temsilciliği gibi üçüncü bir firma aracılığıyla gerçekleştirilen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler, döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin gelirler ile ihraç kayıtlı satış yapan firmaların yaptıkları satışlara ilişkin gelirler;

a) İhracatı gerçekleştiren firmanın yazılı muvafakatının,

b) İlgili gümrük beyannamesinin veya SMMM/YMM onaylı faturanın bir örneğinin,

c) İhracatçıya yapılan satışa ilişkin SMMM/YMM onaylı faturanın ya da e-faturanın bir örneğinin

firmalarca SMMM/YMM’ye ibrazı kaydıyla ve bu faturadaki tutarı aşmamak üzere ilgili firmaların döviz geliri olarak kabul edilebilir.

(5) Serbest bölgelere yapılan ihracat ve transit ticaretten elde edilen gelirler, serbest bölgeye satılan malın buradan üçüncü bir ülkeye satıldığının tevsiki kaydıyla, döviz geliri olarak kabul edilir.

(6) Yurt dışında yerleşiklerden elde edilen Türk lirası cinsi ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler, döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin gelirler ile Bakanlıkça uygun görülen diğer ticari faaliyetlerden elde edilen gelirler döviz gelirlerine dâhil edilir.

Döviz gelirlerinin beyanı

(1) Son üç mali yılın döviz gelirleri; son üç yıla ait konsolide olmayan finansal tablolar esas alınarak SMMM veya YMM tarafından hazırlanan ve onaylanan Döviz Gelirleri Beyan Formları (Ek: 2) ile birlikte bu formlarda işlenen tutarların döviz gelirleri kapsamı ile uyumlu olduğunun tespitini ve bu durumun tespitine dayanak oluşturan belgeler hakkında bilgileri içeren raporların bankalara ve finansal kuruluşlara ibrazı ile belgelenir.

(2) Döviz geliri beyanları, aynı grup veya holding bünyesinde bulunan firmalar da dâhil olmak üzere, firma bazında yapılır.

(3) SMMM’ler ve YMM’ler tablolarda yer alan döviz gelirlerinin 15 inci maddede düzenlenen döviz geliri kapsamıyla uyumunu kontrol etmekle yükümlüdür.

(4) İhracatçı firmanın bu Genelgenin 15 inci maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen yazılı muvafakatında; imalatçı ve hizmet sağlayıcı firmanın döviz gelirlerine sayılmasına onay verilen tutar ile söz konusu tutarın kendi döviz gelirlerine sayılmasından feragat edildiğine ilişkin bir beyan yer alır.

(5) Firma döviz gelirlerine ilişkin hatalı beyanda bulunulduğunun sonradan tespiti durumunda, tespiti yapan banka veya finansal kuruluş tarafından firmadan döviz geliri beyanının düzeltilmesi istenir. Düzeltilen döviz geliri Risk Merkezine bildirilir ve firmanın mevcut döviz kredilerinin bu Genelgenin 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına uygunluğu yeniden kontrol edilir. Anılan maddeye uygunsuz kredi kullanımıyla ilgili olarak kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşlara bildirimde bulunulur. Kredinin uygunsuzluğa yol açan kısmı için kullandırım yapanlarca bu Genelgenin 20 nci ve 39 uncu maddelerinde belirtilen esaslar çerçevesinde işlem yapılır.

(6) Her yıl yıllık hesap dönemini takip eden dördüncü ayın son iş gününden itibaren döviz geliri beyanlarına bir önceki yıl dâhil edilir ve eski döviz geliri beyanlarının üçüncü yıla ait olan bölümü dikkate alınmaz.

Risk Merkezine bildirim yapılması

(1) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt içinden ve yurt dışından kullanılan tüm döviz kredileri ile firmalarca yapılan döviz geliri beyanları kredi kullandıran veya kredi kullanımına aracılık eden banka ve finansal kuruluşlar tarafından Risk Merkezi Genelgesinde belirtilen esas ve usullere uygun olarak Risk Merkezine bildirilir.

(2) Bu Genelgenin 21 inci ve 40 ıncı maddelerinde yer alan istisnalar kapsamındaki kredi kullanımlarında döviz geliri şartı aranmadığından kullanıcı firmadan döviz geliri beyanı istenmez. Firmanın kendiliğinden döviz geliri beyanında bulunması halinde bu bilgi Risk Merkezine iletilir.

(3) Bu Genelgenin 21 inci ve 40 ıncı maddelerinde yer alan istisnalar kapsamında kullanılan krediler firmanın kredi bakiyesine eklenerek Risk Merkezine bildirilir. Bildirim yapılırken, hangi istisna kapsamında kredi kullandırılıyor veya aracılık ediliyor ise bunun belirtilmesi gerekmektedir. Kredi kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilere ilişkin olarak bu fıkra kapsamında yapılacak bildirimlerde; söz konusu kişilerin bu Genelgenin 21 inci ve 40 ıncı maddelerinin birinci fıkralarında yer alan istisnalardan (b) bentleri haricinde, kapsamına girdikleri başka bir istisna var ise onun bildirilmesi esastır.

(4) Geri ödenen kredi tutarları firma kredi bakiyesinden düşülerek Risk Merkezine bildirilir.

(5) Risk Merkezi kayıtlarında döviz geliri ve/veya kredi bakiyesi bilgisi bulunan bir firmanın vergi kimlik numarasında değişiklik olması halinde, krediyi kullandıran veya krediye aracılık eden banka veya finansal kuruluş, kredi sözleşmesi değişikliğini veya firmanın bu konudaki beyanını müteakip Risk Merkezine bildirimde bulunur.

Yerleşik kişiler tanımı

(1) 32 sayılı Kararın 2 nci maddesinin (b) bendinde yer alan tanım kapsamına giren kişiler bu Genelge kapsamında Türkiye’de yerleşik kişi olarak kabul edilir.

(2) 32 sayılı Kararın 2 nci maddesinin (c) bendinde yer alan tanım kapsamına giren kişiler bu Genelge kapsamında dışarıda yerleşik kişi olarak kabul edilir.

(3) 6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun 6 ncı maddesi uyarınca serbest bölgeler kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kabul edildiklerinden, serbest bölgede yerleşik firmalar bu Genelge kapsamında yurt dışında yerleşik kişi olarak kabul edilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Yurt Dışından Kredi Alınması

Genel esaslar

(1) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin birinci fıkrası hükmü çerçevesinde, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından Türk lirası kredi temin etmeleri ve aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca, yurt dışından nakdi döviz kredisi temin etmeleri, bu kredileri bankalar aracılığıyla kullanmaları kaydıyla serbesttir.

(2) Bankaların ve finansal kuruluşların ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde yurt dışından kredi temin etmeleri serbesttir.

(3) Kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelerin yurt dışından her türlü nakdi kredi sağlamasında 9/2/2009 tarihli ve 27136 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Hazine Garantisi Olmaksızın Hibe Hariç Dış İmkân Sağlamasına İzin Verilmesine ve Sağlanan Dış İmkânın İzlenmesine İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanır.

(4) Türkiye’de yerleşik kişiler, 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasında sayılan istisnalar kapsamında döviz gelirlerine bakılmaksızın yurt dışından döviz kredisi temin edebilirler.

(5) Bankalar, nezdinde bulunan Türkiye’de yerleşik kişilere ait döviz tevdiat hesaplarına yurt dışından gönderilen bedellere ilişkin SWIFT mesajlarında Türkçe veya yabancı bir dilde söz konusu bedelin kredi olduğuna dair herhangi bir ibare bulunup bulunmadığını kontrol eder. Bu kontrol sonucunda transfer edilen bedelin kredi olduğunun tespiti durumunda, kredi borçlusundan kredinin vadesi, faiz oranı ve benzeri bilgileri içeren kredi sözleşmesi istenir ve ilgili koşulları sağlaması şartıyla bu bedel yurt dışından temin edilen kredi olarak işleme alınır.

(6) Bankalar yurt dışından kullanılan kredilerin bu Genelgenin 14 üncü maddesinde belirtilen genel kurallara uyumunu kontrol etmekle yükümlüdür. Bu çerçevede, yurt dışından firma hesabına transfer edilen 50.000 ABD doları veya üzerindeki transfer sebebi belirlenemeyen tüm döviz tutarlarının kredi olup olmadığının tespiti amacıyla ilgili firmadan yazılı beyan alınır. Yurt dışından gelen transfere ilişkin firmanın yanıltıcı yazılı beyanda bulunduğunun tespiti halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(7) Yurt dışından alınan kredinin kullanımına aracılık eden banka kredi sözleşmesi ile geri ödeme planının bir örneğini kredi kullanıcısı firmadan temin eder.

(8) Yurt dışından alınan kredinin kullanımına aracılık eden banka kredinin geri ödenip ödenmediğini izlemekle yükümlüdür.

(9) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından temin edilen kredilerin geri ödemesi için borçlunun kredinin vadesi, faiz oranı vb. bilgileri içeren kredi sözleşmesini geri ödemeye aracılık eden bankaya sunması gereklidir.

(10) Bankalar ve finansal kuruluşlar dışındaki yurt dışında yerleşik kişilerden alınan krediler de firma kredi bakiyesine dâhil edilir.

Döviz gelirlerine dayalı kredi kullanımı

(1) Döviz geliri olan ve kullanım tarihindeki kredi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında bulunan Türkiye’de yerleşik kişiler, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aşmamak kaydıyla yurt dışından döviz kredisi kullanabilirler.

(2) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki işlemlerde, firmanın 21 inci ve 40 ıncı madde hükümleri çerçevesinde kullandığı döviz kredileri firma kredi bakiyesine dâhil edilir.

(3) Mevcut döviz kredisi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında olan ve döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik bir kişinin yurt dışından kullandığı döviz kredisi tutarı ile mevcut döviz kredisi bakiyesinin toplamının, son üç mali yılın döviz gelirleri toplamından fazla olduğunun sonradan tespit edilmesi durumunda Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(4) Yurt dışından gelen transfere ilişkin firmanın yanıltıcı yazılı beyanda bulunmak suretiyle mevzuata aykırı bir biçimde yurt dışından kredi kullandığının anlaşılması halinde mevzuata aykırı kullanım ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(5) Bankaların ve finansal kuruluşların yurt dışındaki şubeleri (off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç) tarafından mevcut kredi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında olan ve döviz geliri bulunan Türkiye’de yerleşik kişilere kullandırılan kredinin bu Genelgenin 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne uymadığının sonradan tespit edilmesi durumunda 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (c) bendi hükmü gereğince, kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı, tespitin yapılmasını müteakip on işgünü içerisinde geri çağrılır veya Türk lirası krediye dönüştürülür. Bu kredilerle ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. Kredinin geri çağırılan veya Türk lirasına dönüştürülen kısmı firmanın kredi bakiyesinden düşülerek Risk Merkezine bildirimde bulunulur.

Döviz geliri olma şartı aranmayan krediler

(1) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca aşağıda sayılan hallerde döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredisi kullanılabilir:

a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşların kullanacakları döviz kredileri.

b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri.

c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24/12/2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri.

ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

d) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

e) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri.

f) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

(2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamındaki mal veya hizmet ihracına ilişkin döviz kredisi kullanımları sırasında firmaların vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak amacıyla 2017/4 sayılı Tebliğ hükümleri çerçevesinde VRHİB veya DİİB kullanmaları veya ihracat taahhüdünde bulunmaları mümkündür.

(3) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde gerçekleştirilecek YTB kapsamındaki döviz kredisi kullanımları 15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile 20/6/2012 tarihli ve 28329 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1) ile belirlenen esaslara uygun olarak yapılır. Bu kapsamda en çok YTB’de belirtilen yabancı kaynak tutarı kadar döviz kredisi kullanılabilir. YTB'de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır.

(4) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç);

a) İthali için kullanılan döviz kredilerinde ithalata konu malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun aracı bankaya tevsik edilmesi, mükerrer kullanımın önlenmesi amacıyla krediyi kullanan firmanın 24 ay içerisinde ithalata ilişkin ilgili gümrük beyannamesini aracı bankaya ibraz etmesi ve aracı bankaca bu beyanname üzerine şerh düşülmesi,

b) Yurt içinden alımı için kullanılan döviz kredilerinde satın alınan malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun aracı bankaya tevsik edilmesi, söz konusu alıma ilişkin fatura aslı üzerine aracı banka tarafından şerh konulması, bir örneğinin kredi dosyasında muhafaza edilmesi ve aslının firmaya iade edilmesi

gerekir.

(5) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; uluslararası ihale kapsamındaki projeye veya Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projesine ilişkin sözleşmenin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez.

(6) Bu maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında kamu özel işbirliği projesini yürütmek üzere kurulan görevli şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile uygulama sözleşmesinin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve sözleşme tutarını içerecek şekilde ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez.

(7) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri kapsamda kullanılacak kredilerde mükerrer kullanımın önlenebilmesi amacıyla, aracı bankaca sözleşmelerin bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen sayfalarına ve ilgili kamu kurumlarından alınacak onay yazılarının aslı üzerine şerh düşülür.

(8) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında döviz kredisi kullanılabilmesi için son üç mali yılda döviz geliri olmadığının firmaca aracı bankaya beyan edilmesi zorunludur.

(9) Muhtemel döviz gelirlerinin tevsikinde sözleşme, ödeme şekli peşin olmayan gümrük beyannamesi veya proforma fatura esas alınır. Ancak firmanın VRHİB veya DİİB sahibi olması durumunda bu belgelerde belirtilen tutar muhtemel döviz geliri olarak kabul edilir.

(10) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak döviz kredisi kullanıldıktan sonra takip eden 3 mali yıl boyunca aynı firma tarafından bu kapsamda döviz kredisi kullanılamaz.

(11) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 aydır. Muhtemel döviz geliri olarak VRHİB veya DİİB’deki faaliyet tutarının beyan edildiği durumlarda döviz kredilerinin vadesi en çok belge süresi kadardır.

(12) Muhtemel döviz gelirine dayalı döviz kredilerinde en az kredi tutarı kadar muhtemel döviz gelirinin; kredi kullanım tarihinden itibaren 24 ay, belgeli kullanımlarda ise belge süresi içerisinde elde edildiğinin aracı bankaya belgelenmesi gerekir. Bu krediler bankalarca, ihracat taahhütlü kredilere ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen taahhüt kapatma esaslarına uygun olarak takip edilir ve muhtemel döviz gelirini elde edemeyen firmalar hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(13) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda her bir kredi için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır.

(14) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullanımına aracılık eden bankaca VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan alınır.

(15) Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında aşağıda belirtilen hallerde döviz geliri olması şartının aranmayacağı Bakanlıkça kararlaştırılmıştır.

a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, devletin alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılmak üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

b) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamındaki ihaleler ile bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

c) Yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bu amacı gerçekleştirmek haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

(16) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında,

a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından verilen "Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi" (YEK Belgesi) nin veya bu kapsamda verilen üretim lisansının, 21/6/2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunan lisanssız üretim tesisleri için ise “Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşması”nın (Bağlantı Anlaşması) kullandırımı yapacak olan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekmektedir. Kullandırımı yapacak olan banka veya finansal kuruluş tarafından söz konusu YEK Belgesi’nin veya üretim lisansının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun internet sayfasından kontrol edilmesi; Bağlantı Anlaşması’nın ise ilgili şebeke işletmecisinden teyit edilmesi gerekmektedir.

b) Kullandırılacak toplam kredi tutarı;

1) Lisanslı elektrik üretim tesisleri için, lisanslarına derç edilmiş olan yıllık elektrik enerjisi üretim miktarlarının yerli katkı bedeli dâhil YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez.

(17) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu ihalelere ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı ihale tutarını geçemez.

(18) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu pay alımına ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı alımı öngörülen şirket paylarına ilişkin toplam tutarı geçemez.

(19) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki kredilerin mevzuata aykırı bir biçimde kullanıldığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur, mevzuata aykırı kullanılan kısım ile ilgili olarak bu Genelgenin 20 nci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkra hükümleri uygulanır.

Yurda getirilmeden kullanılabilen krediler

(1) Aşağıda sayılan hallerde yurt dışından alınan kredinin Türkiye’deki bir banka aracılığı ile yurda getirilerek kullanılması şartı aranmaz.

a) Yurt dışındaki işleriyle ilgili olarak yurt dışından kredi sağlayan Türkiye’de yerleşik kişilerin bu kredileri doğrudan yurt dışında kullanmaları.

b) İhracat Kredi Ve İhracat Kredisi Garanti Kuruluşlarının Listesinde (Ek: 3) kayıtlı ihracat kredi kurumlarından veya ihracat kredisi garanti kuruluşlarının garantisi kapsamında yurt dışından kredi sağlayan Türkiye’de yerleşik kişilerin bu krediyi doğrudan yurt dışındaki ihracatçı firmaya ödemeleri.

c) İhracat kredi veya garanti kuruluşu olmamakla birlikte, nakit kredi yerine malın peşin alımı ve vadeli finansman desteği sağlayan yurt dışındaki kalkınma bankalarından sadece mal ithaline yönelik kredi sağlayan Türkiye’de yerleşik kişilerin bu krediyi doğrudan yurt dışındaki ihracatçıya ödemeleri.

ç) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından gemi satın alınması amacıyla yapılacak ithalat kapsamında sağlanan kredilerin kullanımı.

(2) Bu maddenin birinci fıkrasında sayılan kredilerin geri ödemesinin Türkiye’deki bir banka aracılığıyla yapılması için firmanın ilgili kredi sözleşmesinin bir örneğini, kredi geri ödeme planını ve kredinin yurt dışında kullanıldığını gösterir belgeleri aracı bankaya ibraz etmesi gereklidir. Henüz geri ödemesi yapılmamış tutarlar firmanın kredi bakiyesine dâhil edilir. Firmanın kredi geri ödemesinin bir kısmını doğrudan yurt dışındaki kaynakları ile gerçekleştirdiğini belgelemesi durumunda, bu tutar kredi bakiyesine eklenmez. Geri ödenmesi talep edilen kredinin bu Genelgenin 14 üncü maddesinde belirtilen esaslara aykırı kullanıldığının tespiti halinde kredi geri ödemesi yapılır, ancak; aykırı kullanım ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(3) Bu kapsamda kullanılan krediler Merkez Bankasının konuya ilişkin talimatlarına göre İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

Yurt dışından alınan kredinin yurt içine aktarımı

(1) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından sağlanan döviz kredisinin kreditör tarafından borçlu firma adına kredi açıklaması ile Türkiye’deki kredi kullanımına aracılık eden bankaya doğrudan gönderilmesi esastır.

(2) Yurt dışından kullanılan kredinin, kreditör banka nezdinde kredi borçlusu adına açılan bir hesaba ödenmesi, ardından bu hesaptan Türkiye’deki aracı bankaya gönderilmesi durumunda; kreditörden alınacak, kredinin kredi borçlusu adına açılan bir hesaba aktarıldığına ilişkin yazının aracı bankaya ibrazı kaydıyla, Türkiye’deki bankalar aracılığı ile kullanılan kredi olarak değerlendirilmesi mümkündür.

(3) Yurt dışındaki kredi kuruluşundan sağlanan krediye aracılık eden Türkiye’de yerleşik banka, kredi kuruluşunun mahiyeti hakkında tereddüde düşmesi durumunda, kredi kullanıcısının kredi aldığı kuruluşun ilgili ülke mevzuatına göre kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunu tevsik etmesini ister. Kredi kullanıcısı, kredi veren kuruluşun ilgili ülke resmi makamlarından aldığı kredi kullandırmaya yetkili olduğunu gösteren belgeyi, ilgili ülkede bulunan Türkiye diplomatik temsilciliğine ya da ekonomi müşavirliğine onaylatır ve ilgili bankaya ibraz eder.

Rotatif krediler

(1) Bankalar ve finansal kuruluşlar hariç olmak üzere Türkiye’de yerleşik kişiler ile yurt dışındaki banka, finans kuruluşu veya yurt dışındaki firma/şahıs arasında yapılan bir sözleşmeyle tespit edilen kredi limiti dâhilinde, borçlusuna farklı tarihlerde kredi çekme ve geri ödeme olanağı sağlayan, belirli bir vadesi bulunmayan ve genellikle değişken faizli olan borçlu cari hesap şeklinde (yenilenebilir/rotatif) kredi kullanılması mümkün bulunmamaktadır.

(2) Yurt dışından sağlanan krediler, kredi sözleşmesinde belirtilen tutar ve süre ile uyumlu olarak dilimler halinde kullanılabilir ve kredi geri ödemeleri sözleşmede belirtilen vadelerde yapılabilir. Ancak bu krediler, geri ödenen tutarlarda yeniden kullanılabilir şekle dönüştürülemez.

Hazine Müsteşarlığınca borçlu veya garantör sıfatıyla sağlanan krediler

(1) Türkiye Cumhuriyeti adına Hazine Müsteşarlığınca borçlu veya garantör sıfatıyla yurt dışından sağlanan kredilerin yurt içi veya yurt dışında kullanımına ilişkin esas ve usuller Hazine Müsteşarlığınca belirlenir.

Kreditör değişikliği

(1) Yurt dışından temin edilen kredilerin, kredi sözleşmesinin, sözleşme koşullarında herhangi bir değişiklik olmaksızın, yalnızca kreditörün yurt dışında yerleşik başka bir kreditörle değiştirilmesine yönelik tadil edilmesi mümkündür.

(2) Yurt dışından temin edilen bir krediye ilişkin alacağın, Türkiye’de yerleşik bir bankaya temlik edilmesi halinde, kredi tutarı dış borç yükümlülüğü olarak izlenmekten çıkartılır. Bu durum İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

(3) Türkiye’deki bankalar ve finansal kuruluşlarca yurt içinde yerleşik kişilere kullandırılan kredilerin yurt dışına devredilmesi halinde, kredi yurt dışından sağlanan kredi olarak değerlendirilir ve devralan tarafından yurt içindeki bankalara veya finansal kuruluşlara ödeme yapıldığı tarih dış kredi kullanım tarihi olarak dikkate alınır. Bu durum İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

İhracat kredi kurumları veya ihracat kredisi garanti kuruluşlarından sağlanan krediler

(1) Türkiye’deki ithalatçının veya Türkiye’deki aracı bankanın borçlu sıfatı ile imzaladığı kredi sözleşmesine istinaden alınan ve Türkiye’deki bankanın ithalatçı lehine garanti vererek aracılık ettiği krediler Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından yurt dışından sağlanan nakdi kredi olarak değerlendirilir.

Merkez Bankasına bildirimi yapılacak krediler

(1) 32 sayılı Karar hükümleri çerçevesinde; Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından yurt dışındaki işleriyle ilgili olarak yurt dışından sağlanan krediler dışında, Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından yurt dışından sağlanan nakit krediler ile ithalatın finansmanında kullanılan ödeme şekillerine göre oluşan ayni kredilerden; mal mukabili ve kabul kredili mal mukabili olanlar haricindeki ayni kredilere (kabul kredili akreditif, kabul kredili vesaik ve vadeli akreditif) ve Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası üyesi bankalarca, kendileri veya müşterileri nam ve hesabına yurt dışından temin edilen altın, gümüş veya platin kredilerine ilişkin kullanım ve geri ödeme bilgileri, kredi bazında, işleme aracılık eden banka tarafından Merkez Bankasının konuya ilişkin talimatlarına göre İstatistik Genel Müdürlüğüne bildirilir.

(2) Yurt dışından bu Genelgenin istisna hükümleri kapsamında kullanılan tüm döviz kredileri İstatistik Genel Müdürlüğüne yapılacak bildirimlere dâhildir.

Bankaların ve finansal kuruluşların serbest bölge ve yurt dışı şubelerinden kullanılacak krediler

(1) Türkiye'deki bankaların ve finansal kuruluşların serbest bölgelerdeki faaliyet gösteren şubelerinin Türkiye'de yerleşik kişilere kullandırdıkları krediler, yurt içinden sağlanan kredi olarak kabul edilir.

(2) Serbest bölgelerdeki banka ve finansal kuruluş şubelerinden Türkiye’ye aktarılmak üzere temin edilen krediler, yurt içinden sağlanan döviz kredisi olarak kabul edilir ve bu kredilere ilişkin düzenleme ve yükümlülüklere tabi olur.

(3) Serbest bölgelerdeki banka ve finansal kuruluş şubeleri serbest bölge kullanıcılarının, serbest bölge faaliyetleriyle ilgili işlemleri için döviz kredisi kullandırabilir. Serbest bölgelerdeki banka ve finansal kuruluş şubeleri, serbest bölge kullanıcısına açacakları kredinin serbest bölge faaliyetleri ile ilgili olduğunun tespiti amacıyla, kullanıcıdan “Şubeniz ile imzalanan genel kredi sözleşmesi hükümleri dairesinde, tarafınızca tesis edilen kredilerin kuruluşumuzun serbest bölge faaliyetleri ile ilgili olduğunu, bu beyanın aksinin tespiti halinde, doğacak her türlü mali, hukuki ve cezai sorumluluğun şirketimize ait olduğunu beyan, kabul ve taahhüt ederiz.” şeklinde yazılı bir taahhütname alarak krediyi doğrudan kullanıcıya ödeyebilir.

(4) Türkiye'de yerleşik kişilerin Türkiye'deki bankaların ve finansal kuruluşların yurt dışındaki şubelerinden (off-shore şubeler dâhil, serbest bölgelerdeki şubeler hariç) temin ettikleri döviz kredileri yurt dışından sağlanan kredi olarak kabul edilir.

Sendikasyon kredileri

(1) Türkiye'deki bankaların katılımıyla yurt dışında yerleşik yabancı bankalar tarafından oluşturulacak bir konsorsiyumdan Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından sağlanacak sendikasyon kredilerinde, bütün işlemler döviz olarak yürütülür, Türkiye'de faaliyette bulunan bankaların sendikasyon içindeki katılım payı ile krediyi kullanan Türkiye’de yerleşik kişi açısından bu krediler yurt içinde açılan döviz kredisi olarak muhasebeleştirilir. Türkiye’de yerleşik bankaların katılım payları için dış finansman numarası alınmaz ve İstatistik Genel Müdürlüğüne dış borç istatistik bildirimi yapılmaz. Bu kredilere ilişkin tüm işlemler yurt dışında yerleşik girişimci banka tarafından yapıldığından, bu krediler kullanım ve geri ödemesi yönünden yurt dışından temin edilen kredilere ilişkin esaslara tabi tutulur.

(2) Türkiye’de faaliyette bulunan girişimci bir bankanın ajanlığında yurt dışında yerleşik bankaların katılımı ile oluşturulacak ve bu yabancı banka kaynaklarından sağlanacak sendikasyon kredisinin, ajan bankanın sendikasyona katılım sağlamayacak bir banka olması kaydıyla, bu ajan banka tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere kullandırılması veya borçlunun aracı bankasına devredilmesi durumunda, sendikasyon kredisinin yurt dışından sağlanan döviz kredisi olma niteliği değişmeyeceğinden, bu kredi yurt dışından sağlanan kredilere ilişkin esaslara tabi tutulacaktır.

Kredilerin geri ödenmesi

(1) Yurt dışından temin edilen ancak kullanımına Türkiye’de yerleşik bankalarca aracılık edilmeyen döviz kredilerinin geri ödemesine aracılık eden banka, kredinin kullanım anında 14 üncü maddede belirtilen şartlara uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını firmadan alacağı krediye ilişkin bilgi ve belgeler ile birlikte değerlendirir ve uygun olarak kullanılmayan krediler hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunur.

(2) Bankalarca, bu Genelgenin 22 nci maddesinde belirtilenler haricinde yurt dışından sağlanan kredilerin geri ödemesi sırasında, kredinin Türkiye’deki bir banka aracılığı ile kullanılıp kullanılmadığının tespit edilebilmesini teminen firmalardan krediye ilişkin bilgi ve belgeler istenir. Kredinin, Türkiye’de yerleşik bir banka aracılığı olmaksızın doğrudan yurt dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde, bu kredileri kullanan firmalar haklarında yasal işlemin yapılmasını teminen, bankaların genel müdürlükleri tarafından Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(3) Ayrıca kredinin geri ödemesine aracılık eden banka ile kredinin kullanımına aracılık eden bankanın farklı olması halinde, kredi geri ödemesine aracılık eden banka tarafından kullanıma aracılık eden bankaya transfere ilişkin yazılı olarak bildirimde bulunulur.

(4) Kredinin geri ödemesine aracılık eden banka ile kredinin kullanımına aracılık eden bankanın farklı olması halinde, kredi geri ödemesine aracılık eden banka tarafından kullanıma aracılık eden bankaya kredi geri ödemesine aracılık edildiğine ve güncel kredi risk bakiyesinin Risk Merkezine bildirildiğine ilişkin yazılı olarak bildirimde bulunulur.

(5) Yurt dışından temin edilen ve Türkiye’de yerleşik bir banka aracılığıyla kullanılan kredinin geri ödemesinin kredi borçlusunun yurt dışındaki kaynaklarından yapılması durumunda, firma tarafından bu ödemeye ilişkin bilgi ve belgeler Türkiye’de kredi kullanımına aracılık eden bankaya bildirilir.

Yurt dışından alınacak nakit kredilerde damga vergisi ve harç mükellefiyeti

(1) 2 Ocak 2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5035 Sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Ek:2 sayılı Tablonun 23 numaralı fıkrasında yapılan değişiklik ve bu Kanunun 31 inci maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun değiştirilen 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden yurt dışındaki bankalardan, uluslararası kurumlardan ve yurt dışı kredi kuruluşlarından sağlanan kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulan şerhler ve teminatlar damga vergisi ve harçtan müstesna tutulur.

(2) Yurt dışı kredi kuruluşları ifadesinden; bu kuruluşların mukimi bulundukları ülkenin mevzuatına göre mali kaynak sağlamaya yetkili olan ve esas faaliyet konularından birisi kredi vermek olan kuruluşların; uluslararası kurumlar ifadesinden ise Dünya Bankası (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), Uluslararası Para Fonu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarının veya bir ülkenin yeniden yapılandırılmasının finansmanının temini amacıyla bu ülkelere kredi veren benzeri kuruluşların anlaşılması gerekmektedir.

(3) Kredi kuruluşunun yurt dışı kredi kuruluşu olup olmadığı konusunda tereddüt oluşması halinde, 23 üncü maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde işlem yapılır.

Yurt dışından alınan kredilerin bildirim tarihi

(1) Yurt dışından sağlanan kredilerin bildirim tarihi kredinin Türkiye'de yerleşik aracı bankanın muhabir hesabına alacak kaydedildiği, ihracat kredi kurumları veya ihracat kredisi garanti kuruluşlarından sağlanan kredilerde ise aracı bankaca sözleşmenin imzalandığı ve gayrinakdi kredinin tesis edildiği tarihtir.

Yurt dışından sağlanan kredilerin başka bir bankaya aktarımı

(1) Yurt dışından sağlanan döviz kredileri Türkiye’de yerleşik banka nezdinde kullanılmadan önce başka bir bankaya aktarılabilir. Bu durumda, ihracat taahhüdü ve/veya mali yükümlülüklerin takibi bakımından kredinin kullanım tarihi ve ilgili diğer belgeler kredinin aktarıldığı bankaya teslim edilir. Bu kredilerin takibi, kredinin aktarıldığı banka tarafından yapılır. Aktarım işlemi kredi kullanılmaya başlandıktan sonra yapılamaz.

Türkiye'de yerleşik kişilerce yurt dışından Türk lirası kredi sağlanması

(1) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca Türkiye’de yerleşik kişiler yurt dışından Türk lirası kredi temin edebilirler. Bu kredilerin bankalar aracılığıyla kullanılması zorunludur.

(2) Bu krediler dövize endeksli olarak kullanılamaz. Bu hususun kontrolü amacıyla aracı banka krediyi kullanan Türkiye’de yerleşik kişiden kredi sözleşmesinin ibrazını ister.

(3) Bu kredilerin geri ödemeleri Türk lirası olarak yapılır.

Yurt dışından altın, gümüş veya platin kredisi sağlanması

(1) 29/5/2008 tarihli ve 26890 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008- 32/35)’in 11 inci maddesi çerçevesinde, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası üyesi kıymetli maden aracı kuruluşları kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydı ile kendileri ya da müşterileri nam ve hesabına yurt dışından altın, gümüş veya platin kredisi alabilirler. Söz konusu krediler yoluyla yurda sokulan işlenmemiş kıymetli madenlerin üç iş günü içinde Borsa İstanbul’a teslimi ve Borsa İstanbul’un belirleyeceği piyasalarda işlem görmesi zorunludur.

Prefinansman kredileri

(1) İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ve döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak mal ve hizmet satışının gerçekleşmesinden önce firmalar tarafından yurt dışından sağlanan kredilerdir.

(2) Prefinansman kredisine aracılık eden banka, kredinin 14 üncü madde hükümlerine uygunluğunu kontrol eder.

(3) Prefinansman kredisi, kreditörün muvafakatı ile başka bir firmaya devredilebilir ancak devralacak firmanın 14 üncü madde kapsamındaki şartları sağlaması gerekmektedir. Ancak, prefinansman kredisini devralan firma bu krediyi başka bir firmaya devredemez.

ALTINCI BÖLÜM

Yurt İçinden Kredi Alınması

Genel esaslar

(1) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt içinden söz konusu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde döviz kredisi kullanmaları serbesttir.

(2) Kambiyo mevzuatı uyarınca Türkiye’de yerleşik kişiler ancak 32 sayılı Karar’da yer alan şekliyle bankalar ve finansal kuruluşlardan döviz kredisi temin edebilecekleri için bir firmanın başka bir firmaya döviz kredisi kullandırması mümkün bulunmamaktadır. Bankalar veya finansal kuruluşlar köprü kredi ve benzeri uygulamalarla bu şekilde hareket ettiğini tespit ettikleri şirketleri Hazine Müsteşarlığına bildirir.

(3) Bankalar ile finansal kuruluşlar birbirlerine, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde doğrudan veya uluslararası sendikasyona katılım yoluyla, vade sınırı bulunmaksızın döviz kredisi açabilirler.

(4) Türkiye’de yerleşik kişiler, 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin üçüncü fıkrasında sayılan istisnalar kapsamında döviz gelirlerine bakılmaksızın yurt içinden döviz kredisi temin edebilirler.

(5) Birden fazla bankanın veya finansal kuruluşun ortaklaşa kullandırdıkları krediler (sendikasyon kredileri) için 39 uncu maddenin üçüncü fıkrasına göre işlem yapılması durumunda, geri çağırılacak veya Türk lirası krediye dönüştürülecek tutar hesaplandıktan sonra her bir kreditörün katılım oranına göre kreditörlere bölüştürülür.

(6) Bankalar ile finansal kuruluşlar ve Bakanlıkça belirlenecek diğer kişiler tarafından yurt dışında yerleşik kişilere döviz ve Türk Lirası kredi açılması serbesttir.

Döviz gelirlerine dayalı kredi kullanımı

(1) Döviz geliri olan ve kullanım tarihindeki kredi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında bulunan Türkiye’de yerleşik kişiler, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aşmamak kaydıyla yurt içinden döviz kredisi kullanabilirler.

(2) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki işlemlerde, firmanın 21 inci ve 40 ıncı madde hükümleri çerçevesinde kullandığı döviz kredileri firma kredi bakiyesine dâhil edilir.

(3) Bankalar ile finansal kuruluşlar, 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin üçüncü fıkrası kapsamı dışında kullandırdıkları kredilerin 14 üncü madde hükümlerine uygunluğunu kontrol etmekle yükümlüdür. Kredi bakiyesinin son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda yurt içinde bankalardan ve finansal kuruluşlardan (serbest bölge şubeleri dâhil) kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı, tespitin yapılmasını müteakip on işgünü içerisinde geri çağırılır veya Türk lirası krediye dönüştürülür. Bu kredilerle ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. Kredinin geri çağırılan veya Türk lirasına dönüştürülen kısmı firmanın kredi bakiyesinden düşülerek Risk Merkezine bildirimde bulunulur.

Döviz geliri olma şartı aranmayan krediler

(1) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca aşağıda sayılan hallerde döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredisi temin edilebilir:

a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşların kullanacakları döviz kredileri.

b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri.

c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri.

ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

d) Bankaların Türkiye’deki şubelerinde teminat olarak bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

e) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

f) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri.

g) Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) alımına ilişkin döviz üzerinden gerçekleştirilen finansal kiralama işlemleri.

ğ) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

(2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamındaki mal veya hizmet ihracına ilişkin döviz kredisi kullanımları sırasında firmaların vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak amacıyla ilgili olduğu mevzuat hükümleri çerçevesinde VRHİB veya DİİB kullanmaları veya ihracat taahhüdünde bulunmaları mümkündür.

(3) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde gerçekleştirilecek YTB kapsamındaki döviz kredisi kullanımları Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ ile belirlenen esaslara uygun olarak yapılır. Bu kapsamda en çok YTB’de belirtilen yabancı kaynak tutarı kadar döviz kredisi kullanılabilir. YTB'de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır.

(4) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç);

a) İthali için kullanılan döviz kredilerinde ithalata konu malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun krediyi kullandıracak olan banka ya da finansal kuruluşa tevsik edilmesi, mükerrer kullanımın önlenmesi amacıyla krediyi kullanan firmanın 24 ay içerisinde ithalata ilişkin ilgili gümrük beyannamesini kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa ibraz etmesi ve kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından bu beyanname üzerine şerh düşülmesi,

b) Yurt içinden alımı için kullanılan döviz kredilerinde satın alınan malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa tevsik edilmesi, söz konusu alıma ilişkin fatura aslı üzerine kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından şerh konulması, bir örneğinin kredi dosyasında muhafaza edilmesi ve aslının firmaya iade edilmesi

gerekir.

(5) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; uluslararası ihale kapsamındaki projeye veya Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projesine ilişkin sözleşmenin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırımı yapılacak kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez.

(6) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında kamu özel işbirliği projesini yürütmek üzere kurulan görevli şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile uygulama sözleşmesinin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve sözleşme tutarını içerecek şekilde ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırımı yapılacak kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez.

(7) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (e) bentleri kapsamda kullanılacak kredilerde mükerrer kullanımın önlenebilmesi amacıyla, kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından sözleşmenin bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen sayfalarına ve ilgili kamu kurumlarından alınacak onay yazılarının aslı üzerine şerh düşülür.

(8) Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında döviz kredisi kullanılabilmesi için son üç mali yılda döviz geliri olmadığının firmaca kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa beyan edilmesi zorunludur.

(9) Muhtemel döviz gelirlerinin tevsikinde sözleşme, ödeme şekli peşin olmayan gümrük beyannamesi veya proforma fatura esas alınır. Ancak firmanın VRHİB veya DİİB sahibi olması durumunda bu belgelerde belirtilen tutar muhtemel döviz geliri olarak kabul edilir.

(10) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak bir kez döviz kredisi kullanıldıktan sonra takip eden 3 mali yıl boyunca aynı firma tarafından bu kapsamda döviz kredisi kullanılamaz.

(11) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 aydır. Muhtemel döviz geliri olarak VRHİB veya DİİB’deki faaliyet tutarının beyan edildiği durumlarda döviz kredilerinin vadesi en çok belge süresi kadardır.

(12) Muhtemel döviz gelirine dayalı döviz kredilerinde en az kredi tutarı kadar muhtemel döviz gelirinin kredi kullanım tarihinden itibaren 24 ay, belgeli kullanımlarda belge süresi içerisinde elde edildiğinin kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa belgelenmesi gerekir. Bu krediler ihracat taahhütlü kredilere ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen taahhüt kapatma esaslarına uygun olarak takip edilir ve muhtemel döviz gelirini elde edemeyen firmalar hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

(13) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda her bir kredi için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır.

(14) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullandırımını yapan banka veya finansal kuruluş tarafından VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan alınır.

(15) Bu maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında aşağıda belirtilen hallerde döviz geliri olması şartının aranmayacağı Bakanlıkça kararlaştırılmıştır.

a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, devletin alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılmak üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

b) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamındaki ihaleler ile bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

c) Yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bu amacı gerçekleştirmek haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

(16) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, Enerji Piyasası Denetleme Kurulu tarafından verilen “Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi” (YEK Belgesi) nin veya bu kapsamda verilen lisansın kullandırımı yapacak olan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamında kullandırılacak toplam kredi tutarı lisanslarına derç edilmiş olan yıllık üretim miktarlarının yerli katkı bedeli dâhil YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının devlet alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez.

(17) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu ihalelere ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırılacak kredi tutarı ihale tutarını geçemez.

(18) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu pay alımına ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırılacak kredi tutarı alımı öngörülen şirket paylarına ilişkin toplam tutarı geçemez.

(19) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki kredilerin mevzuata aykırı bir biçimde kullanıldığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur, mevzuata aykırı kullanılan kısım ile ilgili olarak bu Genelgenin 39 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır.

Rotatif kredi kullanımı

(1) Bir sözleşmeyle tespit edilen kredi limiti dâhilinde, borçlusuna farklı tarihlerde kredi çekme ve geri ödeme olanağı sağlayan, belirli bir vadesi bulunmayan ve genellikle değişken faizli olan borçlu cari hesap şeklinde (yenilenebilir/rotatif) yurt içinden döviz kredisi kullanılabilir.

(2) Krediyi kullandıran banka veya finansal kuruluş, firmaca talep edilen her bir kullanım öncesinde firma kredi bakiyesinin bu Genelgenin 14 üncü maddesine uygunluğunu kontrol eder. Bakiyenin uygun olması durumunda firmanın kullanımına izin verir.

(3) Bu limitten firmaca kullanım ve geri ödeme yapıldıkça, güncel kredi bakiyesi Risk Merkezine bildirilir.

(4) Bu Genelgenin yürürlük tarihinden önce açılmış rotatif krediler kapsamında bu Genelgenin yürürlüğe girmesinden sonraki kredi kullanımları da bu maddede belirtilen esaslara uygun olarak yapılır.

Finansal kuruluşlarca kredi açılması ve fon sağlanması

(1) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin ikinci fıkrası uyarınca finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri mevzuatına aykırı olmamak kaydıyla ve bu Genelgenin 14 üncü maddesinde belirtilen esaslara uygun olarak Türkiye’de yerleşik kişilere döviz kredisi kullandırabilirler.

(2) 2008-32/34 sayılı Tebliğin 11 inci maddesinin on birinci fıkrası hükmü çerçevesinde bankalar ve faktoring şirketlerince ihracat ve transit ticaret işlemlerine ilişkin doğmuş ve doğacak alacakların gayrikabili rücu olarak devralınması suretiyle firmalara döviz üzerinden kullandırılan fonlar döviz kredisi olarak değerlendirilmez. Bu çerçevede yapılan kabili rücu işlemler ise döviz kredisi olarak değerlendirilir.

(3) 2008-32/34 sayılı Tebliğin 11 inci maddesinin on birinci fıkrası hükmü çerçevesinde bankalar ve faktoring şirketlerince ihracat ve transit ticaret işlemleri dışındaki işlemlere ilişkin doğmuş ve doğacak alacakların devralınması suretiyle firmalara döviz üzerinden kullandırılan fonlar döviz kredisi olarak değerlendirilir.

(4) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin üçüncü fıkrasının (g) bendi kapsamındaki finansal kiralama işlemlerinde firmanın döviz gelirine bakılmaz.

(5) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin onuncu fıkrası uyarınca; anılan maddede yer alan hükümlere aykırı olmamak şartıyla, finansal kiralama şirketlerinin Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler ile yurt dışında yerleşik kişilerle yapacakları finansal kiralama işlemlerine ilişkin bedeller döviz üzerinden belirlenebilir. Döviz üzerinden belirlenen finansal kiralama işlemlerine ilişkin tutarlar kredi bakiyesi hesaplamasına dâhil edilir.

Yurt dışında yerleşik kişilere açılacak döviz kredileri

(1) Bankalar ve finansal kuruluşlarca yurt dışında yerleşik kişilere döviz kredisi açılması 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca serbesttir.

(2) Bankalar ve finansal kuruluşlar yurt dışında yerleşik kişilere rotatif döviz kredisi kullandırabilir.

(3) Yurt dışında yerleşik olan Türk sermayeli şirketlere de bu madde kapsamında döviz kredisi açılabilir.

(4) Türkiye’deki büyükelçilik tüzel kişilikleri, bankalardan döviz kredisi temin edebilir.

(5) Yurt dışında yerleşik gerçek kişiler, Türkiye’deki bireysel ihtiyaçları (konut alımlarının finansmanı dâhil) için döviz kredisi kullanabilir.

(6) Türkiye’deki yabancı diplomatik temsilciliklerde çalışan Türkiye’de yerleşik sayılmayan personel yurt içinde tüketici ihtiyaçlarının finansmanı amacıyla, döviz kredisi kullanabilir.

Yurt dışında yerleşik kişilere açılacak Türk lirası kredileri

(1) Bankaların ve finansal kuruluşların, kendi teamülleri çerçevesinde yurt dışında yerleşik kişilere Türk lirası kredi açmaları serbesttir.

(2) Türk Lirası kredilerin Türk lirası olarak kullandırılması esastır. Bu kredilerin geri ödemeleri Türk lirası ya da dövizle yapılabilir.

Akreditif, poliçe ve çeklerin iskonto veya iştira edilmesi

(1) Türkiye’de yerleşik mal veya hizmet ihracatçısı firmalar lehine düzenlenen akreditif, poliçe ve çeklerin yurt içinde veya yurt dışında gayrikabili rücu olarak iskonto ettirilmesi işlemleri döviz kredisi kullanımı olarak kabul edilmez.

(2) Akreditif, poliçe ve çeklerin kabili rücu olarak iskonto veya iştira ettirilmesi ve tahsile alınan kıymetler karşılığında bu kıymetlerin tahsiline kadar geçen süre için fon kullandırılması kredi işlemi olarak kabul edilir. Bu işlemler 14 üncü madde hükümlerine uygunluk açısından ilgili bankaca veya finansal kuruluşça kontrol edilir ve firmanın kredi bakiyesine eklenerek Risk Merkezine bildirilir.

Bankaların kredi kartları karşılığında açtıkları döviz kredileri

(1) Bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere yurt dışındaki harcamaları için en çok 50.000,- ABD doları limitli kredi kartı verebilirler. Bu kapsamdaki işlemler için döviz gelirine bakılmaz ve kredi bakiyesine dâhil edilmez.

(2) Yurt içinde veya yurt dışında yerleşik kişilere kredi kartı karşılığında kullandırılan 50.000,- ABD dolarlık döviz kredisinin üzerinde oluşacak depasmanın (meblağın) en geç 30 gün içinde kapatılması gerekmektedir. Bu süre içinde kapanmayan tutarlar ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur.

Bankalarca altın, gümüş ve platin kredisi açılması

(1) 32 sayılı Karara İlişkin 2008-32/35 sayılı Tebliğde öngörülen esas ve usuller çerçevesinde, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası üyesi bankalar müşterilerine altın, gümüş ve platin kredisi kullandırabilir.

Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışında pay sahibi olduğu ortaklıklara, yurt dışındaki ana şirkete ve grup şirketlerine döviz veya Türk lirası kredi açılması

(1) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışında pay sahibi olduğu ortaklıklara, yurt dışındaki ana şirkete ve grup şirketlerine döviz veya Türk Lirası kredi açılabilir. Bu kredilerin bankalar aracılığıyla yurt dışına transfer edilmesi zorunludur. Bu kredi bedellerinin transferi öncesinde Türkiye’de yerleşik firmalar tarafından ilgili kredi sözleşmesinin bir örneği ve yurt dışındaki kredi lehtarının firmanın iştiraki, grup şirketi veya ana şirketi olduğuna ilişkin ilgili ticaret sicil kayıtları aracı bankaya ibraz edilir. Bu krediler borçlusuna farklı tarihlerde kredi çekme ve geri ödeme olanağı sağlayan, belirli bir vadesi bulunmayan ve genellikle değişken faizli olan borçlu cari hesap veya rotatif kredi şeklinde kullandırılamaz.

(2) Bankalar bu kredilerin transfer işlemleri sırasında; firmalar arasında düzenlenen kredi sözleşmesinin bir örneği ve yurt dışındaki kredi lehtarının krediyi kullandıran firmanın iştiraki, grup şirketi veya ana şirketi olduğuna ilişkin ilgili ticaret sicil kayıtlarının ibraz edilmesini ister ve bu belgelerin kontrolünü yapar.

(3) Bu krediler doğrudan yurt dışına transfer edilebilir veya yurt dışında yerleşik şirketin Türkiye’deki hesaplarına Türk Lirası veya döviz olarak aktarılabilir.

(4) Türkiye’deki şirket tarafından, yurt dışındaki grup şirketlerine serbest havale olarak aktarılan tutarın, yurt dışındaki grup şirketlerinden Türkiye’deki grup şirketine kredi geri ödemesi açıklaması ile geri gelmesi durumunda, ilgili bankaca kredinin bu maddenin ikinci fıkrasına uygun olarak kullandırılıp kullandırılmadığı değerlendirilir ve kredinin bu fıkra hükümlerine aykırı kullandırıldığının tespit edilmesi halinde, Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunur.

YEDİNCİ BÖLÜM

Gayrinakdi Krediler

Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından gayrinakdi kredi sağlamaları

(1) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi kredi, garanti ve kefalet sağlamaları ve bu gayri nakdi kredileri bankalar aracılığı olmaksızın kullanabilmeleri serbesttir.

(2) Gayrinakdi krediler 32 sayılı Kararın 17 nci ve 17/A maddeleri hükümlerine tabi değildir.

(3) Gayrinakdi kredilerin nakdi krediye dönüşmeleri durumunda, bu krediler 14 üncü maddede belirtilen esaslara tabi olur.

Türkiye’deki bankaların ve finansal kuruluşların gayrinakdi kredi tesis etmeleri

(1) Bankaların ve finansal kuruluşların, kendi mevzuat hükümleri sınırları içerisinde kalmak kaydıyla; aşağıda belirtilen kapsamda Türk lirası veya döviz cinsi teminat mektubu düzenlemeleri, garanti ve kefalet vermeleri mümkündür:

a) Türkiye’de yerleşik kişiler lehine, dışarıda yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler.

b) Yurt dışında yerleşik kişiler lehine, yurt dışında yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler.

c) Yurt dışında yerleşik kişiler lehine Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler.

ç) Yurt içinde açılacak uluslararası ihalelerle ilgili olması kaydıyla, Türkiye’de yerleşik kişiler lehine Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler.

d) Yurt dışında ihale kazanmış bulunan Türkiye’de yerleşik kişilerin taşeronu olarak faaliyette bulunan Türkiye’de yerleşik firmalar lehine, ihaleyi kazanan Türk müteahhitlik firmalarını muhatap gayrinakdi krediler.

e) İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak Türkiye’deki bankaların Türkiye’de yerleşik kişilere verdikleri döviz kredileri ile bu kişiler lehine yurt dışında yerleşik kişileri muhatap düzenledikleri teminat mektuplarının ve verdikleri garanti ve kefaletlerin teminatını teşkil etmek üzere tesis edilecek gayrinakdi krediler.

f) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki Döviz ve Efektif Piyasalarında işlem yapabilen Yetkili Müesseseler lehine, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na muhatap gayrinakdi krediler.

g) İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olmak kaydıyla, amir ve lehtarı Türkiye’de yerleşik kişiler olan yurt içi teminat akreditifleri (Stand-by L/C).

(2) Birinci fıkrada belirtilen haller dışında alacaklısı ve borçlusu Türkiye’de yerleşik kişiler olan yabancı para üzerinden düzenlenmiş poliçelere, bankalarca aval verilmez, Türkiye'de yerleşik kişiler arasında döviz cinsi yurt içi akreditifler açılamaz ve ödemeler döviz olarak yapılamaz.

(3) Türkiye'de yerleşik kişiler arasında taraflarca belirlenecek bir dövizin Türk lirası karşılığı olarak yurt içi akreditif açılamaz ve akreditif bedelleri taraflarca belirlenecek bir kur üzerinden Türk Lirası karşılığı ödenemez.

(4) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait kuruluşlar tarafından yurt dışındaki ya da yurt içindeki firmalara açık olarak düzenlenen ve yabancı para üzerinden ihaleye çıkarılan yurt içinde yapımı öngörülen taahhüt işleri ve Hükümetler arası anlaşmalar ile ülkemizin taraf olduğu uluslararası projeler kapsamındaki işler ile ilgili olarak Türkiye’de faaliyette bulunan yüklenici firmalara yabancı para üzerinden gayri nakdi kredi tesis edilebilir ve ödemeler ihale makamının isteği doğrultusunda döviz olarak yapılabilir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Türk Lirası ve Döviz Tevdiat Hesapları

Türk lirası hesaplar

(1) 32 sayılı Kararın 3/b maddesine göre, yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’de Türk parası ile ödeme, tahsilat ve tevdiatta bulunmaları serbesttir. Bu kapsamda yurt dışında yerleşik kişiler Türkiye’deki bankalar nezdinde Türk lirası hesap açtırabilirler.

(2) Kambiyo mevzuatı çerçevesinde yurt dışında yerleşik sayılan serbest bölge kullanıcıları Türkiye’de Türk lirası hesap açtırabilirler. 15/8/2017 tarihli ve 2017/10718 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Serbest Bölgelerde Türk Lirası ile Yapılacak Ödemelere İlişkin Karar gereğince serbest bölgelerdeki faaliyetler ile ilgili her türlü ödeme Türk lirası ile de yapılabilir. Kambiyo mevzuatının serbest bölgelerle ilgili düzenlemeleri saklı kalmak kaydıyla bu hüküm çerçevesinde Türk lirası ödeme yapılabilir.