2464 Belediye Gelirleri Kanunu

BİRİNCİ KISIM

Belediye Vergileri

BİRİNCİ BÖLÜM

Meslek Vergisi

Konu

Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde;

a) Ticari, sınai veya serbest meslek faaliyetinde bulunmak,

b) Motorlu taşıtlarla ticari amaçlı yük ve yolcu taşımacılığı yapmak.

Meslek vergisine tabidir.

Mükellef

Meslek Vergisinin mükellefi sabit bir işyerinde ticari, sınai veya serbest meslek faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzelkişilerdir.

Ticari amaçlı motorlu taşıt araçları işletilmesinde mükellef; adlarına taşıt araçları kayıtlı bulunan gerçek veya tüzelkişilerdir.

Muaflıklar

a) İl Özel İdareleri, Belediyeler, Köyler ve bunların kuracakları birlikler,

b) Gelir Vergisi Kanununun 9 ncu maddesine göre Gelir Vergisinden muaf esnaf,

c) Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesine göre Kurumlar Vergisinden muaf tutulan kurumlar,

d) Posta - Telgraf - Telefon ve T, C. Devlet Demiryolları işletmeleri,

Meslek Vergisinden muaftırlar.

Verginin Tarifesi

Meslek Vergisi yıllık olarak aşağıdaki tarifelere göre alınır.

I Sayılı Tarife:

1 nci ve 2 nci sınıf tüccarlar (Kurumlar dahil) ile gerçek usulde vergilendirilen serbest meslek erbabı;

II Sayılı Tarife:

I Sayılı tarife dışında kalan ticari kazanç ve serbest meslek erbabı:

III Sayılı Tarife:

Motorlu Taşıt Aracı Sahipleri:

Bu tarifede belirtilen motorlu taşıt araçlarının cinslerinin tespitinde 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunundaki tanımlar esas alınır. Göl, nehir ve deniz motorlu taşıtlarının tarifi, Ulaştırma Bakanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca yapılır ve Resmi Gazete ile ilan edilir.

Tarh Yeri

Meslek Vergisi, mükelleflerin işyerlerinin bulunduğu, motorlu taşıt aracı işletenlerde ise faaliyette bulundukları yer belediyesince tarh edilir. Ancak birden fazla belediyeyi ilgilendiren yük ve yolcu taşımalarında vergi, gerçek kişilerde motorlu taşıt için çalışma ruhsatı veren, tüzelkişilerde ise iş merkezinin bulunduğu yer belediyesince tarh olunur.

Vergilendirme dönemi

Meslek Vergisinde vergilendirme dönemi geçmiş takvim yılıdır. Ancak, mükellefiyetin takvim yılı içinde kalkması halinde vergilendirme dönemi, takvim yılı başından mükellefiyetin kalkması tarihine kadar geçen sureyi kapsar.

Yıl içinde mükellefiyete girme veya çıkma dolayısıyla oniki aydan eksik faaliyette bulunan mükelleflerin vergileri, mükellefiyete girme ve mükellefiyetten çıkma ayları tam sayılmak suretiyle faaliyette bulunulan aylarla orantılı olarak hesaplanır.

Tarh zamanı

Meslek Vergisi, takvim yılının ilk ayı içinde tahakkuk cetveli usulü ile toplu olarak tarh ve tahakkuk ettirilir. Vergi miktarının değiştirilmesi, mükellefiyette değişiklik, mükellefiyete giriş, belediye grubunun değişmesi, bir yerde ilk defa belediye teşkilatı kurulması, bağlı bulunulan belediyenin değişmesi hallerinde ihbarname esası uygulanır.

Tarhiyatın muhatabı

Meslek Vergisi, bu vergiyle mükellef olan kişiler adına tarh edilir. Şu kadar ki;

1. Kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortaklık adına,

2. Adi ortaklıklarda ortaklık için ortaklardan biri adına,

3. Aynı işyerinde ortak olmaksızın çalışanlardan her biri adına,

4. Küçükler ve kısıtlılar için bunların nam ve hesabına kanuni temsilcileri adına tarh olunur,

Verginin ödenmesi

Meslek Vergisi her yıl Nisan ve Ekim aylarında olmak üzere iki eşit taksitte, taksit süreleri geçtikten, sonra, mükellefiyete girilmesi veya takvim yılı içinde mükellefiyetten çıkılması hallerinde bu tarihi takip eden 1 ay içinde ilgili belediyelere ödenir.

Vergiyi etkileyen değişiklikler

Yıl içinde vergi miktarını etkileyen değişiklikler, bu değişikliği takibeden takvim yılı başından itibaren nazara alınır,

Verginin hesaplanması

Meslek Vergisi, mükelleflerin bir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde birden fazla işyeri veya birden fazla motorlu taşıt aracının faaliyette bulunması hallerinde her işyeri ve her motorlu taşıt aracı için ayrı ayrı hesaplanır.

Sabit işyerleri için I ve II sayılı Tarifeye göre Meslek Vergisi ödeyen mükelleflerin firmalarında kayıtlı bulunan ve kendi faaliyetlerinde kullandıkları motorlu taşıt araçları için Ш sayılı Tarifeye göre ayrıca vergi alınmaz.

Taşıt aracı sahipleri, taşıt işletmesi dolayısıyla açtıkları sabit işyerleri için ayrıca I ve II sayılı Tarifeye göre Meslek Vergisi ödemezler.

İKİNCİ BÖLÜM

İlan ve Reklam Vergisi

Konu

Belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam, ilan ve Reklam Vergisine tabidir.

Mükellef ve sorumlu

İlan ve Reklam Vergisinin mükellefi, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dahil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzelkişilerdir

İlan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenler, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamların ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yaptırmaktan sorumludurlar.

İstisna ve muaflıklar

Aşağıda sayılan ilan ve reklamlardan vergi alınmaz.

1. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından yayınlanan ve yapılan ilan ve reklamlar,

2. Her türlü gazete, dergi ve kitaplarda yapılan ilan ve reklamlar,

3. Gerçek kişilerin ikametgâhlarının iç veya dış kapılarına konan ve kimliklerini gösteren levhalar,

4. İşletmelerin iştigal veya imal konusu maddelerinin ambalajları üzerinde bulunan ve kendi işlerine alt ilan ve reklamları ile ambalaj muhtevasından olan prospektüs ve tarifnameler,

5. Gerçek veya tüzel kişilere ait işyerlerinin içine veya dışına asılan iş sahibinin kimliği ile işin mahiyetini gösteren ve alanı 1/2 metrekareyi aşmayan ışıksız levhalar, (Alanı 1/2 metrekareyi aşan levhalar, aşan kısım üzerinden vergiye tabidir.)

6. Genel ve katma bütçeli idareler ile il özel idarelerinin, belediyelerin, köylerin ve bunların kuracakları birliklerin ve Posta - Telgraf - Telefon ve TC Devlet Demiryolları İşletmelerinin yapacakları her türlü ilan ve reklamlar,

7. Siyasi Partiler Kanununa göre, siyasi partilerin siyasi faaliyet sınırları içinde yapacakları ilan ve reklamlar,

8. Altıncı bentte yazılı idarelerle, kooperatifler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından ülke ürünlerinin ve turizminin reklamım yapmak ve herhangi bir ticari ve sınai kuruluşu ait olmamak üzere hazırlanan her türlü levha ve arşivlerle, aynı kuruluşlar tarafından Türkiye’deki ticaret, sanayi, tarım ve mesleki müesseselerinin isim ve ticaret unvanları ile ad ve adreslerini ihtiva etmek üzere yayınlanacak kitap, broşür, katalog ve dergiler,

9. Umumı mahallere reklam amacı ile konulacak sıra, bank ve benzeri gereçler üzerindeki ilan ve reklamlar,

10. Sinema ve tiyatroların kendi programlarına ilişkin olarak gösterinin yapıldığı binanın içinde ve dış yüzünde yaptıkları ilan ve reklamlar,

Tarife ve nispet

İlan ve Reklam Vergisi aşağıdaki tarifeye göre alınır.

Vergi Tarifesinin Uygulanmasında Aşağıdaki Esaslara uyulur:

a) Metrekare üzerinden yapılan hesaplamalarda, yarım metrekareye kadar olan kesirler yarım metrekareye, yarım metrekareyi aşanlar ise tam, metrekareye tamamlanır.

b) Herhangibir yüzeye yazılmak, takılmak veya çizilmek suretiyle yapılan ilan ve reklamlarda yazı ve resimlerin kapladığı alanın yüzölçümü esas alınır.

c) Çok cepheli ilan ve reklamlarda metrekare hesabı her cephe için ayrı ayrı nazara alınır.

d) Vergi tarifesinin 1, 2 ve 4 ncü bentlerinde belirtilen ilan ve reklamların süresi 6 aydan; 3 ncü bendinde belirtilen ilan ve reklamın süresi 1 haftadan az olursa vergi miktarının yansı alınır. 6 ayı geçen süreler 1 yıl, hafta kesirleri de tam hafta sayılır.

e) Vergi tarifesinin 5 ve 6 ncı bentlerinde yer alan ve çok nüsha olarak basılan ilan ve reklamlar üzerinde basımevinin ticari unvanı, adresi ve kaç nüsha olarak basıldığı ayrıca belirtilir.

Verginin tarhı ve ödenmesi

Vergiye tabi ilan ve reklamlarda, ilan ve reklam işinin mükellefçe yapılması halinde ilan veya reklam işinin yapılmasından önce mükellef tarafından, ilan ve reklam işinin bu işi mutad meslek olarak ifa edenler tarafından yapılması halinde ilan ve reklam işini yapanlarca ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar verilecek beyanname üzerine, tarh ve tahakkuk ettirilir. Beyannameler vergi tarifesinin 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 ncı bentlerinde yazılı ilan ve reklamlarda bunların yayınlandığı, dağıtıldığı veya teşhir edildiği mahallin belediyesine verilir.

İlan ve Reklam Vergisi, beyanname verme süresi içinde ödenir. Şu kadar ki belediye meclisleri vergi tarifesinin 1, 2 ve 4 ncü bentlerinde yazılı yıllık ilan ve reklamlara alt vergileri, yılı içinde, iki eşit taksitte almaya yetkilidirler.

İlan ve reklam vergisinin ödendiğinin belgelendirilmesi yönünden ilgili belediyeler gerekli usulleri ihdas edebilirler.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Eğlence Vergisi

Konu

Bu Kanunun 21 nci maddesinde belirtilen ve belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde yer alan eğlence işletmelerinin faaliyetleri Eğlence Vergisine tabidir.

Mükellef

Verginin mükellefi, eğlence yerlerini işleten gerçek veya tüzelkişilerdir.

İstisna ve muaflıklar

Aşağıda belirtilen eğlence faaliyetlerinden bu vergi alınmaz:

1. Ulusal bayramlar veya tarihi özellik taşıyan günler nedeniyle genel ve kat. ma bütçeli idareler ile il özel idareleri, belediyeler, köyler ve bunların kurdukları birlikleri tarafından düzenlenen ve kazanç amacı gütmeyen tören, şenlik, müsabaka ve gösterilerle balo, temsil ve benzeri faaliyetler.

2. Genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve köyler tarafından kültürel, sosyal, turistik ve ekonomik amaçlarla düzenlenen kongre, konferans, fuar, festival, şenlik, sergi ve benzeri faaliyetler ile tertip edilen eğlenceler ve konserler.

3. Eğitim ve Öğretim kuruluştan ile okul dernekleri, kamu yararına çalışan dernekler, orduevleri, askeri gazinolar ve askeri dinlenme tesislerimle tertiplenen eğlenceler,

4. Spor - Toto oynanması.

Matrah

Verginin Matrahı:

1. Biletle girilen yerlerde, Eğlence Vergisi hariç olmak üzere bilet bedeli olarak sağlanan gayri safi hâsılat (bilet bedeli dışında bağış veya başka adlar altında alınan paralar dahil).

2. Müşterek bahislerde, bahsi tertip eden kuruluşa isabet eden gayri safi hâsılat.

3. Biletle girilmesi zorunlu olmayan bar, pavyon, gazino, gece kulübü, taverna, diskotek, kabare, dansing, bezik, briç, bilardo, okey ve masa futbolu salonları gibi eğlence yerlerinde işin mahiyetine göre çalışılan her gün için, Belediye Meclislerince takdir edilecek miktardır.

Nispet ve miktar

Eğlence Vergisi aşağıdaki nispet ve miktarlarda alınır.

Verginin ödenmesi

1. Vergi biletle girilen yerlerde bilet bedellerine eklenmek suretiyle hesaplanır ve belediye tarafından özel damga konulması sırasında ödenir. Bu suretle alınan biletlerin kullanılmadan iadesi halinde peşin olarak ödenen vergi geri verilir.

Genel ve Katma Bütçeli İdarelerle İl Özel İdareleri ve köyler tarafından yürütülen spor müsabakaları, at yarışları ve benzeri faaliyetlerde bilet bedeli ile birlikte alınan vergi takip eden 20 gün içinde ilgili belediyeye ödenir.

2. Müşterek bahislerde her aya ait vergi o ayı takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar ilgili belediyeye bir beyanname ile bildirilir ve aynı sürede ödenir.

3. Biletle girilmesi zorunlu olmayan eğlence yerlerinde her aya ait vergi o ayı takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar ilgili belediyeye yatırılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Akaryakıt Tüketim Vergisi

Konu

Rafineri şirketleri ve ithalatı gerçekleştiren kuruluşlarca yapılan normal ve süper benzin, likit petrol gazı, gazyağı, motorin ve fuel - oil satışları Akaryakıt Tüketim Vergisine tabidir.

Mükellef

Akaryakıt Tüketim Vergisinin mükellefi; bu verginin konusuna giren akaryakıtların satışım yapan rafineri şirketleri ile ithalatı gerçekleştiren kuruluşlardır.

İstisna

Türkiye Elektrik Kurumu ve Çukurova Elektrik Anonim Şirketinin elektrik üretimi için kullandığı fuel - oll bu vergiden müstesnadır.

Vergi tarifesi

Akaryakıt Tüketim Vergisi, ton başına en az 100, en çok 500 lira olarak alınır.

Beyan ve ödeme

Rafineri şirketleri ve ithalatı gerçekleştiren kuruluşlar bir aylık dönemde yaptıkları satışlarını tâki beden ayın 20 nci günü akşamına kadar merkezlerinin bağlı olduğu Maliye Vergi Dairesine bir beyanname ile bildirmeye ve vergiyi aynı süre içinde ödemeye mecburdurlar.

Verginin dağılım

Maliye Vergi Daireleri, Akaryakıt Tüketim Vergilerini tahsilini takip eden bir ay içerisinde İller Bankasında açılacak hesaba yatırırlar. Hesapta biriken bu meblağ, tiler Bankasınca son genel nüfus sayımı sonuçlarına göre vergilerin yatırıldığı ayı izleyen ayın 15 nci günü akşamına kadar belediyelere dağıtılır.

Belirtilen süreler içerisinde tiler Bankası hesabına yatırılmayan ve belediyelere gönderilmeyen meblağlar % 10 fazlasıyla vergi dairesi müdüründen ve İller Bankasından tahsil olunur.

Vergi dairesi müdürleri ve tiler Bankası hakkında yukarıdaki fıkra uyarınca yapılacak işlemler bağlı veya ilgili bulundukları bakanlıklarca yürütülür.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Vergiler

1. Haberleşme Vergisi:

Konu

Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde abonelerinden Posta Telgraf Telefon İşletmesi tarafından tahsil edilen telefon, teleks, faksimili ve data ücretleri (tesis, devir ve nakil ücretleri hariç) Haberleşme Vergisine tabidir.

Mükellef

Haberleşme Vergisinin mükellefi, telefon, teleks, faksimili ve data ücretlerini tahsil eden Posta Telgraf Telefon İdaresidir.

Matrah

Haberleşme Vergisinin matrahı, tesis, devir ve nakil Ücretleri hariç olmak üzere tahsil edilen ücrettir. Matraha gider vergileri dahil edilmez.

Nispet

Haberleşme Vergisinin nispeti yüzde 6’dır. Ancak genel ve katma bütçeli kurumlarla il özel idare ve belediyelere ve bunların kurdukları birliklere ait teleks, faksimili ve data ücretinden vergi alınmaz.

Beyan ve ödeme

Bir ay içinde tahsil edilen telefon, teleks, faksimili ve data ücretlerine isabet eden Haberleşme Vergisi, ilgili belediyeye tahsilatı takip eden ayın sonuna kadar bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde tediye edilir.

Beyannamelerin şekil ve muhtevası İçişleri ve Maliye Bakanlıklarınca tayin ve tespit olunur.

2. Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi:

Konu

Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde elektrik ve havagazı tüketimi, Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisine tabidir.

Mükellef ve sorumlu

Elektrik ve Havagazı tüketenler, Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisini ödemekle mükelleftirler.

Elektrik veya havagazını dağıtan kuruluşlar, satış bedeli ile birlikte bu verginin de tahsilinden ve ilgili belediyeye yatırılmasından sorumludurlar.

İstisnalar

Aşağıda yazılı yerlerde ve şekillerde tüketilen elektrik ve havagazı vergiden müstesnadır.

1. Kazanç amacı gütmemek şartıyla işletilen; hastane, dispanser, klinik, sağlık ocağı ve merkezleri, rehabilitasyon, teşhis ve tedavi merkez ve kurumları, doğum ve çocuk bakımevleri, kreşler, sanatoryum, prevantoryum gibi sağlık kuruluşları ile düşkünler evi, yetimhaneler, Çocuk Esirgeme Kurumu ve korunmaya muhtaç çocukları koruma birliklerine ait çocuk yurtları ve bunlara bağlı işyerleri gibi sosyal yardım kuruluşlarında.

2. Dini hizmetlerin ifasına mahsus ve umuma açık bulunan cami, mescit, kilise ve havra gibi ibadethanelerde,

3. Milletlerarası panayır, sergi ve fuarlarda, bunların giriş yerlerinde, mal teşhir edilen ve satılan pavyonlarda,

4. Doğrudan doğruya elektrik ve havagazı üreten dağıtım ve istihsal müesseselerinde.

Matrahı

Verginin matrahı, tüketilen elektrik ve havagazının satış bedelidir. Matraha gider vergileri dahil edilmez.

Nispet

Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi aşağıda gösterilen nispetlerde alınır.

a) İmal ve istihsal, taşıma, yükleme, boşaltma, soğutma, telli ve telsiz telgraf ve telefon, müraselesi işlerinde tüketilen elektriğin satış bedeli üzerinden yüzde 1,

b) (a) bendi dışında kalan maksatlar için tüketilen elektriğin satış bedeli üzerinden yüzde 5,

c) Havagazının satış bedelinden yüzde 5.

Beyan ve ödeme

Elektrik ve havagazını dağıtan kuruluşlar tahsil ettikleri vergiyi, tahsil tarihini takibeden ayın 20 nci günü akşamına kadar belediyeye bir beyanname ile bildirmeye ve vergiyi aynı sürede ödemeye mecburdurlar. Elektrik ve havagazı işleri bütçesi içinde yer alan belediyeler bu hükümden müstesnadır.

3. Yangın Sigortası Vergisi:

Konu

Belediye sınırları ve mücavir alanlar içindeki menkul ve gayrimenkul mallar için yapılan yangın sigortaları dolayısıyla alınan primler; Yangın Sigortası Vergisine tabidir.

Mükellef

Yangın Sigortası Vergisini, sigorta şirketleri Ödemekle mükelleftir.

Matrah

Yangın Sigortası Vergisinin matrahı, yapılan yangın sigorta muameleleri dolayısıyla alınan primlerin tutarıdır.

Sigorta şirketleri vergilendirme dönemi içinde İptal edilen yangın sigorta muamelerine alt primleri, iptalin vukubulduğu döneme ait matrahtan indirebilirler.

Nispet

Yangın Sigortası Vergisinin nispeti yüzde 10’dur.

Beyan ve ödeme

Mükellefler bir ay içindeki vergiye tabi muamelelerini ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar bağlı bulundukları belediyeye bir beyanname ile bildirmeye ve hesaplanan vergiyi aynı sürede ödemeye mecburdurlar.

Beyannamelerin şekil ve muhtevası Maliye ve Ticaret bakanlıklarının görüşü alınarak içişleri Bakanlığınca tayin ve tespit olunur,

İKİNCİ KISIM

Belediye Harçları

BİRİNCİ BÖLÜM

Temizleme ve Aydınlatma Harcı

Konu

Emlak Vergisi Kanunu mevzuuna giren bina ve arsalardan belediye sınırları ve mücavir alanların içinde bulunanlar, Temizleme ve Aydınlatma Harcına tabidir.

Mükellef

Emlak Vergisinin mükellefi olanlar, Temizleme ve Aydınlatma Harcının da mükellefidirler. Mükellefiyet, Emlak Vergisi mükellefiyetinin başlaması ile başlar; bitmesi ile sona erer.

Muaflıklar

Emlak Vergisinden daimi veya geçici olarak muaf olan bina ve arsalar. Temizleme ve Aydınlatma Harcından da muaftırlar.

Matrah

Temizleme ve Aydınlatma Harcının matrahı, Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen vergi değeridir. Şu kadar ki mevzuatla tasarrufu kısıtlanan bina ve arsalarda matrah; kısıtlamanın devam ettiği sürece tespit olunan vergi değerinin yüzde 10'dur.

Nispet

Temizleme ve aydınlatma harcı yıllık olarak, vergi değerinin binalarda (bina apartman ise apartman dairesinde) binde 1’ i, arsalarda binde 0,5'i oranında alınır. Ancak harç nispeti vergi değerlerinin 10 milyonu aşan kısımları için yüzde 50 indirimli uygulanır. Meskenler için alınacak harç tutarı hiç bir şekilde 18 000 TL nı aşamaz.

Harcın tarh, tahakkuk ve tahsil usulü

Temizleme ve Aydınlatma Hacı Emlak Vergisi Kanununda yazılı hükümler uyarınca Emlak Vergisi ile birlikte yetkili vergi dairesince, tarh, tahakkuk ve tahsil edilir.

Harcın dağıtımı

Vergi dairelerince tahsil olunan Temizleme ve Aydınlatma Harcı tahsilatı, faaliyet bölgesi içinde tek belediye bulunması imlinde bu belediyeye, birden fazla belediye bulunması halinde de her belediyeye nüfusları oranında hesaplanıp dağıtılır.

Temizleme ve Aydınlatma Harcı tahsilatının Maliye vergi dairelerince, her ay sonu itibariyle hesaplanıp müteakip ayın sonuna kadar ilgili belediyeye Ödenmesi mecburidir. Harcı belediyelere zamanında intikal ettirmeyen vergi dairesi müdürlerinden harç tutarları yüzde 10 fazlasıyla tahsil olunur.